HAI (2)

CHỦ ĐỀ CÂU CHUYỆN.

Ta nói với nhau về cái gì đây nhỉ? Về thực đơn. Người hầu bàn đưa cho mỗi người một quyển thực đơn dày cộm, chữ viết kiểu cầu kỳ. Hai người không ngồi đối diện nhau, mà cũng không ngồi cạnh nhau. Họ ngôi thành góc vuông, anh thì ngồi trên một cái ghế dài nhỏ, chị thì tựa lưng vào một vách ngăn. Chị đưa mắt nhìn về phía anh qua quyển thực đơn. Lúc ấy anh mỉm cười với chị. Rượu vang Pháp hay Ý? Anh để chị chọn.

EURIPIDE ĐÃ MIÊU TẢ ĐIỀU ĐÓ.

Hai người ăn và uống rượu vang. Họ nói chuyện với nhau, không phải về những chủ đề cá nhân mà về chiến tranh, về những hòa ước không đáng giá tiền mực dùng để ký kết. Emm bày tỏ ý kiến của mình một cách nhanh nhẹn, sôi nổi. Anh nói tiếng Anh lưu loát, hóm hỉnh, và chị cười biết ơn. Họ nói về người Serbia, người Croatia. Lúc đó anh trở lại nghiêm trang. Anh là người Serbia, ít nhất trên giấy tờ, nhưng điều đó có ý nghĩa gì cơ chứ? Cũng như những người khác đã phản đối chiến tranh và chống lại chính quyền, anh đã mất việc làm tại trường đại học Belgrade. Bằng một giọng gần như vô tư, anh tiện thể kể rằng không bao lâu nữa, anh chẳng còn nguồn thu nhập. Thế rồi anh phẫn nộ về một chuyện khác hẳn: những quyển từ điển song ngữ mới Serbia - Croatia và Croatia - Serbia làm ra cho những người xưa nay chỉ có một thứ tiếng chung. Làm sao có thể hiểu được lòng hận thù thâm căn cố đế ấy ở người Serbia, việc phóng hỏa đốt cháy thư viện quốc gia, các ngôi nhà, đền thờ Hồi giáo? Anh lắc đầu. Anh có vẻ gần như bị phật ý. Anh lấy ngón tay xoay tròn chiếc ly, quên cả uống. Euripide đã miêu tả điều đó, anh nói. Hãy đọc Những người đàn bà nát rượu đi. Nền văn minh chỉ là một lớp men mỏng phủ lên trên sự điên rồ của con người, nỗi khiếp sợ cổ xưa của con người. Anh dẫn ra thơ của W.B. Yeats: THINGS FALL APART; THE CENTRE CANNOT HOLD[16]. Các phương tiện truyền thông bỏ qua việc đưa tin là đang diễn ra một cuộc diệt chủng. Ẹmm có những cử chỉ của người bị kích động, có thể hiểu được tâm trạng của anh. Tiếng cười của anh vẫn rất trong sáng. Khi ấy trông anh có vẻ yếu ớt hơn, trẻ trung hơn.

ARE YOU CRAZY?[17]

Anh tròn xoe mắt thành thực kinh ngạc trước câu hỏi phi lý mà chị vừa mới nêu lên. Anh có vẻ ngộ nghĩnh đến nỗi chị không nhịn được cười. Anh ngả người trên mặt bàn và châm thuốc:

BUT ZAGREB, MY DEAR, ZAGREB IS DEEP DOWN IN CROATIA![18]

Chi biết Zagreb nằm ở đâu, ít nhất trên bản đồ. Nhưng ngược lại, chị không biết chị đã đến đấy chưa; rõ ràng là không biết. Với lại, làm sao chị có thể nhớ được những chuyến bay quốc tế nối chuyến tại nước Nam Tư cũ cách đây hơn mười năm? Emm lắc đầu không nói gì, ngẩn người vì sự ngu dốt của chị. Rồi anh ngửa cổ cười một hồi, vui vẻ. về địa dư là như vậy đấy.

TELL ME ABOUT YOUR CHILDREN [19]

Anh mỉm cười, một nụ cười nồng hậu. Anh rút trong ví ra mấy tấm ảnh. Trong thời gian ấy, quán ăn với khăn trải bàn đỏ và trắng đã đông khách. Thằng bé trong ảnh có ánh mắt nghiêm nghị. Nó chưa ra đời, thậm chí chưa được hình dung ra khi hai người gặp nhau cái đêm hôm đó cách đây mười một năm. Nó vênh vang làm bộ trước ống kính máy ảnh, đã ý thức được tầm quan trọng của một đứa con trai, và điệu bộ đó làm cho nó hơi nặng nề một chút. Cô con gái lớn, mười bốn tuổi, với những món tóc quăn đen, giống cha như đúc, đầu hơi chúc và cười mỉm với người chụp ảnh. Cô bé xinh xắn, đỏm dáng và có một chút khêu gợi. Cô con gái thứ hai, mười hai tuổi, tóc vàng và đeo kính. Một cô gái trí thức với ánh mắt khó lung lạc. Chị trả lại anh ảnh ba đứa con anh. Anh không hỏi lại chị, có lẽ anh đã quên bẵng mất rồi. Về gia đình là như vậy. Người hầu bàn đến xem mọi chuyện có tốt đẹp cả không. Chị bảo tính tiền. Chị một mực đòi để chị trả tiền.

VẾT RẠN NỨT.

Việc đó gây ra một giây lát khó xử giữa hai người. Nhưng hai người đang ở tại thành phố của chị. Với lại còn tỷ giá hối đoái nữa, chị nói thêm. Việc gì phải giải thích như vậy nhỉ? Vết rạn nứt này, nó xuất hiện từ bao giờ? Từ rất lâu rồi. Emm lắc đầu nhè nhẹ. Rồi anh hơi nhún vai và bảo lần sau anh sẽ là người mời chị. Anh châm điếu thuốc mới, Tiếng ồn ào xung quanh họ bắt đầu bớt đi. Anh muốn ngủ với chị, thấy rõ điều đó chẳng cần anh phải nói ra. Một đêm cách đây mười một năm, chuyện ấy chẳng trói buộc gì hết, mà chị thì không có ý định làm một việc gì mà mình không thích. Chị bỗng muốn hỏi tuổi anh nhưng ghìm lại được, có lẽ chị chợt nhớ lại chuyện giáo sư Falkhom và chị cảm thấy lúng túng. Lần trước chị không nghĩ gì đến tuổi tác. Chị không biết tí gì về anh, không một tí gì về những kỷ niệm của anh, về vợ anh. Chị biết ơn là đã biết ít đến vậy. Làm thế nào để kéo dài sự ngây thơ? Với mỗi thông tin mới mà ta tích lũy, có một cái gì đó xê dịch, thay đổi, biến hóa. Chị không muốn thay đổi gì cả. Những gì ta biết về nhau làm ta mù quáng. Những gì mà chị-biết về Emm, không có gì nhiều: cách anh di động, màu mắt anh, hình dáng hai hòn tinh hoàn của anh, những thứ khác nữa không gọi thành tên. Chị không muốn biết thêm. Hai người sóng vai đi qua công viên. Anh không có găng tay nên thọc tay sâu vào trong túi áo khoác ngoài. Bây giờ tuyết rơi, những bông tuyết to, rất mềm mại. Anh đi đầu trần, những bông tuyết rơi lên tóc. Anh vừa cười vừa lấy lưỡi tìm cách đớp lấy những bông tuyết ấy. Anh thích đi nhanh, sải dài bước, giống chị.

TIỀN BẠC.

Sự rạn nứt gắn liền với tiền bạc cùng với những thứ khác nữa. Dưới mái nhà cha mẹ, mọi người tránh đả động đến tiền bạc cho đến khi nảy sinh ra những cuộc cãi vã mà mọi người không muốn nhớ lại. Xưa nay chị vẫn cố làm sao để có tiền. Không nhiều, nhưng vừa đủ. Tiền thuê nhà, các khoản tín dụng. Bởi vì chị là người gánh lấy việc đó nên tiền bạc không còn là một vấn đề đi với những người đàn ông chung sống với chị. Chị không có khả năng nói đến tiền bạc. Cơn giận của chị đã dâng lên trong sự nín lặng đó. Đã có lúc chị cảm thấy bị lợi dụng - có phải gắn liền với tiền bạc không? Chị không biết nữa.

Tiền bạc, việc không đả động được đến nó, lại thực sự gây ra những vấn đề. Sau cùng, người đàn ông cảm thấy một đòi hỏi không thể cưỡng được là thoát ra khỏi những sự săn đón của người đàn bà này. Đó là điều tự nhiên, chị không cho phép bất cứ ai chăm sóc chị. Ngoài ra không đụng chạm được tới chị. Những sự săn đón? Cũng có thể chọn một từ ngữ khác. Chị không keo kiệt, không thể khẳng định như vậy được. Chỉ là chị có ý thức về đồng tiền. Chị muốn được tự do, kể cả đối với đồng tiền, muốn vậy thì phải có tiền. Chị sống theo một cách khiến cho đàn ông mơ hồ cảm thấy có lỗi đối với chị: như thể họ là những người nhẹ dạ, tiêu xài phung phí và không biết lo xa. Thế rồi, khi người đàn bà có tài năng này bỗng òa khóc, tự coi là bị hiểu nhầm, muốn có những đứa con mà họ chưa bao giờ nghĩ tới, hoặc cảm thấy bị lợi dụng mà không thể nói rõ lời phàn nàn của mình, điều đó khiến cho họ khó chịu: làm gì với một người đàn bà như vậy?

YOU ARE VERY MUCH A WOMAN, YOU KNOW IT, DON’T YOU?[20]

Hai người đã uống cà phê, và cả rượu cônhắc nữa. Emm ngồi yên vị trong chiếc ghế bành vàng, tay cầm ly rượu. Ánh mắt anh rọi xuống chị. Khi anh bảo rằng chị là một phụ nữ có nữ tính rất cao, chị cảm thấy mệt mỏi. Đáp lại thế nào đây? Nhưng rồi chị lại thấy vui. Phụ nữ thích được nghe nói rằng mình là phụ nữ. Dưới ánh mắt trong trẻo của Emm, chị bỗng có cảm giác mình là một bức tượng nhỏ bằng đất sét mà chính anh đã lấy móng tay bới ở dưới đất lên, giống như những bức tượng mà có lần anh đã chỉ cho chị xem ảnh chụp in lại trong một cuốn sách. Một hơi thở của đất. Chị rất muốn trong giây lát đóng cái vai đó, làm hiện thân của thiên nhiên, núi non, của những cao nguyên Ba Tư, của Ấn Độ Dương, của gió thổi trong các lùm cây. Rất muốn. Khi niềm kinh ngạc trước người kia tắt đi rồi thì cuộc sống cũng tắt ngóm nốt. Người kia, hay là giới tính kia cũng vậy. Emm là đàn ông. Anh là người có nam tính cao độ. Một người đàn ông mà chị gợi lên sự ham muốn. Ham muốn ư? Chị không nghĩ là nó sẽ đến. Bỗng nhiên anh đứng ở kia và áp chặt vào người chị. Chị thôi suy nghĩ với niềm biết ơn. Con người ngay từ lúc ra đời đã đắm chìm trong kinh ngạc, nó như một thứ nước xanh lam óng ánh. Đôi môi Emm thật êm ái, bàn tay anh thật ấm nồng. Chị khum bàn tay mình xung quanh giới vật của anh và cảm thấy nó cứng lên.

NIỀM VUI:

đúng thế.

TUYẾT.

Tuyết không ngừng rơi.

NGÂY NGẤT

không phải là giây phút hòa nhập, ta không hòa tan trong người kia, trước sự hiện diện của người kia, ta vẫn là ta, ta vẫn đơn độc.

BAN CÔNG.

Hai người cứ đế mình trần bước ra ban công. Chính anh muốn thế. Anh chưa hiểu là anh đang sống tại một nước vùng bắc cực. Anh sẽ hiểu ra ngay điều đó, sẽ đi mua găng tay và khăn quàng. Hai người nhanh chóng rút về với sự ấm áp của chăn đệm. Họ nghe thấy một tiếng kêu, một thứ tiếng như cú rúc phía mảng nước, giữa các tòa nhà, nhưng không nhận ra ai đã kêu. Đằng sau những bông tuyết xôm xốp, bầu trời có vẻ trong sáng, gần như trắng toát.

CAN I REALLY TRUST YOU?[21]

Chị nằm trên giường và lắng nghe Emm nói chuyện điện thoại ở phòng bên. Giọng anh có những ánh sáng lấp lánh điểm xuyết.

WELL, I HOPE YOU HAVE CURTAINS AND THICK RUGS WHEREVER YOU ARE. IT’S A COLD NIGHT. NO, I NEVER USE MY OWN NAME WHEN CALLING A TAXI. MY REAL NAME IS ANDERSEN, A FAMOUS SWEDISH STORYTELLER, OR WAS HE DANISH? WITHIN FIVE MINUTES WILL SUIT ME FINE. IT WAS GREAT TO TALK WITH YOU. BUT CAN I REALLY TRUST YOU?[22]

Trời đã khuya, hay có lẽ còn sớm. Một tia sáng len qua khe cửa. Chị cảm thấy ấm áp, tay chân nặng nề, chị ngủ chập chờn khi nghe Emm nói chuyện với cô nhân viên tổng đài không quen biết. Anh không muốn chị đứng dậy tiễn anh. Anh muốn giữ chị nằm yên trong cái ổ chăn nệm ấm áp. Chị ngủ thiếp hầu như ngay tức khắc sau khi nghe thấy tiếng cửa căn phòng khép lại. Chị vẫn còn ngủ, một giấc ngủ sâu không mộng mị, khi chuông đồng hồ báo thức vang lên.

MƯỜI LĂM TUỔI.

Cha mẹ chị cãi cọ nhau về chuyện tiền bạc. Thật là một sự tra tấn. Cha bảo rằng lớp ngoại ngữ ở Lubeck là một thứ xa xỉ vô ích, bản thân ông hồi trẻ cũng chưa bao giờ ra nước ngoài. Mẹ vốn là người đi nhiều và nói nhiều thứ tiếng, công kích lại bằng một giọng rất đanh, vấn đề ở đây là chuyện gì vậy, một chuyến đi bằng tàu biển đến tận Đức chăng? Cuộc hôn nhân của hai người đã đổ vỡ. Họ gây tổn thương cho nhau dưới chiêu bài một lớp ngoại ngữ cho cô con gái lớn. Ngồi ở bàn ăn trong bếp, chị lắng nghe cha mẹ cãi vã, mỗi lúc một thêm đau đớn, thật sự phát ốm lên vì nỗi đau, chị không muốn đi Đức nữa mà là muốn chui xuống đất, muốn thân mình bị tàn phá, bị hủy diệt. Chị biết cha có nhân tình, vợ một người bạn của gia đình. Mẹ đã biết những gì? Năm trước, khi bà tìm thấy trong túi áo ông tờ biên lai thuê một phòng đôi tại một khách sạn ở Copenhague và ném ra bàn trước mặt ông, ông chỉ ngoảnh đi nhìn ra cửa sổ, không nói một lời nào. Hai hàm răng nghiến chặt, mạch máu trên thái dương đập mạnh. Im lặng.

CÁC CON GÁI ÔNG.

Các con gái ông cần đến ông. Không có ông, sự hỗn loạn đáng sợ biết bao. Nhưng cách ông lặng thinh, cách ông rúc đầu dưới cát, ngoảnh đi, tất cả những điều đó làm cho các con gái ông hoang mang, mất phương hướng. Họ buộc phải đứng về phía mẹ. Vả lại, chính ông đã lừa dối mẹ. Họ phải từ đó rút ra những kết luận gì cho cách ứng xử của mình? Sau cuộc cãi vã quyết liệt về chuyện tiền bạc và chuyến đi Lubeck giữa cha mẹ, cô con gái lớn đã rút ra được cho mình một kết luận: không bao giờ nhận tiền bạc của ai nữa. Cả của cha lẫn của mẹ. Phải được sống tự do. Từ tuổi mười sáu trở đi, chị đã cố làm sao kiếm được tiền cho bản thân mình bằng cách làm việc trong những ngày nghỉ cuối tuần và trong kỳ nghỉ hè. Tiếc thay, cha mẹ không nhận thấy gì hết vì đã bị cuốn hút hoàn toàn vào tai ách của họ. Có lẽ sự rạn nứt bắt nguồn từ chỗ đó. Họ chẳng để ý gì đến con gái họ, quá mắc bận với cuộc vật lộn sống mái với nhau. Nỗi tức giận ngày một chồng chất trong lòng cô con gái lớn, ẩn náu đằng sau một thứ khác: quyết tâm được tự do chẳng hạn. Quyết tâm không hỏi xin bất cứ thứ gì của bất kỳ ai. Quyết tâm luôn luôn trả giá, trả giá một cách dữ dội. Chị trở thành một tấm gương: làm việc không ngừng, không bao giờ cho mình được nghỉ ngơi, không bao giờ mắc nợ ai, biết rằng tự do có cái giá của nó, và thậm chí còn biết cái giá đó là bao nhiêu. Và chị còn biết rút lui trước dấu hiệu do dự nhỏ nhất ở người khác. Biết bỏ đi ngay khi cảm thấy mình không còn được ưa thích, ngay khi mình hiểu rằng mình không còn được yêu thương. Nhưng cho dù chị đã bao lần chủ động ra đi, song đau khổ vẫn không chừa chị. Nó hủy diệt chị. Người đàn bà này không tự do. Chị bị cầm tù trong cả một mạng những sự lệ thuộc mập mờ. Chị không chịu đựng được những cuộc chia ly.

MƯỜI SÁU TUỔI.

Đó là tuổi của hai thiếu nữ trong giấc chiêm bao hồi tháng Tám: cô gái tóc vàng có gương mặt của dân ca, cô gái tóc nâu với bộ mặt sầu não. Hai thiếu nữ ấy phải là một phần của chị, bởi họ đã hiện lên trong giấc chiêm bao của chị. Vào cuối buổi sáng tháng Mười một, chị có nhiều việc phải làm, chuẩn bị cho các buổi giảng bài, một cuộc hội thảo, một bài báo phải viết. Nhưng bỗng chị nảy ra một ý nghĩ. Ý nghĩ này rơi thẳng đứng trong con người chị đúng như một tảng đá rơi xuống đáy giếng. Chị bắt đầu đi lại trong ánh sáng xám xịt trong phòng. Đầu óc chị rối bời, tim đập rộn rã. Trong giấc mơ, chồng chị bị trói buộc vào cô gái tóc vàng. Bản thân chị cũng ghen, ghen đến phát điên, tràn ngập một nỗi đau xé lòng khiến chị chỉ muốn hét lên. Chị đã đương nhiên hất bỏ bàn tay mà cô gái kia chìa ra với chị. Nhưng nếu như cô gái ấy lại là một phần của bản thân chị thì sao…Đầu óc chị quay cuồng. Chị đi đi lại lại, miệng rít thuốc. Nhiều cái “tôi” chen chúc nhau bên trong mỗi con người, cái thì bị lưu đày, cái thì bị tước đoạt tài sản. Chị không còn một tiếp xúc nào với người thiếu nữ xưa kia. Phải chăng chính cô thiếu nữ này mà Jacob đã đem lòng yêu? Trong trường hợp ấy hẳn anh đã phải thất vọng. Bởi vì cô gái hiện ra ngày càng ít. Chị để mặc cho mình bị ngạt thở dưới đống trách nhiệm có thực hay tưởng tượng. Ngạt thở bởi những xung đột về lòng chung thủy giữa đứa con của chị với những đứa con ra đời từ những mối quan hệ trước kia của những người đàn ông đến với chị; bởi những mưu toan hành động công bằng của chị; bởi những tình huống không lối thoát. Hết năm này đến năm khác với những phương án không thể lựa chọn. Có phải đó là người thiếu nữ mà Jacob đã không chịu từ bỏ, mà anh vẫn còn thương yêu, mà anh vẫn tiếp tục tìm kiếm bằng cách trở lại ngủ bên cạnh chị trong khi lòng vẫn đang yêu một người đàn bà khác? Chị ngồi xuống đi văng, gí nát mẩu thuốc hút dở vào cái gạt tàn đã ngập đầy đầu mẩu thuốc lá rồi lấy hai tay ôm đầu. Bỗng chị nhận ra rằng việc Jacob đã buộc phải đi tìm cô thiếu nữ ấy ở nơi khác là một điều hiển nhiên, hoàn toàn tất yếu. Đúng lúc này đây, anh đang ở New York cùng với cô ấy. Về cô ấy, người phụ nữ có trong đời thực với đôi mắt tối, đẹp, có nhiều lý do thực sự để đem lòng ghen. Đáng lẽ phải như vậy thì chị lại đi ghen với một thiếu nữ trong chính giấc mơ của chị. Thật kỳ lạ, rất kỳ lạ. Và cô gái tóc nâu với gương mặt giấu trong bóng tối là ai vậy? Phải chăng là nỗi phiền muộn mà chị đã tìm cách làm ngơ, là nỗi đau mà chị không chịu thừa nhận? Đầu óc chị ngày càng quay cuồng. Trong giây lát, chị tưởng như đang ở bên bờ của một phát hiện lớn, nhưng sự phát hiện này đã không diễn ra.

VIẾT.

Chừng nào chiếc máy vi tính còn bật lên và chị còn nghe thấy tiếng máy ro ro thì còn có thể chịu đựng được. Nhưng khi màn hình tắt đi rồi và gian phòng trở lại im lặng thì chỉ còn có sự xáo động nội tâm. Quá nhiều rượu, quá nhiều lắm lắm thuốc lá.

CÁC BẢN FAX.

Những cuộc nói chuyện điện thoại với Emm, mà anh gọi từ phòng ngủ kiêm phòng làm việc của anh tại Vasastan, và những bản fax anh gửi cho chị nhiều lần mỗi ngày, đã đem lại cho chị đôi chút ánh sáng. Ngôn từ của anh giống như những con bướm, không thể đoán trước, lấp lánh một niềm vui đặc biệt.

I KNEW THIS WOULD HAPPEN. [23]

YES, OH YES.[24]

FOR YEARS I KNEW IT.[25]

Chị mời anh đến nhà ăn tối. Anh sải chân bước qua hàng nghìn đồ vật chồng chất ở chỗ cửa ra vào một cách vô tư lự. Có thể anh cho rằng đó là một cách dị biệt để giải quyết vấn đề cất giữ đồ đạc tại các nước Bắc Âu. Anh không hỏi chị về vấn đề này, cũng như về bất cứ vấn đề nào khác. Anh thích thú là chị tự tay nấu ăn mời anh. Tựa lưng vào thành cửa, dáng điệu như một chàng cao bồi xứ Balkan với đôi ủng mòn vẹt, anh vui thích nhìn chị thái hành. Chị thích nấu ăn cho người khác, chị thích làm mệt mình. YES, OH YES. Emm đưa tay quàng lấy chị khi chị đi qua cạnh anh. Hai người ngã lăn ra giường. Từ bao nhiêu năm nay, anh đã biết chuyện này rồi sẽ xảy ra. Mọi sự diễn ra đúng như anh đã hình dung. Chị không thể không chế giễu anh. Anh khôi hài và chị thích những câu chuyện khôi hài đó. Cũng có thể đấy không chỉ là một câu chuyện khôi hài. Cả việc ấy nữa, cũng làm chị rất thích. Cười dễ dãi bên cạnh Emm. Những trò chơi dễ dãi. Miệng cơn gió thổi vào những chỗ ráp nối ở cửa sổ, cả tòa nhà như cất tiếng ca. Hai người cùng lắng tai nghe, nằm im trên giường. Emm không đặt ra những câu hỏi, cả chị cũng vậy. Không cần phải biết nhiều về nhau, một chút cũng đủ rồi. Nhưng chị lại tò mò, sau cùng chị không ghìm mình nổi.

A MEMORY FROM YOUR CHILDHOOD?[26]

Emm nghĩ ngợi trong giây lát. Một giọng nữ cao đầu hói lặp lại một giai điệu trên một sân khấu trống trơ. Một ánh sáng xa xăm hắt ra từ một khung cửa sổ bụi bậm. Một ông già chậm chạp quét sân. Và mùi quyến rũ của nước hoa và mỹ phẩm. Mẹ anh đang ngồi trước gương, anh đang ngồi trên đùi mẹ. Anh nhớ lại cái mùi thơm đó, nó đã tạo ra ở anh sở thích đối với những thứ phù du. Cả sở thích một kiểu phim thuộc loại B, và những cuộc phiêu lưu ái tình không thể xảy ra.

IS YOUR MOTHER DEAD?[27]

Câu hỏi này làm anh bất ngờ. Chị nói thêm là hình như anh đã nói đến sự qua đời của mẹ anh trong quán ăn, cách đây mười một năm. Anh nhìn chị một lúc lâu không đáp. Anh không nghĩ là đã nói gì đó về mẹ anh. Nhưng đúng thế, sau đấy anh thừa nhận, mẹ anh đã chết. Không, không phải lúc anh còn là một bé con. Hoàn toàn không phải. Khi hai người gặp nhau trên chuyến bay từ Belgrade thì mẹ anh vừa mới qua đời. Anh trên đường trở về sau đám tang diễn ra tại Skopje. Cũng có thể anh có nói về mẹ anh trước đó mười một năm; bây giờ điều đó làm anh ngạc nhiên, anh nói.

DID YOUR MOTHER DROWN?[28]

Chị không đả động gì đến hình ảnh chị có trong óc: một chiếc túi cầm tay, một quả bóng xanh. Chị không biết từ đâu có hình ảnh này. Đúng, Emm đáp, mẹ anh chết đuối. Có thể bà chủ ý muốn thế, anh nói thêm. Khám nghiệm tử thi không nói gì về vấn đề này. Người ta đã tìm thấy chiếc sắc của bà trên bờ sông, mãi về sau mới tìm thấy thi thể bà. Emm nín lặng. Chị nằm duỗi dài một lúc lâu không cử động, ánh mắt chìm trong đêm tối. Chị không biết nên nghĩ gì. Thế còn quả bóng xanh thì sao? Anh không đả động đến. Chị cũng không hỏi gì thêm nữa.

NGƯỜI MẸ:

mẹ chị. Một dộng nước sống động, trôi nhanh. Đầy sức sống cho đến tận giây phút cuối cùng. Có thiên tư. Chiếc viôlôngxen kẹp giữa hai đầu gối, tóc chải ngược ra đằng sau để lộ vầng trán rộng, cần kéo đàn giương cao. Sau đó là tiếng đàn mạnh mẽ vang lên. Chị thích nhớ tới mẹ như vậy. Một nhạc cụ đẹp, và khi ta lắng nghe, một không gian u tối rung lên trong toàn cơ thể, xa xôi, sâu thẳm trong ta. Từ lúc nhỏ, mẹ chị đã tỏ ra đặc biệt có khiếu về âm nhạc. Bà đã có một quá trình đào tạo tốn kém, hoàn toàn hướng về thành công. Có thể bà đã được gửi gắm một khát vọng khác nữa, khát vọng của song thân, nhất là của cha bà: mơ ước tạo dựng. Những mong đợi lớn lao, có lẽ quá lớn cũng nên. Cô gái chơi đàn viôlôngxen bắt đầu có những lúc bị choáng, sợ khoảng không, sợ sân khấu, sợ công chúng. Đã xảy ra những cơn khủng hoảng vì lo âu. Như những mảng tường bị uốn cong. Người ta bảo rằng đấy là do những dây thần kinh. Đâu đó trong trong quãng đời tuổi trẻ, bà cũng đã có một thất vọng lớn vì tình mà mọi người hầu như không biết gì hết. Nhiều người đã đem lòng say mê cô gái. Cô cuối cùng đã gật đầu nhận lời cầu hôn của một chàng trai đã siêng năng theo đuổi cô, bị cuốn hút bởi vẻ đẹp của cô, bởi vẻ nghiêm trang tươi rói của cô, có lẽ bởi cả cây đàn viôlôngxen nữa.

Chú thích:

[16] Mọi thứ tan rã; cái tâm không đứng vững được.

[17] Em điên à?

[18] Nhưng em thân mến ơi, Zagreb nằm ở tít sâu trong lòng Croatia cơ mà!

[19] Kể với em về con anh đi.

[20] Em là người có nữ tính cao độ. Em biết thế, phải vậy không?

[21] Tôi có thể thực sự tin ở cô được không?

[22] Thôi được, bất kể cô ờ đâu, tôi hy vọng chỗ cô có rèm cửa và thảm dày. Đêm lạnh lắm đấy. Không, tôi không bao giờ dùng tên thực của tôi để gọi taxi. Tên thực của tôi là Andersen, người kể chuyện nổi tiếng của Thụy Điển, trừ phi ông ta lại là người Đan Mạch. Trong vòng năm phút nữa là rất hợp với tôi. Được nói chuyện với cô thật tuyệt vời, nhưng tôi có thể thật sự tin ở cô được không?

[23] Anh biết chuyện này rồi sẽ xảy ra.

[24] Đúng thế. Ừ đúng thế.

[25] Anh đã biết từ nhiều năm nay rồi.

[26] Một kỷ niệm tuổi ấu thơ của anh à?

[27] Mẹ anh qua đời rồi à?

[28] Mẹ anh chết đuối à?