Chương 2
Vậy là anh Đoàn đã đi trình điện rồi. Cứ nghĩ đến buổi sáng đưa anh đi là Mai đã thấy nghẹn ở cổ. Sau một đêm không chợp mắt nổi, sáng ra, bà nội ho húc hắc và kêu đau ngực hoài. Anh Đoàn thương bà quá, không nỡ rời. Còn bà thì ôi thôi, bà vừa ôm anh Đoàn vừa khóc :
– Cháu ơi, mày đi lính đi tráng thì phải nhớ giữ gìn lấy thân. Bà không biết làm sao nhưng bà khổ lắm.
Ông Nội không đưa anh Đoàn đi được, cô Thoa thì còn phải ở nhà lo sắc thuốc cho bà nội với đi chợ, chỉ có Mai và chị Phấn. Tội nghiệp chị Phấn, vừa sáng ra đã thấy chị đập cửa. Lúc ba chị em đi, ông Nội cứ lóng ngóng trông theo, còn bà nội thì che mặt khóc. Chị Phấn đưa anh Đoàn và Mai đi ăn sáng, rồi dúi vào tay anh Đoàn bao thơ tiền: Mày cầm lấy mà mua thuốc lá với lại ăn thêm ở câu lạc bộ, chị nghe người ta nói cơm gạo trong ấy mày ăn không nổi đâu. Rồi chị vừa nhìn anh Đoàn ăn, chị vừa khóc:
– Chỉ còn có mấy chị em mình trong này, mày mà có gì, khi yên giặc rồi chị còn mặt mũi nào mà trông thấy thầy mẹ.
Thấy chị lo lắng cho anh Đoàn, Mai cảm động quá. Anh Đoàn có tiếng là cứng rắn, nhưng nghe mấy lời chị Phấn nói, anh cũng không giấu được xúc động. Mấy chị em cùng nhìn nhau mà mủi lòng.
Để cố đánh tan không khí buồn thảm của mấy chị em, khi lên taxi, anh Đoàn đã mang chuyện tối qua anh Lý nhắn tin tìm ông Nội kể cho chị Phấn nghe. Anh kể bằng một giọng hình như vui tươi dí dỏm lắm. Chị Phấn nghe chuyện, cuống quít thăm hỏi một lúc nhưng rồi chính câu chuyện anh Lý cũng lại làm mấy chị em cùng nhớ đến thầy mẹ và em Hải ở ngoài Bắc hơn, và chị Phấn lại khóc, lại nhắc lại một câu mà chị đã lập lại không biết bao nhiêu lần: không biết thầy mẹ ở ngoài ấy giờ có biết chị em mình thế này không nhỉ! Anh Đoàn nghe chị Phấn nói, cố cười thành tiếng :
– Chị em mình thế này thì có khổ sở gì đâu mà chị la oai oái đòi thầy me phải biết, em chỉ sợ ngoài ấy thầy mẹ còn không được như chị em mình thế này nữa chứ lỵ. Chị không nghe ngoài ấy khổ chết được hay sao ?
Chiếc taxi ra ngoại ô, chạy qua những nghĩa địa mênh mông, rồi tới cổng trại nhập ngũ. Thấy chị Phấn cứ bùi ngùi mãi, Mai phải nói:
– Thầy mẹ sướng hay khổ gì thì chị em mình cũng sắp biết đến nơi rồi. Bây giờ đưa anh Đoàn xong là em về bắt chú Vạn đi kiếm anh Lý. Anh ấy mới ở ngoài ấy vào, chắc anh ấy biết.
Câu nói của Mai được anh Đoàn hưởng ứng nồng nhiệt:
– Phải đấy. Tìm được anh Lý, chủ nhật em phải vác anh ấy xuống Quang-Trung cho anh với đấy.
Trước khi xuống xe để nhập bọn với mấy người bạn vào trình diện, anh Đoàn còn nói với chị Phấn:
– Chị làm chứng con Mai nó hứa vác anh Lý xuống thăm em đấy nhé. Mày mà không giữ lời, khi tao về mày biết.
Khi chị Phấn và Mai về đến nhà, ông Nội đang nằm dài trên giường, mở ra-dô mà tai để đâu đâu. Bà Nội thì nằm vùi, chăn đắp ngang ngực. Anh Đoàn đi rồi. Chị Phấn lại đưa thằng Cu Tý về luôn. Nhà cửa đâm vắng vẻ kinh khủng. Mai ngồi bên bà nội, rờ trán bà thấy dâm dấp nóng. Thấy Mai một cái là bà hỏi ngay :
– Thằng Đoàn nó đi rồi à. Chúng mày.
Giọng bà thẫn thờ, như hỏi cho có chuyện chứ không để chờ câu trả lời. Cô Thoa ngồi cạnh bà, lo lắng :
– Mẹ thấy trong người ra sao, mẹ.
Bà Nội thở dài:
– Tao chả sao hết. Tại đêm qua không ngủ được thành bây giờ nó mệt.
Cô Thoa lại càu nhàu :
– Con đã nói rồi mà sao mẹ cứ lẩn thẩn vậy mãi. Thức hôm thức khuya làm gì. Mẹ có thương đến mấy thì nó cũng phải đi. Bộ bao nhiêu người người ta cũng đi, chứ chỉ mình nó sao mà mẹ lo
quá vậy.
– Nào phải chỉ lo thằng Đoàn mà thôi đâu. Suốt đêm, cứ vừa chợp mắt là tao lại mơ thấy ngoài nhà, rồi cứ thấp thỏm trông gặp thằng Lý.
Mai cầm tay bà, nói cho bà vui:
– Điềm lạ đó bà ạ. Anh Đoàn vừa đi lính thì có tin anh Lý. Con chắc hòa bình đến nơi rồi.
Ông Nội đã dậy, rít xong điếu thuốc lào, tiện tay mang vào cho bà một tách trà nóng, rồi phụ họa :
– Con Thoa liệu mà lo cơm nước chóng lên, để cháu nó ăn rồi nó đi kiếm thằng Vạn đi đón thằng Lý về cho mẹ mày.
Ăn cơm trưa xong, Mai lật đật lên tòa báo tìm chú Vạn liền, nhưng trở đi trở lại hai ba lần, cũng mãi đến chiều hôm sau mới kéo được chú Vạn về nhà. Thấy chú Vạn đến, ông Nội mừng lắm, nhưng ông chưa kịp đem chuyện ra kể thì chú đã nhanh nhẩu :
– Thôi, bác cứ yên chí đi. Con Mai nó kể con nghe hết rồi. Vụ xách cổ cái thằng Việt Cộng đó về đây bác để con lo cho. Gì chứ ra vào cái Trung Tâm Chiêu Hồi ấy con đi như cơm bữa. Thằng cha giám thị ở đó bồ con lắm. Để mai con đón bác đi với con.
Ông Nội vui vẻ :
– Bác biết ngay mà. Chỉ nhờ mày mới mau mắn được. Tội nghiệp, bác gái mày cứ trông thằng Lý mà bắt đau. Thế nào, báo chí của mày lúc này có tin gì lạ không ?
– Bác đừng có lo. Con vừa mới đi Pleiku về đây này. Tình hình lúc này yên lắm rồi.
Rồi chú nhìn cái hầm cát nằm chình ình giữa nhà :
– Bác cho dỡ cái của nợ này vất đi cho rồi. Việt Cộng không đánh nổi Sàigòn nữa đâu.
Bà Nội nghe chú Vạn oang oang, cũng lật đật đi ra, thấy chú đòi phá cái hầm cát, tức thì bà lại la lên :
– Trời ơi, bao nhiêu tiền đó mà mày lại đòi vất đi. Thật in hệt cái thằng Đoàn, sao mà chú cháu mày giống nhau thế không biết.
Nghe nhắc đến anh Đoàn, chú Vạn hỏi:
– Ủa. Thế cái thằng Đoàn nó đâu rồi ?
Mai đáp :
– Ham kể chuyện anh Lý quá, cháu quên nói với chú. Anh cháu đã đi trình diện nhập ngũ từ sáng qua rồi.
– À. Phải rồi. Nó đi khóa giáo chức 9 tuần chứ gì. Chủ nhật có đi thăm nó nhớ rủ chú đi với. Chú đang định xuống đó làm cái phóng sự, nghe đâu dưới đó có tên kiến trúc sư bạn chú nó mới làm được cái quán lính quán tráng gì đó xôm lắm.
Ông Nội thấy chú Vạn cứ chuyện này xọ chuyện kia hoài, sốt ruột hỏi:
– Rồi sao mày vừa kể chuyện đi Pleiku ra sao. Có cái gì trên đó mà mày bảo yên rồi.
Chú Vạn cười :
– Yên là tình hình có vẻ sắp yên ấy, chứ còn trên đó thì vẫn đánh dữ lắm. Mới chiều qua đây này, cháu còn phải nằm trong hầm trên một ngọn đồi ở cách Pleiku mấy cây số, đúng lúc Việt Cộng công đồn, bị xỉa như rạ. Trên đó cháu cũng phỏng vấn nhiều tù binh lắm. Đứa nào cũng mười tám mười chín.
– Thằng Lý có tới hai mươi hai hai mươi ba gì rồi chớ. Không biết làm sao nó về được ?
– Đến trung tâm chắc là về mấy tháng rồi. Ở trung tâm là có thể đón ra thăm nhà được. Cháu lại quen, chắc Giám thị cũng dễ dãi.
– Mày gặp nó liệu còn nhận ra không ?
– Làm sao nhận ra được. Hồi đó nó nhỏ xíu. Để tối nay con nói cho thầy con nghe, chắc thầy con cũng mừng lắm. Cứ mỗi lần con đi phỏng vấn tù binh là về ông lại hỏi có hỏi thăm được tin gì về người quen ở ngoài đó không.
– Mà có tin gì không ?
– Ít khi lắm. Tại xâm nhập toàn lứa sau này, nhỏ chút, chẳng biết ai là ai. Với lại ngoài Bắc cũng rộng lắm, ở cùng tỉnh thì nhiều nhưng làng thì chia nhiều làng, biết đâu mà dò cho ra được.
Ông tôi chép miệng :
– Không biết ngoài đó còn xe lửa không ?
– Xe lửa xe nước đâu nữa bác, oanh tạc ngày đêm. Ngoài đó sống khổ lắm bác ơi. Bác mà ở lại thì cũng chịu không thấu.
Chú Vạn ngồi nói chuyện tới sát giờ giới nghiêm mới trở về. Cả đêm đó bà nội lại không ngủ. Chắc ông Nội cũng thế. Buổi tối cả nhà không ai vặn Tivi nữa. Ông Nội với bà ngồi nhắc tới anh Đoàn. Bà cứ xuýt xoa hoài, không biết tối nay nó ăn ngủ ra làm sao. Rồi bà tủi thân bà khóc. Cô Thoa hằng ngày khó tính, thường càu nhàu tật bừa bãi của anh Đoàn, nhưng hôm nay cũng có vẻ buồn. Đêm, Mai cũng khó ngủ, loay hoay định viết cho Hồ lá thư nhưng cũng thôi.
Sáng sớm, đúng lời hẹn, chú Vạn tới thật sớm. Ông Nội đã dậy từ lâu và đang ngồi canh chừng siêu thuốc cho bà nội. Thấy chú Vạn tới, ông Nội than :
– Cả đêm hôm qua bác gái mày lại không ngủ. Bác mày cứ mong thằng Lý về để nghe tin tức bà con ngoài đó.
Ông Nội bảo cô Thoa ở nhà canh chừng siêu thuốc cho bà và đi chợ lo cơm nước. Mai được ông cho đi theo. Chú Vạn có chiếc Citroen cũ để trước sân. Ông Nội xuýt xoa :
– Cái xe của mày cũng được đấy chớ !
– Được lắm chớ bác. Cũ nhưng khỏe như điên. Bắt xế hơn bắt vợ bác ạ.
Chú Vạn năm nay cũng trên bốn mươi. Chú là con út của em trai ông Nội nên ông cũng quý chú lắm, Mai không hiểu sao chú chưa chịu lấy vợ.
Được cái bên nhà ông Nghị, những chú khác đều có gia đình và người nào cũng đông con cái cả rồi nên không ai bắt buộc chú nữa.
Mặc dù ông Nội nôn nóng, Chú Vạn vẫn lái chiếc xe cà thọt của chú dẫn ông cháu Mai đi ăn sáng, vì «có đến sớm người ta cũng chưa làm việc». Ra khỏi tiệm ăn, xe phải qua một cái cầu nhỏ, đi ngang sở Thú, chợ Thị Nghè. Trung tâm là một khu đất rộng nằm sát bờ sông. Chú Vạn quen biết nhiều, lại lanh lợi nên dẫn ông cháu Mai vào thật dễ dàng. Qua dãy sân rộng, vòng lại khu nhà gỗ. Khu nhà chia làm mấy gian. Chú Vạn lôi ông cháu Mai vào một gian ở khoảng giữa. Căn phòng tương đối rộng rãi, có kê mấy cái bàn gỗ.
Vài ba người đang ngồi cắm cúi làm việc. Nơi cái ghế dài bắc sát vách có mấy người đang ngồi chơi không, Chú Vạn vừa vào đã dơ tay lên:
– Bông-rua Bảy. Hôm nay có việc tới nhờ toa rồi đây.
Người được gọi là Bảy ngẩng đầu lên cười với chú Vạn, là một người đàn ông đứng tuổi, da ngâm đen, dáng dấp khắc khổ. Ông ta gấp hồ sơ lại, chỉ vào hai cái ghế trước bàn :
– Ngồi đi toa. Chuyện gì mà ồn ào sớm vậy ?
Rồi ông ta nhìn ông Nội đang chống ba toong đứng sau chú Vạn. Ông cũng nhìn qua Mai nữa. Nét mặt ông ta như vừa bật lên chút ánh sáng vui vẻ hơn. Ông nói :
– Mời cụ ngồi.
Ông ta quay sang bàn bên cạnh :
– Anh cho xin cái ghế nữa.
Chú Vạn giới thiệu :
– Thưa bác đây là ông Giám thị. Còn đây ông bác với con cháu moa.
Ông Giám thị quay sang ông Nội :
– Chắc bác tới đây kiếm bà con. Bác đã nghe nhắn tin chưa ?
Mai đỡ lời ông Nội:
-Dạ thưa, cháu có người anh họ về hồi chánh, cháu nghe nhắn trên Tivi. Anh cháu tên là Đoàn Bá Lý.
– Đoàn Bá Lý à. Để tôi coi.
Ông quay sang bàn bên cạnh :
– Anh Chín, cho tôi mượn tập danh sách những người mới về trung tâm tháng này. Cuốn số 5 ấy.
Chú Vạn đưa bao thuốc lá ra mời. Ông giám thị hỏi :
– Sao, báo bổ dạo này ra sao ?
– Thì vẫn vậy, lâu nay có ai về khá khá tí không ?
– Chán triệu gì. Sau ông Thượng tá mới có thêm một tên bác sĩ. Còn cỡ Thượng úy trở xuống thì chán vạn. À, vừa rồi anh đã khai thác bọn Trung Đoàn Quyết Thắng được gì chưa ?
– Có, có đi dự tiệc trà và bát Ca-Ti-Na. rồi.
– Mai mốt rảnh anh ghé lại tôi đưa cho mấy người mới mà phỏng vấn. Vừa rồi có phong trào mới «Gửi cháu ra Bắc» nghe cũng dã man lắm.
Người bàn bên đã chuyển cuốn sổ qua. Ông Giám thị lật lật mấy trang, tìm tòi. Ông vừa tìm vừa hỏi :
– Quê ở đâu, bác ?
– Dạ trước ở Hà Đông.
– Con ai ?
– Con ông Đoàn Bá Trực
Ông Nội nói thêm :
– Nó ở làng Mai Lĩnh.
Ông Giám thị đưa tay dò một vài trang nữa, chợt ông dừng lại:
– Đây rồi. Thằng nhỏ là gì của cụ ?
– Nó là cháu, tôi với ông Chánh là anh em chú bác ruột.
– À, thằng nhỏ này cũng ghê lắm. Nó làm tới Trung đội phó. Đây này. Trung đội phó, Đại Đội 36. Sư đoàn 320, Bộ binh.
Ông Nội lắp bắp :
– Nó có ở đây không, thưa ông ?
Chú Vạn hình như cũng xúc động. Hai tay chú nắm chặt vào nhau :
– Toa cho người gọi nó dùm luôn đi ?
Ông Giám thị hỏi người bên cạnh :
– Anh cho người gọi Đoàn Bá Lý lên đây, có người gặp.
– Đoàn Bá Lý à ? Không có nhà đâu. Bọn hắn sáng nay qua bên Công binh rồi mà.
Ồng nội hốt hoảng :
– Sao nó lại ở bên Công binh. Có xin cho nó được không.
Chú Vạn giải thích :
– Có việc gì đâu mà phải xin. Bác đừng có lo. Nó đi chơi một buổi rồi nó về chứ ăn thua gì.
Rồi chú quay qua hỏi ông Giám thị:
– Chắc lại đoàn phát triển chiến địch Nguồn Sống Mới chứ gì ? Chiều qua moa có thấy cái giấy mời bên Nha Công Tác quăng lại tòa báo.
Ông Giám Thị lật lật cuốn sổ trên bàn :
– Toa có tên cháu thứ dữ đó nghe. Lý lịch đây này : nghề nghiệp trước khi nhập ngũ, cán bộ giảng dạy cấp 2 ở Hà Nội. Hắn còn tốt nghiệp trường ca múa thủ đô nữa. Hát hay lắm. Anh ta đang là đoàn viên của đoàn văn nghệ Trung Tâm rồi đấy. Có lẽ giờ này hắn đang hát bên Công Binh cũng nên.
Mặc dù chưa biết mặt người anh họ ra sao, nhưng nghe ông Giám Thị phác họa qua, Mai đã thấy có rất nhiều cảm tình với anh.
Chú Vạn tiếp tục bàn chuyện lung tung với ông Giám Thị thêm một chặp nữa, rồi hẹn chiều sẽ trở lại để lãnh anh Lý ra một đêm. Chú Vạn giỏi thật, ai cũng quen, cũng thân. Đi đâu cũng trót lọt. Nhà báo có khác.
Khi mấy ông cháu chào ông Giám thị ra ngoài rồi, chú Vạn hỏi Mai có muốn đi thăm đời sống anh em hồi chánh trong Trung Tâm không. Thấy trời đã trưa, lại sợ bà nội ở nhà thấp thỏm, Mai nói với chú để lần khác.
Đi gần hết khoảng sân rộng, Mai bỗng nhìn thấy từ phía dẫy nhà tôn được dùng làm quán nước của Trung tâm, có một người đàn ông đang vẫy tay về phía mấy ông cháu. Ông ta người nhỏ nhắn mặc bộ Pyjama xanh nhạt, tay cầm chai nước cam, đang vừa vẫy vẫy vừa đi ra. Mai nói với chú Vạn :
– Chú này, có ông nào đang vẫy mình kia kìa.
Chú Vạn nhìn lại la lớn :
– A, bông-rua Tài. Moa đang định đi tìm toa đây, tưởng ông sang bên Nha Công Tác rồi chứ.
Người đàn ông tên Tài đã đến, chú Vạn nói với Mai : Coi chừng, Việt Cộng một cây đó nghe cháu. Ông ta cười, chào ông Nội, chào Mai, rồi bắt tay chú Vạn rất thân ái. Mai có dịp nhìn kỹ khuôn mặt người đàn ông hơn và chợt nhận ra khuôn mặt ông có nhiều nét quen quen. Nụ cười của ông tuy tươi vui nhưng da mặt còn có vẻ vàng bệch. Dáng người nhỏ nhắn nhưng linh động, nhất là đôi mắt và chiếc mũi nở. Bà Nội vẫn thường bảo những người mũi nở là những người thật thà, trung hậu. Ông ta là Việt Cộng bằng xương bằng thịt đó sao ? Vậy thì anh Lý, người anh họ chưa biết mặt mà Mai đang tìm kiếm, chắc cũng là hình ảnh đó.
Chú Vạn giới thiệu người đàn ông với ông Nội:
– Thưa bác, đây là người bạn thân của con, anh Phạm-Thành-Tài, giáo sư Trường Đại Học Tổng Hợp ở Hà Nội đấy.
Câu giới thiệu đầy đủ của chú Vạn làm Mai chợt a lên một tiếng nhỏ. Ông Tài nhìn Mai mỉm cười, rồi lễ phép hỏi thăm ông Nội. Chú Vạn bảo Mai:
– Chắc con Mai nó coi Tài xuất hiện trên Tivi rồi bây giờ nhận ra đấy chứ gì.
Đoạn chú quay sang ông Tài:
– Ê, Tài này, con cháu moa nó nhận ra toa rồi đấy nghe.
Ông Tài đang nói chuyện với ông Nội, quay sang Mai:
– Chắc cô coi chúng tôi đóng trò trên Tivi tức cười lắm phải không ?
Mai thành thực nói với ông ta
– Thưa ông, Tivi thì cháu thấy sơ thôi. Nhưng cháu có nghe ông đọc thơ trên đài phát thanh, trong chương trình tuần báo nghệ thuật gì đó cùng với nhạc sĩ Phạm Duy. Cháu nghe người ta giới thiệu ông là thi sĩ…
Ông Tài có vẻ thích thú vì Mai đã nghe ông đọc thơ, ông nhìn Mai chăm chú hơn, nhưng vẫn khiêm tốn :
– Chắc cô Mai đã nghe mấy anh bạn văn nghệ trong này nói quá cho tôi đấy thôi.
Ông Tài ngỏ ý mời mấy ông cháu Mai vào câu lạc bộ giải khát, nhưng lần này thì chính chú Vạn từ chối. Cả ông Nội lẫn chú Vạn cùng ngỏ ý hôm nào mời ông Tài đến nhà chơi. Ông cũng hứa sẽ đến. Nhưng nói:
– Cũng phải xin bác với anh Vạn thư thả cho ít tuần nữa. Dạo này bọn con phải đi nhiều quá. Bây giờ lại sắp sửa hành lý để sớm mai lên nói chuyện trên Viện Đại Học Đà Lạt nữa…
Ông Tài đã khất vậy rồi mà ông Nội còn chưa vừa lòng :
– Hôm nào ông ở Đà Lạt về mời ông đến thăm chúng tôi. Gia đình tôi trước ở Hà Nội cả. Thế nào cũng phải bắt ông cho nghe chuyện Hà Nội.
Câu chuyện trở nên thân mật tự nhiên, nghe nói ông cháu Mai vào trung tâm để kiếm anh Lý, ông Tài hứa khi ở Đà lạt về, sẽ cùng với anh Lý lại thăm nhà. Ông đưa mọi người ra tận cổng, và khi chiếc xe chú Vạn đã chuyển bánh, ông còn mỉm cười dơ chai nước cam cầm ở tay lên tỏ ý chào thêm một lần nữa.
Xe qua cầu, có lẽ vì thấy khuôn mặt đăm chiêu của Mai, chú Vạn đùa:
– Thế nào. Thộn rồi hả. Nhìn tận mặt Việt Cộng rồi đó, ghê chưa.
Mai cười, trả lời không đắn đo :
– Họ cũng dễ mến vậy chú. Trước kia cháu tưởng tượng ra Việt Cộng là những người hung dữ lắm.
Ông Nội phụ họa với chú Vạn :
– Họ cũng như mình vậy chớ khác lạ gì. Anh em bà con với tụi bây hết.
Chiếc xe cà rịch cà tàng của chú Vạn về tới nhà thì cô Thoa đã dọn xong bữa cơm trưa. Bà Nội hỏi ngay kết quả mấy ông cháu đi sáng nay như thế nào. Chú Vạn kể lại cho bà nội nghe và hứa chiều thế nào cũng mang anh Lý về cho bà. Bà Nội tuy còn mong nhưng cũng mừng tới rướm lệ :
– Vậy mà bác cứ tưởng là khó khăn lắm.
– Khó lắm chứ, tại cháu vô ra hoài nên quen người ta mới dành cho mình sự dễ dãi.
Chú Vạn từ chối không ăn cơm trưa, vì phải lên tòa báo. Chú đi rồi, ông Nội dặn cô Thoa là chiều phải làm mấy món ăn đặc biệt để đãi người Hà Nội
Buổi trưa, Mai không ngủ được. Hình ảnh mấy người thanh niên mặc quần áo đủ màu ngồi ngơ ngác chơi không nơi dẫy ghế ở phòng ông Giám thị Chiêu Hồi, xui Mai nghĩ tới đủ các hình ảnh. Em Hải biết đâu cũng đã vào Nam rồi.
Mai xuống nhà, vớ mấy tờ báo của ông Nội lên nằm đọc. Tình hình vẫn không khả quan gì. Tin đánh nhau khắp nơi đầy mặt báo. Vậy mà Hồ vẫn còn ở mãi trên cao nguyên. Buổi sáng chú Vạn nói nhất định sẽ yên, hội nghị họp ở Ba Lê tuy có bế tắc, nhưng chắc chắn rồi sẽ có một giải pháp. Lâu lắm là chừng 1 hay 2 năm nữa. Mai vừa mừng vừa lo cho Hồ. Làm thế nào để chàng có đủ may mắn hưởng Hòa Bình ? Hay trước đó… Trời ơi, còn anh Đoàn nữa, giờ này anh đang làm gì trong trại lính. Buổi sáng vì nôn nóng muốn gặp người anh họ, Mai như quên đi hình ảnh anh Đoàn. Lúc này nằm một mình trên căn gác trống trải, Mai bỗng nhớ anh ghê gớm. Cô Thoa đã tháo tấm màn ngăn chia hai căn phòng đem đi giặt. Trưa nay cô không lên gác, chắc cô nằm ngủ với bà nội dưới đi-văng.
Mai nhớ buổi sáng đi đưa anh Đoàn khi anh đã vào trại rồi, trước khi quay xe lại, ông tài xế taxi còn ngoái cổ nhìn theo, rồi một người bạn của anh Đoàn chỉ cho Mai thấy một vườn cây nhỏ nằm trong chu vi của trại rộng đến 4, 5 cây số, nói:
– Vườn Tao Ngộ đó, mai mốt lên thăm thì các cô sẽ đứng ở đó, rồi nhờ người ta gọi Micro kêu thân nhân ra mà thăm. Vườn có cây cối và một căn nhà nhỏ bằng rơm, kể ra cũng thơ mộng.
Nhưng những người ở lớp trước cho biết chỉ ở Trại Nhập Ngũ ấy vài hôm để làm thủ tục, khám sức khỏe rồi sẽ chuyển qua Trung tâm. Anh Đoàn may mắn ra thì đã khám sức khỏe xong, và nay mai chắc sẽ được cấp quân số. Mai biết là sự lo lắng của nàng về anh Đoàn cũng là nỗi lo lắng của ông bà và cô Thoa đang ở dưới nhà nữa. Tội nghiệp anh Đoàn, chắc bây giờ đang bận rộn với bao nhiêu thứ thủ tục phiền phức để tiếp nhận đời sống mới. Hẳn anh cũng nóng lòng về tin tức thầy mẹ ngoài Bắc lắm đấy. Còn bao nhiêu người thân yêu khác nữa của Mai, cũng có bao nhiêu chuyện.
Ngay trong họ hàng di cư vào Nam, gia đình ông Chánh cũng chết hai người con trai. Cô Thứ cũng mất hai người. Còn bà con nội ngoại, không nhà nào không chịu đựng những cái chết, những xa cách do chiến tranh gây ra. Mai cứ nghĩ đâu đâu, không tài nào nhắm mắt được.
Xế chiều, khi xuống nhà phụ với cô Thoa nấu cơm. Cô hỏi Mai:
– Mình vào Trung tâm Chiêu Hồi hỏi thăm họ có làm khó dễ không ?
Mai biết cô lại sắp mở máy về người tình lý tưởng của cô, bèn hứa đại:
– Để hôm nào cháu đưa cô đi.
– Nếu anh ấy vào Nam chắc cũng không sống. Chắc gì anh ấy đã chịu đầu hàng làm tù binh. Cô chắc rằng bây giờ nếu còn, anh ấy cũng làm lớn lắm.
Mai không trả lời cô, cũng không nghĩ gì không đoán gì. Cô Thoa lại nói chuyện đến anh Đoàn. Ở trên nhà ông bà nội cũng lục đục trở dậy chuyện trò. Chỉ có mấy ngày mà bà nội trông yếu lắm. Hai má bà tóp lại và bàn tay xương xẩu hơn. Ông Nội thấy vậy, không khỏi lo lắng :
– Bà bây ráng mà ăn ngủ chứ cứ rầu rĩ gầy mòn khổ con khổ cháu lắm.
Một lát, ông Nội lại đứng trước hiên. Chắc ông đã mong lắm. Thường thường phải suy nghĩ hay nóng lòng một điều gì, ông thường ra đứng nhìn hai con đường sắt chạy song song đó. Hẳn ông đã tìm ra một triết lý gì nơi khung cảnh kia, một thứ triết lý đầy tâm huyết, do đời sống của mấy chục năm làm xếp ga tạo nên.
Cứ mỗi lần có tiếng xe chạy qua là cả nhà nhìn ra đường. Bà Nội bắt đầu sốt ruột, không nằm nữa mà ngồi nhổm dậy, mệt nhọc dựa vào vách, lâu lâu lại hỏi :
– Nó tới chưa ? Sao lâu quá vậy ?
Ông Nội trấn tĩnh :
– Chắc là thằng Vạn nó đi đón trễ quá. Thế nào nó cũng về mà.
– Hay nó vào mà không gặp.
– Không, tôi tin gặp mà. Người ta đã hứa chắc là có.
Cả nhà đợi mãi, tới khi đèn đường đỏ, thức ăn nguội, mới thấy chiếc xe của chú Vạn lù lù tới đậu trước sân. Ông Nội chạy ùa ra. Bà Nội lật đật xỏ mãi mà chân không vào được dép :
– Nó đâu? Nó đâu?
Mai và cô Thoa cũng chạy ùa ra theo. Chú Vạn bước xuống xe rồi mở cửa bên phải. Một thanh niên bước xuống. Dưới ngọn đèn đường chiếu vào, Mai trông thấy người thanh niên, chắc chắn là anh Lý, khuôn mặt trắng nhợt nhạt. Đôi mắt đen có rèm mi cong như con gái. Chú Vạn kéo anh tới trước mặt ông Nội. Ông đưa cả hai tay ra trước rồi ngừng lại ở đó. Anh Lý cũng bước tới rồi ngỡ ngàng. Mai và cô Thoa nín thở chờ đợi. Chú Vạn cười, quàng tay anh Lý :
– Ông đấy. Ông Xếp Mập của cháu đấy.
Mắt ông Nội chớp chớp rồi giòng lệ già hiếm hoi chảy xuống. Ông Nội ôm lấy anh Lý :
– Thằng Lý đây phải không ? Ờ, thằng Lý, thằng Lý đây rồi.
Ông mừng mừng tủi tủi quấn quít lấy anh :
– Mẹ cha mày, mày mà làm Việt-cộng. Mày vào đây, bà mày chờ mày đang khóc ở trong kia.
Ông Nội kéo anh Lý vào nhà. Mai và cô Thoa lùi lại phía cái hầm cát. Hình như anh cũng vừa liếc nhìn Mai. Bà Nội mãi chưa xỏ xong chiếc dép.
Thấy anh Lý đi vào, bà đưa cả hai tay vồ tới, đứng chân đất :
– Thằng Lý đây phải không. Tới đây, mẹ cha mày. Mẹ cha mày. Làm tao mong mày đêm ngày không ngủ được.
Bà Nội nói xong khóc mếu máo. Anh Lý vẫn đứng yên lặng cho ông bà tôi mừng. Mặt anh bỡ ngỡ nhưng đã thoáng sáng lên niềm vui. Anh cười ngỡ ngàng :
– Dạ thưa ông, thưa bà…
– Ừ. Ông bà mong mày bao nhiêu. Mày ngồi đây, ngồi xuống đây với ông bà.
Anh Lý nhìn quanh nhà. Chú Vạn cười :
– Lạ lắm hả cháu.
Rồi chú chỉ cái hầm cát.
– Ở ngoài đó thằng Lý nó bảo dân Bắc phải đào đường hầm để tránh oanh tạc, ở trong Nam cũng phải xây hầm cát để tránh pháo kích. Huề chưa ?
Bà Nội đã ngồi xuống được đi-văng. Bà hỏi rối rít :
– Làm sao mà cháu vào được ? Cháu vào khi nào ?
Anh Lý chưa kịp trả lời, bà đã hỏi tiếp người này người nọ, bà con nội ngoại đủ thứ. Anh Lý cứ ngẩn người ra chả biết trả lời câu nào trước câu nào. Ông Nội phải nói vào :
– Bà mày thủng thẳng rồi cháu nó nói. À mà ra tối vậy giới nghiêm làm sao trở vào.
Chú Vạn cười :
– Cháu mà lãnh ra là khỏi lo gì nữa. Nó được ngủ nhà một tối. Chiều mai mới phải vào. Trưa mai cháu sẽ tới đón nó sang cho thầy cháu thăm rồi chiều đưa vào luôn.
Bà Nội nói :
– Đứa nào đi gọi con Phấn. Cha, chắc nó nghe nó mừng xỉu luôn.
– Thôi, tối rồi. Lát nữa thằng Vạn đi ngang qua ghé báo cho nó biết rồi sáng mai nó qua.
Ông Nội nói xong cười :
– Chắc nó cũng như bà. Rồi cả đêm lại ngủ không được cho mà xem.
Chú Vạn kéo cô Thoa và Mai đến trước mặt anh Lý :
– Đây là con Mai, con của chú Long. Nó là em của cháu. Còn đây là cô Thoa. Cô út cưng của ông bà đó. Lý coi chừng bà cô mầy khó tính lắm nghe.
Anh Lý nghe nói chỉ cười. Anh cười thật hiền lành. Mai nhìn anh chăm chăm và khi bắt gặp đôi mắt anh nhìn lại. Mai không lẩn tránh mà còn tinh nghịch mỉm cười. Cả anh cũng vậy. Vậy là anh em đã nhận ra nhau rồi. Bà Nội không kịp cho Mai hỏi một câu nào hết :
– Thôi cháu ngồi xuống đi, bà hỏi chuyện ngoài đó ra sa. Mà sao hai chú cháu bây về trễ vậy chớ ?
Chú Vạn trả lời thay cho Lý :
– Con đón nó sớm nhưng còn phải dẫn nó dao quanh một vòng Saigon xem thành phố cho biết. Dẫn nó vào hiệu kem uống nước rồi mới về đấy. Cu cậu khoái lắm.
Ông Nội ngạc nhiên :
– Bộ cháu chưa thấy Saigon à ?
– Dạ vào đây bận đánh nhau, rồi sau đó cháu ra hồi chánh. Có mấy lần được Trung Tâm dẫn đi xem nhưng ít lắm, một vài đường phố thôi. Mà không ghé đâu hết.
– Bộ cháu xin đi một mình không được sao ?
– Dạ chưa. Bây giờ cháu phải học một khóa cải huấn đã, rồi có bà con có địa chỉ mới được ra thăm.
Bà Nội ngắt lời:
– Ôi, hỏi chuyện gì đâu đâu, cho tôi hỏi thăm chuyện ngoài đó một tí đã nào. Cháu có gặp mẹ con gia đình thằng Long ba con Mai không ?
– Dạ có, yên cả mà bà.
– Chúng nó có khá không ? Thằng đi kháng chiến hồi đó về rồi chớ ?
– Dạ về rồi. Đời sống cũng vậy vậy, người ta sao mình vậy.
Rồi anh Lý nhìn quanh :
– Cháu nghe thím cháu nói còn có người con trai di cư với ông bà nữa mà ?
Ông Nội than thở:
– Ừ, có thằng Đoàn. Tụi nó vẫn nhắc à ? Nó đi lính rồi, vừa mới đi mấy bữa qua đây này. Nó ở trại nhập ngũ số 3. Hôm cháu nhắn tin trên Tivi nó còn ở nhà. Tội nghiệp…
Ông Nội chưa dứt lời,, bà nội đã hỏi tiếp:
– Thế còn thằng Hải, thằng em của con Mai ra sao, cháu có gặp nó thường không ?
– Dạ có, hồi cháu còn học cấp tám ở ngoài đó, cháu với em Hải học chung một trường. Lúc cháu ra đi dạy thì Hải cũng vừa lên học ở đại học tổng hợp. Năm ngoái, lúc đơn vị cháu được lệnh vào Nam thì Hải cũng được lệnh gọi thi hành nghĩa vụ. Chắc Hải vào sau cháu một khóa.
Nghe nói Hải vào sau anh Lý một khóa, bà nội tức thì la lên :
– Thôi chết rồi. Vậy là nó vào Nam rồi. Đứa nào đi đăng báo nhắn tin, đứa nào đi nhờ đài Tivi họ đọc. Phải đi tìm nó về cho tôi…
Bà Nội đứng lên rồi lại ngồi xuống, quay quắt, khóc mếu kêu trời kêu đất, ông Nội phải an ủi:
– Bà làm cái gì mà ồn lên vậy. Nó đã vào Nam rồi thế nào nó cũng ra hồi chánh. Đăng báo với nhắn trên Tivi làm sao được, nó đâu có được ở thành phố như mình mà đọc báo nghe tin được cơ chứ.
– Thì cứ đăng báo, cứ nhờ người ta đọc, ngộ nhỡ nó nghe được thì sao.
Bữa cơm của cô Thoa dọn trên bàn ăn đã nguội từ bao giờ, mà vẫn chưa ai buồn cầm đũa. Bà Nội từ khi nghe em Hải vô Nam thì như người mất hồn. Còn Mai, rất nhanh, không biết bao nhiêu hình ảnh hãi hùng bật lên trong đầu Mai. Những xác chết banh thây, nát mặt được chiếu hình trên Tivi, trên báo chí. Người ta bảo đa số quân Bắc Việt xâm nhập bị giết đều mới mười tám đôi mươi nhất là từ vụ tấn công hồi Tết. Mai nhớ có lần đã đọc trên một tờ báo nguyên văn cả một bức thư gửi về gia đình miền Bắc, tìm thấy trong xác một binh sĩ Bắc Việt còn trẻ. Em Hải cũng còn trẻ như thế. Giữa tiếng khóc dấm dứt của bà nội, Mai thấy rõ giọng mình run rẩy, khi hỏi:
– Anh Lý, liệu Hải nó có vào Nam trong dịp tết vừa rồi không anh ?
– Không đâu cô. Đâu có nhanh thế được. Đợt tết là đợt của chúng tôi đấy chứ.
Rồi anh quay sang an ủi bà nội:
– Thưa bà con chắc em Hải không sao đâu. Đôi khi bây giờ nó chưa vào đến miền Nam cũng nên. Như con đây mà còn không sao nữa là. Hôm tết, con đánh ở cầu Băng Ky bên Gia Định này này, bị thương, phải một mình trốn ra ngoài đồng cả một đêm sau mới tìm được quân đội Cộng Hòa để xin chữa thương. Vết thương còn đây này.
Anh Lý nói rồi vén ống quần. Một vết tím bầm sâu hoắm choán ngay giữa ống chân của anh, khiến Mai phải nhắm mắt, trong khi bà nội xuýt xoa :
– Trời ơi là trời, khổ thân cháu tôi. Vậy mà thằng Đoàn mới vừa nhập ngũ. Ông ơi, chết tôi rồi, không khéo anh em nó giết nhau chết mất.
Bà Nội vừa nói vừa run rẩy níu lấy ông Nội, vừa run vừa khóc. Tiếng anh em giết nhau của bà làm Mai rợn người, chân tay lạnh ngắt. Hồ đã đi lính. Em Hải đã đi lính. Rồi anh Đoàn cũng lại vừa đi lính. Em Hải. Trời ơi. Làm thế nào bây giờ. Làm thế nào Mai có thể đi nhìn được tất cả những xác chết mà người ta đã chụp ảnh đăng báo. Làm thế nào Mai có thể gặp được Hồ, được em Hải, được anh Đoàn để lạy van từng người. Mai lại hỏi anh Lý :
– Anh chắc Hải nó không thể vào Nam hồi tết thật chứ anh ?
– Chắc chắn mà. Nó có vào, ít ra cũng phải sau tôi sáu bẩy tháng là ít. Dù cho đơn vị nó có vào, bây giờ đôi khi cũng chưa vào đến đâu. Đường vào Nam cực khổ lắm. Núi cao. Rừng độc. Lại còn máy bay bom đạn liên miên, đâu có đi liền một mạch được.
Bà Nội nghe vậy lại la lên:
– Trời ơi, Lý ơi, thế sao cháu không đợi em Hải mà cùng đi với nó một lần cho anh em có nhau. Liệu thằng Hải nó có chịu đựng được như cháu không.
Bà Nội trách anh Lý rồi lại quay ra trách ông Nội :
– Chỉ tại hồi đó ông không chịu nghe tôi. Hôm con vợ thằng Long đòi ở lại, tôi đã bảo nó phải cho tôi mang thằng Hải đi trước mà ông cứ gàn tôi. Để bây giờ ra nông nỗi này đây..
Bà Nội trách người này người kia xong rồi lại khóc lóc lu bù. Thấy không khí trong nhà càng lúc càng rối loạn thêm, ông Nội phải lớn tiếng nạt mọi người bắt ngồi vào ăn cơm cho anh Lý ăn, bà nội mới chịu yên phần nào . Tội nghiệp cô Thoa, suốt buổi chiều, cô đã cặm cụi làm mấy món ăn thật ngon để đãi anh Lý, vậy mà bây giờ món nào cũng lạnh tanh nguội ngắt.
Mọi người nâng chén cơm lên rồi, anh Lý như chợt nhớ ra điều gì, mặt mày bỗng tươi hẳn lên, nói với ông bà nội :
– Chết thật, nãy giờ mải chuyện đâu đâu, con còn quên chưa kể cho ông bà nghe một tin vui lắm: Chú thím Long con ngoài ấy sau này còn có thêm được một em gái nữa, nó mới mười một mười hai tuổi gì đó mà đã giống cô Mai đây như tạc.
Tin vui của anh Lý đúng là một tin mới lạ, làm cho mọi người phải ngừng đũa, người này hỏi một câu, người kia một câu, làm anh Lý bắt cuống, mãi mới kể tiếp được. Theo lời anh, thầy mẹ gặp nhau được hai năm thì mẹ có bầu rồi sinh một em gái, đặt tên là Thương Mai. Khi anh Lý vào Nam, bé Thương Mai đã mười tuổi, vừa học hết lớp 4, tức là tương đương với lớp nhì trong này. Bà Nội nghe anh Lý kể lại xuýt xoa :
– Đấy, ông thấy đúng chưa. Tôi đã bảo tử vi của thằng Long nhà mình là giầu con giầu cái lắm mà, đâu chỉ có 4 đứa được. Con Phấn mà nghe tin này chắc nó phải mừng lắm.
Có lẽ nhờ tin ông bà nội có thêm một đứa cháu, nên câu chuyện trong bữa ăn dần trở lại vui vẻ. Cô Thoa, từ chiều tới giờ im lặng nghe chuyện mãi, bây giờ cũng đã góp được vào mấy câu hỏi. Cô hỏi về một người tên Dũng, trước đi bộ đội cùng với thầy của Mai, rồi bắt anh Lý trả lời bây giờ người ấy ở đâu, ra sao, có làm to không. Nhưng anh Lý không trả lời nổi câu hỏi của cô.
– Phải rồi, cháu còn nhỏ, chắc không biết được anh ấy đâu.
Dũng chắc là tên người yêu lý tưởng mà lâu nay cô thỉnh thoảng vẫn tâm sự với anh em Mai kín kín hở hở, thành ra cô thất vọng với anh Lý ra mặt.
– Thế cái lớp con Thoa như con Mận bên cụ Lý Lục, con Thảo bên ông Phó, con Lan ở nhà Chánh Hưng Hàng Buồm, bây giờ chúng nó ra sao cháu ?
Ông Nội hỏi, và anh Lý cười đáp :
– Thưa ông, cô Mận thì nghe đâu lấy chồng ở Hải Dương, con không có gặp. Còn cô Thảo với cô Lan thì hồi con đi vẫn chưa lập gia đình, có lẽ vì mắc thi đua trong phong trào đan len.
– Phong trào đan len là phong trào gì vậy anh ? Mai hỏi.
Anh Lý cười dí dỏm :
– Cô không đoán được đâu. Phong trào đan len là phong trào nhà nước phát động cho vợ con cán bộ. Len được gửi từ Liên Xô, hoặc Đức tới Hà Nội, phân phối cho các bà các cô đan xong rồi gửi trở lại Đức hay Liên Xô. Trung bình mỗi đoàn viên của phong trào lãnh được mỗi tháng chừng 30 đồng. Phong trào đan len lúc sau này cũng lên mạnh lắm.
Ông Nội lại hỏi :
– Thế còn hỏa xa thì sao ? Chắc tàu lửa vẫn còn chạy được chứ cháu nhỉ ?
– Thưa hồi trước thì còn. Dạo khánh thành cầu Hàm Rồng bọn thanh niên thủ đô chúng cháu có được đi xe lửa qua. Nhưng sau nầy thì ném bom quá, hỏa xa cũng gián đoạn gần hết.
Ông Nội chép miệng:
– Thì đó. Tao đã bảo mà. Ngoài đó cũng in hệt trong này vậy. Thật bao nhiêu công lao tiền của.
Ồng nội than tiếc xong, lại bắt anh Lý phải lần lượt mô tả cho ông nghe từng nhà ga một ở miền Bắc, rồi hỏi thăm ông này ông kia trước làm ở hỏa xa với ông, khiến anh Lý không biết đường nào mà trả lời.
Ăn cơm xong, cô Thoa phải rửa chén, Mai phải lên gác sắp giường sắp chiếu cho anh Lý, trong khi bà nội quên cả nghe ra-dô lẫn xem Tivi, cứ túm lấy anh Lý, hỏi hết chuyện này đến chuyện khác. Mãi đến 11 giờ đêm, ông Nội phải la bắt để cho anh Lý nghỉ ngơi, bà nội mới chịu thả anh Lý ra.
Cỡ người anh Lý cũng dong đỏng cao tương tự anh Đoàn, nên anh mặc bộ pyjama của anh Đoàn vừa khít. Trong bộ Pyjama của anh Đoàn bỏ lại, anh Lý có vẻ như đã gần thân hẳn với mọi người trong nhà hơn. Khi đưa anh Lý lên gác, giao cho anh cái ghế bố của anh Đoàn bỏ lại. Mai thân mật nói:
– Hồi sáng em có đi với ông Nội và chú Vạn đến Trung Tâm Chiêu Hồi kiếm anh.
Anh Lý cười :
– Có. Tôi có biết. Đi dự lễ ở bên Công Binh về có nghe ông giám thị kể lại. Ông ấy bảo tôi có một cô em họ xinh lắm.
Anh Lý nói chuyện có vẻ còn lém lỉnh hơn cả ông Giáo sư Tài hồi sáng, làm Mai hơi ngạc nhiên:
– Hồi sáng em cứ ngỡ có gặp nhau, anh em mình cũng phải lâu lâu mới tự nhiên được, không ngờ gặp anh là quen ngay.
Anh Lý có vẻ cảm động trước sự ngạc nhiên của Mai :
– Chắc cô tưởng tôi là Việt Cộng thì phải ghê gớm lắm chứ gì.
Anh Lý ngồi trên ghế bố thõng chân xuống. Mai vào phòng trong lấy chiếc ghế may của cô Thoa ra ngồi cạnh anh, rồi hỏi:
– Hồi nãy anh có nói thầy mẹ em có thêm một em gái nữa. Nó thế nào hả anh?
– Nó dễ thương lẵm. Thím bảo nó giống cô hồi nhỏ như tạc. Xem nào, ừ, nó giống cô thật, nhưng còn có vẻ lon ton láu cá hơn cô nữa.
– Sao thầy mẹ em lại đặt tên nó là Thương Mai hả anh ?
– Thương Mai là tên chính. Còn ở nhà gọi nó là con Mai em. Thím bảo gọi thế để nhớ con Mai chị.
Mai chị, Mai em. Hai chị em giống nhau như tạc. Mai nhắm mắt, cố tưởng tượng ra hình ảnh đứa em gái bé bỏng ruột thịt, nhưng sao Mai không tưởng tượng nổi. Hai giọt nước mắt mấy lần định trào lên từ hồi tối, bây giờ bỗng ứa ra dễ dàng, chảy dài trên má Mai. Khi Mai mở mắt ra, anh Lý đang nhìn Mai, và giọng nói anh bỗng như dịu dàng trìu mến hơn :
– Ngày di cư vào Nam, chắc cô còn bé tý như con Mai em bây giờ đấy nhỉ.
– Dạ. – Mai đáp nhỏ và để mặc cho nước mắt dàn dụa.
– Nhỏ thế chắc cô chả nhớ gì được hình ảnh ngoài ấy đâu, phải không.
– Dạ, em nhớ được mẹ em với em Hải.
– Ừ phải, ngoài thím và em Hải ra, chắc cô cũng không hình dung nổi chú đâu. Chú có vẻ già hơn hồi mới về tiếp thu Hà Nội nhiều, nhưng được cái khỏe lắm.
– Không hiểu thầy mẹ em bây giờ ra sao.
– Chú thím sống cũng thanh bạch lắm, nhưng không đến nỗi phải thiếu thốn. Về Hà Nội mấy tháng là chú đi dạy học lại liền, lương mỗi tháng đâu được 48 đồng.
– Trời đất. Có 48 đồng thì làm sao đủ ăn hả anh.
– Thì vẫn bắt buộc phải đủ chứ. Tiền ngoài đó không có giống như tiền trong này, phần cơm tháng chỉ mất chừng 10 đồng mà thôi. Số lương còn lại có thể chi dùng vào việc khác được. Chú còn tậu được hẳn một chiếc xe đạp nữa kia. Cô phải biết ngoài ấy xe đạp là ghê nhất rồi đấy.
Mai mỉm cười trong khi nước mắt vẫn dàn dụa :
– Cái xe đạp mà đã oai thế, nếu gửi được cái xe Honda của anh Đoàn em ra Bắc, chắc thầy em phải mừng lắm đấy nhỉ. Anh thấy, xe Honda của anh Đoàn em bỏ không ở dưới bếp ấy.
Anh Lý cũng cười:
– Còn phải nói nữa.
Nhưng anh lại ngẫm nghĩ rồi tiếp:
– Mà gửi ra cũng vô ích cô ạ. Thuế nặng lắm. Ngoài đó sẽ không có cách gì đủ tiền đóng thuế mà lĩnh xe về. Với lại có lãnh về cũng chưa chắc dùng được. Tý xăng tý nhớt gì cũng phải có bông của nhà nước mới có thể mua được
– Thế mẹ em đã già lắm chưa anh ?
– Thì mười mấy năm rồi còn gì. Càng lớn tuổi thì phải càng thay đổi chứ.
– Mẹ em có đi làm không hay ở nhà đan len?
– Ai cũng phải làm hết. Lúc sau này thím làm ở Mậu Dịch Quốc Doanh.
Ngừng lại vài giây, anh Lý lại kể tiếp :
– Hôm tôi về phép để sửa soạn vào Nam có đến thăm chú thím. Thím kéo tôi vào một xó, khóc rồi nói mầy vào trong ấy thể nào cũng gặp thằng Đoàn, không khéo anh em chúng mày bắn nhau mà không biết.
– Câu nói của mẹ em có làm anh suy nghĩ gì không ?
Anh Lý lại cười :
– Cô làm tôi có cảm tưởng như đang bị phỏng vấn không bằng. Có suy nghĩ chứ, mỗi lúc một nhiều, nhất là khi dự mấy trận đánh hồi tết. Một phần lớn vì gian khổ quá, nhưng một phần cũng vì suy nghĩ mà tôi về đây.
– Khổ lắm hả anh.
– Khổ lắm. Nhưng cũng không phải là khổ nữa, mà là kinh khủng. Cô biết, khi chúng tôi vượt biên giới vào, đi qua một ngọn đồi xanh um. Sau một trận phi cơ B52 ném bom, lúc trở lại tưởng mình đi lạc đường vì không thấy ngọn đồi đâu nữa. Đứng xa chỉ thấy một vùng đất đỏ rực. Đến gần, ngọn đồi có chỗ bị san bằng phẳng như cái sân đá banh, không còn một cái cây cái cỏ.
– Khủng khiếp quá, rồi sao nữa anh ?
– Còn nhiều thứ ghê lắm, không thể kể hết cô nghe được, nhưng sau cùng là như cô thấy, tôi về đây đây này. Nghĩ cũng lạ. Không biết sao thím cứ đoán chắc rằng tôi vào Nam thế nào cũng sẽ gặp được cô với Đoàn. Ai ngờ lại gặp thật. Thím bảo có gặp thì nói thím nhớ Đoàn với cô lắm.
Có lẽ vì thấy nước mắt trên mặt Mai đầm đìa, anh Lý rời ghế bố đứng dậy, giọng anh cố to hơn, vui hơn :
– Mà thôi. Tôi nói chuyện ngoài Bắc mãi cô khóc chắc trôi luôn tôi quá. Anh em mình phải vui lên. Đến phiên cô nói chuyện trong này cho tôi nghe với đi.
Anh em mình phải vui lên. Mai mỉm cười. Tiếng “anh em mình ” của anh Lý làm Mai cảm động quá. Mai lau nước mắt rồi nói với anh:
– Em khóc là khóc vui, khóc sung sướng, chứ không phải khóc buồn đâu anh. Bà Nội vẫn la em cái tật mau nước mắt. Nhưng anh yên tâm, em sẽ để dành nước mắt lại đến khi hòa bình mới khóc một thể. Bây giờ anh em mình nói chuyện khác.
Có tiếng mấy giây đàn rung lên. Anh Lý đã đi đến góc phòng, đang đứng trước cái đàn ghi-ta của anh Đoàn bỏ lại. Mai nói :
– Đàn của anh Đoàn em bỏ lại đó. Anh đàn đi, em có nghe ông giám thị ở Trung Tâm nói anh hát hay lắm.
Anh Lý dựa người vào cái bàn viết, cầm cây đàn lên, gẩy gẩy rồi khen:
– Cây đàn này tốt lắm. Chắc Đoàn tập cái này kỹ lắm hả ?
Mai cười :
– Anh Đoàn em thì tập cái gì kỹ cho được. Tính anh ấy mau ham mà chóng chán. Hồi mới vác cây ghi-ta này về, anh cắm đầu cắm cổ tập suốt ngày đêm. Nhưng chỉ mấy tuần sau là cây đàn đã bị bỏ mốc meo. Bữa qua anh ấy đi trình diện, em mới lôi ra lau chùi lại đấy.
Anh Lý nói:
– Ngoài Bắc tôi cũng có một cây tốt lắm. Của anh Cả để lại. Bây giờ không biết ai thừa hưởng ngoài đó.
– Thì trong này anh thừa hưởng cây đàn nầy của anh Đoàn em đi. Hôm đưa anh vào trại nhập ngũ, xuống xe rồi anh còn ngoái lại dặn em tìm được anh phải đưa ngay anh vào trại cho anh ấy thăm với. Gặp anh, chắc anh ấy mừng lắm. Lại còn chị Phấn em nữa chứ, chị ấy mà thấy anh thì thôi…
Anh Lý búng khẽ tay lên mấy giây đàn :
– Để hôm nào cô cho tôi đi thăm Đoàn với. Cũng may lắm anh em mới gặp nhau thế này. Dù sao còn hơn…
Giọng anh Lý bất chợt như có gì âm thầm, khác thường, làm Mai giật mình. Nhưng không. Không có gì cả. Mai hỏi :
– Buổi sáng em nghe nói anh sang hát bên Công Binh phải không ?
– Không. Anh không có hát. Chỉ đứng đệm đàn cho anh em họ hát thôi.
– Thế bây giờ anh hát em nghe đi. Em biết anh hát hay lắm.
Anh Lý thật thà :
– Không biết có hay không, nhưng dạo còn ở Bắc bọn anh tạ tập hát suốt ngày. Hát cả những bài hát trong Nam mà bọn anh rình nghe trộm được nữa.
– Sao lại hát bài hát trong Nam, vậy nhạc ngoài Bắc không hay à ?
– Không phải không hay. Nhưng nó có đường hướng riêng. Anh chỉ thích được những bài mà ngoài ấy nhà nước cho là không thích hợp cho thanh niên hát.
– Chắc tại anh không thích tuyên truyền chứ gì ?
– Không những không thích mà còn thù là khác.
– Anh thích hòa bình không ?
– Hòa bình à. Thế em có thích không đã nào ?
Tiếng “em” bất ngờ của anh Lý làm Mai thấy tình anh em bỗng như thân thiết hơn. Mai cúi đầu, không trả lời câu hỏi lại của anh Lý, mà nói :
– Thôi, anh hát đi anh.
Anh Lý tự nhiên :
– Hát thì hát chứ. Nhưng mà em thích nghe cái gì bây giờ.
– Anh hát cho em nghe cái gì nói về quê hương anh em mình ngoài ấy đi. Nhưng đừng có nói chuyện đấu tranh chém giết, em sợ lắm.
– Anh biết rồi. Để anh hát cho em nghe một bài mà thằng Hải ngoài ấy thỉnh thoảng nó cũng hát.
Anh Lý tài thật. Anh nói hát là hát. Không ngại ngần lúng túng gì hết. Cây ghi-ta vang lên một nhịp ba nhẹ nhàng, uyển chuyển, rồi tiếng hát anh Lý cất lên. Chiều về trong xóm vui. Khói lam trên nhà ai, sao đầy thân ái. Chiều về trên bến sông. Mái chèo ai xuôi dòng. Bóng chiều mênh mông. Chiều về… Chiều về… Giọng hát anh Lý thật trầm ấm. Bài hát có thôn xóm có bờ sông, có con đê, mảnh ruộng. Tiếng hát anh Lý đưa Mai đi cùng khắp. Mai gặp lại con sông, gặp lại cây đa, cây đề, mái bếp, chiếc chổi cùn, bông cải vàng, đàn bướm trắng… Tiếng hát của anh Lý có lẽ còn gợi lên nhiều nữa. Nhưng thôi. Mai không tìm kiếm nữa, không tưởng tượng nữa, Tiếng hát của anh Lý hình như cao mãi, cao mãi. Rồi hình như tiếng hát đã dừng lại từ lúc nào đó mà Mai không hay biết.
– Em còn muốn nghe anh hát nữa thôi.
Tiếng anh Lý thật nhẹ nhàng làm Mai bùi ngùi thức tỉnh:
– Nghe nữa