CHƯƠNG II

Tôi bơ phờ trở về nhà, lòng nặng trĩu những thắc mắc, tôi còn phải nói rằng đau xót là khác nữa. Càng đau xót bởi vì anh Cát là người bạn thân nhất của đời tôi. Bao nhiêu kỷ niệm êm đềm, bao nhiêu những phút nguy nan, bao nhiêu ngọt bùi chia sẻ đã như nối liền cuộc đời tôi vào với cuộc đời anh Cát bằng những dây liên lạc mà chỉ có những giống súc vật mới có thể rứt ra được. Tất cả cái khoảng thời gian mà chúng tôi cùng chung sống với nhau như hiện hình về nóng hổi. Tôi nhớ đến những khi chúng tôi cùng sống ở trường. Anh hơn tôi một tuổi, và học giỏi hơn, cho nên nhiều lúc anh cũng có cơ hội để khuyến khích và che chở tôi. Rồi thì, tới khi đi làm, cùng chung những cuộc hành lạc, rồi thì anh cưới vợ; tôi đi phù rễ. Tôi còn nhớ y nguyên hình ảnh của chị Cát hồi đó, thật là nõn nà kiều diễm, và uy nghi, và nghiêm trang. Uy nghi nghiêm trang đến nỗi trong bọn phù rể chúng tôi có người phải thốt ra: Cô dâu mặt Phật. Rồi thì, khi chị Cát đẻ đứa con đầu lòng, chính tôi đi mời đốc-tờ. Rồi đứa con thứ hai. Rồi… Gì gì nữa.

Những kỷ niệm của chúng tôi đã quyện rễ đan cành vào với nhau. Cứ nhớ đến một kỷ niệm vui vẻ hay buồn bực của đời tôi, là tôi phải nhớ đến anh Cát.

Tôi nhớ, tôi nhớ nhất cái hồi chúng tôi cùng làm việc ở Sơn La. Hồi ấy vì nước độc, anh không đem vợ lên, nên hai đứa chúng tôi cùng ở với nhau, rồi thì tôi bị ngã nước tưởng chết.

Anh thuốc thang cho tôi tận tâm như một người anh đối với em, hay hơn nữa, một người cha đối với con, một người chồng đối với vợ. Rồi thì khi bệnh tôi nặng quá phải chở về Hà-nội anh khóc sướt mướt trên bờ sông. Quên làm sao! Quên làm sao khi người ta đã sống với nhau những phút như thế.

Nay sự bất hạnh này đến với anh, thật tôi có cái cảm tưởng như nó đến cho tôi. Ồ, chị Cát người như thế, chồng như thế, con như thế, gia đình như thế, mà lại đến đi ngoại tình ư? Người đàn ông, tôi không nhận được rõ ra là ai, nhưng tôi cũng ngờ ngợ như là đã gặp ở đâu một hai lần rồi.

Chị ngoại tình như thế để làm gì? Chồng chị, con chị, danh dự của gia đình nhà chị, cả ngay đến chính cái thân chị, chị cũng không nghĩ nữa hay sao, mà lại đi làm điều thương luân bại lý đến như thế.

Thật là bao nhiêu câu hỏi mọc lởm chởm ở trong đầu tôi. Câu nào tôi cũng không giả nhời được cả, nhưng câu nào cũng có cái ma lực làm đau tôi. Cặp nhân tình này coi bộ say nhau lắm. Họ nhởn nhơ lắm, dường như chẳng còn sợ ai. Họ khoác tay nhau đi, ung dung ở đường cơ hồ như trong một chốn không người. Mà tại làm sao chị Cát lại đi ngoại tình? Hạnh phúc của chị ấy thật là quá đầy đủ rồi. Chồng sang trọng, khỏe mạnh. Con trai có, con gái có, đều ngoan ngoãn, nhà lại giàu. À, à, tôi tìm mãi không thấy cái cớ ngoại tình của chị ấy đấy.

☆

Anh Cát hiền lành, lại rất chiều vợ. Tôi nhớ những khi vắng vẻ anh

nói với tôi về vợ anh thì không còn người đàn bà nào được yêu đương kính trọng hơn. Mà khiếp chưa, khiếp chưa, gia đình lúc nào cũng hòa thuận, không bao giờ to tiếng, vợ chồng lúc nào cũng coi nhau như bát nước đầy.

Tôi phải đi tìm cái cớ ngoại tình ở vấn đề sinh lý, nhưng cũng lại không nốt. Trong những cuộc hành lạc, anh Cát tỏ ra là người rất có “bản lĩnh”.

Không! Chỗ nào tôi cũng thấy không. Mà sự thực, thì chị Cát là người vợ bất chính.

Rồi thì, cùng quá tôi chỉ còn biết kết luận một câu:

– Thật là con đàn bà hư.

Nhưng kết luận như thế không phải là giải quyết một vấn đề nhé.

Tối độc phụ nhân tâm. À, à, không phải. Tối hiểm phụ nhân tâm. Thật là vỡ đầu, cũng không sao xét được hành vi của họ.

Giời ơi, hay là lại đến cái cung ăn thịt chán lại thích ăn rau, ăn rau chán lại thích ăn thịt. Ồ, nếu như thế thì đau đớn cho bạn tôi biết là bao!

Đau đớn! Nhưng bạn tôi không biết, thì chưa có thể gọi là đau đớn được. Mà nhục nhã, à à, ngoài tôi ra, không biết đã ai biết chưa?

Chúng nó nhởn nhơ như thế thì hẳn là phải có người biết rồi chứ. Nghĩ thế, tôi thấy ruột tôi sôi lên, và tôi tự hỏi tôi tại làm sao lúc ấy tôi không bật dậy túm lấy gian phu dâm phụ đánh cho chúng nó một trận mê tơi rồi ném chúng nó xuống hồ? Ít ra tôi cũng đã trả thù được một người bạn, rửa nhục được cho một người bạn.

Thốt nhiên, tôi cảm thấy tôi hèn quá.

Tôi đang ngồi, vùng dậy toan đi đến nói hết cho anh Cát biết, nhưng vừa mở cửa thì một sức mạnh bí mật gì như bỗng giữ tôi lại.

Anh Cát sẽ tiếp đón những lời mách của tôi ra sao, sẽ đối xử với vợ ra sao?

Những câu hỏi ấy liền buộc tôi nghĩ đến con anh, đến tương lai của gia đình anh. Rồi thì thảm chưa là cái kiếp người, tôi lại đi mừng về sự lúc ấy tôi không bạo động: Nghĩa là làm một cử chỉ đẹp đẽ, mà bất cứ thằng con trai nào cũng phải làm.

*

Tôi hậm hực quay vào trong nhà, rồi thì thương bạn và giận con người bất lương, tôi tưởng chừng như đã nắm được chúng nó ở trong tay, rồi tôi dí nát chúng nó ở dưới gót giầy.

Nhưng cái phút cảm giác ấy chỉ một loáng là bay đi hết, tôi lại tự hỏi:

– Nếu lúc ấy, tôi bật dậy đánh chúng nó, ném chúng nó xuống hồ, rồi chuyện vỡ lở, thì anh Cát sẽ nghĩ sao? À, lại còn những đứa con nữa.

Tôi làm thế thì thế nào tiếng tăm cũng phải vỡ lở, anh Cát cũng sẽ bỏ vợ. Đành rằng cái cử chỉ của tôi lúc đó thì đẹp rồi, nhưng cái ảnh hưởng của nó thì ra sao!

Tôi rùng mình nghĩ đến sự ly tán của gia đình anh, sự nghiêng ngửa của các con anh, sự đau đớn của lòng anh.

À! Không thể thế. Bao nhiêu tan vỡ sẽ do cái cử chỉ của tôi mà ra. Nhưng chả nhẽ cứ để yên thế này ư? Để cho một con dâm phụ nó lừa dối một người lương thiện, nó đem cái nhục nhã đến cho một gia đình tử tế hay sao! Mà nếu tôi không báo cho anh biết bây giờ, thì biết đâu sẽ có những sự di hại ghê gớm xẩy ra về sau. Cái nghề đàn bà mê, thuốc độc, dao găm, cái gì mà họ từ để đi tới dục vọng. À, tôi đã hèn, không túm lấy mà trị tội hai đứa gian phu dâm phụ thì bây giờ tôi phải đi báo ngay cho anh ấy biết.

Bổn phận của một người bạn buộc tôi phải như thế.

Bổn phận! Nhắc đến mày mới chua chát làm sao. Tôi lại tự hỏi tôi: Nếu bạn tôi biết sự ngoại tình của vợ mà cứ sống yên ổn như thế này mãi trong cái hạnh phúc giả dối – giả dối trước con mắt tôi chứ bạn tôi không biết thì vẫn là hạnh phúc cả, chứ sao!

Yêu vợ, thì bạn tôi yêu vợ lắm. Biết đâu sự này vỡ lở ra thì bao nhiêu người liên lụy vào đấy, biết đâu bạn tôi không khổ sở hơn là sống một cuộc đời giả dối thế này.

Bổn phận! Mày khó lắm thay! Mày nhiều ngả quá, biết theo ngả nào bây giờ đây.

À, hay là hôm nào tôi ngầm bảo cho chị Cát biết, rồi tôi buộc cho chị phải thôi đi. Rồi cuộc đời lại cứ cái đà đó nó chẩy, sự sống lại hàn dịt tất cả. Nhưng không thể, tôi bảo thì thế nào bà Cát cũng chối bay chối biến. Rồi thì chị sẽ bảo với chồng. Rồi thì giữa anh Cát với tôi sẽ có chuyện xích mích. Mà rồi thì sự ngoại tình của chị Cát tang chứng đâu? Lỡ anh Cát không tin lời tôi thì sao! Thế thì thương bạn thành ra giết bạn, muốn được bạn thành ra mất bạn.

Lại còn điều này nữa chứ. Thấy tôi với anh Cát thân nhau, đi lại nhà anh luôn, đã có người xấu mồm bảo rằng tôi mê cái sắc đẹp của chị Cát!

Nhỡ chị Cát vì muốn che lấp lỗi mình, vu cho tôi chim chị không được rồi đặt ra thế, thì thế nào? Một người đàn bà như thế, gì mà chả làm được.

Bổn phận! tao phải theo mày trong con đường nào đây?

Thật là nan giải, nan giải! Mà thế nào thì tôi cũng có bổn phận đối với bạn rồi, vì đứng trước một việc như thế, tôi lại khoanh tay ngồi nhìn mà chẳng làm gì để bảo tồn hạnh phúc của bạn ư?

Nhưng hạnh phúc là gì? Nó ở đâu chứ? Giời ơi! giời ơi! Sao hôm ấy ma đưa lối hay sao mà tôi lại đi rễu đến con đường Hoàng-cao-Khải?

À, nếu tôi không đi. Thì bây giờ yên ổn lắm. Tôi sẽ được sung sướng đánh một giấc ngủ ngon lành cho tới sáng mai. Sung sướng sáng mai đi làm được khỏe mạnh, tỉnh táo, sung sướng nghĩ đến tương lai với người vợ đẹp và giàu.

À, lương tâm tôi sẽ không phải gợn sóng vì những điều bổn phận.

Lương tâm? thì định nghĩa nó dễ rồi. Mà bổn phận? Thì cũng dễ lắm. Nhưng định nghĩa chúng ở trên mặt chữ, bằng những chữ. Hay định nghĩa chúng ở trong việc làm?

Trong việc làm, thì khó quá đi thôi. Bổn phận bao nhiêu ngả, chẳng biết theo ngả nào. Đã không vạch được con đường bổn phận rõ rệt thì thế tất nhiên là lương tâm phải bị chìm vào trong sương mù.

Ở đời này, cứ định nghĩa được hạnh phúc thì các nẻo mở ra, cái gì cũng quang đãng. Nhưng không phải là định nghĩa nó ở trên giấy, bằng những chữ, mà là định nghĩa nó ở trong lòng người để cho hạnh phúc nó thật là…hạnh phúc.

Khốn nỗi lòng người là một thứ gì có muôn mặt khác nhau. Mỗi người hiểu hạnh phúc một khác, tiếp nhận nó một khác, sống với nó một khác.

Hạnh phúc của đời bạn tôi ở đâu? Trong cái trường hợp này, phải noi theo con đường nào để tìm thấy nó? Ấy thế là tôi mới đi dò xét phân tách tính bạn.

À, nếu tâm tính bạn tôi cũng như tâm-tính tôi thì dễ lắm lắm rồi. Một người đàn bà đã như thế thì tôi cho là một hạnh-phúc, nếu giời thương tôi cho tôi khám phá được tội ác của nó để khỏi sống trong giả dối, trong nhục nhã suốt đời với nó.

Tôi cho là như thế là giời đã ưu đãi tôi, không bắt đời tôi lầm bởi một con khốn nạn. Rồi thì bao việc rắc rối, đau đớn đến sau, tôi cắn răng chịu được cả. Bởi những đau đớn ấy không đau đớn bằng sự mình lầm yêu một đứa nó phản bội mình, nó ở dưới mái nhà mình mà nó lại đem nhục nhã vào.

Nhưng, bạn tôi có những ý nghĩ như tôi không. Có những quan niệm về hạnh phúc như tôi không?

Bây giờ thì vì có cái phận sự phải rọi một ánh sáng vào đời bạn, trí xét đoán của tôi không còn bị tình cảm che lấp, tôi nhận thấy rằng bạn tôi hơi nhu nhược một tí, và hình như để cho vợ cai trị thì phải. Nhưng chị Cát cai trị chồng một cách khôn khéo mà ta cũng có thể gọi là biết điều,cho nên không có những sự chướng tai gai mắt.

Những kẻ nhu nhược có những cử chỉ phản động gì trước cuộc đời? À, tôi thấy rằng họ chỉ thích yên ổn, rất sợ đổi thay.

À, nếu thế thì không. Tôi không thể nói cho bạn tôi biết. Cứ không biết và cứ yên ổn sống như thế này, biết đâu bạn tôi lại không đưọc sung sướng hơn là biết mà phải cựa cậy, bởi vì một tâm tính như thế, cựa cậy là một sự khổ não.

Do đó, tôi mới nghiệm thấy rằng những người có vợ ngoại tình phần nhiều là những người nhu nhược, quá nể rồi thành sợ.

Cái bản thể của người đàn bà sinh ra là để vâng chịu, chứ không phải để sai bảo. Mà người đàn ông thì phải dẫn lối đưa đường, dang cánh tay ra để cho người đàn bà được sống dưới sự che chở của mình.

Mình đã thoái bộ trong phạm vi này, nghĩa là mình đã không đàn ông một trăm phần trăm, thì người đàn bà sẽ không thể yêu minh cho hết lòng được.

Do đó, sự ngoại tình sinh ra.

Anh Cát thì hình như hơi phục tùng vợ một tí. Có lẽ vì thế mà trong lòng chị Cát có một chỗ trống chăng?

Không biết tôi đọc thấy ở đâu cái tư tưởng này: «Phải biết lâu lâu làm đau đớn người đàn bà một chút thì họ mới biết hưởng cái sung sướng mà mình ban cho họ. Đó là vì sự yên vui của mai sau, đừng sợ làm người tàn nhẫn. Bởi nếu mình đã không biết tàn nhẫn thì rồi cuộc đời sẽ tàn nhẫn với người đàn bà».

Cái thâm ý của người viết ra những tư tưởng này là muốn cho chúng ta biết rắn tay nắn người đàn bà lại nếu xét thấy họ lệch lạc.

Có lẽ vì bạn tôi đã nhắm mắt tất cả trước người đàn bà, cho nên vợ bạn tôi mới coi thường coi khinh chồng chăng. Rồi do thế mà lòng có những chỗ trống trải?

Nhưng chỗ trống trải ấy, chị Cát há lại không vì nghĩ đến các con mà lấp đi được chăng?

Ồ, ồ, dù thế nào thì chị Cát cũng là một người đàn bà hư tuyệt trần rồi, bởi có giống cầm thú đó mới đi bôi nhọ cái tên mình mang.

Mà thứ nhất chị Cát chẳng những là một người vợ, chị còn là một người mẹ nữa.

Phải, người vợ rất có thể vì tâm tính bất đồng hay gì gì, mà không nghĩ đến danh dự của chồng, nhưng người mẹ thì không thể viện ra một lẽ gì để không nghĩ đến hạnh phúc của các con.

À, những người mẹ khốn kiếp ấy thì mình phải có cái bổn phận tống ra khỏi nhà mình.

Không, không do dự nữa, tôi phải bảo cho hạn tôi biết mới được.

Những người mẹ như thế thì phải quét đi, những con đĩ ấy thì phải buộc chúng phải sống cuộc đời con đĩ, không thể để cho chúng giây bẩn vào những đứa con.

Không, không, tôi phải quyết.

Nhưng giời ơi! trong lúc tôi tự nhủ tôi như thế, thì vụt những hình ảnh của thằng Vinh, con Thu đến với tôi bằng một bộ mặt thảm sầu.

Tôi rùng mình. Rồi tôi đắn đo đời chúng.

Chúng sẽ nghĩ thế nào trong khi bạn tôi li dị vợ, nghĩa là bỏ mẹ chúng. Và tương tai của chúng sẽ ra sao nếu không có mẹ chúng ở bên cạnh?

Tôi mềm lòng nghĩ đến những đứa con thiếu mẹ.

Nhưng chả nhẽ, một người mẹ như thế mà lại để ở trong gia đình được ư?

Nhưng người mẹ ấy có thương con đâu. Để con ở cạnh, chỉ tổ lây hư thôi.

Họ đã không biết thương con thì con… cũng có quyền không thương họ.

À, không. Cái ý nghĩ ấy đến với tôi thì tôi vụt nghĩ ngay đến mẹ tôi. Tôi nhận thấy rằng giá mẹ tôi có phạm tội đến đâu thì lòng tôi vẫn thương, mà có lẽ chính vì thế mà lại thương hơn.

Thật là nan giải, nan giải. Nhưng mà… việc này là đứng ở cái địa vị người chồng mà xét chứ có đứng về phương diện những đứa con đâu.

Những người chồng có vợ ngoại tình phải xử như thế nào?

Tôi chưa kịp giả nhời cho tôi, thì tôi đã nhận ngay ra rằng mỗi người một cảnh, cũng như mỗi người một tâm một tính. Đã thế thì dù thế nào, sự giải quyết của cuộc đời cũng không thể nhất luật được.

Biết đâu, ban tôi chẳng đã biết sự ngoại tình của vợ rồi. Đành rằng trong những việc này, người chồng bao giờ cũng là người biết sau hết, nhưng biết sau thì cũng là biết chứ.

Biết đâu bạn tôi đã chẳng biết rồi, nhưng vì con, vì nhiều lẽ thiêng liêng khác mà phải ngậm bồ hòn làm ngọt, và cứ phải giả điếc giả ngây.

Tôi thấy rằng tôi cần phải tế-nhị lắm trong việc này, chứ không thì yêu bạn mà thành ra làm hại bạn.