Chương 4

Mình về, Trang kín đáo kéo ra một góc, nói nhỏ:

- Quých gọi cho em.

Mình hơi chợn chợn:

- Có gì không?

- Có. Nó bảo tìm đọc báo công an ngay.

- Bới đâu ra tờ đó ở chỗ khỉ ho cò gáy này. Sao không hỏi thẳng nó luôn cho gọn?

Mình gắt. Trang lạnh lùng nhìn xoáy vào mắt mình:

- Anh đừng có mà cáu với em.

Mình dịu giọng:

- Nó biết mình ở đâu không?

Trang lắc đầu:

- Em bảo ở Nha Trang.

Mình thở tuột ra. Không phải mừng, cũng không phải lo, chính xác là cảm giác khó chịu. Giá như không hề có quá khứ, chỉ có lúc này thôi, với những câu chuyện vô thưởng vô phạt về phỉ.

Cô nói cậu không thích lai vãng chốn đền miếu nên nhờ cô dẫn mình ra đền Ngũ Nhân. Mình rủ Trang đi cùng. Ðền nằm góc trong cùng, bên trái thị trấn. Từ cổng đền nhìn thẳng ra là thấy núi Quây Trà. Có nhiều cách giải thích cái tên Ngũ nhân. Người bảo đó là đền thờ những anh hùng có công dẹp cuộc nổi loạn của dân Tày từ thời Lý. Người cho rằng đó là nơi thờ năm người anh hùng dân tộc đã sống chết bảo vệ thị trấn nhưng từ thời nào thì không mấy ai rõ. Cậu nói huỵch toẹt ra đó là thờ năm ông thổ phỉ. Mình thấy cậu có lý. Ðền bị bộ đội trưng dụng làm kho cho nên khi vào được thị trấn, họ đã đặt mìn phá tanh bành. Trang loanh quanh phía ngoài rồi chuồn ra cửa đứng chờ. Mình vào đền, mùi ẩm mốc, mùi hôi của thú hoang váng vất khắp nơi. Thấy mình sục sạo bên trong mấy vuông tường đổ nát, bẩn thỉu mạng nhện giăng đầy, cô có vẻ tò mò mà không dám hỏi. Cô là người phụ nữ đúng nghĩa nhất ở cái thị trấn này, luôn biết tuân thủ, luôn biết nhẫn nhịn. Không có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy “bạn” của anh ở đây, mình lầm lũi đi ra.

Cạnh đền có giếng mắt rồng. Ðó là một ngoàm đá, ăn chéo xuống đất và nước đùn lên không bao giờ cạn.

Cả thị trấn sống nhờ vào mắt rồng. Ngay những mùa cạn kiệt nhất của cả vùng Ðông Bắc thì mắt rồng vẫn ăm ắp, vẫn rờn sánh một nguồn mát lịm. Quanh thị trấn này đào bất cứ cái giếng nào là thấy cá bơi ở sẵn đấy. Như thế có nghĩa bên dưới thị trấn là một cái hồ cực lớn. Cô kể với mình và Trang vậy rồi bình thản bảo:

- Chả biết khi nào thì nó sụt.

Mình rân ran hình dung ngày nào đó bất ngờ cả thị trấn biến mất, chỉ còn mặt nước mênh mông giữa những ngọn núi cao ngất giống như Vịnh Hạ Long. Trang cúi xuống vục một vụng nước ấp lên mặt. Những giọt óng ánh trong như thủy tinh vang vang chảy từ bàn tay cũng như thủy tinh của Trang xuống. Ngước mắt nhìn mình, Trang cười. Lúc ấy khuôn mặt Trang rung rinh, náo động như vừa trích ra từ một nhũ đá.

- Mát thật.

Trang kêu lên bằng cái giọng trẻ thơ, lanh lảnh. Cô bảo:

- Hồi trước con gái thị trấn nổi tiếng đẹp vì tắm nước giếng này đấy. Bây giờ thì chính quyền không cho ai tắm nữa.

Mắt rồng mình đã gặp ở nhiều nơi. Dạo theo mẹ sang Linh Sơn mình cũng thấy, nó không to lắm, chỉ độ nửa vòng tay ôm nhưng luôn luôn ẩn chứa sự tăm tối, thăm thẳm vì độ sâu của nó. Những cái giếng mắt rồng giống như những con đường dẫn sang thế giới khác mà không ai đủ sức để đi trọn vẹn tới điểm mút phía bên kia. Từ đền Ngũ nhân về, mình băn khoăn nghĩ mãi lời “thấy ai thì đó là bạn tao” của anh. Mình không thấy ai, đến một con vật cũng không.

Trời bắt đầu chuyển, nắng dịu đi rồi nhợt nhạt dần. Mây ùn ùn kéo đến từ sau những dãy núi. Cô vừa rảo chân vừa lầu bầu:

- Lại mưa.

Ba người chạm chân tới cửa nhà thì mưa. Hàng ức vạn giọt đổ tới tấp lên nhau xóa tan tành những dãy núi, sau đó xóa luôn cả thị trấn. Mưa vùng cao giống như một ông thần khổng lồ khều khào, vần vũ với chính mình. Trang giơ điện thoại lên xoay tìm hướng sóng rồi hạ xuống nhon nhón soạn tin sau đó lại giơ lên hướng sóng để bấm gửi. Thấy mình đứng chống hai tay lên hai thành cửa ngó ra, cậu đến gần gào lên cố át tiếng mưa:

- Thấy gì ở đấy không?

Mình lắc đầu, gào trả lại:

- Không.

- Tao hỏi ở đền Ngũ Nhân cơ mà?

- Cháu biết rồi, không có gì, hôi lắm.

- Ðểu nhỉ.

Cậu cười, xăm xái xách hai cái thùng to ra hứng nước. Mình nhìn đồng hồ, mới có hai giờ hai mươi nhăm.

Hai giờ hai mươi nhăm, mình lẩm bẩm thành tiếng, rất tự tin vì không sợ cậu nghe thấy, chỉ với một trận mưa, hai giờ hai mươi nhăm của hiện tại trở về ngay tức khắc thuở hồng hoang. Chắc chắn là mưa hồng hoang cũng chỉ quầng quả thế này thôi. Cậu xách hai thùng nước đã đầy chạy ào vào nhà, hai tay cuộn lên như hai con trăn đang núc mồi. Cậu hợp với cái thuở hồng hoang hơn mình. Mình chỉ là du khách yếu ớt, cảnh vẻ đứng xem, cậu là vị chủ nhân của thế giới mù mịt hoang dã này. Cậu bận rộn, hăng hái còn mình thì cô đơn. Xét cho cùng mình không có gì hết. Mình đang trôi nổi vật vờ, chẳng hiểu theo chính mình, theo Trang hay theo nỗi sợ. Mình quay vào ngồi xuống cạnh Trang. Mình rất muốn ôm Trang cho đỡ trống trải nhưng e ngại. Và đột nhiên cái tên Tà Vần vang lên trong đầu mình. Thế là mình sốt sẩy hỏi Trang đã chán ở đây chưa, nếu chán rồi thì đi tiếp. Mình bảo mình có thằng bạn học hiện đang làm báo ở tỉnh bên.

Dạo trong trường, suốt ngày hắn kể về vùng đó cho mình mặc dù quê gốc của hắn ở Lục Ngạn. Giờ có lẽ sẽ phải đến chỗ hắn. Mình say mê miêu tả lại cho Trang. Mình bảo cao nguyên của tỉnh đó đẹp tuyệt trần, mơ màng, vời vợi, hầu như không một bóng người. Mình bảo vùng ấy đi cả ngày trời chỉ đá là đá, bạt ngàn, trùng điệp đá với đủ các hình dáng. Ðá ở đấy đè bẹp hoàn toàn ý chí con người, ngay cả của những kẻ tự phụ nhất, bệnh hoạn, dị thường nhất. Mình tiên đoán chỉ vài trăm năm nữa trên cao nguyên ấy đến trời cũng hóa đá. Thực ra mình chỉ nhắc lại những lời của hắn nói với mình hồi còn học.

- Ông Chiến về rồi.

Trang thả điện thoại vào túi, ngước lên bảo mình. Vậy ra Trang chẳng biết mình nói gì. Mình im lặng quay mặt đi chỗ khác. Trang không để ý đến thái độ ấy. Trang đang mải tính toán, nghĩ ngợi gì đó. Ngoài kia mưa vẫn ù ù dẫn thế giới đi, có khi đã quá cả thuở hồng hoang rồi. Cậu lại bước thình thịch với hai thùng nước sóng sánh tràn trề trên tay. Bỗng nhiên có tiếng rền rền vang lên, rền rền rồi một đợt sóng tê dại xô tràn qua. Căn nhà chao đảo vì bị đẩy bật về phía sau. Cậu đặt hai thùng nước xuống chạy ra cửa ngó lên.

Mình với Trang cũng chạy ra. Không nhìn thấy gì hết, chỉ là một màn trắng xóa tơi bời chắn ngay trước hiên nhà nhưng âm thanh từ phía sau màn mưa thì tiếp tục dậy lên. Cậu nhăn trán, ngó đăm đăm ra ngoài, lúc sau mới chậm rãi quay vào:

- Lở núi. Mấy năm gần đây hễ mưa lớn là lại bị thế.

Ðầu mình nhoáng lên ý nghĩ về cái hồ nước bên dưới. Mới đây mình đã thử hình dung thị trấn bị tụt xuống, giờ sự hình dung ấy khiến mình trờn trợn. Cô đang gây thêm củi vào bếp. Không có gì làm cô giật mình được. Trang mò lên gác. Hình như Trang mệt. Mưa tạnh, mình ngó ra thấy ngọn núi phía trước nhà vẫn vẹn nguyên. Hai người trung niên sồng xộc vào. Mình giật thót định bỏ chạy. Hóa ra đó là hai giáo viên của thị trấn đến chơi. Một người tên Tuấn, người kia tên Phản. Cả hai đều đã ngà ngà vì mặt họ tái xanh, hơi thở nồng mùi rượu, dáng đi cũng không vững. Có điều họ vẫn tỉnh táo. Tuấn bảo với cậu núi lở ở sườn bên trái. Cậu không nói gì, hẩy tay:

- Hôm nay nghỉ. Tao có cháu lên chơi.

Phản bảo:

- Thì nó uống cũng được chứ sao. Thằng này hả? Cháu ở đâu?

Mình đáp:

- Em ở Hà Nội.

Mình nhấn ở chữ em với vẻ gây gổ. Phản hơi ớ ra một chút rồi sấn lại vỗ vai mình vẻ buông tuồng:

- Mày ngồi uống cùng bọn anh. Bọn anh quý ông này lắm. Không có ông ấy bọn anh chuồn bố nó khỏi đây từ lâu rồi.

Cô nói vọng ra:

- Cả nhà sắp đi bây giờ đấy.

Tuấn nói:

- Gớm, bà chị. Uống vài chén rồi đi nó nhanh hơn.

Cậu xách chai rượu ra, rót tràn vào ba chén, giọng dứt khoát:

- Một chén thôi.

Phản định nói gì, cậu trợn mắt:

- Mày cãi, tao đéo cho uống nữa.

Phản và Tuấn tiu nghỉu cạn chén với cậu. Uống xong, cậu chùi mép, thu ba cái chén, cất chai rượu xuống gầm bàn. Cậu bảo mình:

- Chúng nó là giáo viên. Thằng này là thầy giáo, thằng này là...

- Cậu ấp úng hỏi Phản.

- Mày làm chức gì ấy nhỉ?

Tuấn đáp thay:

- Hành chính nghiệp vụ.

Cậu cười:

- Tên ngoằng ngoẵng thế bố ai mà nhớ được. Nhỉ.

Họ kéo nhau đi, cũng sồng xộc như khi vào. Cậu chống nạnh nhìn theo, nhề môi khinh bỉ:

- Giáo viên đéo gì, say cả ngày.

Cậu kể tội mấy tay giáo viên người Kinh ở thị trấn này. Theo cậu mấy tay đó mang tiếng là thầy giáo nhưng chưa bao giờ thấy đụng tới một quyển sách. Tay nào nói cũng như thánh như tướng mà sống chả ra mẹ gì.

Vào nhà học sinh vòi rượu là chuyện vặt. Ðã mấy lần đánh tá lả thua rồi chửi nhau om tỏi cả thị trấn. May là chưa thấy vụ hiếp dâm học trò nào. Cô gạt đi:

- Ngoa nó vừa vừa thôi. Người ta là giáo viên, đâu đến nỗi thế.

Cậu phun nước bọt phè phè, xắn quần lên quá gối mò ra đường.

Sau mưa núi trở thành những cánh buồm ong óng. Trời xanh và mỏng đến độ chỉ cần búng nhẹ sẽ vỡ thành trăm ngàn mảnh. Mình nhắm mắt hình dung sự tan vỡ nhưng thay vào đó lại hiện lên một toán phỉ, ai cũng có chuôi dao bằng sừng lấp ló bên hông, nòng súng kíp đen nhẻm nhô lên sau vai. Ðó chính là bức ảnh công bố cách đây chưa lâu trên báo Công An Nhân Dân, được lôi ra từ văn phòng lưu trữ của G.C.M.A.

Mình nhủ sau chuyến đi này về sẽ tìm lại bức ảnh xem Châu Quang Lồ thế nào. Ðám thổ phỉ mặt đằm đằm như nhau, người xương xương như nhau, tất cả đều gợi lên cảm giác cũ kỹ, hoang dại.

Mình chui lên gác tìm Trang. Trang nửa nằm nửa ngồi, điện thoại áp hờ vào tai nấu cháo với ông Chiến. Thấy mình lên, Trang hất đầu ra hiệu im lặng. Mình không quan tâm tới cuộc nói chuyện này. Với mình ông Chiến chẳng có giá trị gì hết.

- Chắc bây giờ em vẫn không biết vì sao anh đã nổi cáu khi em hỏi anh nhắn tin cho ai. Em muốn biết không?

Trang thu hai tay vào lòng, so vai, bàng quan nhìn vào lưng ghế đối diện.

- Em không muốn thì anh vẫn nói. Lúc ấy, cái lúc nhìn em nửa nằm nửa ngồi nói chuyện điện thoại với ông Chiến, tự dưng anh thấy trống trải. Anh nhớ tới một người. Người ấy, với em không tồn tại vì em chưa bao giờ nghe anh nhắc đến. Anh đã kể cho em nghe về tất cả những người anh quen biết, nhưng riêng người ấy thì chả bao giờ nhắc với em, dù chỉ một lần. Anh không hiểu vì sao lại như thế...

Mình sực nhớ ra lâu không thấy chị Thu nhắn nhe gì. Dạo mới vào cơ quan mình cũng chẳng quan tâm tới chị mặc dù chị thực sự là người đàn bà đẹp, chân dài, dáng cao, thanh. Mình không có cảm xúc gì hết vì chị hơn mình hai tuổi.

Con số hai ấy là theo như Cú Vọ căn cứ vào lý lịch của chị mà nói, chứ sau này, khi đã thân nhau thì chị tiết lộ cho mình hai bí mật của chị: thứ nhất, chị hơn mình những bốn tuổi, thứ hai, ngoài ngôi nhà đang ở trên phố Ðội Cấn, chị còn có một căn nhà bốn tầng ở Hoàng Cầu cho thuê. Cú Vọ bảo chị có một lý lịch không bằng phẳng lắm. Ðã từng bỏ cơ quan đi xuất khẩu lao động ba năm. Lẽ ra chị bị cắt biên chế, nhưng rồi nhờ có một cậu bạn làm ở bộ cho nên lại trở về vị trí cũ. Cậu bạn ấy trở thành chồng chị. Lấy nhau được hơn năm, chồng chị ra làm cho công ty nước ngoài, nghe đâu lương tháng bốn, năm nghìn đô. Cái khổ nhất của chị là không có con. Nguyên nhân vì chồng hay vì vợ thì còn là một bí mật không dễ khai thác. Chị ít khi đả động tới chuyện ấy. Duy có lần chị xuống chỗ mình chơi, mặt buồn rượi. Ngồi một chút chị lân la hỏi mình đã bao giờ thấy sợ vì trống trải chưa. Mình bảo mình ở trọ một mình một phòng nên nửa đêm tỉnh dậy thấy trống trải là chuyện thường. Chị bảo đấy là do mình chưa có vợ.

- Chứ như Thu thì...

Chị bỏ lửng, lảng ngay sang chủ đề khác. Mình nhác thấy mắt chị ngân ngấn ướt nhưng nó được lau khô rất nhanh. Không bao giờ chị lặp lại thái độ như thế nữa.

Mình giữ nguyên ấn tượng ngày đầu tiên nhận việc làm quen với thư viện. Mình cũng hơi ngỡ ngàng không phải bởi số lượng của nó mà bởi vì nó sạch sẽ, thơm tho đến mức giống thư viện cá nhân hơn là của cơ quan. Thời sinh viên mình đã từng vào thư viện của trường, vào thư viện thành phố và đã lân la tới cả thư viện quốc gia nên không ngạc nhiên về số lượng. Mình đứng ngẩn trước những cuốn sách ố vàng, những cuốn sách sờn gáy mà tuổi của chúng phải lên tới vài chục năm. Người thủ thư trước làm ở đây hai mươi tư năm và ông ta mới nghỉ. Ðó là một ông già nhỏ thó, nghiện chè Thái, ông ta nâng niu sách như nâng niu các vị thánh. Trước khi nghỉ, ông già đã bỏ cả tháng trời xốc lại tất cả các cuốn sách, lau chùi, dán chỗ rách, làm phẳng bìa và xức nước hoa cho chúng. Cái bàn gỗ đánh véc-ni và cả chiếc ghế gỗ mà ông thủ thư cũ để lại đã tróc lở, bị mài bạc phếch nhiều chỗ.

Người đầu tiên xuống mượn sách là chị Thu. Mình nhớ lần ấy chị mượn cuốn Bình Minh Mưa. Mình ngó chị rồi thắc mắc rằng cuốn sách ấy in từ lâu lắm rồi. Chị Thu bảo chị muốn đọc lại, chị yêu cái ông Pau-tốp-xky đến mê mệt. Mình tìm sách cho chị, phát hiện ra có đến ba bản, một bản cũ, hai bản mới in lại. Mình đưa cho chị bản mới, hơi có chút coi thường. Mình nghĩ người thích Bình Minh Mưa chắc chắn là loại tâm hồn lãng mạn rẻ tiền. Ðể kiểm chứng, mình dò lại sổ mượn của chị Thu và thấy mình chính xác. Chị ưa đọc loại tình cảm, hơi đèm đẹp, kiểu Ðô-đê, Pút-xkin, Sa-gan, Thạch Lam, Khái Hưng, có dấn thêm chút nữa thì cũng chỉ đến độ bi lụy như Ai-ma-tốp là cùng. Duy nhất có một tên sách lạc khỏi dòng đó, chính là cuốn Miền Ðất Quả Vàng.

Những trưa không gặp Trang, mình rủ chị Thu đi ăn cơm rồi về ngất tại phòng làm việc. Chị Thu rất khoái khi mình gọi ngủ trưa là ngất. Thường thì chị nằm đi văng còn mình nằm trên bàn. Hễ đặt lưng xuống mình lại có cảm giác kẻ nào đó giạng háng đái thẳng xuống mặt nên phải lấy tay che ngang mắt. Hai chị em không ngất được ngay mà còn nằm tán dóc một hồi. Có lần chị Thu hỏi mình biết nhiều về hội họa không. Mình bảo biết cũng lơ tơ mơ. Chị Thu có đứa cháu gái mê vẽ, muốn tham khảo ý kiến mình xem có nên cho nó theo môn này không. Mình khụng khiệng phán:

- Hội họa là thứ kém nhất trong các bộ môn nghệ thuật vì nó không tạo ra ảo giác.

Chị Thu ngạc nhiên: