Chương năm Phiên tòa 4 :- Vụ xử Mặt Trận kiện cáo báo chí bất ngờ gay cấn-Phạm Văn Liễu : trong thâm tâm, tôi tin Mặt Trận là thủ phạm.-Nguyễn Thanh Hoàng : tôi bệnh nặng sắp chết, không nhớ gì cả.
San Jose (Thời Báo) -phiên tòa bước sang ngày thứ bốn tức thứ năm 15/12/94 với nhiều diễn tiến sôi động.
Buổi sáng, luật sư Paul Kleven của Mặt Trận tiếp tục chất vấn ông Cao Thế Dung. Tất cả đều xoáy vào 3 bài báo do ông Dung viết đăng trên Văn Nghệ Tiền Phong kết án Mặt Trận giết vợ chồng ký giả Lê Triết. Ông Dung trình bày thêm là có nói với cựu đại tá Phạm Văn Liễu về vụ này. Ông Dung kể là ông Liễu « không có nói » đích danh Mặt Trận nhưng trong cách phát biểu, ông Liễu có vẻ ngụ ý như vậy. Ngày hôm trước, ông Dung có đưa ra con số 48 nhân chứng mà ông đã tiếp xúc để viết nên 3 bài báo đó.
Tới phiên ông Phạm Văn Liễu được mời lên để xác nhận điều ông Dung vừa khai đầu tiên. Ông Liễu than phiền riêng với quan tòa là người thông dịch viên hôm nay cho ông Dung (khác với cô hôm qua) đã làm vai trò nhân chứng cho bên Mặt Trận mấy bữa trước về cách dịch nghĩa chữ Cu. Ông Liễu ngại rằng người này sẽ mất đi tính trung thực khi phiên dịch. Và một điều quan trọng nữa là trong câu trả lời của ông Cao Thế Dung trước đó có mấy chữ « Tôi không có nói … » đã không được chuyển ngữ. Sau đó bằng một giọng chững chạc, ông Liễu trả lời thẳng bằng tiếng Anh những câu hỏi của luật sư Mặt Trận. Ông nói ông biết Hoàng Cơ Định trong ba năm làm việc chung với nhau lúc ông còn là tổng vụ trưởng nhưng quần chúng không rõ ông Định là ai. Ông giải nghĩa chữ hầu là chức tước, là con khỉ và là người phục vụ người khác.
Ông Liễu khai rằng ông không có nói Mặt Trận giết vợ chồng Lê Triết nhưng « trong thâm tâm, tôi tin rằng Mặt Trận là thủ phạm ». Ông giải thích: chỉ có hai phe có khả năng giết Lê Triết, một là Việt cộng, hai là một tổ chức có thế lực tiền tài và nhân sự như Mặt Trận.
Tới phiên luật sư Nguyễn Tâm bên bị đơn đặt câu hỏi với ông Phạm Văn Liễu nhưng mỗi lần luật sư Tâm đào sâu vào một vài chi tiết của nội bộ Mặt Trận liền bị luật sư bên kia đứng lên phản đối liên tục và quan tòa phải kêu họp riêng các luật sư với nhau. Vì ông Liễu được bên kia mời lên chỉ để xác nhận việc ông nói chuyện riêng với Cao Thế Dung vụ Lê Triết nên tòa không cho luật sư Tâm hỏi nữa.
Được biết ông Liễu sẽ còn ra tòa vào những ngày kế tiếp để làm nhân chứng cho bên bị đơn. Và chắc chắn những bí mật về nội bộ Mặt Trận sẽ được ông bật mí đây cũng điều người Việt hải ngoại đang háo hức đón chờ vì ông Phạm Văn Liễu là một trong những người sáng lập ra Mặt Trận vào những năm đầu thập niên 80. Ông được coi là nhân vật số 2 sau Hoàng Cơ Minh, chủ tịch Mặt Trận. Chính ông Liễu là người đi khắp nơi để vận động tuyên truyền đồng bào hải ngoại ủng hộ Mặt Trận Quốc Gia Thống Nhất Giải Phóng Việt Nam. Việc ông rút ra khỏi tổ chức năm 1984 làm các đoàn viên Mặt Trận phân hóa rất nhiều. Sau 10 năm im lặng, ông xuất hiện trước tòa để nói lên sự thật mà bao người muốn nghe.
Kế tiếp là ông Nguyễn Thanh Hoàng, chủ nhiệm kiêm chủ bút Hồ Anh của báo VNTP lên bục nhân chứng. Tưởng cũng nên nhắc lại tờ VNTP là tờ báo Việt đầu tiên ở hải ngoại từ mười mấy năm qua, phát hành rộng rãi khắp mọi nơi với những bài viết chuyên nêu ra những mặt xấu hoặc chỉ trích những nhân vật nổi tiếng của cộng đồng đã làm nhiều người không hài lòng, nhưng lại là yếu tố để báo bán rất mạnh.
Lúc đầu, tờ VNTP ủng hộ Mặt Trận với một loạt bài của ký giả Hoàng Xuyên tức Hoàng Xuân Yên, mô tả đường về chiến khu với lực lượng kháng chiến. Nhưng về sau tờ báo lại chuyển lập trường, quay sang chống đối Mặt Trận. Ký giả Lê Triết, bút hiệu Tú Rua, là tác giả của nhiều bài báo công kích Mặt Trận nặng nề. Vào khoảng tháng 10/90, vợ chồng Lê Triết bị bắn chết trước nhà khi trở về từ một buổi tiệc tối cho đến nay, cảnh sát chưa tìm ra sát thủ nhưng VNTP cho là Mặt Trận hành xử qua 3 bài báo đã kể.
Ông Nguyễn Thanh Hoàng trả lời tiếng Việt rồi được thông dịch tiếng Anh các câu hỏi luật sư bên Mặt Trận. Ông cho biết số phát hành của VNTP mỗi ấn bản là 10.000.
Luật sư Kleven đưa ra bản chụp 3 bài báo chất vấn. Ông Hoàng bảo thường thì ông đọc kỹ các bài trước khi cho đăng, ngoại trừ trường hợp 3 bài báo của Cao Thế Dung lý do là lúc đó ông nằm bệnh viện nên chỉ đọc qua loa. Luật sư hỏi vặn về lời tòa soạn giới thiệu cho bài báo này thì ông Hoàng sau khi đọc lại lời đó, ông bảo là đó không giống lối hành văn của ông. Câu trả lời rất mâu thuẫn và không rõ ràng làm cử tọa khó hiểu và luật sư Mặt Trận nhân cơ hội tấn công tới tấp.
Ông Nguyễn Thanh Hoàng nói rằng ông bị 2 lần giải phẫu. Ông nói « tôi bị bệnh nặng sắp chết nên không nhớ gì cả.»
Cuối cùng thì ông xác quyết rằng ông chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc đăng bài báo đó. Ông thêm rằng bài viết của Cao Thế Dung phù hợp với những nhân chứng, nguồn tin mà ông thu thập và ông tin 100% chính Mặt Trận là thủ phạm. Nhưng ông không ám chỉ riêng cá nhân người lãnh đạo nào của Mặt Trận vì có nhiều người ông không biết. Ông bảo lúc đăng bài báo, ông không biết ông Hoàng Cơ Định là ai, nhưng bây giờ thì ông rõ.
Cuộc chất vấn Nguyễn Thanh Hoàng còn tiếp tục ngày hôm sau 16/12/94 và nhà văn Nguyên Vũ Vũ Ngự Chiêu kế tiếp.
Bên lề tòa án
Theo luật sư Nguyễn Tâm cho biết, ngày thứ sáu 16/12/94, phe bị đơn sẽ hoàn tất lời khai của ba người là Cao Thế Dung, Nguyễn Thanh Hoàng và Nguyên Vũ Vũ Ngự Chiêu trước tòa, và luật sư sẽ làm 1 thỉnh đơn lý án để xin quan tòa chấm dứt vụ xử với lý do như sau:
1.bên nguyên đơn là những khuôn mặt công cộng, do đó họ phải chịu lời phê phán tốt xấu của dư luận.
2. muốn thắng kiện, phe nguyên đơn phải chứng minh được cả hai điều:
a-phe bị đơn biết rõ điều mình viết là không đúng sự thật.
b-mà sau đó vẫn cứ tiếp tục viết.
Cả hai điều kiện đó theo luật sư Tâm bên nguyên đơn chưa chứng minh được. Tuy nhiên, cơ hội để quan tòa chấp nhận thỉnh đơn lý án này rất ít. Nếu bị bác đơn, vụ án còn kéo dài qua tuần thứ hai.
Trong cuộc phỏng vấn chớp nhoáng bên lề, luật sư Nguyễn Hữu Liêm cho rằng sau lời khai mâu thuẫn của ông Nguyễn Thanh Hoàng, có thể làm bồi thẩm đoàn không hiểu rõ mọi việc và do đó sự quyết định của họ xử thắng phe nào sẽ rất là may rủi.
Quí vị nào muốn xem phiên xử, xin đến Superior Court nằm trên đường Market, góc St. James, phòng D11, lầu 4.
San Jose 15/12/94
Lời kể thêm
Ngày hôm nay 15/12/94 người thông ngôn cho ông Cao Thế Dung là ông Nguyễn Kiển Thiện Ân khác với bà Tô Hà ngày hôm trước.
Luật sư Paul Kleven cứ hỏi vặn về ba bài báo ký tên là Lê kính dân, Lê Bằng Phong và Chu Tri Lục mà Cao Thế Dung tự nhận là tác giả.
Vì luật sư Kleven đã có thẩm vấn Cao Thế Dung (deposition) nên hôm nay trước tòa lời khai của ông Dung lại có phần khác biệt với biên bản luật sư đang nắm trong tay. Do đó câu chất vấn cứ lòng vòng mấy chi tiết đó. Người dự khán muốn hiểu rõ hơn phải đọc trước biên bản thẩm vấn. Không biết bồi thẩm đoàn có nắm vững câu chuyện không? Nào ai biết.
Rồi tới phiên Phạm Văn Liễu (ông nói thẳng tiếng Anh không cần thông ngôn) bảo là Nguyễn Kiển Thiện Ân đã làm vai trò nhân chứng cho bên nguyên đơn Mặt Trận nên có thể không làm tròn công việc thông ngôn cho bên bị đơn.
Khi luật sư Givens của bên bị đơn đưa ra vài câu hỏi thì ông Liễu trả lời làm cử tọa khó hiểu như:
-Ông có nói với Cao Thế Dung là Mặt Trận giết Mặt Trận không?
-Không.
-Ông có nghe dư luận nói Mặt Trận giết Lê Triết không?
-Không.
Cuối cùng ông xác nhận với tòa một điều quan trọng là trong thâm tâm ông tin Mặt Trận là thủ phạm.
Rồi Nguyễn Thanh Hoàng lên bục làm nhân chứng. Người dự khán chú ý hơn tới con người thầm lặng này. Tờ VNTP do ông làm chủ đã gây sóng gió trong làng báo hải ngoại từ hơn mười năm trước và cũng là tờ báo có nhiều độc giả nhất. Tuy nổi tiếng nhưng cũng ít người biết mặt ông. Người ta chờ đợi ông ứng biến ra sao trước những câu hỏi hóc búa của luật sư về 3 bài báo nêu đích danh Mặt Trận và ba nhân vật lãnh đạo đã chủ mưu giết cây bút trụ cột của VNTP là Lê Triết. Ai cũng hiểu là đơn kiện nhắm thẳng vào tờ báo và chính ông. Nếu nguyên đơn chứng minh được tờ VNTP đã vu khống phỉ báng họ thì tờ báo mất hết uy tín, bao nhiêu bài đả kích Mặt Trận từ bấy lâu nay coi như không có căn cứ, và vấn đề bồi thường thiệt hại cũng sơ sơ vài trăm ngàn. Cao Thế Dung thì nghèo, Vũ Ngự Chiêu cũng chẳng dư giả, riêng ông thì có chút tài sản.
Vì mỗi câu hỏi và trả lời đều được nghe tới hai lần bằng Anh ngữ và Việt ngữ, ông Nguyễn Thanh Hoàng lại nói chậm rãi và ngắn gọn nên mọi người đều nắm vững câu chuyện. Thế mà rốt cuộc cử tọa lại không hiểu gì hết. Chẳng hạn ông Hoàng nói ông không để ý bài báo thứ 2 có bút hiệu khác với bài báo thứ nhất. Ông nghĩ ba bài báo là của Cao Thế Dung, đến khi bị Mặt Trận kiện thì ông mới vỡ lẽ ra là có ba bút hiệu khác nhau (tức Lê Kính Dân, Lê Bằng Phong, Chu Tri Lục) nhưng một đằng ông lại nói độc giả khi đọc ba bài báo họ hiểu là của ba tác giả khác nhau.
Khi luật sư Paul Kleven đưa ra lá thư của Cao Thế Dung gởi cho Nguyễn Thanh Hoàng (lá thư này kể là hai bài báo đó người khác viết đưa cho Cao Thế Dung) chất vấn thì ông Hoàng trả lời rất dài dòng, Nguyễn Kiển Thiện Ân dịch rất khó khăn làm quan tòa và bồi thẩm đoàn càng rối rắm.
Cuối cùng Nguyễn Thanh Hoàng trổ tuyệt chiêu ra: ông bảo bệnh nặng sắp chết nên không nhớ gì cả, chống đỡ mọi ngón võ hiểm hóc của luật sư đối phương.
Thêm chuyện bên lề
-Thật ra tới bây giờ không ai biết rõ tại sao lời khai của Nguyễn Thanh Hoàng đầy mâu thuẫn như vậy? Trong một cuộc họp mặt báo chí ở San Jose trước khi tòa xử, ông Hoàng bảo là ông không quen nói chuyện trước công chúng và ông rút ra tờ giấy viết sẵn đọc lời phát biểu.
Có thể là đầu óc ông mệt mỏi do tuổi đời chồng chất vì đã gần 70 và theo lời ông thì căn bệnh hiểm nghèo đang hành hạ thân xác có thể là vấn đề quá phức tạp và nghiêm trọng.
Ba bài báo đăng 3 kỳ với ba bút hiệu khác nhau do Cao Thế Dung gởi đến cho VNTP. Rồi ông Dung lại gởi riêng một lá thư nói rõ nội tình. Lá thư lại bị đối phương biết. Rồi ông lại sửa đổi tên các nguyên đơn Phan Vụ Quang thành Phan Vụ Cu, Trần Xuân Hầu và « Ngãi nằm vùng » để ám chỉ họ là thủ phạm.
Có thể ông không còn nhớ rõ các chi tiết. Có thể ông trả lời theo một cách có lợi ích cho ông nhưng cuối cùng để lộ sơ hở và rối rắm. Cũng có thể đó là sự thật vì cái lối làm báo Việt Nam cứ hay luồn lách, nói bóng nói gió, người viết ký tên cả chục bút hiệu, tự mình biến thành nhiều nhân vật khác nhau để ca tụng hay chửi bới nhằm đạt mục đích nào đó.
Trong một cuộc phỏng vấn bên lề tòa án, ông Nguyễn Thanh Hoàng trả lời là ông không nhớ gì cả. Ngay cả lời tòa soạn do chính tay ông viết mà bây giờ đọc lại ông không nhận ra cách hành văn của mình.
-Biên bản tốc ký phiên tòa vẫn được lưu trữ. Mọi câu hỏi và trả lời đều được ghi chép đầy đủ bằng Anh ngữ. Nhưng có một điều quan trọng là những câu nói bằng tiếng Việt đã bay vào không gian xa tít. Không có thu âm, quay phim làm sao ai nhớ, những câu nói ấy chỉ được dịch qua tiếng Anh mà khả năng của người thông ngôn giới hạn, có khi dịch không đầy đủ hoặc sai. Cho nên nếu căn cứ tuyệt đối vào biên bản đó thì không nên.