- 5 -

Henry Proschek là một người nhỏ nhắn, mảnh dẻ, hói đầu, đôi mắt nâu to. Ông là thợ mỏ, dấu vết ba mươi năm làm việc in đậm ở móng tay và đường rãnh trên khuôn mặt. ông bận áo quần ngày chủ nhật, đã giặt kỹ trước khi đi nhưng có vẻ còn bẩn và nếu người ta không biết nghề nghiệp đáng kính buộc ông phải khai thác than thì chắc chắn người ta cho ông là một ông già bẩn thỉu.

Ông ngồi trong văn phòng Cảnh sát quận 87 trước con mắt dò xét của Carella. Proschek có vẻ giận dữ, sự giận dữ mà viên thanh tra không nghĩ là có được. Ông già khó khăn nghe hết lời báo cáo của Kling và Carella tự hỏi ông có hiểu được không. Nhưng dù Kling tuy còn non trẻ trong nghề, đã nói những điều cần thiết và rất cố gắng. Không biết bao nhiêu cách để nêu rõ cho một người hiểu là con gái ông đã chết.

Tức giận, Proschek kêu lên:

- Nó không chết!

- Có đấy thưa ông - Kling gặng nói - Tôi rất buồn nhưng...

- Nó không chết - Proschek nhắc lại rất cương quyết.

- Thưa ông...

- Nó không chết!

Kling ngoảnh lại phía Carella đang ngồi gần bàn đã nhẹ nhàng đứng dậy.

- Ông Proschek - anh nói - Chúng tôi đã so sánh hàm răng người chết với bản hàm răng ông giao cho Văn phòng tìm kiếm. Chúng giống hệt nhau. Ông tin là chúng tôi lấy làm tiếc...

- Chắc có sự sai lầm nào đấy.

- Không sai được. Carella khẳng định.

- Làm sao nó chết được? Nó đến đây để bắt đầu một cuộc sống mới. Nó bảo thế. Nó có viết thư cho tôi. Thế thì vì sao các ông cho là đã chết?

- Thân thể cô ấy...

- Và không bao giờ con gái tôi bị chết đuối. Nó bơi rất giỏi, đã được thưởng huân chương ở trường học. Tôi không biết cô gái trẻ ấy là ai nhưng bảo đảm với các ông không phải Mary Louise.

- Ông nghe cho...

- Tôi đã bóp cổ nó nếu nó xăm người. Các ông bảo xác người các ông tìm được có vết xăm ở bàn tay phải. Con bé Mary Louise nhà tôi không bao giờ làm một việc như thế.

- Đúng là điều chúng tôi muốn hỏi ông. Ông bảo cô ấy không có vết xăm. Trường hợp đó cô ra thành phố mới làm. Chúng tôi biết cô không chết đuối mà chết trước khi bị quẳng xuống nước. Vậy, nếu chúng tôi tìm được xuất xứ của vết xăm...

- Các ông làm tôi mất thì giờ. Người chết đuối không phải là con gái tôi.

- Phải đấy thưa ông. Tôi xin khẳng định. Đề nghị ông hiểu cho. Cô ấy có những người bạn tên là MAC không?

- Không.

- Chắc chắn chứ?

- Con gái tôi có nhiều bạn. Tôi... Nó không đẹp lắm. Khuôn mặt sáng sủa, tươi tắn như mẹ nó. Tóc vàng, mắt xanh nhưng nó... Không phải một cô gái đẹp. Tôi... đôi lúc nó làm tôi hơi buồn. Một người đàn ông... Nếu một người đàn ông không đẹp, không quan trọng, nhưng một cô gái trẻ! Điều đó làm tôi buồn.

Ông im lặng một lúc, nhìn Carella rồi lặp lại như để tóm lại:

-... Nó không đẹp lắm, đứa con gái của tôi...

Carella quan sát người thợ mỏ già, nhận ra ông đang nói về con gái mình trước đây, hiểu rằng ông già đã chấp nhận cái chết nhưng từ chối nó.

- Tôi muốn xem xác người chết của các ông - Ông bỗng nói.

- Chúng tôi khuyên ông không nên.

- Tôi muốn thấy nó. Các ông nói đó là con gái tôi, giơ bản vẽ hàm răng ra và kể một mớ những điều nhảm nhí. Tôi muốn thấy nó, biết rõ đấy có phải là Mary Louise không. Xác ở đâu?

- Ở nhà xác.

- Thế thì dẫn tôi lại đấy. Bố mẹ bị cấm nhận diện xác chết phải không? Đúng thế chứ?

Kling đưa mắt nhìn Carella.

- Lấy xe đưa ông Proschek đến nhà xác, viên thanh tra thở dài.

Họ im lặng cùng đi. Ba người ngồi bên nhau ở ghế trước của chiếc xe. Thành phố ánh lên niềm vui trong mùa xuân nhưng họ vẫn như đá. Khi xuống xe, ông Proschek nheo mắt vì mặt trời tháng tư. Rồi ông đi theo Kling và Carella vào nhà xác.

- Chúng tôi đã khuyên ông không nên tới xem, ông Proschek - Carella nói - Xác con gái ông đã ngâm nước rất lâu. Tôi nghĩ...

Proschek không nghe. Họ dừng lại trước cánh cửa số 28, và Proschek nhìn nhân viên nhà xác đang bỏ tay vào nắm cửa hỏi:

- Thế nào? Tôi có nên mở không?

Carella thở dài bảo:

- Mở cho ông ấy xem vậy.

Nhân viên mở cửa, kéo một chiếc giá. Proschek nhìn xác người trần trụi và thối rữa. Carella không ngớt theo dõi ông, bỗng thấy trong cái nhìn của ông thợ mỏ một ánh mắt vô vọng. Nhưng ông ngảnh lại viên thanh tra, đôi môi mím chặt.

- Không - ông nói - Không phải con gái tôi. Những tiếng nói dội theo hành lang và những

tấm ngăn thành tiếng vang. Nhân viên đẩy chiếc giá vào và đóng cửa phòng lạnh.

- Ông ấy đòi xác à? - Anh hỏi.

- Ông Proschek? - Carella nói.

- Sao?

- Ông đòi xác ư?

- Sao?

- Không. Không phải con gái tôi.

Ông đi ra theo hành lang, lặp lại mỗi lúc một to, nhanh hơn:

- Không phải con gái tôi. Không phải con gái tôi; không phải con gái tôi...

- Đến cánh cửa cuối, ông đột ngột quì xuống, bàn tay nắm chặt cổ tay, ngực rung lên nức nở. Carella chạy vội tới ôm lấy ông già trong tay. Proschek dựa đầu mệt mỏi vào vai viên thanh tra vừa khóc vừa lẩm bẩm.

- Ôi, Chúa ơi, nó chết rồi. Con Mary Louise bé bỏng của tôi chết rồi; con gái tôi chết rồi, con gái tôi....

Tiếng khóc nấc làm ông nghẹn lại, không nói gì hơn được nữa.

Teddy Carella không thể yêu người đàn ông nào khác chồng mình nhưng phiền lòng vì san sẻ với anh có một nghề nghiệp bó buộc. Một cảnh sát viên không bao giờ ngừng làm việc. Trong lúc này anh đang ngồi gần cửa sổ, đắm mình trong suy nghĩ. Anh để chân trần và cô vợ trẻ ca ngợi đôi chân ấy vừa tự cảm thấy hơi kỳ cục. Người ta không phải lòng đôi chân một người đàn ông, Không nên! Và cuối cùng chị tự nhủ, sao lại không? Đôi chân đẹp mà!

Chị lại gần anh. Chị không cao lớn lắm nhưng cho người ta có cảm giác thế với đôi vai ưỡn ra sau, đầu ngẩng cao, dáng đi thanh thoát. Mái tóc nâu, đôi mắt to màu vàng, miệng đẫy đà không cần tô môi son. Teddy Carella có đôi môi đặc biệt ấy... trước hết vì rất đẹp, sau đó vì không nói được thành lời. Cô vợ trẻ bị câm điếc lúc sinh và vì không nghe không nói được, thân thể chị là phương tiện thể hiện.

Khi Teddy nghe, đôi mắt chị không rời một giây đôi môi người đối thoại. Khi chị “nói”, người ta buộc phải nhìn chị thật chú ý và mỗi cử chỉ nhỏ của chị có một ý nghĩa; những cử chỉ đó cũng tô đậm thêm sắc đẹp khác thường của chị.

Bận váy đỏ, áo sơ mi trắng cổ hở rộng, chân đi giày vũ nữ màu đỏ chói, một giải băng đỏ buộc tóc, chị đến đứng trước mặt chồng, lông mày nhíu lại, tay bỏ trên háng, chân dạng ra, như thách thức chồng tiếp tục mơ mộng. Không ai nói một lời, Teddy vì không nói được và Steve Carella vì hờn dỗi. Cuộc cãi nhau thầm lặng kéo dài một lúc. Cuối cùng Carella kêu lên:

- Tốt, tốt, được rồi!

Teddy cúi đầu và dướn lông mày.

- Ừ, anh ra khỏi vỏ đây.

Chị chấp hai cổ tay với nhau, mở bàn tay và khép nhanh lại.

- Em nói đúng. Anh là một con sò.

Teddy nắm một bàn tay, giơ ra ngón trỏ và ngón giữa liền nhau như một khẩu súng ngắn nhắm bắn.

- Đúng. Vấn đề công việc đang làm anh bực bội.

Bỗng chị quỳ hẳn xuống. Anh ôm chặt chị vào lòng, như một con mèo nhỏ, đầu dựa vào ngực anh. Chị ngước đôi mắt nhìn, qua đó anh đọc được một câu hỏi: Anh kể cho em nghe nào?

- Cô gái đó là Mary Louise Proschek, ba mươi ba tuổi. Cô ra thành phố làm lại cuộc sống và người ta thấy cô trôi trên cảng sông. Bức thư cô gửi về cho bố mẹ tràn đầy vui sống. Dù các anh có nghĩ đến trường hợp tự tử thì cũng không đúng, bức thư bác bỏ giả thuyết đó. Bác sĩ pháp y, xác định cô chết trước khi đụng vào nước. Bị đầu độc bằng thạch tín. Em theo dõi được chứ?

Teddy cúi đầu và mở to mắt.

- Cô ấy có một viết xăm ở chỗ này, anh nói và chỉ vào bàn tay, chữ MAC viết trong một quả tim - Khi rời quê nhà, cô không có vết xăm đó. Em nghĩ có bao nhiêu MAC trong thành phố?

Teddy xoay tròn đôi mắt mênh mông.

- Em đã nói lên điều đó. Cô ta gặp tay Mac đó như thế nào và ở đâu? Tình cờ chăng? Có phải anh ta đã đầu độc cô rồi quẳng xuống nước không? Làm thế nào tìm được một anh tên là Mac?

Teddy chỉ vào góc da tay giữa ngón cái và ngón trỏ.

- Những người thợ xăm mình? Anh đã bắt đầu đi gặp họ. Có thể có một cơ may nhỏ vì đàn bà hiếm khi xăm mình.

Carella im tiếng, lại máy móc đắm mình vào vấn đề vừa ôm chặt vợ. Dần dần anh nới tay, hài lòng chỉ ngồi gần chị. Cuối cùng anh xoay người hỏi:

- Hôm nay em làm được việc gì hay?

Chị mở hai bàn tay như một cuốn sách.

- Thế em đọc gì?

- Teddy đứng dậy vừa thổi vào bàn tay, đi qua phòng vừa uốn éo háng và trở lại với một tạp chí bỏ xuống đùi chồng.

- Tạp chí về con tim? ý hay đấy - Anh kêu lên thoả mãn.

Cô vợ trẻ khoanh tay trên dạ dày, cúi gập người làm đôi để thể hiện một trận cười dữ dội.

- Nhưng trong đó có thể có những gì?

- Teddy mỉm cười, mở rộng tạp chí. Carella đọc một lúc, ngẩng lên nhìn vợ rồi vứt tờ báo xuống sàn, kêu lên:

- Vứt những trò ngu ngốc này đi!

Tờ báo nằm trên sàn nhà, mở ở trang Thông tin vặt, trong đó có mấy dòng về Tìm bạn đời như sau:

- Góa vợ, 35 tuổi. Có nhà cửa, việc làm. Đang đau khổ ngoại hình khá. Tìm bạn đời. Phụ nữ chưa chồng, hoàn cảnh đặc biệt. Nếu thông cảm được, xin gửi thư theo Bưu điện 137.