- XVII -

Nghĩa đã xuống tới Ná Đắng.

Những mảnh nương chín rực bé nhỏ bằng bàn tay giắt quanh đầu rừng. Sau cơn mưa lũ, nước chảy dũi mòn rã cả tường bếp. Một dây bí cạn đất, vươn ra, leo nhờ lên mỏm đá. Cuộc sống chống chọi qua suốt mùa lũ bão, còn thấy dấu vết tạm bợ dưới cái mái nhà dột, giắt tạm tàu chuối vàng quăn queo, trống hốc.

Trong đám ngô già có tiếng xào xạc như gió lùa. Không phải, đấy là từng đàn chuột nhút nhít đương leo lên leo xuống khoét bắp. Thế mà cái lều nương mùa trước đã đổ sụp không ai dựng lại, cũng không còn người ở trông.

Nghĩa cảm thấy Ná Đắng khác mọi khi.

Mọi khi Ná Đắng cũng hiu hiu thế, nhưng không lợn vắng hơi người. Tuyệt nhiên hôm nay không nghe một tiếng đụng chày giã gạo trong gầm sàn, không một tiếng gà túc tích, không thấy thập thò những con dê vui tính hễ gặp người thì giỡn chạy, làm điệu bộ đùa cợt cong ngoắt hai chân sau.

Nhà trưởng thôn Pàng kia. Nghĩa xồng xộc lên thang.

Nghĩa trông ngay thấy Pàng. Nhưng cả nhà đương kinh hãi cái gì. Thấy động, hai đứa trẻ rúc vào trong cái cũi góc nhà, chúng ngồi nhấp nhô giữa đám giẻ rách và ống hạt giống. Bé em chưa biết sợ, lại còn to hó mắt nhìn rà. Bé anh chổng mông, úp mặt, hai tay bịt chặt mắt. Mẹ ngồi án ngữ trước cũi, như gà mẹ ủ con. Bố đứng ngoài cùng, mặt xám, liều lĩnh, như đợi đòn kẻ thù đương xông đến. Những người còn sức nhất quyết chống đỡ!

Mắt Pàng nhìn chập vào Nghĩa, thất kinh, xanh lên.

Những người còn sức đương chống lại, chống lại đến cùng! Pàng đứng dậy, cả vợ con Pàng đây. Hổ báo nào, ma quỷ nào định bắt Pàng đi theo vua theo quan? Nó vào đây. Pàng không đi đâu nữa, Pàng chỉ có một sống một chết. Nghĩa gọi to:

- Đồng chí Pàng à!

Pàng vẫn đứng yên, tay cầm dao, tay ngoái lại, quơ ra, bíu lấy, bám lấy cái cũi có hai đứa con trong ấy. Giữa cơn thảng thốt, những tiếng Nghĩa gọi lên đã khiến mặt Pàng dịu dần lại. Rồi lơ láo, một nắm tay Pàng vẫn giữ thành cũi buông xuống.

Nghĩa nói tiếp:

- Nghĩa đây. Cái gì thế, đồng chí Pàng?

Pàng lắp bắp:

- Anh... Nghĩa... à...

Pàng từ từ bước ra. Nhưng cái sàn nứa sột soạt dưới chân lại khiến Pàng đứng lại, giơ tay, sắp muốn kháng cự, muốn đánh ai. Nghĩa chạy tới, dắt Pàng ngồi xuống trước bếp. Nghĩa dựng khẩu súng tựa vào hóc cột. Bếp tàn lạnh đã lâu Nghĩa đánh diêm, nhóm lửa. Vợ Pàng vẫn đứng nguyên. Chỉ có bé anh và bé em trong cũi đương lóp ngóp trèo ra. Trẻ con thấy người mới đến tươi cười ngồi chơi, đoán không có gì đáng sợ, đương rón rén ra.

Hơi lửa thấm vào, làm tan cơn ngơ ngác. Pàng gọi khẽ:

- Anh Nghĩa!

- Việc gì thế?

- Việc chết, anh Nghĩa ạ.

- Sao?

- Cả xóm này trốn hết rồi. Ở nhà thì bọn phản động bắt. Phải trốn lên rừng cả rồi. Chỉ còn tôi không trốn được thôi. Anh Nghĩa đi đi…

- Bọn phản động đâu? Không được…

- Chúng nó còn đương tìm bắt lợn ngoài kia kìa...

Ngoài kia đã dầy đặc bóng tối từ lúc nào. Những gì xáo động khủng khiếp đương lùa vào khe cửa, khe vách. Kẻ cướp bọn xấu, bọn phản động...

Nghĩa hỏi Pàng:

- Những đứa nào?

Rồi quơ súng. Nghĩa cúi khều to lửa.

Soạt một cái, khẩu súng bị rút tụt xuống gậm sàn,

Nghĩa hẫng đi, rồi bổ nhào theo.

Nhưng nắm tay chỉ còn văng vào mặt nứa.

Một bọn.người lạ ồ lên. Nghĩa đứng phắt dậy. Chúng sấn đến, nắm chặt Nghĩa. Những đứa khác luồn vào, xô lên, vây ghì Nghĩa, như cả một cái chăn xám úp chụp lấy Nghĩa. Tiếng quát tháo hỗn độn xuống tận dưới cửa. Nhiều đứa còn đứng dưới ấy, chưa lên được.

- Giết đi! Gớm thật, không còn con lợn nào!

- Nó cho dân xóm chạy hết rồi. Lại còn gọi cán bộ xuống.

- Phải giết thằng này thôi!

- Không được. Kiêng máu cho vua ra, phải nhớ thế.

- Không được. Giết cán bộ thì bộ đội đến báo thù.

- Không sợ, không sợ. Ta sang Lào...

Mấy đứa xô đến trói Pàng, đẩy cả vợ con Pàng xuống dưới nhà. Anh em bé lập cập trèo thang, ngã bổ vào bóng tối. Tiếng trẻ khóc ré lên, xa ra ngoài, rồi lặng đi.