Chương 2

Nhà Nguyện ở gần lối trên Bưởi. Những buổi đi về, nàng toàn dùng tàu điện., Hồi ấy chưa có nhiều trường tư như bây giờ, chưa có nhiều “giáo sư” mấy, và học trò - tuy mang tiếng là học trò – phần đông đều ngoan ngoãn, dễ bảo. Nhưng, nữ sinh chưa bị cái nạn theo lèo nhèo, chưa bị cái nạn khổ nghe những chuỗi tán sáo mép, hay đọc những bức thư tình vu vơ. Nữ sinh hồi ấy, ngoài công việc học, còn biết nấu nướng, thêu thùa, bày biện cỗ bánh. Tóm lại, tuy là hoàn cảnh cổ, nhưng trong bầu không khí ngày xưa, nhiều người bây giờ vẫn muốn sống lại, nhất là khi cái mới quá đáng làm hỗn loạn lòng người.

Đều đều, mỗi ngày bốn lần, chuyến tầu điện Bạch Mai - Bưởi đưa người học trò áo trắng của chúng ta đến trường, và về một khu vườn yên tĩnh có mấy dàn hoa lý giăng xung quanh.

Nguyện sống trong một gia đình có đủ nền lễ nghi nghiêm ngặt, bên cạnh một người cha khắc khổ, một bà mẹ quá hiền lành, ba người em mà hai đã đi học như Nguyện.

Ba Nguyện, trước ngồi ở một phủ gần tỉnh, sau cáo về, tháng tháng đem số tiền lương hưu trí ít ỏi để dựng đỡ gia đình. Cái gia thế cần kiệm và khó khăn ấy, cái gia thế mà người ta có thể ví được như một vùng bóng tối không được xuyên qua một chút ánh nắng mặt trời nào, đã tạo nên một Nguyện kín đáo, dè dặt nhưng lại mặc áo trắng suốt đời!

Nỗi buồn ủ ê trên khuôn mặt người con gái mười chín tuổi luôn luôn hình tượng cho ta thấy cái thảm họa của số mệnh, mà vì nhũn nhặn- hay kiêu ngạo đây?- Người chịu đựng nó không thốt ra một lời oán thán nào. Bị ảnh hưởng bởi một cuộc sống khe khắt, Nguyện bao giờ cũng sợ sệt sống cầm chừng trong mực luân lý.

Mỗi khi bạn rủ nàng đi chơi vào ngày nghỉ. Nguyện thường bảo:

- Để tôi về xin phép nhà xem đã.

Chị em ai cũng cười Nguyện là gàn. Nhưng có người thương hại nói với nhau:

- Con Nguyện đi học phải xin phép nhà có cho đi không.

Nguyện, cũng biết là mình không được như chúng bạn, thiếu tự do. Đã có lần, nàng nghĩ đến cảnh sống của những người chung quanh, và nàng thoáng thấy sự chênh lệch về số phận. Nàng thầm đau khổ trong sự chịu đựng riêng với mình, vì Nguyện cho rằng có nói thực cái hoàn cảnh nó bắt Nguyện phải sống khép nép, nhìn nhận với mọi người là vô ích, mà có khi lại còn làm hạ giá mình nữa.

Nàng yên lặng trong sự an ủi tạo ra, trong cảnh mà nàng cứ tưởng rằng rất đẹp.

Nhà Nguyện mở cửa ra hồ rộng, nhưng lòng Nguyện, chắc chắn như chiếc cửa, không bao giờ dám tưởng rằng ánh sáng và gió mát ngoài kia là của mình, hay ít nhất mình cũng có quyền hưởng đôi chút.

Trong những chuyến tàu điện như đời người, kéo dài, kéo dài mãi một điệu tầm thường và chán nản, bỗng một hôm, một sự khác lạ xẩy đến. Một hôm Nguyện ngẫu nhiên để ý đến một người học trò nghèo khổ, và ô hay, người ấy cũng như nàng, cũng như nàng mặc chiếc áo trắng chỉ hơi khác là đã vá vai! Người ấy chắc cũng đã nhiều lần đi cùng chuyến tàu với Nguyện, nhưng nàng không để ý.

Cho mãi đến nay …

Có cái gì tự trong đôi mắt buồn bã ấy, hắt lại cái hình bóng của một tẩm lòng chắc cũng mang nặng những u hoài như Nguyện. Mảnh vá nơi vai áo do chính cái tay không quen kim của chủ nó, cái quần sạch sẽ nhưng không được là, mái tóc tung rối như những ý nghĩ không vui vẻ trong óc, khiến Nguyện chạnh lòng.

Nàng thầm trưng lên trong tưởng tượng, hai số mệnh tăm tối như những tiếng thở dài không dám thốt, và tiếng khóc không bao giờ thành.

Trong vẻ lơ đãng của người thanh niên này, Nguyện nhận thấy tất cả sự chán nản, căm hờn một số phận mờ tối, và cũng như nàng, chàng không bao giờ cần thố lộ!

Tự nhiên Nguyện thở dài. Tâm hồn nàng cảm thấy bâng khuâng quá, khi nàng nhìn mấy chiếc lá khô cuốn theo sau tầu. Nhìn người thanh niên không một phút nào nhìn Nguyện. Nguyện buồn bã nhận thấy cái vẻ nhũn nhặn ngụ một ý nghĩa đau khổ của những kẻ sống trong một hoàn cảnh không thể cung phụng sự thoả mãn cho ước vọng của mình được.

- “Thì tốt hơn là đừng để ý đến ai, nếu mình muốn khỏi bận bịu vì những sự so sánh không tốt”.

Nguyện đã có lần nghĩ như thế. Cái trán mang buồn trước tuổi kia biết đâu lại không nghĩ như thế. Sự không chấp, không cần chấp khéo che che đậy đậy mà loài người tưởng là nhũn nhặn kia, Nguyện vì nàng đã từng hơn một lần như thế Nguyện cho là sự khinh thế ngạo vật, cử chỉ đặc biệt, chỉ có thể có ở những người cùng một hoàn cảnh như nàng, Nguyện đã quay nhìn người thanh niên ấy đến lượt thứ ba, nhưng không lần nào nàng gặp mắt anh ta cả. Nguyện ước ao một cách táo bạo sự tình cờ nào đó giúp nàng gần chàng để hiểu chàng thêm, để giúp đỡ chàng nếu cần phải giúp đỡ. Ý nghĩ ấy làm cho Nguyện hổ thẹn như khi vừa phạm lỗi. Nàng yên lặng quay mặt đi, và lần này thì nàng bước xuống ở đầu phố gần đấy, tuy còn cách xa mới đến nhà trường. Nguyện cắm đầu rảo bước, rờn rợn như có những cặp mắt đã xoi bới vào thâm tâm nàng, nhìn theo. Mãi đến khi nghe tiếng tầu điện đỗ ở cuối phố, Nguyện đưa mắt về phía sau, thì đã thấy người thanh niên ấy bước xuống, quay ngoắt vào phố vắng, gần đấy.

Nguyện buột miệng đọc tên một trường học mà nàng chắc Thủy tên người thanh niên theo học ở đây. Nguyện vơ vẩn đi bộ qua những phố đông, thong thả đến trường, tâm hồn nàng buồn rượi.

Tự nhiên, khi đến trước cổng trường, Nguyện rùng mình nhận thấy sự thay đổi khác lạ trong lòng khi nàng có cả một cảnh sum vầy thường ngày trước mặt.

- A! Nguyện áo trắng đến đấy, các chị ạ!

Nguyện không để ý đến câu nói đùa cợt ấy, thong thả tiến lại phía cuối sân, nơi mà nàng chắc có Miện đang đứng với các bạn. Nội trong chị em, nàng thích Miện nhất, vì Miện hiểu nàng và săn sóc nàng luôn.

- Sao hôm nay Nguyện đến chậm thế?

Nguyện đáp Miện:

- Hôm nay Nguyện hơi bận.

Rồi nàng nói thầm một mình:

- Nếu ta không xuống tầu điện, thì làm gì có chuyện đến chậm như hôm nay?

Nàng nghĩ một cách rất tự nhiên đến một người học trò mặc áo trắng vá vai, người người học trò lãnh đạm bước lên tầu, đứng trong tầu, cũng như khi xuống tầu. Nguyện nhớ cái nét mặt thờ ơ nhưng buồn vô tận ấy, đôi mắt mà sự tư lự làm thêm sâu và thâm ra.

Nguyện không trông thấy gì chung quanh nữa. Nàng quên cả là mình đứng trước mặt Miện. Ngẫu nhiên, Nguyện đưa mắt nhìn lên một đám mây trắng trôi trên nền trời xanh ngắt.

Đó là một buổi sáng sau đêm mưa. Cái mát không hẳn ở gió mà là từ nơi lá vừa được rửa sạch, từ không khí trong thơm, từ những dẫy núi biếc, sông lành ở cách đây xa xa…

Nguyện thấy cái bắt đầu một ân tình đương nẩy nở trong lòng nàng thật là êm dịu, như tiết trời. Nàng thầm muốn ôm lấy sự vật vào lòng để tận hưởng cái hạnh phúc mênh mông lúc này. Tâm hồn người con gái ấy lâu nay bị giam cầm trong một số phận khe khắt, bây giờ đột nhiên thấy le lói ánh mặt trời đẹp đẽ sau đêm mưa.

Ái tình khởi lên bằng hình dáng người học trò nghèo khổ, bắt đầu nhóm trong lòng Nguyện cả một sự mong ước hờ hão, vui vẻ bâng quơ.

Chung quanh Nguyện, các hạn vui đùa. Nàng nhận thấy rất đúng lý, sự phấn khởi của một cuộc đời mà lâu nay Nguyện chỉ nhìn qua lá màn đen tối của số mệnh.

Nàng muốn tâm hồn cũng được hòa trong cái náo nức chung của mọi người, và tuổi nàng cũng như bao nhiêu tuổi khác, rất có thể được sống đua chen, vui sướng như thế.

Nhưng chỉ trong vài giây phút ngắn ngủi, Nguyện lại thấy hiện ra trước mắt những cảnh buồn bã của đời nàng, sự gặp gỡ tình cờ, không kỳ hẹn. Nhìn Miện đang lẩm nhẩm hình như đọc bài, Nguyện cất tiếng nói, cốt để che giấu sự chán nản vừa rồi:

- Sao Nguyện chăm học thế?

Nguyện cười:

- Ấy cũng chỉ vì Miện quên lú đi bài Địa dư, mãi đến giờ mới nhớ!

- Đến giờ cuối cùng mới phải đọc kia mà?

Nguyện muốn bạn nói chuyện với nàng, nói nhiều, để Nguyện quên hẳn người học trò và nỗi buồn vơ vẩn trong lòng nàng đi.

Đến giờ vào học, Nguyện dắt tay bạn lại xếp hàng, và trước khi vào lớp, nàng còn đưa mắt nhìn ra sân như để ôn lại những ý nghĩ ban nãy.

Trong vẻ im lặng trang nghiêm của lớp học, Nguyện mơ màng tưởng nghe thấy tiếng bánh tầu điện rè rè, và nhớ đến hình bóng người học trò lúc sáng. Người học trò ấy, giờ này, biết đâu cũng không ngồi trong lớp nhớ đến nàng, vì tình cảm, mà Nguyện hằng tin ở sự mầu nhiệm, lại không làm cho hai người xa nhau, nhớ nhau?

Nguyện tội nghiệp thương hại người bạn hiền hậu mà quên bẵng rằng chính vì nàng và cuộc đời nàng đang sống cũng đã là một sự đau khổ thành thực rồi. Nàng gợi lên đôi mắt không một phút nào trông ngang, cái trán tuy đọng dấu buồn, nhưng hướng đến những ý tưởng đẹp đẽ, và cuộc đời dẫu nghèo nàn, túng thiếu thật, vẫn là một cuộc đời trong sạch, bình yên.

Có cái gì cao khiết, thơm tho toả ra tự tấm linh hồn đẹp quý ấy, khiến Nguyện yêu mến cách riêng con người mới gặp lần đầu đã đem lại cho nàng được đầy đủ sự thân mật.

Nguyện tin là có một sự dun rũi huyền bí gì giữa Nguyện và chàng, Và cái ân tình trong trắng ấy, Nguyện không đợi chờ đã tự nhiên đến, với tất cả sự sáng đẹp của một tấm lòng mới rung động lần đầu.

Bỗng Nguyện giật mình vì một viên giấy vừa ở đâu ném vào vai nàng. Giở ra đọc, Nguyện thấy mấy chữ:

“Nguyện ngồi mơ những gì mà đờ mặt ra thế kia? Xem chừng “Consigne” đấy!

Nguyện xé vội mảnh giấy, ném xuống đất, mỉm cười nhìn Nguyện đang lấy tay che miệng. Nguyện giở quyển sách ra xem lại, vì nàng tự biết là đãng trí nhiều quá.

Giờ về, đợi ra đến cửa, Nguyện không chờ Miện như mọi ngày, rảo bước ra đứng đón chuyến tầu điện gần đến. Lần này, nàng thấy lòng xốn xang một cách lạ, khi ở một đầu phố gần đấy, nàng thoảng thấy cái áo trắng của con người đã là đầu đề cho sự mơ mộng của nàng gần hết buổi học.