Chương 11

Những chuyến tàu ở vùng này chạy từ Đông sang Tây và từ Tây sang Đông...

Trải rộng hai bên đường tàu ở vùng này là những hoang mạc mênh mông - miền Sarozek và các thảo nguyên úa vàng thuộc miền Đất Giữa...

Ở vùng này, mọi khoảng cách bất 'kỳ đều được đem so với con đường sắt, như so với kinh tuyến Greenwich...

Những chuyến tàu vẫn chạy từ Đông sang Tây và từ Tây sang Đông...

sau khi vượt qua một quãng đường dài, chạy dọc theo bờ dốc cát đỏ Malakumdychap, nơi xưa kia bà Najman-Ana từng lặn lội tìm kiếm đứa con bị bắt làm nô lệ, đám tang dừng lại trước con đường dẫn tới nghĩa địa Ana-Bejit. Edigej-Bão Tuyết luôn đưa mắt trông chừng, khi thì vào chiếc đồng hồ đeo tay, khi thì lên mặt trời lơ lửng trên Sarozek và nghĩ rằng hành trình đã diễn ra đúng như bác dự định. Chôn cất Kazangap xong, cả đoàn còn kịp quay về dự bữa cúng cùng với mọi người. Bữa cúng dĩ nhiên phải là muộn hơn, vào lúc chập choạng tối, nhưng cái chính là không phải dây dưa sang ngày hôm sau. Làm sao khác được, cuộc sống vẫn là cuộc sống! Kazangap rồi sẽ yên nghỉ tại Ana-Bejit, còn họ thì phải quay về, để một lần nữa tưởng niệm người quá cố ngay tại nhà, nhắc nhở lại những kỷ niệm tốt lành về người đã khuất.

Vẫn theo trình tự cũ - đi đầu là Edigej, cưỡi con Karanar, trên lưng phủ một tấm thảm mỏng riềm tua, tiếp theo là chiếc máy kéo có rơ-moọc chở cỗ quan tài, và cuối cùng là chiếc máy đào đất hiệu "Belarus" - đám tang rời bờ dốc Malakumdychap, tiến vào thung lũng Ana-Bejit. Con Zholbars lông hung chạy lon ton bên cạnh, như chẳng cần ai, lưỡi thè dài không kể gì phép tắc.

Vừa ra khỏi Malakumdychap được một quãng, đám tang đã phải dừng lại. Họ vấp phải một trở ngại bất ngờ - hàng rào bằng dây thép gai.

Edigej dừng lại trước tiên - thật đúng lúc! Chống chân lên hai bàn đạp, rướn cao người, từ trên lưng con Karanar lênh khênh, bác đưa mắt nhìn sang phải, sang trái. Trong tầm mắt bác, chạy dài tít tắp về hai phía là dãy hàng rào dây thép gai khá dày, lượn rồng rắn khi lên cao, khi xuống thấp tùy thế đất, được cột chặt vào hai hàng trụ vuông bằng bê tông cốt thép, chân chôn sâu dưới đất, cách quãng đều nhau 5 mét một. Nhìn qua biết ngay đó là một hàng rào chắc chắn. Chẳng biết đâu là đầu, đâu là cuối nữa.

Không khéo nó cứ dài mãi, bất tận. Khó mà vượt qua để đi tiếp. Tính sao bây giờ? Đi đường nào đây?

Vừa lúc đó, hai chiếc máy theo sau cũng dừng lại. Shabitzhan nhảy ra buồng lái trước tiên. Theo sau hắn là Edilbaj-Cò Hương.

- Sao lại không? Chỉ tội chẳng biết sao tự dưng lại mọc ra cái hàng rào này. Thật là tội nợ!

- Thế trước không có à?

- Ừ.

- Bây giờ tính sao? Sẽ theo đường nào đi tiếp được?

Edigej nín thinh. Chính bác cũng chưa biết sẽ tính cách nào.

- Ê! Tắt máy đi! Cứ phành phạch, nghe chán lắm! - Shabitzhan bực dọc quát to với Kalỉbek vừa thò đầu ra khỏi buồng lái.

Kalibek tắt máy. Rồi chiếc máy đào đất cũng làm theo. Im ắng ngay, phăng phắc. Edigej-Bão Tuyết ngồi trên con Karanar, dáng ủ dột. Shabitzhan và Edilbaj-Cò Hương đứng cạnh. Còn hai anh thợ lái máy Kalibek và Zhumagali thì ở lại trong buồng lái. Thi hài bác Kazangap bọc dạ trắng, đặt trong cỗ áo quan vẫn nằm trên chiếc rơ-moọc, với cậu con rể nghiện rượu, chồng Ajzada, ngồi cạnh. Con chó hung Zholbars lợi dụng ngay cơ hội đó, mon men tiến lại bên bánh sau máy kéo, ghếch chân lên.

Thảo nguyên Sarozek mênh mông, nằm trải dài tít tắp dưới vòm trời, thế nhưng vẫn không có đường nào dẫn đến nghĩa địa Ana-Bejit cả. Đám tang đành dừng lại trước bức tường thành bằng dây thép gai, bất lực.

Edilbaj-Cò Hương phá tan bầu không khí im lặng trước tiên:

- Khoảng này, trước nay làm gì có, bác Edike nhỉ?

- Ừ, từ thuở cha sinh mẹ đẻ đến giờ, hôm nay tôi mới nhìn thấy lần đầu.

- Thôi, đích thị đây là vùng cấm. Người ta rào quanh để làm sân bay vũ trụ chăng? - Edilbaj-Cò Hương phỏng đoán.

- Chắc thế. Chứ tự dưng ai công đâu đi xây cả một hàng rào dài tít tắp thế kia giữa thảo nguyên trơ trụi này. Chẳng biết ai nghĩ ra cái trò ấy. Vớ vẩn thế cũng cất công làm. Quỷ tha ma bắt nó đi cho rảnh! - Edigqj vặc một câu chửi.

- Rủa thế chả ích gì! Giá cứ tìm hiểu kỹ từ trước lúc định thu xếp chuyện chôn cất ở nơi xa xôi thế này, có hơn không - Shabitzhan nói, giọng rầu rĩ.

Ai nấy nín thinh - những giây phút im lặng nặng nề trôi qua. Từ trên lưng con Karanar, Edigej-Bão Tuyết phiền muộn đưa mắt nhìn xuống Shabitzhan đang đứng bên cạnh.

- Này Shabitzhan, cố chịu đựng một tí, đừng rối lên thế - bác cố giữ giọng thật bình tĩnh - Lâu nay, ở đây có dây thép gai gì đâu. Chúng tôi làm sao biết trước được?

- Vì thế mới nên chuyện - Shabitzhan lầu bầu ngoảnh mặt đi.

Tất cả lại nín thinh. Edilbaj-Cò Hương hẳn đang nghĩ một điều gì đó trong lòng.

- Bây giờ tính sao, bác Edike? Làm gì nào? Đến nghĩa địa chắc phải còn một lối đi nào khác nữa chứ?

- Chắc phải có. Sao lại không nhỉ? Còn một đường nữa, ở quá bên mé tay phải dăm cây số - Edigej đáp, rồi đưa mắt nhìn quanh.

- Nào, ta rẽ sang phía ấy. Không lẽ cứ đứng lỳ ở đây mãi.

- Chắc phía ấy có đường không đấy - Shabitzhan hỏi, giọng đầy vẻ thách thức - kẻo lại tắc tị thế này thì hết chuyện!

- Chắc chứ, chắc chứ - Edigej cam đoan - Ta lên xe nào. Để khỏi mất thì giờ.

Và họ lại lên đường. Chiếc máy kéo và chiếc máy đào đất bắt đầu rồ máy ở phía sau. Đám tang tiến dọc dãy hàng rào thép gai.

Edigej buồn bã. Bác thấy nản hết sức. Bác bực dọc như bị người ta ngăn đường chắn nẻo, không chừa đường dẫn đến nghĩa trang nữa. Đến là lắm chuyện. Quả trớ trêu! Tuy nhiên, bác vẫn còn hy vọng chắc sẽ tìm được một lối dẫn đến đó, có điều phải đi quá về hướng nam một ít nữa. Thật đúng như lời. Chẳng mấy chốc cả đoàn đã tiến thẳng đến một cái cổng lớn, bị một thanh gỗ chắn ngang.

Vừa tiến lại gần, Edigej vừa dõi mắt quan sát cánh cổng kiên cố với hai trụ bê-tông to, đúc liền khối và ngôi nhà nhỏ bằng gạch nằm ngay bên lối đi, sát rìa đường, mặt trước có cửa rộng, lắp kính, trên mái bằng ngất ngưởng hai ngọn đèn pha, hẳn là để chiếu sáng vào ban đêm. Tiếp ngay sau thanh chắn là con đường nhựa rộng, chạy sâu hút vào phía trong. Edigej đâm lo khi thấy cái vẻ kiên cố của những công trình xây dựng ấy.

Họ vừa đến nơi, từ trong vọng gác một anh lính trẻ măng, tóc màu gai, vai đeo tiểu liên chúc nòng, vội vã chạy ra, vừa chạy vừa cài lại mấy cái cúc áo va-rơi và sửa ngay ngắn chiếc mũ lưỡi trai trên mái tóc ướt đẫm mồ hôi. Anh lính trẻ dừng lại ngay giữa thanh gỗ chắn, sơn xen kẽ sọc đen sọc vàng, vẻ khệnh khạng. Tuy thế, Edigej cũng cất tiếng chào, ngay khi đến sát bên thanh chắn đường.

- Chào bác, - cậu lính gác đưa tay lên vành mũ, ngước cặp mắt xanh lơ rất trẻ con, nhìn Edigej - những người đằng kia là ai? Bác đưa họ đi đâu vậy?

- Chúng tôi là dân địa phương, cậu chiến sĩ ạ - Edigej đáp, mỉm cười trước cái vẻ nghiêm nghị hơi trẻ con của cậu lính gác. - Đấy, chúng tôi đưa một ông cụ cũng người vùng này, đến chôn cất tại nghĩa địa cổ phía trong kia kìa.

- Không ai được phép qua lại cổng này hết, nếu không có lệnh - cậu lính trẻ vừa lắc đầu từ chối, vừa tránh xa cái mõm đầy răng của con Karanar đang nhai liên hồi, vẻ mặt cậu ta không hẳn là không gờm con vật - Đây là vùng cấm - cậu ta cắt nghĩa thêm.

- Tôi hiểu rồi, nhưng không lẽ lại không chôn cất người chết trong nghĩa địa? Nó nằm ngay sát đấy thôi. Ngại gì kia chứ? Chôn cất xong, chúng tôi ra về ngay thôi. Có rề rà lâu lắc gì cho cam.

- Tôi không thể. Tôi không có quyền - người lính gác đáp.

- Nghe tôi bảo đây, chú em - Edigej cúi thấp xuống, để cậu lính gác nhìn thấy rõ hơn những tấm huân chương, huy chương, quân công đeo trên ngực. Tôi với chú đâu phải là người ngoài cuộc. Tôi làm việc đằng ga Boranly-Bão Tuyết chứ xa xôi gì. Chắc chú đã được nghe nói đến ga ấy. Người mình cả mà, xử với nhau cho nó có tình cảm một chút. Chúng tôi chỉ đến chôn cất, xong là ra về ngay.

- Cháu hiểu rồi - cậu lính gác đã bắt đầu thay đổi thái độ.

Shabitzhan vội vã chạy tới, làm ra vẻ ta đây là một nhân vật quan trọng, nói chõ vào:

- Thế nào? Có chuyện gì vậy? Tôi là người trên liên hiệp công đoàn tỉnh đây - hắn ta trịnh trọng nói - Sao, không cho vào, hả?

- Vì không có lệnh.

- Này, đồng chí trực ban, tôi đã bảo tôi công tác trên liên hiệp công đoàn tình.

- Anh có ở trên khu xuống, tôi cũng chẳng cho vào đâu.

- Thế là thế nào? - Shabitzhan chưng hửng.

- Là thế đấy. Khu vực cấm.

- Vậy thì còn phân bua làm quái gì nữa? - Shabitzhan ngán ngẩm.

- Thì ai phân bua nào? Tôi giải thích cho bác cưỡi lạc đà đáng kính kia, chứ đâu có giải thích với anh. Để bác ấy thông cảm. Nói chung, tôi không có quyền trò chuyện với người lạ mặt. Tôi đang thừa hành phận sự. Hiểu chứ?

- Nghĩa là không được vào nghĩa địa chứ gì?

- Không. Mà chẳng phải chỉ riêng nghĩa địa thôi đâu. Không ai được phép qua cổng này.

- Thôi, thế là toi công - Shabitzhan nổi cáu

- Tôi biết trước rồi mà! - Hắn quay sang phía Edigej - Tôi biết trước là thế nào cũng mất công toi! Nhưng có ai thèm nghe đâu! Cứ một hai phải Ana-Bejit, Ana-Bejit kia! Đấy, bấy giờ thì Ana-Bejit của bác đấy! - Hắn vừa nói, vừa ngao ngán bỏ đi chỗ khác, khạc nhổ ầm ĩ, vẻ tức tối.

Edigej đâm ngượng với cậu lính trẻ.

- Bỏ quá đi cho bác, cháu nhé - bác nói với anh ta bằng giọng chân tình. Cháu đang thừa hành nhiệm vụ, chuyện đó khỏi phải bàn. Nhưng cháu xem, bác biết chôn cất ông cụ ở đâu bây giờ. Phải chi chỉ là súc gỗ, thì còn nói hạ xuống vất đó, rồi quay về.

- Vâng, cháu rất hiểu ạ. Nhưng cháu biết làm gì bây giờ? Lệnh ra thế nào, cháu phải thi hành thế ấy. Giá cháu là chỉ huy ở đây, thì còn bảo được phép thế này thế nọ.

- Đúng thế-ế-ế, cho nên mới đâm ra rắc rối

- Edigej nói, giọng kéo dài, bối rối - cháu người vùng nào thế?

- Người Vologda, bố ạ - cậu lính trẻ ấp úng đáp bằng một giọng đặc thổ ngữ miền Nam, mặt rạng rỡ một cách rất đỗi trẻ con và thành thật mỉm cười, lấy làm thích thú vì được trả lời câu hỏi ấy.

- Thế nào, bên Vologda quê cháu cũng có cảnh này sao - bắt lính đứng gác ở các nghĩa trang ấy?

- Làm gì có chuyện đó, bố ơi! Nghĩa trang bên quê cháu ai vào ra tha hồ. Hơi đâu mà canh với gác? Còn ở đây lại khác. Cháu gác đây là gác cái vùng cấm này này, chứ đâu phải gác nghĩa địa. Xem chừng bố cũng đã từng ở bộ đội, chinh chiến nhiều rồi thì phải. Bố còn lạ gì việc quân cơ. Thích hay không, mặc kệ anh, đã là nhiệm vụ, thì cứ phải răm rắp tuân hành.

- Đúng thế - Edigej tán thành - khổ một nỗi là bây giờ chúng tôi chẳng còn biết xoay trở thế nào đây với người đang nằm trong quan tài kia, cháu ạ.

Edigej và người lính trẻ đứng lặng. Ngẫm nghĩ một lúc người lính trẻ mắt xanh lơ, lắc mạnh mái tóc mầu gai, ái ngại:

- Chịu thôi, bố ạ. Con chả dám đâu! Quyền hành đâu ở con!

- Gay nhỉ - Edigej thốt lên, vẻ lúng túng ra mặt.

Bác thấy rất khổ tâm khi phải quay lại với những người đi cùng đoàn, vì Shabitzhan càng lúc càng thêm tức tối, tiến lại bên chỗ Edilbaj-Cò Hương đang đứng, gào toáng lên:

- Tôi đã bảo mà! Đi làm gì cho xa! Hơi đâu theo đúng những định kiến cổ lỗ ấy! Huyễn hoặc đầu óc mình lẫn đầu óc người khác. Chôn cất ở đâu chẳng được, có gì là khác nhau? Thế mà có ai chịu nghe đâu, cứ một hai đòi phải đưa lên Ana-Bejit. Bây giờ, thế là đi tong. Anh còn dám bảo người ta: Thì cậu cứ việc cuốn gói về trên thị trấn. Không có cậu, chúng tôi cũng chôn cất đâu vào đấy nữa thôi! Bây giờ các người thử chôn cất đi xem!

Edilbaj-Cò Hương nín thinh, tránh ra chỗ khác. Anh tiến lại bên người lính gác, vẫn đứng cạnh thanh gỗ chắn đường khi nãy:

- Này anh bạn, tôi cũng đã từng ở bộ đội, tôi cũng biết điều lệnh này nọ. Trong trạm có dây nói chứ?

- Dĩ nhiên.

- Thế, ta làm thế này nhé: Cậu gọi điện hộ cho đội trưởng đội bảo vệ đi. Báo là có dân địa phương đến, xin được mai táng một cụ già tại nghĩa địa Ana-Bejit.

- Gì cơ? Nghĩa địa gì? Ana-Bejit hả? - Người lính hỏi lại.

- Ừ, Ana-Bejit. Tên nghĩa địa vùng tôi đấy. Gọi điện hộ nhé, chú chẳng còn cách nào khác. Để ông ấy đích thân cho phép chúng tôi vào. Cam đoan với cậu là ngoài nghĩa địa ra, chúng tôi chẳng bận tâm tới một thứ gì khác ở đây cả.

Người lính trẻ ngẫm nghĩ, đổi chân từ bên nọ sang bên kia, chau mày lại.

- Cậu ngại gì kia chứ - Edilbaj-Cò Hương nói - Điều lệnh vẫn giữ đúng răm rắp nhé. Có người ngoài đến trạm gác, thì báo lên cho đội trưởng. Guồng máy xưa kia vẫn thế, đúng không nào? Cậu đang gác chứ gì? Thế thì phải báo lên cho cấp trên thôi.

- Thôi được - anh lính trẻ gật đầu - Tôi đi gọi điện ngay đây. Khổ một nỗi là ông chỉ huy đội bảo vệ suốt ngày cứ chạy như đèn cù khắp các trạm. Khu vục này rộng. Hàng lô hàng lốc trạm gác, chứ ít ỏi gì đâu!

- Cậu cho tôi đi cùng được chứ? - Edilbaj-Cò Hương đề nghị - Nhỡ cần gì, tôi nhắc thêm.

- Nào, thì đi - người lính đồng ý.

Cả hai vào ngay trạm gác. Họ để ngỏ cửa, Edigej nghe được tất cả những gì xảy ra bên trong. Anh lính trẻ gọi điện đi đâu đó, hỏi thăm: Tổ trưởng trực gác có ở đấy không. Anh ta hỏi mấy nơi như thế, vẫn chưa thấy tăm hơi đâu cả.

- Ồ, không, tôi cần gặp đồng chí đội trưởng kia! - Anh ta giải thích - Vâng, chính cá nhân đồng chí ấy... Không có ở đấy ạ? Đúng. Có việc quan trọng.

Edigej thấy bứt rứt. Hắn đi đâu thế nhỉ. Cái gã đội trưởng ấy. Thật mình chả bao giờ gặp may!

Mãi rồi cũng tìm được gã nọ.

- Đồng chí trung úy! Đồng chí trung úy! - Cậu lính gác hét to trong máy, giọng xúc động.

Tiếp đó, anh ta báo cáo là có mấy người dân địa phương đến xin vào mai táng một người chết tại nghĩa địa cổ vùng này. Sao, chấp thuận không? Edigej cố lắng nghe, dồn hết tâm trí vào câu trả lời đang mong đợi. Viên trung úy mà gật một cái thì hay biết bao! Edilbaj cừ thật! Cũng là đầu óc, mà nghĩ được toàn là những điều hay. Tuy nhiên, câu chuyện trao đổi qua điện thoại vẫn lằng nhằng, Người lính trẻ phải luôn miệng trả lời hàng lô câu hỏi:

- Vâng... Bao nhiêu ư? Sáu người. Cả người quá cố nữa là bảy. Một ông cụ già. Người lớn tuổi nhất trong số họ cưỡi lạc đà. Theo sau là chiếc máy kéo, kéo theo một rơ-moọc. À, còn một chiếc máy đào đất nữa... Họ bảo là phải dùng nó để đào huyệt, chắc thế... Sao? Tôi phải trả lời thế nào? Không cho phép? Từ chối dứt khoát? Rõ, tuân lệnh!

Tiếp theo là giọng Edilbaj. Chắc hẳn anh ấy đã giằng lấy ống nghe từ tay cậu lính gác.

- Đồng chí trung úy! Đồng chí thử đặt mình vào địa vị chúng tôi xem. Chúng tôi là công nhân đường sắt, làm việc tại ga Boranly-Bão Tuyết, đồng chí trung úy ạ. Giờ chúng tôi còn biết đưa nhau đi đâu nữa? Đồng chí cứ thử ở vào địa vị chúng tôi xem. Chúng tôi là dân vùng này, chúng tôi chẳng hề làm điều gì xấu. Mai táng ông cụ xong, chúng tôi ra về ngay... Hả? Gì cơ? Thế thì xin mời! Vâng, đồng chí cứ đến, khắc biết! Đoàn chúng tôi có một bác công nhân cao tuổi. Cựu chiến binh, từng tham gia chiến tranh. Đồng chí đến gặp bác ấy mà giải thích.

Edilbaj-Cò Hương bước ra khỏi trạm gác, thất vọng, nhưng cũng cho biết là viên trung úy chỉ huy đội bảo vệ hứa sẽ đến giải quyết mọi chuyện tại chỗ. Rồi người lính trẻ ra theo cũng nói đúng như vậy. Lúc này, anh ta thấy nhẹ người, vì viên đội trưởng sẽ đích thân đến giải quyết việc này. Anh ta bình thản đi tới đi lui bên thanh gỗ chắn đường.

Edigej-Bão Tuyết trở nên tư lự. Ai ngờ sự thể lại xoay chuyển đến nước này? Giờ thì phải chờ viên trung úy nọ. Bác trèo xuống đất, dắt con Karanar tới bên máy đào đất, buộc nó vào chiếc gàu xúc. Rồi quay trở lại chỗ thanh gỗ chắn đường. Kalibek và Zhumagali khẽ trò chuyện với nhau. Trên môi mỗi người lập lòe một điếu thuốc. Shabitzhan vẫn bứt rứt đi tới đi lui một mình, cách đoàn một quãng khá xa. Con anh con rể bác Kazangap vẫn ngồi bó rọ trên rơ-moọc, bên cỗ áo quan.

- Thế nào bác, họ có cho vào không? - Anh ta lên tiếng hỏi Edigej.

- Chắc phải chờ thôi. Viên trung úy chỉ huy đội bảo vệ sắp đến đấy. Có gì đâu mà không cho, hả? Cánh ta chớ có phải gián điệp gián điếc gì đâu? Sao cậu cứ ngồi lì trên ấy thế? Nhảy xuống, đi đi lại lại, có phải đỡ tê chân không nào?

Đã hơn ba giờ chiều. Thế mà vẫn chưa đến được nghĩa địa, mặc dù từ đây đến đó chẳng còn bao xa nữa.

Edigej quay lại chỗ cậu lính trẻ.

- Có phải chờ lâu nữa không, hả cháu? - Bác hỏi.

- Không đâu, bố ạ. Ông ấy đến ngay đấy. Đi ô tô mà. Chỉ mươi mười lăm phút là cùng.

- Thôi được, ta cố đợi một lát. Cái rào thép gai này giăng bao lâu rồi?

- Mới sáu tháng nay. Chúng cháu giăng chớ ai. Cháu về đóng ở đây đã được một năm. Mất đứt nửa năm vì cái hàng rào này đấy.

- Thảo nào. Ngay như bác đây mà có biết gì đâu. Vì thế mới đâm ra rắc rối. Bây giờ, mọi chuyện đều đổ lên đầu bác: vì chính bác là người đòi đưa ông cụ lên đây chôn cất. Ở trong kia có một cái nghĩa địa cổ - nghĩa địa Ana-Bejit. Mà cụ Kazangap này là người rất tốt. Bác và ông cụ đã cùng làm việc với nhau suốt ba mươi năm trời. Vì thế nên bác muốn chôn cất thật đàng hoàng.

Cậu lính trẻ xem ra rất thông cảm với Edigej-Bão Tuyết.

- Bố nghe con bảo đây - Anh ta nói giọng tỏ ra rất hiểu biết - chỉ huy của bọn con chỉ lát nữa sẽ đến thôi. Ông ấy là trung úy Tansykbaev. Bác kể hết ngọn ngành với ông ấy. Ông ấy cũng là người, đúng không nào? Nếu ngại, ông ấy sẽ báo cáo lên trên. Thế nào trên ấy người ta cũng cho phép.

- Cảm ơn cháu về những lời tốt lành. Bác cũng nghĩ thế. Này, cháu vừa bảo ông trung úy ấy tên là Tansykbaev à? Cái ông chỉ huy đội bảo vệ ấy?

- Vâng, Tansykbaev. Ông ấy chuyển về đây mới được mấy tháng. Nhưng sao kia? Bác quen à? Ông ấy cũng là người Kazak đấy ạ. Không khéo lại là đồng hương của bác nữa kia.

- Đồng hương đồng khói gì đâu - Edigej cười xòa - Cái tên "Tansykbaev" của dân Kazak bọn tôi nó cũng nhiều như tên "Ivanov" bên các cháu vậy. Nên nghe cháu nói, bác chợt nhớ đến một người cũng tên Tansykbaev, thế thôi.

Chuông điện thoại bỗng réo vang trong trạm gác. Người lính trẻ chạy vội vào. Edigej chỉ còn lại một mình trước cổng. Bác nhướng cao hai hàng chân mày, rầu rĩ nhìn quanh xem có chiếc ô tô nào xuất hiện ở bên kia thanh gỗ chắn không. Bác lắc đầu. "Biết đâu hắn lại là con trai lão mắt cú vọ? - Edigej-Bão Tuyết nghĩ bụng, nhưng rồi bác tự trách thầm: - thật vớ vẩn. Mình đâm quẫn trí mất rồi! Chán vạn người có tên Tansykbaev. Không thể có chuyện ấy được. Dứt khoát không thể có chuyện ấy được. Lão Tansykbaev đó người ta đã khử tiệt nọc từ lâu rồi còn gì... Dù sao trên đời vẫn còn có lẽ phải! Đúng thế! Trước sau gì rồi lẽ phải cũng sẽ ngự trị mãi mãi...

Edigej-Bão Tuyết bước tránh sang bên, rút khăn tay, lau đi lau lại những tấm huân chương, huy chương và huy hiệu công nhân tiên tiến đeo đầy trên ngực cho đến lúc chúng bóng lộn cả lên, để chúng có thể đập ngay vào mắt viên trung úy Tansykbaev nọ.