BA

Ngôi nhà còn chìm trong giấc ngủ khi chị lẻn ra ngoài. Họ ngủ trong cùng một phòng, người cha nằm ngửa, người mẹ nằm nghiêng - tay thõng xuống qua thành giường, còn lại chỉ nhìn thấy mái tóc đen của bà xòa trên mặt gối - và đứa em gái nằm trong chiếc giường có chấn song bên cửa sổ. Đang là mùa hè. Chị bước xuống chiếc cầu thang vẫn cứ kêu cọt kẹt một chút. Ngoài hiên tràn ngập mùi ẩm thấp của những chiếc phao bằng bấc của ông chị, cùng với những lá cờ cuộn tròn. Trời mát. Chim chóc thôi kêu. Một màn sương mù hết sức dịu dàng bồng bềnh giữa những thân cây anh đào chua đen đủi. Những hạt nước li ti phủ lên tấm bạt của chiếc thuyền máy. Màu sắc còn chưa thức dậy. Thế giới trông giống như vậy khi không có ai quan sát nó, khi nó nghỉ ngơi tránh ánh mắt của con người. Chị bước vào cái thế giới ấy bằng một lỗ hổng nhỏ xíu. Lỗ hổng hầu như vô hình. Chị ngồi xuống tảng đá trong hòn non bộ của bà và nín thở. Một nhánh cỏ thi chạm vào chân chị. Chị nhìn thấy một con chuồn chuồn. Tất cả thật lặng lẽ. Không gian lặng lẽ không thể tưởng tượng được. Rất nhiều lần, trong cuộc đời mình, chị đã nhớ lại giây phút đó. Rồi một con chim cất tiếng hót. Một tia nắng lung linh ở cửa rừng. Giây phút ấy đã qua rồi, nó kéo dài không lâu. Chị nhận ra trên đầu gối mình có một mẩu bánh mì, và chị đói, lạnh.

THƠ CA:

là thứ ngôn ngữ, khi ta dấn mình vào, sẽ dẫn ta vượt ra ngoài ngôn từ, đến chỗ hé lộ sự TỎA SÁNG, NÉT TINH HOA. Chị đã ghi lại những chữ ấy lên màn hình, nhưng lại quên ghi tên tác giả. Ngôn ngữ dẫn đến những giây phút thần kỳ, chúng tiếp tục tồn tại cả khi ta quên chúng.

NEXT TIME.[43]

Anh ôm lấy tách cà phê trong hai bàn tay như muốn lấy hơi nóng từ đó. Bầu trời trắng toát. Một sáng chủ nhật tháng Mười hai: Emm ngồi bên bàn trong phòng ăn, mặc chiếc áo ngủ của chị không đủ che hết thân. Con mắt anh rất sáng, gần như trong suốt. Râu ria lởm chởm, vẻ mặt mệt mỏi. Thời gian gần đây anh đã làm việc không nghỉ trong gian phòng lạnh lẽo ở Vasastan. Anh sốt ruột, muốn làm cho xong. Mắt thâm quầng. Anh mất ngủ từ nhiều đêm nay, một người thuê nhà mới dọn đến quấy rầy anh với tiếng nhạc kinh khủng. I WOULDN’T HAVE ENDURED THE WINTER IN STOCKHOLM IF IT HADN’T BEEN FOR YOU[44], anh nói. Ánh mắt anh nhìn ra xa xăm trên bầu trời trắng toát. Chị hỏi anh có gì không ổn. Mắt không rời làn ánh sáng đùng đục, anh trả lời rằng đêm qua anh cảm thấy mệt mỏi đến tận gốc rễ con người mình. Giọng anh bình thản khi nói ra điều này. Anh chưa bao giờ cảm thấy một cái gì tương tự. Sau đấy là một sự tê dại, bình yên kỳ lạ trong toàn thân. Bên dưới có một con tàu chạy qua. Hai người lắng nghe tiếng động nhịp nhàng từ đường ray vọng lên. Chị biết ơn anh về những lời đó, nó làm chị xúc động.

Chị chợt thấy một chiếc máy bay trên bầu trời, tít xa xa bên trên những dải mây. Chị bảo nếu muốn anh có thể ở nhà chị trong suốt thời gian ngắn ngủi mà anh còn phải ở lại Stockholm. Nghe thấy vậy Emm quay sang nhìn chị với một ánh mắt êm đềm như cát mịn, sáng trong như đất mềm. Anh mỉm cười. NEXT TIME, anh đáp. Chị rót cà phê cho anh, cho thêm sữa nóng. Chị nhân đó rót sữa cả vào tách của mình.

WILL THERE BE A NEXT TIME?[45]

Anh sẽ phải trở lại Stockholm vào tháng Hai, muộn nhất là vào tháng Ba. Nếu những gì anh viết sẽ trở thành một cuốn sách thì nhà xuất bản sẽ trả tiền vé máy bay cho anh.

YOU AND ME WILL ALWAYS MEET[46],

Emm nói.

CHIẾC XE BUÝT ĐÓ.

Còn chưa mặc quần áo, chiếc áo ngủ khoác trên vai, chị nhìn theo anh đi về điểm đỗ xe buýt, ở bên dưới. Chị tì trán vào cửa kính lạnh giá. Emm trong chiếc áo khoác ngoài dài thượt, đầu để trần, một chút lơ đãng, đứng chờ xe buýt. Anh không ngẩng đầu về phía chị. Vả lại, anh cũng không thể nhìn thấy chị được, có biết bao nhiêu cửa sổ mà chị thì ở tít gần như trên trời.Chị nhìn thấy chiếc xe buýt đỏ xuất hiện trên đầu dốc. Emm chưa nhìn thấy nó. Chị yêu anh, chị biết thế: ở một trong những cuộc đời của mình, chị yêu anh. Xe buýt tiến đến gần với những đám mây tuyết nhỏ chung quanh bánh xe. Chẳng mấy chốc Emm sẽ không còn ở Stockholm nữa. Chị nhìn thấy anh ngẩng đầu lên và có một cử động lơ đãng. Chiếc xe dừng bánh ngang tầm anh, cửa phía trước mở ra. Anh bước lên xe, chỉ có mỗi một hành khách là anh, và cửa xe đóng lại. Chiếc xe mất hút ở cuối con dốc. Từng cơn lốc tuyết nhở tiếp tục quất vào con phố một cách nôn nóng, những cơn lốc tuyết trắng tinh, nhanh vun vút, trong suốt. Bên kia những lùm cây khẳng khiu trong công viên, có thể thay những ngôi nhà xám phố Hornsgatan, xa hơn là ngọn tháp nhọn của nhà thờ Hogalid, và nổi bật trên nền trời phía tây-nam là hình thù tòa chị chính.

MỘT TRĂM NGÀY

là tiêu đề tập hồ sơ mà chị đã lập ra trên máy vi tính. Khi chị không làm tê dại mình nổi bằng một chuyện khác, khi chị không thể thôi quay tròn như chống chóng thì đó là một phương sách. Khi đã trôi qua một trăm ngày kể từ lúc chị gặp Jacob lần cuối, kể từ lúc chị làm tình với anh lần cuối, thì nỗi đau, nó như cái mũi khoan răng xoáy vào tâm hồn chị, hẳn phải giảm đi đôi chút. Đó là những gì chị nghĩ hồi tháng Mười. Bây giờ chị viết về một người đàn ông khác. Một tặng phẩm được trao cho chị mà không cần chị phải có một nỗ lực gì, mà chị cũng không xứng đáng. Trước khi tắt máy vi tính, chị tính toán số ngày đã trôi qua: mười bốn ngày trong tháng Mười, ba mươi ngày trong tháng Mười một, mười tám ngày trong tháng Mười hai. Mới chỉ có sáu mươi hai trong số một trăm ngày. Còn ba mươi tám ngày nữa. Với cả số ngày này, cũng cần phải sống vượt qua chúng. Chị bước đi từ phòng này sang phòng khác trong căn hộ của chị.

NGƯỜI LÁNG GIỀNG.

Chị nghe thấy tiếng kêu của ông ta lúc đang ở cầu thang. Khi chị gõ cửa phòng ông ta, tiếng kêu càng tăng. Không ai ra mở cửa. Sau cùng, chị tìm được - vì đã muộn - người gác tòa nhà có chìa riêng cho tất cả các phòng trong khu nhà. Người láng giềng, một ông già to như con voi đã ngã ngửa và bị kẹt chân ở hai bên bệ xí. Cái đầu hói bị mắc kẹt giữa tường và đường nước chậu rửa mặt. Người gác bước chân qua tấm thân to lớn và cả hai cùng cố gỡ ông ấy ra. Không tài nào gỡ được. Đây là một trò đùa không cười nổi. Chị gọi cho cảnh sát. Bốn người lực lưỡng trong đó có ba phụ nữ trẻ, được phái đến trong chớp mắt. Cả họ nữa cũng không gỡ nổi ông láng giềng kia ra. Ông này có vẻ thích thú với sự quan tâm mà mình là mục tiêu. Nhưng ông ta không chịu ngủ qua đêm trong tư thế kỳ cục đến vậy. Ông rủa họ là vụng về: có sáu nhân viên cứu hộ đến nhà ông mà không ai lôi được ông ra. Cuộc sống đôi khi đặt ra những vấn đề nan giải. Cuộc tranh luận kéo dài trong khi họ nghĩ ra đủ mọi khả năng khác nhau, như tìm ra ai có thể tháo cái bệ xí ra. Trong khi đó, một trong những người phụ nữ trẻ dáng lực điền kia ngồi luôn lên ghế bệ xí. Bằng những động tác lay đi lay lại, cô ta gập lại được một trong đôi chân bị mắc kẹt. Cách làm này mất thời gian, ông già phản đối. Nhưng công việc chuyên môn cứ tiếp diễn. Nó bắt đầu tiếp với cái chân kia. Rồi với sự giúp sức của đồng nghiệp, cô ta từ từ gỡ được ông láng giềng ra khỏi phòng vệ sinh. Ông ta mất hút trong cầu thang máy trên một cái cáng, cánh tay giơ lên làm một động tác từ biệt đắc thắng.

ĐỨA CON.

Chị gọi điện thoại cho con - đứa con gái đã bỏ nhà đi từ nhiều năm nay và hiếm khi tỏ ra có dấu hiệu còn sống - hỏi nó xem nó có muốn đến ở với chị trong dịp lễ Nôen không. Đáng tiếc là không, cô con gái trả lời, có vẻ hơi căng thẳng. Nó đã hứa sẽ cùng với bạn trai đến ở chơi với bố nó và vợ của bố. Còn có ý gì khác không? Bỗng chị nghe thấy tiếng chị trả lời: Mẹ cần con. Những lời ấy tự nhiên thốt ra, hoàn toàn bất ngờ. Im lặng ở đầu dây đằng kia. Chị nhận thấy tim mình đập rất mạnh. Mẹ cần con. Chị đã bao giờ nói cần như vậy với một người nào chưa? Con có thể đến ngay lập tức nếu mẹ muốn, cô con gái trả lời. Giọng cô ta không còn căng thẳng nữa. Nhưng khi ấy, chị lại nghe thấy mình đáp lại rằng không cấp bách đến như thế đâu. Sau khi gác máy, chị tự hỏi cớ sao chị đã không chấp nhận ngay tức khắc.

DÒNG THỜI GIAN.

Sau câu chuyện này, chị cảm thấy khát khao biết bao được ôm ghì đứa con của mình trong tay -đứa con gái nhỏ bé bỏng, đứa trẻ sơ sinh của thời kỳ mà bản thân chị vắng mặt, hướng đi đâu không biết, không ai có thể tiếp cận, không có mảy may khái niệm phải làm thế nào để làm mẹ - khát khao đến độ chị cảm thấy chóng mặt một lúc lâu. Chị thiết tha thèm muốn được ngửi cái hơi của con, được cảm thấy đôi cánh tay tròn trịa của con quàng quanh cổ mình, những sợi lông tơ nhàn nhạt trên gáy con. Chị thèm muốn được sống lại thời gian đã qua, muốn trở nên khác đi, không tin rằng người ta có thể quấy rầy người khác chỉ bằng sự tồn tại của mình, mà ngược lại cất lên những lời ca tán dương khen ngợi, ban phúc cho vận may của con, mừng rỡ với hạnh phúc của con. Nhưng thời gian không để cho ta sống lại.

AN ỦI:

một nhạc công dương cầm tái nhợt đang chơi làm nền một bản nhạc của Franz Liszt. Được phỏng vấn trên truyền hình, Derek Walcott có một ánh mắt thông minh, hơi mệt mỏi, sáng lên từng lúc như ánh mắt một con sói khi nhà báo đặt ra những câu hỏi mà ông ta không muốn trả lời. Hồi trao giải Nobel, người vợ tóc vàng của ông cùng với ông đã ăn tối trong phòng của Strindberg, và chị đã nhìn thấy hai người đi xa dần trong đêm đen dọc con đường Drottninggatan. Cả chuyện ấy nữa, cũng đã lâu lắm rồi. Giờ đây họ đang ở phía bên kia trái đất, dưới một ánh mặt trời khác: thời gian trôi đi rất nhanh, xuyên qua các sự việc và xuyên qua chúng ta.

HÀNG VẠN THỨ.

Chị ghi lại câu trích dẫn này trong tệp hồ sơ mà chị đặt tên là “Một trăm ngày”: khi hàng vạn thứ được chiêm ngưỡng trong sự thống nhất của chúng, chúng ta quay trở lại lúc ban đầu và ở lại cái nơi mà thực ra chúng ta chưa bao giờ bỏ đi (Tsin Shen, đề từ cho cuốn sách đẹp của Maria Dermout mà chị đã tình cờ tìm thấy ở một cửa hàng bán đồ cũ).

NHỮNG THỨ:

những chồng báo, những quả bóng đá, những cây gậy hốc cây, giày trượt tuyết, những chồng đĩa 33 cũ, những thùng bìa chằng dây: một buổi sáng, chị lôi tất cả những thứ đó ra đầu cầu thang như đã thỏa thuận với nhau trong cuộc nói chuyện điện thoại chấm dứt cuộc hôn nhân của họ. Về cuối, chị hơi vội. Chị phải đến trường đại học dự buổi hội thảo cuối cùng trong năm. Chị cố tình về muộn tối hôm đó. Giống như hồi trẻ, chị đi xem liền hai bộ phim, buổi mười chín giờ và liền theo sau là buổi hai mươi mốt giờ. Lúc rời bến metro Zinkensdamm, để phòng xa, chị mua cả một lon bia. Khi cánh cửa cầu thang máy mở ra, cả vạn thứ kia đã biến mất: anh đã tôn trọng sự thỏa thuận giữa hai người. Chị đồng thời được biết anh đã trở lại Stockholm.

THANH KIẾM.

Chị thấy có một bức thư trên thảm chùi chân ở cửa ra vào. Anh không nghĩ là chị tiến hành một cách triệt để đến vậy, anh viết. Có lẽ chị đã dọn sạch cả hầm rượu. Nhưng vô ích, hầu hết những thứ đó lẽ ra có thể đổ thẳng ra thùng rác. Anh có thể tự làm lấy việc này. Điều làm anh đau đớn là nhận ra rằng chị đã không muốn giữ lại thanh kiếm. Thanh kiếm à? Đến phút cuối cùng, chị nhìn thấy thanh kiếm của Jacob nằm trên một hàng sách, ở ngăn trên cùng tủ sách. Chị đã lấy khăn lau bếp bọc nó lại cẩn thận và đặt nó lên trên một trong những chiếc thùng bìa ở đầu cầu thang. Anh đau buồn, anh viết, khi thấy chị đã đặt thanh kiếm như vậy, không chút ý tứ gì giữa một đống những đồ lặt vặt. Nhìn thấy thanh kiếm, anh có cảm giác như chị đã cắt ra một mảng thịt của anh và vứt đi. Thanh kiếm là của chị. Tại sao chị không thể giữ lại thanh kiếm này? Tại sao chị không thể giữ lại bên mình tình yêu mà anh đã dành cho chị, cái phần tình yêu thuộc về chị? Chị đọc đi đọc lại nhiều lần bức thư trong buồng tắm, cầm nó trong hai bàn tay run bần bật vì xúc động, trong khi nước đổ vào đầy bồn tắm. Thanh kiếm này, chị đã tặng cho Jacob. Thanh kiếm là của anh. Các ngôn từ rối mù. Anh muốn nói gì vậy? Thanh kiếm là sức cường tráng của anh ư? Là quyết tâm muốn giữ vợ bên cạnh mình ư? Các biểu tượng không phải là sản phẩm của trí tưởng tượng.

CÁC BIỂU TƯỢNG

nhưng mà này, người ta làm thế nào đế nói lời vĩnh biệt?

VĨNH BIỆT.

Người ta làm thế nào để cắt bỏ những phần của bản thân mình vẫn còn đang sống?

CƯỜNG TRÁNG VÀ SỰ THẬT.

Một hôm, lúc ông đã nằm viện được nhiều năm vì xuất huyết não, cha chị muốn kể cho chị nghe một điều bí mật. Ông bảo ông có một đứa con trai ngoài hôn thú. Đôi mắt xanh của ông lo lắng. Sự thật này có làm tổn thương chị không? Hoàn toàn không, chị đáp. Trong lòng, chị thậm chí cũng không ngạc nhiên. Chị đã biết từ lâu sự thể phải như vậy. Sự thật không làm chị đau lòng, chị nói với cha như vậy. Ngược lại, chị tiếp nhận nó một cách biết ơn. Có quá nhiều chuyện đã bị lờ đi. Đúng vào lúc ấy, người vợ của cha xuất hiện trong phòng và bực bội khi được biết chủ đề câu chuyện giữa hai cha con. Vào lúc cô con gái chuẩn bị về, bà ta đưa chị ra tận thang máy. Bà ta nói với chị: cha cô nghĩ vớ nghĩ vẩn. Ông ta là người đàn ông ngây thơ nhất từng xỏ chân trong một đôi giầy. Đàn bà xưa nay luôn luôn phỉnh phờ ông. Cô con gái bác lại: dù ông có là cha của đứa con trai kia hay không cũng chẳng có gì quan trọng, cái quan trọng là ông đã muốn nói ra một sự thật với tôi, cho dù đó là một sự thật tượng trưng. Tiếp theo là một cuộc đôi co quyết liệt. Bằng một giọng châm chọc, người vợ kia nói: chắc cô cũng không thể nào tin rằng cha cô lại đòi cho mình đứa con đó nếu nó không phải là con trai, có đúng không? Tại sao không? Chị ngoặc lại. Sao nữa, người cha tội nghiệp của cô đẻ ra toàn con gái, đàn ông cần có con trai để tự cảm thấy mình cường tráng. Vậy là bằng mỗi một câu, bà ta đã lấy đi được của ông cả đứa con trai lẫn sức cường tráng của ông, và tiện thể ngụ ý các cô con gái ông không là đủ đối với ông. Người đàn bà này có một sự chính xác đáng khâm phục theo kiểu của bà ta. Khi chị đến thăm cha lần sau, cha chị đã khóc lóc xin lỗi là đã làm chị tổn thương trong cuộc viếng thăm trước, ông bảo người vợ của ông kể với ông chị đã nước mắt lã chã khi ra về. Chị đã phải lấy hết sức mình để thuyết phục cha rằng không đúng như thế. Còn về sự thật mà cha chị đã chia sẻ với chị, nó cho phép hai cha con về sau nói chuyện với nhau thẳng thắn hơn. Ít lâu trước khi qua đời, ông đã yêu cầu chị tiếp xúc với đứa con trai đó, khi ấy nó đã trở thành người lớn. Ông nhớ đứa con trai mà ông đã không gặp từ nhiều năm nay. Ổng muốn gặp lại nó lần cuối. Chị cân nhắc điều hơn lẽ thiệt. Nhưng chị không muốn đem lại cho người vợ kia một cơ hội tuyệt đẹp làm ông đau khổ. Cuộc gặp đã không diễn ra.

Chú thích:

[43] Lần sau.

[44] Không có em có lẽ anh đã không chịu được mùa đông ở Stockholm.

[45] Liệu sẽ có một lần sau không?

[46] Em và anh thế nào cũng sẽ gặp nhau.