6 - Poorboy

Hở, thế là sao cơ?”

“Tao chịu, biết chết liền!”

Cậu bé đáng thương. Tên một bài hát do chính tác giả Nosaka Akiyuki sáng tác, chính thức phát hành năm 1969.

Con tàu đi qua Nagaoka, người đi học đi làm lên tàu càng lúc càng nhiều, có giọng địa phương Echigo ồn ào đùa giỡn nhau.

Trái với họ, những người đi từ Ueno cuối cùng cũng được ngồi, nhưng là trên tấm ván bắc tạm làm ghế cho ba người.

Chuyến tàu đêm bị chậm gần mười một tiếng vì tuyết, càng gần đến Niigata, người trên tàu càng im lặng.

Thỉnh thoảng, cột khói nhả ra từ đầu tàu gặp gió thổi, bay là là ngoài cửa sổ. Tàu đi mãi, đi mãi, cũng chỉ thấy đồng tuyết mênh mông, giá phơi lúa xếp thành hàng bị tuyết phủ dày ụ.

Tính từ lúc ở Osaka, đã hơn một ngày trôi qua. Tatsuro chen lên chuyến tàu chật ních người, vặn vẹo ngón chân cái để bắp chân đang bị chuột rút cứng như đá được thả lỏng.

Cậu không nghĩ tới bất cứ chuyện gì khác, nhưng không phải vì cậu nghĩ ngợi cũng vô ích.

Sau khi đi qua Takazaki, một ga cậu biết, đoàn tàu tiến về phía núi, cẩn thận dừng ở các ga nhỏ cứ thưa người dần.

Người lái tàu từ tốn đọc tên ga “Yubiso”, “Gokan”, Tatsuro nghe mà tưởng như đó là một thế giới khác.

Khi choàng tỉnh, cậu thấy bên ngoài, cách cửa sổ tầm 30 phân là bức tường tuyết sừng sững, cao đến mức phần đỉnh mất hút vào bóng tối. Cậu biết đó là do người ta dọn tuyết vun thành đống, nhưng không hiểu sao vẫn cảm thấy mất tinh thần.

Tàu dừng tại ga Echigo Yuzawa hai mươi phút để chờ chuyển tiếp. Tatsuro bước xuống ga đi lấy nước uống, cái rét thấm dần vào từng lỗ chân lông. Thật ra cậu có thể chịu được giá lạnh, nhưng lại lo sợ khi không ngửi thấy mùi xú uế.

Tatsuro trông thấy ngọn núi nổi bật giữa vùng tuyết trắng sáng. Dưới chân núi đèn giăng thành hàng, có vẻ là quán trọ, trong đó có một căn ghi “Inamoto”. Có tiếng chửi thề, chắc ai đó trượt chân trên sân ga đã đóng băng, rồi lập tức im bặt nhường chỗ cho tiếng nước trong vòi phụt ra và tiếng ho sặc sụa.

Những nhà ga mà Tatsuro từng biết, dù rất nhỏ thì tối đến vẫn ầm ĩ như cái chợ, bầu không khí âm u, con người lãnh đạm, và hơn cả là sặc mùi xú uế của phân người và tàn tích sau bom đạn. Ga Sannomiya, Osaka, Tsuruhashi, Kyobashi, Tennoji, thậm chí ga Kyoto và Nara không bị cháy, hay ga Tokyo và Ueno cậu chỉ đi lướt qua cũng thế.

Bảy năm trước, năm 1940, Tatsuro từng đến Tokyo chỉ để xuống ga lúc nửa đêm, không hề biết và cũng chưa từng thấy phồn hoa đô hội, lên tàu ngay sau đó từ ga Ueno. Bấy giờ cậu không hề nao núng là nhờ thứ mùi đặc biệt của nhà ga. Thứ mùi như thấm sâu vào da thịt, nên chỉ cần là nơi có mùi như nhà ga, dù ở tận cùng thế giới Tatsuro cũng thấy yên tâm.

Nước ở ga Echigo Yuzawa trong như nước cất. Tatsuro một lần nữa thấm thìa hoàn cảnh thay đổi đột ngột của mình, đến nước này thì cuống lên cũng không làm gì được.

Đây là bí quyết sinh tồn cậu rút ra sau gần nửa năm sống lang thang và vào trại giáo dưỡng trẻ vị thành niên ở Hirakata. Giấu mình trong vỏ ốc, không hung hăng phản kháng những kích thích từ bên ngoài là tốt nhất, khi hỗn loạn lắng xuống, việc gì đến cũng sẽ đến, đó là điều cậu đã giác ngộ khi rơi vào đường cùng.

Bốn ngày trước, Tatsuro được quản giáo biệt hiệu Chó Cái của trại giam gọi, đưa đến phòng nhân viên ở tầng dưới. Luật sư Ueno đang ở đấy, hơ tay trên bếp lò, lò bốc khói nghi ngút, có lẽ trong củi lẫn cành cây bị ướt.

Ueno dáng người cao lớn, là hàng xóm với Tatsuro hồi cậu sống ở Kyoto. Ông rất thân với người bố đã chết vì rượu methanol của cậu, hai người họ từng cùng nhau leo núi Arashi và tập hát trong rừng. Sau khi cả nhà Tatsuro chuyển đến Osaka, có lẽ bố vẫn tiếp tục qua lại với ông ta, nhưng với Tatsuro, đây là lần đầu gặp sau ba năm xa cách, hơn nữa lại gặp ở một nơi thế này, nên cậu im lặng.

“Cháu cũng chịu khổ nhiều rồi, từ khi bố cháu mất.” Ông ta nói những lời thật tử tế.

Tatsuro không hiểu chuyện này là sao, chỉ cố hấp thu hơi ấm tỏa ra từ lò sưởi trước khi quay lại căn phòng giam 10m2 lát ván gỗ, gió thông thống.

Đã cuối tháng Mười một, trong căn phòng chật hẹp ấy, mười ba người châu lưng, ép sát vào nhau cùng sưởi ấm cũng đỡ được một chút. Tatsuro định thu thêm ít hơi ấm ở đây để góp vào hoạt động ủ ấm tập thể kia.

“Chào một câu đi chứ, vì mày mà ông ấy đã cất công đến tận đây đấy,” quản giáo Béo Lùn lên tiếng.

“Mẹ cháu đến nhờ chú. Chú thật không biết gì về chuyện này.” Người gầy hơn trước một chút, mặc chiếc áo khoác cổ nhung, Ueno xoa tay áy náy nói, “Chú sẽ làm hết sức mình, cháu đừng lo.”

“Mày có phước ghê, ở trại giam này chưa đứa nào được luật sư đến đón về đâu!” Quản giáo Xe Tăng vốn hay đấm đá tụi nó giờ lại xun xoe. Ueno chìa gói thuốc in hình lạc đà trên bao mời gã.

“Đến đón về, đón về, nghĩa là mình sẽ được ra khỏi đây sao? Ngớ ngẩn, bà mẹ mình đến nhờ Ueno? Bà mẹ đang kinh doanh nhà chứa đấy á?” Cậu nghĩ. “À phải rồi, đây là đồ tiếp tế, mà không phải, là quà.” Ueno nhìn ba người quản giáo như thể không biết xử trí thế nào với gói quà.

“Mày có thể ăn ở đây.” Béo Lùn bảo Tatsuro ngồi xuống ghế.

Đồ tiếp tế là cơm cuộn rong biển. Tatsuro hầu như không cảm nhận được vị của cái thứ mang màu hải sâm cuộn bí khô ấy, chỉ biết cho vào miệng nuốt, còn vụn rong dính trên ngón tay thì ngoan cố dùng răng bóc ra.

“Tôi còn có chút việc nên xin phép đã, ngày kia sẽ quay lại, dù gì cũng mới liên lạc được hôm qua.” Ueno đứng dậy.

Tatsuro nghĩ sẽ bị bỏ lại nên lần đầu tiên mở miệng hỏi, “Liệu cháu có được ra khỏi đây không?”

“Không phải lo gì hết, chú sẽ làm người bảo lãnh cho cháu, chịu khó thêm một chút nữa thôi,” ông nói với ánh mắt đầy thương cảm.

Tatsuro bất giác đưa tay sờ mặt mình thì thấy râu ria lởm chởm, bóng in vào cánh cửa kính đối diện hành lang nom hệt như hồn ma. Cậu thấy xấu hổ muốn chạy trốn. Không biết là tại xấu hổ, hay vui mừng vì sắp được phóng thích, tự nhiên cậu sụt sịt.

Tatsuro không biết khi trở lại phòng giam nên trả lời thế nào trước câu hỏi “Có sao không?” của thẳng bạn tù thân thiết Takashi, vì thông thường phải mắc tội gì ghê gớm lắm mới bị quản giáo gọi ra.

Cậu ngứa ngáy muốn hét thật to “Tao sắp được ra rồi! Còn chúng mày á, chúng mày sẽ chết ở đây, da mông sẽ chảy xệ, hậu môn lồi ra như Imaichi. Còn tao thì khác, tao sẽ được tự do!” Đó là ý nghĩ đầu tiên nảy ra trong đâu Tatsuro khi rời khỏi phòng nhân viên, theo Chó Cái quay lên cầu thang.

Nhưng nhìn khuôn mặt không chút biểu cảm của mười hai thằng bạn tù thân hình tiều tụy, gầy đét như lá khô, đem so với ông luật sư sao cứ như những người sống trong hai thế giới khác nhau. Tatsuro cảm thấy tội lỗi vì chỉ mình thoát được, sau đó lại nghĩ nếu lỡ miệng tâm sự, chưa biết chừng bọn nó sẽ ghen tị đồng loạt xông lên đòi giết.

“Luật sư đến.”

“Có phải bị lộ thêm tội gì không?” Takashi hỏi. Đương nhiên cậu ta sẽ hỏi vậy, vì mới hai tuần trước, một đứa có máu mặt cùng phòng giam là Sakurai bị phát hiện tội giết người giấu giếm bấy lâu nên đã bị lôi ra khỏi đây.

“Cũng không phải.” Tatsuro lấp lửng đáp, mắt nhìn chằm chằm lũ dòi trong chiếc hộp nhỏ xíu làm bằng những tấm thẻ trắng vốn dùng để xâu dây làm nhãn hành lý. Lũ dòi này nở ra từ chiếc áo của Imaichi quá cố, có thời mọi người trong phòng giam coi chúng như ngựa để cá cược đua dòi bằng suất ăn hai phần lúa mạch tám phần kê của mình.

Nhưng nay giá lạnh, cả lũ choai choai lẫn lũ dòi đều không còn sức làm như thế.

“Dòi thì hay rồi, mọc cánh là bay đi được.” Cò hương nói, nhìn lên cửa sổ bé xíu cách mặt đất 1,8 mét, vừa đủ để chút ánh nắng yếu ớt rọi vào phòng giam. Không tha thứ cho những kẻ có thể bay khỏi đây, cậu ta dùng ngón tay cái di nát con dòi bé như sợi chỉ vụn.

“Mẹ chết, bố bỏ đi, em gái đi theo yakuza*, đến cậu cũng dại dột. Bồn chồn không yên trong tù, nhớ đến cô bé nọ cậu lại bứt rứt. Ôi, poy poy.” Cậu ta cất tiếng hát.

Dân xã hội đen Nhật Bản.

“Không phải poy poy, là poo boy chứ.” Một cậu khác đính chính. Đây là bài hát mười hai, mười ba thiếu niên bê cơm ngân nga cả năm ròng. Ba bữa cơm, tuy mỗi bữa chỉ nửa bát, vẫn là toàn bộ cuộc sống của lũ choai choai này.

Trại giam cấm mọi loại tiếng động thừa thãi, nhưng hễ nghe tiếng bát đĩa lách cách là sẽ thấy vọng lại tiếng ngân nhàn nhã trái ngược hẳn với lời ca “mẹ chết” tang tóc.

“Poo boy, ý là poor boy hả?” Takashi nghiêm túc hỏi, cậu ta đã học đến lớp Mười, là một trong hai thiên tài ở đây, cùng với Tatsuro. “Nghĩa là cậu bé đáng thương phải không?”

Lần đầu tiên nghe bài hát này, Tatsuro đã nghĩ có phải nói về mình không nhỉ? Mà không, chắc hẳn phần lớn đám choai choai đều thấy bản thân trong đó cả. Những người còn đầy đủ bố mẹ, sống bình yên sau chiến tranh sẽ không lưu lạc đến bước đường này.

Lũ ở đây đều thuộc dạng qua một đêm bị ném ra cái thế giới mà người lớn cũng không sống nổi. Khố rách áo ôm, cùng đường phải đi ăn trộm ăn cắp để tồn tại.

Chúng đã quen với những tháng ngày chỉ vì bị người đời phê phán mà biến cố lớn không ngừng ập đến, thậm chí không kịp gào khóc hay kêu than, phó mặc bản thân trôi theo dòng đời. Lần đầu nghe thấy giai điệu và ca từ bài Poor boy, dù nó mô tà cảnh ngộ giống mình, cậu cũng chỉ nghĩ đó chẳng qua là bài hát nổi tiếng thời bấy giờ như bài Quả táo hay Em là tia nắng của anh, không có cảm giác gì đặc biệt.

Nhưng khi biết mình sắp đạt được mong ước thoát khỏi đây, đi đâu cũng được, chỉ cần rời khỏi cái trại giáo dưỡng tương lai mịt mù chỉ có nước chết đói hay chết rét này, Tatsuro lại cảm thấy bị cuốn hút bởi bài hát Poo boy hay Poor boy đó.

Trước chiến tranh, bố cậu kinh doanh tiệm bi-a trong một con ngõ trên đường Shin Kyogoku, Kyoto, mẹ cậu có quán giải khát tên “Seoul” cũng ở khu đó.

Phần lớn thời gian, Tatsuro được bà nội chăm sóc trong ngôi nhà cạnh con kênh Kitashirakawa.

Khi chiến tranh trở nên khốc liệt, bố sửa tiệm bi-a thành nơi đánh bóng bàn, danh nghĩa là để tăng cường sức khỏe cho người dân. Quán Seoul của mẹ thì không bán cà phê, bánh ngọt nữa mà chuyển sang bán thạch trắng, chè thạch đậu đỏ mật hoa dùng chất ngọt nhân tạo. Nhưng cuộc sống gia đình không vì thế mà nghèo đi.

Hồi còn học tiểu học, cơm hộp bà làm cho Tatsuro mang đi ăn trưa và tiền tiêu vặt trong dịp lễ hội của cậu vẫn khá hơn nhiều bạn đồng trang lứa.

Chắc vì là người làm kinh doanh, bố không thích mặc trang phục Quốc dân mà mặc vest, đội mũ fedora rộng vành, không cắt đầu đinh, dáng người gầy nhưng cao gần 1,8 mét. Khi Tatsuro đi bộ cùng bố, cậu luôn thấy tự hào.

Mẹ sinh ra ở Keijo* nên mới đặt tên quán là Seoul. Nhà ngoại cậu không dính đến mại dâm, nhưng mẹ không chịu được sự nhàm chán của công việc nội trợ nên thường trang điểm thật trẻ, đứng trước quầy chào mời lôi kéo khách. Mẹ là một người mạnh mẽ, tính không hợp với bà nội Kiyo nên hay cãi nhau, cũng không chăm lo cho Tatsuro như những người mẹ bình thường khác. Có lẽ do thu nhập khá, hoặc để bù đắp cho việc không làm tròn bổn phận của một người mẹ, mẹ thường tùy tiện cho cậu đồ chơi xa xỉ hay tiền tiêu vặt. Kể cả khi Tatsuro bị cảm lạnh nằm li bì, mẹ vẫn ưu tiên tụ tập với đám bạn buôn bán hơn.

Thủ đô hành chính của Triều Tiên thời kì bị Nhật chiếm đóng, nay là thủ đô Seoul, Hàn Quốc.

Năm 1940 hoặc 1941, mẹ dẫn nhóm sinh viên của trường đại học Doshisha đến tiệm bi-a của bố. Mẹ bảo muốn giới thiệu khách cho tiệm, nhưng nhóm sinh viên đã làm gì đó khiến bố tức điên lên, bố mẹ thành ra cãi vã, đánh nhau dữ dội ngay ở tiệm.

Bà nội từng thì thầm với Tatsuro, “Nói ra thì không phải, nhưng mẹ cháu lẳng lơ lắm, chắc tại sinh ra ở vùng thuộc địa. Sự thật không thể chối cãi mà.”

Sau khi bố chuyển sang kinh doanh sân chơi bóng bàn, quán giải khát của mẹ trở thành nguồn thu nhập chính cho gia đình. Bố thường xuyên lui tới trường đua ngựa, khi ở nhà cũng chỉ chăm chú cắt những bài báo nói về chiến tích của quân đội thiên hoàng. Mẹ thản nhiên về khuya, Tatsuro cũng không lấy làm lạ. Nhưng thỉnh thoảng khi cậu đến chơi nhà bạn, thấy mẹ bạn dáng vẻ chân chất quần thụng, đâu tóc rối bù, đem mời cậu bánh kếp đơn giản tự làm vẫn còn nóng hổi và hồng trà vắt chanh.

Nếu là bà nội Kiyo thì nhiều nhất chỉ mời nước có ga hay bánh gạo, cậu nghĩ bụng “Khác nhà mình thế nhỉ”, nhưng cũng không ghen tị gì. Còn nếu là mẹ, “Quán mẹ thì đầy trà với bánh ngọt, con dẫn bạn ra đi.” Mẹ chẳng làm gì ở nhà, bình thản dụ Tatsuro đến Seoul, bấy giờ cậu mới học tiểu học.

Khi Tatsuro vào trường Cấp hai Kyoto 2, bà nội mất. Chiến tranh trở nên khốc liệt, có hô hào mọi người nâng cao thể lực thì khách đến sân chơi bóng bàn của bố vẫn ngày càng giảm, trong khi quán của mẹ lại ngày càng nhộn nhịp, thậm chí bắt tay với xã hội đen.

Mẹ bận khách nên việc đi nhận hàng hóa phân phối và tham gia huấn luyện phòng tránh ném bom định kì đều do bố đảm nhận. Lúc đó ông sẽ khoác áo Quốc dân lên thân hình xương xương, làm người hô hiệu lệnh thực hiện Nghi thức Toàn dân* ở quảng trường trước tòa nhà Hội Thanh niên, “Nghiêm! Cúi lạy Cung điện!”

Nghi lễ bao gồm cúi lạy Cung điện, hát Quốc ca và đi lễ đền, chùa.

Những người tham gia đều là các bà các cô trong khu phố, mỗi bố là nam giới nên Tatsuro hơi xấu hổ, cậu nhìn bố như nhìn người xa lạ.

Cuối năm 1944, toàn khu Shin Kyogoku đều nằm trong diện giải tỏa để chuẩn bị đối phó địch ném bom, tiệm bi-a và Seoul cùng chung số phận bị dỡ bỏ. Mẹ bảo, “Kyoto không có tương lai nữa, đi Osaka thôi. Ở đó mình mở quán ăn chui sẽ kiếm tiền như điên.” Bà lấy tiền bồi thường tháo dỡ cửa hàng làm vốn. Trong tình cảnh rối ren, thông thường người ta sẽ tìm cách chạy trốn, nhưng mẹ lại đâm đầu vào nơi hỗn loạn. Tính cách mạnh mẽ ấy chắc là nhờ sinh ra ở vùng thuộc địa.

Bố thì ngày càng gầy, da trắng bóc, thỉnh thoảng lại cùng luật sư Ueno đánh cờ, hò hét nào sống nào chết. Chỉ những lúc như thế, bố mới thực sự ra dáng đàn ông.

Hai vị phụ huynh có vẻ không màng đến việc chuyển trường cho Tatsuro. Trên bầu trời mùa đông, trong khi những chiếc máy bay B29 lao về phía Đông để lại vệt mây rõ rệt, thì đội hình ba máy bay của nước bạn bay về phía Tây. Mỗi khi ngẩng đầu nhìn, cậu lại bảo “Là đặc công” rồi hướng lên trời cung kính cúi chào, bị nắng chiếu vào mắt và hắt xì hơi.

Trong tình cảnh rối ren đó, gia đình Tatsuro thuê nhà ở phố Tanimachi, Osaka. Mẹ thu nhận những đầu bếp mất việc do các cửa hàng bị đóng cửa, bất kể món Tàu, Tây, Nhật, nhanh chóng mở một quán ăn chui cho quân lính và cán bộ nhà máy sản xuất quân nhu. Những thứ cơ bản để mở tiệm mẹ đã chuẩn bị từ khi còn ở Kyoto.

Trường học ở Kyoto quá xa, nên lên lớp Tám Tatsuro chuyển sang học trường Cấp hai Kotsu.

Bố cứ như một người ở trọ trong nhà.

Quán ăn của mẹ có biểu diễn ca hát gảy đàn truyền thống nhưng không nhộn nhịp mấy, dù vậy bà cũng rất vất vả mới dọn dẹp xong đống bát đĩa ngổn ngang của khách. Mẹ lại còn lén uống rượu thừa. Có lần cậu bắt gặp, không chỉ phần thừa trong bình, mà cả trong cốc của khách nữa.

Trong khi các bạn cùng lớp mang bánh mì hoặc khoai đi ăn trưa thay cơm, Tatsuro vẫn mang những món ăn của quán. Cậu được huy động đi làm việc trong nhà máy, cứ đến 3 giờ lại được phát bánh mì nhưng cậu chẳng thèm ngó ngàng.

Không lâu sau, nhà Tatsuro bị ném bom, mọi thứ đều thành tro bụi. Quyết định đến Osaka là của gia đình họ nên gặp phải tai họa âu cũng là tự làm tự chịu. Mẹ là người chủ trương mà nhìn đống đổ nát không còn chút vết tích nhà cửa nào, bà vẫn không hề nản chí, chỉ buông một câu, “Thế này là Nhật Bản không xong rồi, lính hải quân nói thật không sai.”

Mẹ đã mặc quần thụng, nhưng áo vẫn là loại sặc sỡ. Trong khi đó bố như phát điên, đào bới đống đổ nát, nhặt nhạnh cái máy ảnh đã móp méo ống kính vì hơi nóng, hay lò sưởi ga chỉ còn lại vỏ.

Gia đình Tatsuro thuê hai phòng ở Tengachaya. Trong kí ức của cậu, đây là lần đầu tiên ba người thực sự sống cùng nhau dưới một mái nhà như bao gia đình bình thường khác.

Nhưng sau khi Nhật thua trận, không biết mẹ mò đâu ra cửa hàng phân phối sữa ở khu Morishoji, lập tức mở tiệm bán bánh mì hấp, bánh yokan* khoai.

Một loại bánh làm dưới dạng thạch khối.

Bố thì bảo, “Người Mỹ sẽ đến, người Mỹ thích bi-a, giá còn cửa hàng ở Kyogoku, kiếm tiền như điên cho mà xem.” Chắc ông chưa bỏ hẳn ý định mở tiệm bi-a nên dẫn Tatsuro về Kyogoku.

Kyogoku lúc đó dù còn sơ sài nhưng đã bắt đầu lấp lánh ánh đèn, riêng khu bị tháo dỡ bỏ hoang trông như một cái hố tối om, rất thích hợp để đi tiểu.

Năm 1946, Tatsuro học lớp Mười. Thành tích của cậu khá tốt nên định thi lên trường Cấp ba Kyoto 3. Cậu vẫn chưa quen với Osaka nên muốn quay lại Kyoto học. Nghe nói ở đó bị cắt điện, chỉ vùng gần căn cứ quân chiếm đóng mới có điện nên cậu đã đến trọ nhà bạn để tập trung học. Cậu không lui tới cửa tiệm của mẹ ở Morishoji, nhưng có vẻ bà làm ăn khấm khá. Cũng như trước đây, Tatsuro được cho thật nhiều tiền yên mới, và bộ đồng phục nhà binh không hợp với cậu lắm.

“Turbo, cho bố vay ít tiền.” Bố bị mẹ ngó lơ nên túng thiếu, phải vòi từng 10, 20 yên từ chính con mình, ông tìm đến cơn say bằng rượu bakudan* ở Tsuruhashi và Kyobashi. Cuối năm ấy, ông chết vì trúng độc methanol. Trước đó độc đã ngấm dần vào người, sáng dậy, ông phải mò mẫm đi lấy nước rửa hai mắt kèm nhèm gỉ, không thì không mở nổi mắt, chẳng thà cứ thanh thản ra đi.

Một loại cốc tai pha từ rượu whisky và bia.

Mẹ vốn đã muốn đuổi bố đi cho rảnh nợ, “Con mà giống bố là không còn gì nữa đấy, cố học đi, tiền bạc mẹ sẽ lo cho.”

Thầy giáo bảo thi rất khó, nhưng Tatsuro vẫn quyết tâm vào trường Cấp ba Kyoto 3, vì nếu ở Kyoto, cậu sẽ không phải sống với mẹ nữa. Hằng đêm mẹ đều về nhà với hơi thở nồng nặc mùi rượu. Có khi bà được một gã đàn ông đưa về bằng taxi, họ nói với nhau bằng thứ ngôn ngữ cậu nghe không quen. Mà không, cậu đã từng nghe thấy rồi. Đó là tiếng mẹ đẻ của mẹ, thứ tiếng của gã đàn ông cầm chày mặt vênh váo, đi khệnh khạng như thể chợ đen là nhà mình. Gã cười như nấc lên, vẫn lẩm bấm bằng thứ tiếng đó, còn mẹ cậu vừa kêu the thé trong bóng tối vừa cởi đai obi.

Sáng tỉnh dậy, Tatsuro đã quen với chuyện bên gối đặt bánh bao nhân thịt, cơm cuộn rong biển, táo và một tờ 100 yên. Cậu nhận những thứ đó với lòng biết ơn, nhưng ngày càng không muốn tiếp tục sống cùng người mẹ này nữa.

Tháng Hai năm sau, khi Tatsuro đi Kyoto lấy hồ sơ đăng kí thi, một trận tuyết lớn bất ngờ rơi ngập đến tận gối, bông tuyết cũng rất lớn. Có lẽ học sinh trường này đang nghỉ ôn thi* nên trong sân không một bóng người, chỉ mình cậu bước đi. Đây là trận tuyết lớn đầu tiên cậu thấy.

Các trường học ở Nhật Bản thường cho học sinh nghỉ khi có các kì thi quan trọng như thi cuối kì, để tập trung ôn thi.

Còn tuyết ở Niigata đang trải rộng trước mắt Tatsuro hiện giờ cứng hơn nhiều, như một thứ hoàn toàn khác. Càng về sáng, cậu càng trông thấy nhiều bóng người hơn qua cửa sổ toa tàu. Phụ nữ choàng thứ gì đó nom như tấm chăn, trùm kín đầu, đàn ông thì đội kiểu mũ như của binh lính Bắc Mãn Châu, ai cũng đi giày cao cổ.

Chắc lò sưởi hơi nước đã nguội nên đầu ngón chân trần đi guốc của Tatsuro nhói đau. Cảm giác đau này giống như khi cậu đi hành quân nhanh chống rét ở ven hồ Biwa hồi còn học lớp Bảy. Trời đã hửng lên nhưng bị đám mây tuyết dày đặc che khuất, khiến cảnh vật như đang buổi chiều tà, Tatsuro vẫn tiếp tục dõi mắt ngắm bông tuyết, dù có quay mặt vào trong toa tàu tối lờ mờ, đáy mắt vẫn đọng lại ánh sáng lấp lánh, làm mắt nhìn không rõ một lúc lâu.

Đoàn tàu đi vào vùng Niitsu, bóng dáng đồng phục nhà binh gần như biến mất, thay vào đó, các nữ sinh bước lên tàu, ai cũng mặc quần thụng, tự nhiên Tatsuro cảm thấy thật khó chịu.

“Ở Niigata có trung tâm thương mại không nhỉ?” Trong đầu chợt hiện lên một câu hỏi chẳng ăn nhập gì khiến chính cậu cũng thấy là lạ. Trung tâm thương mại có hay không cũng chẳng sao, quan trọng là cậu sắp bước vào làm con nuôi một gia đình bỗng nhiên xuất hiện mà cậu hoàn toàn không quen cũng không biết.

Sau khi nhận hồ sơ đăng kí thi, Tatsuro lên tuyến Keihan cũ, đi từ ga Sanjo đến Tenma mất 3 yên. Cậu ngồi xuống ghế, con tàu lắc lư chạy cành cạch, áo khoác và quần ướt nhẹp do tuyết dính tan ra. Một lúc sau, dường như nhiệt độ cơ thể làm nước nóng lên, người cậu ngùn ngụt bốc hơi trắng.

Gần cửa có ba nữ sinh trường cao đẳng nữ Kyoto 1 đang đứng, chân váy phất phơ. Họ chợt để ý đến Tatsuro, lạ lùng không hiểu sao người cậu bốc hơi như cái bánh bao mới hấp, cười rúc rích với nhau. Tatsuro xấu hổ, máu dồn lên làm người càng nóng hơn, khói tỏa ra càng nhiều, không biết phải làm sao nên cảm thấy mệt mỏi rã rời. Chẳng rõ có phải sinh ra đã ngô nghê không, nhưng đó là lần đầu tiên cậu nhận thức rõ về con gái.

Mẹ chắc muốn thuê người chạy bàn, thỉnh thoảng lại lôi ảnh các cô gái trẻ từ ví ra hỏi Tatsuro, “Thế nào Turbo, cô nào được hơn?” Cậu hơi khó chịu với mùi rượu nồng nặc, nhìn tấm ảnh. Người trong ảnh tầm hơn 20 tuổi, Tatsuro chỉ thấy họ hệt mấy bà cô.

“Chẳng ra gì.” Cậu trả lời thì mẹ lẩm bẩm, “Con bé này bảo từng làm geisha ở Imazato, nhưng trông không thành thục mấy.” Sau này nghĩ lại cậu mới hiểu, bên cạnh Seoul, mẹ mở tiệm ăn ở Senbayashi là để xúc tiến kế hoạch bí mật buôn bán mại dâm.

Mùng 10 tháng Ba, Tatsuro thi vào trường Cấp ba Kyoto 3. Môn đầu tiên là kiến thức chung, Tatsuro chẳng làm được gì, ngồi cạnh cậu là một học sinh mặc đồng phục hải quân hợp như đo ni đóng giày. Cậu nhanh chóng thu dọn bài thi, hoàn toàn bình tĩnh bỏ môn thi chuyên ngành tiếp theo và trở về Shin Kyogoku, tuyết đã ngừng rơi.

Nơi bị phá dỡ trước đây đã được thay thế bằng các tòa nhà san sát nhau như tiệm pachinko*, tiệm quà lưu niệm bày nào túi xách, khay gỗ, búp bê. Người qua lại còn nhiều hơn cả trước chiến tranh.

Trung tâm trò chơi, người chơi phải đổi tiền lấy bi để khởi động các máy trò chơi.

Tatsuro bước vào một quán giải khát, quán đầu tiên cậu đến ngoài Seoul. Cậu dùng tiền tiêu vặt mẹ cho thêm để gọi bánh mì nhân kem, bánh bông lan, bánh daifuku, nhét bừa vào miệng.

“Giờ không vào được trường Kyoto 3, hay là học thêm một năm cấp hai* rồi năm sau thi lại lần nữa?” Nhưng nghĩ đến những khó khăn không thể vượt qua dù cố gắng đến mấy, Tatsuro quay phắt ra nhìn mặt mình phản chiếu trong gương nhà vệ sinh. Trông cậu giống hệt người bố đã mất vì methanol. Mẹ thì làm những việc mờ ám. Được sinh ra bởi hai người như vậy sao có thể đội mũ kẻ trắng* chứ. Cậu thấy chán nản vì không có khuôn mặt khôi ngô như cái cậu ngồi bên cạnh.

Năm 1947 chuyển sang chế độ giáo dục mới, cấp hai chỉ còn ba năm. Ai đã học hết lớp Chín và lớp Mười (năm thứ ba và thứ tư) theo chế độ năm năm trước đấy sẽ học nốt những năm còn lại, nhưng có thể lựa chọn tốt nghiệp sớm một năm. Tatsuro định tốt nghiệp sớm để lên cấp ba, nhưng thi trượt nên có thể lựa chọn học tiếp.

Loại mũ các học sinh Nhật đội thời kì này.

Trước đây, khi cậu bảo sẽ thi lên trường Kyoto 3, mẹ lẩm bẩm một câu chẳng ăn nhập gì, “Thế thì tốt quá, học sinh Kyoto 3 hút con gái lắm, như mấy cậu ngày xưa đến quán của mẹ ấy. Học Kyoto 3 rồi lên Đại học Đế quốc Kyoto* thì con gái nhà danh giá đến mấy cũng có thể lấy làm vợ được.”

Hệ thống đại học do Đế quốc Nhật Bản mở, yêu cầu khắt khe, là cái nôi của các anh tài. Cơ sở tại Kyoto là tiền thân của Đại học Kyoto hiện nay.

Mẹ người ta mặc kimono đen quý phái, còn mẹ cậu cứ loi choi như thiếu nữ với lớp trang điểm dày cộp. Chính là mẹ không tốt, có mẹ như thế nên cậu mới chẳng ra gì.

Tatsuro đổ tất cả những uất hận thi hỏng lên đầu mẹ mà quên rằng nếu không có bà, ngay bây giờ, ngay hôm nay đến một hạt cơm cậu cũng không có mà ăn. Cậu bỗng thấy nhớ bố.

“Con muốn đi thuê nhà,” cậu nói với mẹ khi kết thúc kì nghỉ xuân, mạnh dạn nói thẳng việc muốn có một chỗ yên tĩnh hơn để học, năm sau lại thi lên cấp ba, còn đế thêm vài lời có cánh.

Mẹ nghe mà chẳng biểu hiện cảm xúc gì, “Nếu như vậy giúp con học tốt hơn thì cứ thế đi, mẹ làm ở đây xa nên không thể dọn đến sống với con được.”

Tatsuro lập tức tìm được một căn phòng 10m2 chưa bị cháy ở gần trường. Mãi sau đó mẹ như mới nhận ra, “Con có biết giặt giũ quần áo không?” Biết hay không thì hai năm gần đây Tatsuro cũng đã phải đảm nhận toàn bộ việc nhà. Mỗi tháng, mẹ cấp cho cậu 2000 yên sinh hoạt phí và gạo mua lậu, những thứ khác bà bảo sẽ gửi cho nên cuộc sống của cậu không có gì khó khăn.

Mẹ sống luôn trong tiệm ăn ở Senbayashi, lại tiện cho công việc buôn bán.

Tatsuro lên tinh thần làm lại từ đầu, nhưng chỉ với lần vào quán giải khát ở Shin Kyogoku đấy - rõ ràng trước đó cậu chẳng hề vào quán giải khát hay cửa hàng ăn lần nào - mà suốt tháng Tư, cậu dẫn bạn đi ăn lang thang ở các tụ điểm, chẳng mấy chốc tiền mẹ cho bay sạch.

Cậu vô tư đến quán mẹ để hỏi xin tiền. Hai, ba lần đầu bà vẫn cho nhưng về sau có hỏi, giọng quở trách, “Không phải con bảo thuê nhà để học hả, sao lại cần nhiều tiền như thế?”

Mấy người trông qua đủ biết là gái mại dâm trong quán tọc mạch nhìn cậu.

“Có sao đâu, con cần mà.”

“Con đừng tưởng cứ xin tiền là mẹ sẽ im lặng đưa cho, mẹ cũng phải đổ mồ hôi sôi nước mắt đấy!”

Mẹ nói như ban ơn khiến Tatsuro buột miệng, “Nơi này cũng chỉ là một cái nhà chứa thôi.”

“Con nói cái gì? Nói lại xem!”

Mẹ nổi giận bừng bừng nhưng Tatsuro không chùn bước.

“Con biết cả, biết mẹ buôn bán cái gì, chính mẹ cũng đi bán đấy thôi?”

Mẹ nín bặt, vung tay lên.

Má tê dại, nhưng Tatsuro lại như trút bỏ được gánh nặng, “Con của gái mại dâm thì làm sao đến trường được, con cóc thèm học!”

Cậu đang tỏ thái độ bất mãn thì có tiếng con gái kêu, “Má mì ơi!”

Mẹ đứng lên như không có chuyện gì xảy ra, bỏ quên kính, Tatsuro xem thử thì thấy là kính lão. Cậu thuận tay nhét vào túi, rồi như được mớm mồi, vơ luôn nhẫn ngọc thạch và nhẫn vàng trong ngăn kéo cái tủ quen thuộc.

“Cậu bé về đấy à?” Một phụ nữ hỏi, cúi mình giạng háng thổi bùng ngọn lửa trong cái lò Seto loại cao dù đã sang đầu hè.

Tatsuro chạy một mạch đến ga Takii, ném kính ra lấy giày giẫm nát.

Cậu đến tiệm vàng ở Shinsaibashi bán cái nhẫn, nói dối là kỉ vật của mẹ, được 5800 yên, định làm vốn tự sinh sống. Xong xuôi cậu lại lang thang ở các tụ điểm. Trên đường về nhà trọ, trong thâm tâm cậu có chút mong chờ mẹ đang đợi ở đó, nhưng không thấy động tĩnh gì.

Chẳng bao lâu Tatsuro thấy bất an với số tiền còn lại nên xin vào làm cho nhà máy sản xuất thép tấm ở gần chùa Tennoji, tự mình đi phỏng vấn. Khi được hỏi hình mẫu kính trọng là ai, Tatsuro trả lời là Shokusanjin*, người phỏng vấn có vẻ không hài lòng nên cậu vội vàng kể tên Saigo Takamori*, thế là đỗ. Nhưng sau không có người bảo lãnh nên lại bị từ chối.

Tên hiệu của Ota Nanpo (1749-1823), nhà thơ, nhà văn.

(1828-1877), võ sĩ, quân nhân và chính trị gia nổi tiếng.

Tatsuro rơi vào hoàn cảnh khó khăn, nhưng giờ không thể trở về Senbayashi cầu viện mẹ nữa.

May thay bấy giờ là mùa hè, cậu bán từ điển, rồi chăn, quần áo cho tiệm quần áo cũ. Đầu tháng Bảy, để tránh cái nóng trong nhà trọ, Takashi đứng như phỗng trong sân ga Ueroku.

“Làm gì thế, bỏ nhà đi phải không?” Một gã đàn ông 30 tuổi dáng người nhỏ thó bắt chuyện. “Cứ ở chỗ này chẳng được gì đâu, muốn thì đến chỗ tôi, có chăn đấy.”

Trông gã không giống kẻ lừa đảo, mà Tatsuro cũng chẳng còn gì để mất, liền đi theo đến nhà trọ ở gần Abeno.

Trong căn phòng 5m2 lát gỗ đặt một chiếc máy khâu. Gã đàn ông thì sinh hoạt trong phòng 10m2.

“Bữa tối tôi ăn lẩu nhúng, vẫn còn, cậu có ăn không?” Trời nóng như điên mà gã đóng kín cửa làm căn phòng bí bách, lại còn ăn lẩu nhúng, nghĩ thôi cũng thấy mồ hôi vã ra, nhưng Tatsuro không còn lựa chọn nào khác.

“Bà chủ nhà này cứ chiều đến lại dẫn con gái đi lang thang khắp Abeno, không biết buôn bán cái gì,” gã đàn ông vừa nói vừa liếm môi.

Tatsuro lờ mờ hiểu, nhưng không trả lời. “Anh mở tiệm quần áo à?” Cậu nhìn quanh kiếm chuyện làm quà.

“Trong chiến tranh tôi có cửa tiệm ở Thượng Hải, nhưng giờ bỏ rồi.” Có vợ con thì tốt hơn nhưng hình như sống một mình. “Thôi, đi ngủ đi.” Gã dọn nồi vào một góc, trải mỗi một tấm đệm, “Mời cậu.”

Tatsuro không có đồ ngủ nên chỉ cởi quần ra nằm. Gã đàn ông cũng nằm xuống bên cạnh.

Đèn tắt, Tatsuro thấy hạ bộ mình bị sờ mó. Cậu nín thở im lặng. Gã đàn ông chôn mặt vào chỗ đó. Tatsuro hoảng hốt không thốt nên lời, cảm nhận cái lưỡi của gã ngọ nguậy, cơn sợ hãi trào dâng.

Cậu cố giả vờ ngủ, toàn thân cứng đờ.

Một lúc sau gã đàn ông chồm lên từ sau lưng. Tatsuro cảm nhận được gã bôi đầy nước bọt lên mình, dù mang máng nghe qua cái gọi là đồng tính nhưng tuyệt nhiên không hiểu chuyện gì đang xảy ra, chỉ biết sau một lúc hoạt động, cảm giác căng tức ập đến, cậu bật ra tiếng rên rỉ.

Đèn lại sáng, người đàn ông lôi trong tủ ra năm cuốn sách người lớn in ronéo* đưa cho Tatsuro xem, bản thân gã cũng xem cùng.

In kiểu thủ công, bằng máy in quay tay.

Tatsuro mới liếc thấy tên sách thì ngón tay gã đàn ông lại lần vào hạ bộ cậu. Nhận thấy tín hiệu hưng phấn của Tatsuro, ngón tay gã thao tác mạnh hơn, đợi cậu đến cao trào thì cười khùng khục, ghé môi xuống.

Tatsuro cứ thế chìm vào giấc ngủ, sáng hôm sau tỉnh dậy đã thấy gã đàn ông ngồi đạp máy khâu. Gọi là tiệm may quần áo chứ thật ra gã mua vải ở chợ đen về, may áo khoác thu đông với những đường cắt rất đơn giản rồi giao cho cửa hàng bán quần áo để kiếm sống.

“Dậy rồi thì ra cửa hàng mua cho tôi ít cúc áo.” Gã nói, chân vẫn đạp thoăn thoắt, tiếng thở hổn hển đêm qua chỉ như là giấc mơ.

Tối nào Tatsuro cũng bị vần vò như vậy. Sang tuần thứ hai gã đàn ông bảo, “Cậu cũng nên đi làm đi, tối về đây ngủ.” Gã có vẻ tiếc rẻ khi phải nuôi báo cô cậu.

Tatsuro có cảm giác mình như cô gái bị phụ bạc. Đợi lúc gã đàn ông vắng nhà liền lấy trộm ba chiếc áo khoác rồi bỏ đi, đem bán cho hàng quần áo cũ ở Abeno được tổng cộng 450 yên.

Ngay cạnh đó, khách sạn dành cho quân chiếm đóng đang đăng tuyển vị trí bồi bàn và trông giữ hành lý. Cậu vào hỏi thử thì biết họ không yêu cầu người bảo lãnh. Khách sạn này vốn là một tòa nhà còn sót lại sau trận cháy do ném bom, được trưng dụng làm nơi cho quân chiếm đóng tiếp cận với gái mại dâm. Nhân viên người Nhật thì sống trong ngôi nhà tạm kế bên, rộng tầm 36m2, nền đất, giường hai tầng xếp san sát nom hệt cái né tằm, chỉ để lại lối đi đủ cho một người qua.

“Làm bồi bàn sẽ được ăn ba bữa, lương tháng 400 yên, trông giữ hành lý thì được 500 yên.” Bộ phận trông giữ hành lý có nhiệm vụ giữ hành lý và đưa chìa khóa phòng cho khách, phải biết vài từ tiếng Anh. Vì vậy, Tatsuro chọn làm bồi bàn ở nhà ăn trên tầng hai, nhiệm vụ chỉ có bê đồ nhắm bia và đập đá đổ vào cốc. Cậu phải đứng suốt từ 2 giờ chiều tới 12 giờ đêm nên về đến nhà tạm chỉ muốn lăn ra ngủ. Mặc dù vậy, cứ hai ngày một lần, cậu thực hiện kĩ thuật tay học được từ gã đàn ông may quần áo kia như nghi thức ru ngủ không thể thiếu.

“Xin lỗi, cậu có thể mang ra ngoài cửa hộ tôi không?” Một nhân viên phục vụ quầy rượu tay cầm áo khoác to đùng quân chiếm đóng để quên, đưa ra hai thùng các tông bia Mỹ nhờ Tatsuro khi cậu chuẩn bị về.

Tatsuro hỏi tỉnh queo, “Chỗ nào ngoài cửa cơ?”

“Ngoài cửa kí túc có người đang đợi, cậu đưa cho họ là được.” Cậu nhận như một nghĩa vụ trong công việc, nhưng thật ra đang tuồn hàng trái phép ra ngoài, đi bộ năm phút trên con đường tối, tránh bảo vệ phát hiện là kiếm được 200 yên. Không chỉ bia, cậu mang ra ngoài cả thuốc lá, sô cô la, gia vị các loại. Rượu bourbon với whisky mà hao hụt thì rất phiền, nhưng mấy hàng hóa nhỏ nhặt không bị đối chiếu sổ sách nghiêm ngặt nên chỉ cần giấu trong áo khoác là mang ra ngoài được.

“Lấy cắp đồ của quân Mỹ cũng là cách đóng góp cho đất nước mà không cần phải làm những việc nguy hiểm như đặc công,” nhân viên quầy rượu bảo cậu thế. Đúng là cậu không hề có cảm giác tội lỗi.

Cảnh sát theo dõi sạp hàng nơi họ giao dịch, giăng một mẻ lưới bắt cả bọn. Để phục vụ điều tra, Tatsuro được gửi đến Sonezaki bằng xe buýt. Cậu thật không hiểu mình đã sai ở đâu mà trong lúc đang đi bộ từ Yodoyabashi, vẻ mặt điềm nhiên như không có gì xảy ra giống những người vẫn qua lại trên đường, tự nhiên bị cảnh sát còng tay lại. Họ lấy vân tay và chụp ảnh cậu.

“Địa chỉ ở đâu?”

“Không có.” Cậu trả lời.

Viên cảnh sát quắc mắt, “Mày có vẻ quen rồi nhỉ?” Họ điều tra ra địa chỉ nhà trọ mà cậu nghĩ không còn liên quan nên đã nói trong lúc làm việc. Hôm sau mẹ cậu đến, có vẻ bà biết tay cảnh sát hình sự.

“Đúng là con nhà tông, chỉ có thể là con của bà,” một người trong phòng cảnh sát hình sự nói đùa.

“Đừng đùa chứ, tôi với...” bà cong ngón trỏ lại ám chỉ quân trộm cắp, “không có quan hệ gì hết.”

“Đồ mẹ mày tiếp tế đấy, ăn không?” Viên cảnh sát hình sự đưa cho Tatsuro hộp cơm cuộn rong biển đơn giản.

Không bận tâm đến lời nói và cái nhìn lạnh lùng của mẹ, Tatsuro liền ăn ngấu nghiến.

“Biết ngay thể nào cũng thành ra như vậy mà. Cái nhẫn của tôi anh bán đi đâu rồi? Hay tôi nhờ chú cảnh sát đây điều tra giúp luôn thể?”

Tatsuro không nói tiếng nào, trở lại phòng giam.

“Lấy đồ của mẹ mình cũng gọi là ăn trộm à?” Cậu hỏi tên lừa đảo bất động sản thì được trả lời thẳng thừng,

“Đương nhiên rồi, có là mẹ con thì xét về luật pháp vẫn là những người khác nhau.”

“Mẹ chết, bố bỏ đi...” Tatsuro ngâm nga trong miệng theo nhịp tàu lắc lư, nghĩ bụng tình cảnh của mình thì ngược lại, nhưng kết quả như nhau cả.

Đồng tuyết trải rộng mãi ra, nhưng dần dần, nhà cửa nông dân xuất hiện nhiều hơn. Và đến khi đoàn tàu đi qua Kameda và Nutsutari thì nhà dân san sát. Không có trung tâm thương mại nhưng thị trấn lớn hơn tưởng tượng.

Phụt, tiếng hơi nước phun ra, cùng lúc, đoàn tàu giảm tốc rồi xình xịch dừng hẳn. Hành khách đồng loạt đứng lên, bắt đầu lấy ba lô, túi vải để trên giá lưới. Tatsuro cũng chầm chậm nhấc mông. Bố mẹ mới của cậu chắc đang đợi ở sân ga.

“Ở Niigata, Turbo có một người chú đấy, nhớ không?” Hai hôm sau buổi đến thăm đầu tiên, luật sư Ueno quay lại, cho Tatsuro biết một chuyện không ngờ.

Đúng là cậu từng nghe nói, có lần mẹ mắng chửi ông bố say xỉn của cậu, nhân tiện nói đến người chú đang làm lái xe tải ở Niigata, “Người nhà Hyodo không có việc làm gì tử tế hết!”

Ngay trước khi mất, bố đã gửi thư cho chú kể về tình cành gia đình sau chiến tranh. “Nghe nói chú ấy đang làm giám đốc một công ty vận tải, khấm khá lắm.” Bấy giờ chắc ông không nghĩ mình sẽ chết vì methanol, chỉ cho rằng mình đang suy yếu dần, không sống lâu được nên lo cho cuộc sống của Tatsuro sau khi ông mất. Con trai thích học, đầu óc cũng không tệ lắm, nhưng mẹ đẻ lại không để ý đến, với bà mẹ háu giai như vậy sợ rằng con ông khó nên người.

Bố nhờ chú nhận con mình về nuôi, vừa hay nhà chú không có con. Dàn xếp chưa xong thì đột nhiên bố mất. Mẹ vốn đã cắt đứt quan hệ với nhà chính Hyodo nên sự việc cứ thế trôi đi.

Nhưng ông chú không từ bỏ, ông gửi kèm lá thư cuối cùng của bố cho luật sư Ueno, một người bạn của bố còn sống ở Kyoto, nhờ tìm hiểu tình hình của Tatsuro.

Mất bao nhiêu công luật sư mới tìm được mẹ Tatsuro, nhưng lúc đó cậu đã vào trại giam dành cho trẻ vị thành niên, “Bản chất vặn vẹo của nó nên được uốn nặn lại.”

Ông khuyên giải mẹ, truyền đạt lại ý của chú cậu, “Phải rồi, nghe hơi buồn cười nhưng họ bảo sẽ trả phí tổn nuôi dưỡng Tatsuro từ trước đến nay coi như lời cảm ơn, cũng vì tương lai của Tatsu...”

Chẳng nói thì ai cũng biết cả vùng Senbayashi đã biến thành cái ổ mại dâm, nếu không rót tiền vào cửa tiệm sẽ không có khách đến, nên vừa nghe thấy tiền cảm ơn mẹ liền hớn hở. “Ôi, ông Ueno là người thân thiết từ xưa, đã vậy thì tôi cũng không thể để ông mất mặt,” bà đẩy cặp kính lão nói với vẻ ban ơn. “Turbo không cần lo nữa rồi, cháu chỉ cần học hành chăm chỉ ở nhà ở Niigata là được.”

Tatsuro nhớ ra hồi còn học tiểu học, ông luật sư Ueno này đã làm cho cậu cái xẻng để trả bài tập hè, phải rồi, vợ chồng họ cũng không có con.

“Có lẽ sẽ tốt hơn nếu không nói chuyện này ra, nhưng khi mẹ sinh cháu, bà ấy bị biến chứng phải cắt bỏ buồng trứng, sau đó đột nhiên đổi tính trở nên cứng rắn và toàn nói những lời khó nghe như thế. Bố cháu từng kể thế với chú. Nhiều lúc nghĩ như lần trước khi bà ấy gặp cháu, miệng nói lung tung mà vẫn mang đồ tiếp tế, à không phải, mang cơm cuộn rong biển đến cho cháu đấy thôi?”

Trong căn phòng tiếp khách đơn sơ của trại giáo dưỡng trẻ vị thành niên, luật sư Ueno cứ kể luôn miệng.

“Đến nhà ở Niigata không được trộm cắp nữa đâu đấy.”

Ông nói đến đây thì Tatsuro khóc òa lên. Và còn khóc mãi đến khi được đưa lên ô tô, đến quán trọ ở thị trấn Minamimori.

“Bộ dạng thế này không ổn lắm.” Cô phục vụ trong quán trọ chọn cho cậu áo khoác kiểu không quân dự bị tập sự, quần của nhân viên đường sắt và một đôi guốc, “Tôi thấy cậu mang thứ này theo, có cần cầm lại không?”

Tatsuro nhìn qua thì thấy là ảnh của bố hồi còn bảnh bao. “Cứ để tôi giữ,” cậu lại cất tấm ảnh vào túi.

Đến Tokyo mất 14 yên 50 sen, đến Niigata mất 9 yên 60 sen tiền tàu hạng ba dừng ở nhiều ga*. Khi đến nơi cậu sẽ được những người sắp trở thành bố mẹ nuôi ra đón. Bố nuôi 42 tuổi mẹ nuôi 35 tuổi, họ kiếm được nhiều tiền trong chiến tranh, bây giờ có công ty vận tải với 30 xe tải.

Trước năm 1960, hệ thống đường sắt của Nhật chia làm ba hạng một, hai, ba. Hạng ba là hạng giá vé rẻ nhất.

Ga Niigata không có tuyết, nhưng đi qua cầu vượt, ra khỏi cửa soát vé, Tatsuro vẫn chẳng thấy ai có vẻ là người đến đón mình. Ngoài cửa ga, cả một vùng tuyết không có dấu hiệu sắp tan đầy dấu chân người giày xéo. Bên kia quảng trường trước ga là dãy nhà một tầng nghèo nàn, không thể so được với Osaka hay Kyoto.

Ngón chân trần của Tatsuro lạnh buốt, cậu đang giậm giậm chân thì đột nhiên một chiếc xe van hàng ngoại đỗ xịch lại, một người đàn ông béo tốt đi giày da cao cổ bước xuống. Cậu giật thót, thấy ông ta nhè nhẹ lắc đầu hai ba cái, “Có phải Turbo đấy không? Tàu đến muộn nên chú tạm quay về nhà, thật không phải.”

Ông vỗ vai, ấn Tatsuro vào xe. Chiếc xe chuyển bánh phát ra những tiếng lạ tai, đó là tiếng xích chống trượt ở bánh. Xe băng qua một cây cầu dài, chưa đến ba phút đã tiến vào khu phố phồn hoa nhộn nhịp, đi qua hai khu trung tâm thương mại hoành tráng.

“Kia là Tòa thị chính, còn đây là đền Hakusan.”

Tatsuro còn đang bất an ngó quanh quất thì xe đã dừng lại ở chân dốc.

“Từ đây xe không chạy lên được, chúng ta đi bộ thôi.”

Họ đi khoảng 200 mét, bên trái có một ngôi nhà to sơn đen.

“Bà đã về rồi ạ!” Một người giúp việc quỳ xuống đón, hướng về phía người vợ nói. “Xin lỗi... Có thể cho tôi mượn cái khăn lau không?”

Bố nuôi giục cô giúp việc lấy khăn. Tatsuro giơ bàn chân bẩn lên, trông cậu không còn vẻ gì của một người cho đến bốn ngày trước chỉ có mấy con dòi là niềm an ủi nữa.

“Được rồi, không cần chào hỏi đâu, lạnh lắm phải không? Tuyết thế này mà để chân trần thì khổ thân quá.” Mẹ nuôi mời cậu ngồi vào bàn sưởi lò*, rồi như chợt nhớ ra, “Phải rồi, đi tắm đã, tắm đã!” Bà nói hết sức hào hứng, nhanh nhẹn chạy trên hành lang. “Đây, bên này, con chen chúc trên tàu từ Osaka đúng không, tắm đi cho nhẹ người.”

Tương tự bàn sưởi, nhưng khác ở chỗ không gian dưới gầm bàn lớn hơn do được đào sâu xuống nền nhà, dấu tích của chiếc lò nấu ăn kiêm sưởi ấm xa xưa.

Tatsuro không phải không chuẩn bị những câu chào hỏi cho lần đầu gặp mặt, nhưng cậu cứ bị cuốn đi như vậy, chẳng thể làm gì khác ngoài nghe lời.

Tatsuro nghe thấy tiếng cười của một cô gái từ ngoài cửa phòng tắm.

“Nó khó cháy lắm ạ.”

“Đổ xăng vào liệu có nguy hiểm không nhỉ?” Đây là tiếng mẹ nuôi.

“Để cháu thử đốt rơm.”

Tatsuro mở hé cửa sổ, thấy họ đã đào một cái hố ngoài vườn đầy tuyết, khói bốc nghi ngút. Cô giúp việc đang dùng đầu que tre chọc liên tục cho những thứ trong làn khói tở ra. Tatsuro thấy lấp ló bộ quần áo kiểu không quân dự bị tập sự, chính là bộ cậu mặc lúc đến.

Mẹ nuôi mang ra một giỏ giấy vụn, đổ giấy vào thì lửa bùng lên, làn khói tím trôi lững lờ.

“Phải rồi, quần áo có chấy, lại bẩn nữa, chắc họ sẽ đốt mọi thứ kể cả đồ lót của mình.”

Luật sư Ueno không để ý được đến quần áo lót của Tatsuro. Cậu đã mặc nó gần ba tháng trong trại giam trẻ vị thành niên, thêm cả vụ hằng đêm với gã thợ may nên bị sa hậu môn nhẹ, phân dính ra quần.

Chỉ nghĩ đến việc người ta sẽ thấy những thứ đó là Tatsuro muốn độn thổ. Trên hết, cậu cuống quýt nghĩ thế này thì làm sao ra khỏi bồn tắm được, cuống quýt quá nên không nhận ra họ đã chuẩn bị quần áo mới cho mình. Từ khi bố mất, đây là lần đầu tiên cậu được người khác chăm sóc.

“Sao thế, con tắm xong mau đi, đói bụng rồi phải không?” Mẹ nuôi gọi.

Tatsuro mặc chiếc áo lót chui đầu và bộ quần áo quân đội may bằng loại vải dày dặn bước ra, cho chân xuống gầm bàn sưởi lò rồi ăn cơm.

“Bố bảo tóc Turbo bờm xờm quá, phải cắt ngắn đi thôi.”

Tatsuro thấy lúng túng khi nghe từ “bố”. Tatsuro vốn không muốn chống đối nên định đến hiệu cắt tóc, nhưng mẹ nuôi đã bê ghế ra hiên nhà, phủ khăn choàng quanh người cậu và tự cầm tông đơ.

“Hồi còn chiến tranh, tóc bố toàn do mẹ cắt nên con đừng lo, không lởm chởm đâu mà sợ. Đau thì nói nhé.”

Tông dơ bắt đầu chạy làm cậu thấy như có cơn gió thổi qua, những sợi tóc bay lả tà dài như tóc con gái. Hơi thở của mẹ nuôi phả vào gáy, những ngón tay mềm mại đỡ bên trái đầu, mềm mại đến mức khiến cậu ngất ngây, “Đây là bàn tay của bà mẹ còn buồng trứng đây mà.”

Cắt xong, bà lấy cây lược hình vòng cung phẩy gàu và ghét bẩn trên da đầu cậu. “Ối, khiếp quá, phải tắm lại rồi!” Bà kêu lên, lại dẫn Tatsuro vào phòng tắm, giắt tay áo kimono vào đai obi cho gọn, túm lấy gáy bắt cậu cúi đầu xuống.

Trước mắt cậu là những ngón chân trắng muốt của mẹ nuôi, bọt từ cục xà phòng trắng như tuyết rơi liên tiếp trên đầu cậu rồi chảy xuống.

Gia đình ở đây gồm bố nuôi của cậu là Itsuro, mẹ nuôi Tetsuko, mẹ của mẹ nuôi là Matsue đã 58 tuổi (bà Matsue đang vắng nhà do đi lễ ở cung Kotohira, Shikoku), và người hầu gái 21 tuổi. Nhà có đến 11 phòng. Tatsuro được xếp cho ở một phòng kiểu Tây liền kề với phòng khách. Bố nuôi là thương nhân nên trong nhà không thiếu thứ gì, kho có ba biểu* gạo, đồ hộp, đường, rượu thì chồng chất như núi. Tất nhiên cả nhà đều mang họ Hyodo.

Khoảng 180 kg. (Tùy mặt hàng mà cách quy đơn vị khác nhau.)

Tatsuro không thấy hoang mang gì khi hoàn cảnh sống thay đổi. Cậu dễ dàng thích nghi với gia đình mới, một phần do tính cách và lối sống gió chiều nào theo chiều ấy, nhưng hơn hết có lẽ do đây là một gia đình ổn định điển hình với nguồn thức ăn dư thừa.

Trước khi chạy khỏi vòng tay mẹ ruột, dù không thiếu thốn miếng cơm manh áo, nhưng sau khi tiệm bi-a của bố bị đóng cửa thì trật tự trong gia đình cậu trở nên bất thường. Tuy chưa ý thức được, nhưng thật ra Tatsuro vẫn luôn mong một cuộc sống như những gia đình bình thường khác, ở đó người cha đi kiếm tiền, người mẹ ở nhà chăm lo nhà cửa. Có lẽ chính vì vậy mà cậu thấy cách sống của gia đình này rất hài hòa.

“Anh đi làm nhé.” Sáng sớm mẹ nuôi tiễn Itsuro ra cửa, mỗi tuần một lần ông cho bà 50 yên tiêu vặt.

Tatsuro cũng có thể lập tức gọi Itsuro là bố, bởi cậu vẫn lưu giữ những kỉ niệm với bố ruột hồi còn sống ở Kyoto, chỉ cần nhớ về thời kì đó là được.

Nhưng cậu vẫn thấy xấu hổ khi gọi Tetsuko là mẹ. Bà quá khác mẹ đẻ của cậu, chỉ so sánh phong cách trang điểm cũng đủ thấy. Tuy có lẽ mẹ đẻ của cậu mũi cao thanh tú hơn, nhưng lần cuối gặp bà, cậu thấy rõ đó là một tú bà với mí mắt bôi đen xì, cộm lên. Tetsuko thì ngược lại, Itsuro hồi trước là lái xe, sau khi trở thành ông chủ ngành vận tải mới kết hôn với bà, nên dù gì bà cũng được giáo dục tốt, đến giờ vẫn là một người vợ đảm.

Trong khi mẹ đẻ của Tatsuro chỉ nói hai câu đã nổi cáu rồi trút giận lên đầu bố, miệng nồng nặc mùi rượu, thì Tetsuko cử chỉ hòa nhã, cũng không quên trang điểm nhẹ nhàng, không bao giờ hét lên với ai. So với Tetsuko, một người có cuộc sống đủ đầy, đương nhiên mẹ cậu không thể bì được.

Tatsuro chưa được mẹ chăm sóc dịu dàng bao giờ, nên sự ân cần của Tetsuko khiến cậu thực sự bấn loạn, không biết nên cư xử thế nào. Chẳng hạn, tháng Mười hai năm nay, Tetsuko bảo Tatsuro chưa có quần áo tử tế nên tự may đồ cho cậu. Itsuro thường đóng khố nên bà không áng chừng được thế nào cho vừa. Riêng việc được Tetsuko may quần lót cho thôi đã khiến cậu xấu hổ lắm rồi, thế mà bà còn bảo cậu mặc thử cho xem.

“Thôi, đẹp lắm rồi ạ.” Tatsuro xấu hổ khi bị bắt cởi quần ngoài.

“Có sao đâu, mẹ là mẹ cơ mà.” Phải rồi, nếu là mẹ thì nhõng nhẽo kiểu gì mà không được? Trước đây khi còn học tiểu học, Tatsuro bắt gặp một đứa bạn bám chặt lấy mẹ nài nỉ mua đồ chơi bằng những lời lẽ mè nheo kinh khủng thì thấy thật kì lạ, rồi cậu nghĩ làm sao để được chiều chuộng như vậy nhỉ? Mẹ cho tiền trước cả khi cậu kịp năn nỉ. Một lần khi cậu kì kèo chưa đủ, mẹ quát như tát nước vào mặt, giọng gắt gỏng, “Muốn thì ra nhõng nhẽo với ông bố ăn hại của mày ấy!”

Cái quần mẹ nuôi may hơi bị hẹp hông, nếu phải tụt dần dần thì sẽ không kịp giải quyết, lần đầu tiên cậu gọi, “Mẹ ơi, thế này thì không tè được đâu.” Bộ mặt cứ ba ngày phải cạo râu một lần của cậu giả vờ sốt ruột trông như một đứa bé khiến Tetsuko chưa phản ứng được ngay, cậu lại tiếp, “Thế này thì không lôi chim ra được đâu!” Nói đến đây cậu ngã nhào ra sàn.

Tetsuko bật cười, “Xin lỗi con, bố đóng khố nên lúc nào cũng hở ra, xấu lắm phải không? Còn Turbo thì ngược lại nhỉ.” Bà đưa tay định chạm vào vùng đó làm cho Tatsuro giật mình rụt hông lại.

“Cởi ra đi, mẹ sửa cho.”

Tatsuro nhặt cái quần cũ đi vào nhà tắm. Tetsuko chẳng nề hà gì, cầm chiếc quần lót tuy còn mới nhưng Tatsuro cũng đã mặc bấy lâu, bắt đầu rút chỉ. Mẹ đẻ sẽ không bao giờ làm thế. Hồi nhỏ, Tatsuro ị đùn ở trường, hai tay nắm chặt gấu quần đùi chạy bay về nhà. Không may, bà nội đi vắng, cậu bị mẹ bắt gặp. Mẹ quẳng ngay chiếc quần bẩn đi, chẳng nói chẳng rằng lấy vòi nước xối vào thân dưới cậu rồi mới nói không thương xót, “Thối quá.”

Gần cuối năm, bà Matsue trở về. Trong thời buổi đi lại khó khăn mà vẫn xuống tận vùng Shikoku, chứng tỏ bà khỏe hơn nhiều so với độ tuổi của mình. Một ngày trước đó, Itsuro dặn, “Ngày mai bà ngoại sẽ về, bà khá cứng rắn nhưng con cứ hỏi thăm bà ơi bà ơi là bà sẽ tốt với con thôi.”

“Tuy là mẹ của mẹ nhưng bà ngoan cố lắm.”

“Chuyện đó tạm vậy đã, Turbo, việc học con tính sao?”

Như bình thường là Tatsuro đã học đến lớp Mười một rồi, nếu không học lên theo chế độ cũ, thì cậu tính chuyển sang học lớp Mười hai chế độ mới.

“Con sẽ thử thi vào trường Cấp ba Niigata,” cậu dứt khoát nói, vẫn chưa từ bỏ hẳn giấc mơ đội mũ kẻ trắng.

Itsuro cười tít mắt, “Phải rồi, Turbo rất thông minh mà, ông anh tôi đã rất tự hào.” Rồi ông kể chuyện trước khi Tatsuro vào tiểu học từng đến nhà cậu ở Kyoto chơi. Đối với những câu chuyện về gia đình sinh ra mình, Tatsuro bắt đầu thấy phiền phức.

Sáng hôm sau, cậu ra ga đón bà ngoại từ sớm, bà giới thiệu một người đàn ông béo tốt tên là Yoshikawa, chủ một tiệm đồng hồ bà rất quý. Bà nhanh nhẹn đứng xuống, nhìn không ra một người đã gần lục tuần, hất cằm về phía ô tô nói với Yoshikawa, “Lấy hành lý cho bà.”

Ông ta trả lời “Vâng ạ” rồi chui tọt vào xe.

“Mẹ đã về rồi, vất vả lắm không ạ? À, còn đây là Tatsuro.”

Nghe giới thiệu, Tatsuro liền lí nhí chào. Bà chỉ nói “Ờ, cháu đến đấy à” rồi chống gậy đi thoăn thoắt.

Người đàn ông tên Yoshikawa vác cái bọc to đùng như của lính phục viên, đi theo sau bà. Trong bọc có nào bánh bao đặc sản của Kotohira, chả cá, cá bào khô, đậu đỏ, tsukudani, đủ thứ, không khác gì một gánh hàng rong.

“Nào Tatsuro ăn đi nhé, Yoshikawa cũng mang mấy thứ về nhà đi.”

Khi nghe Tetsuko báo “Turbo năm sau sẽ thi lên cấp ba đấy ạ” thì bà