Chương 20 Thoát khỏi tay xích quỷ - Sa vào quỹ đạo khổ đau của bạch quỷ -
Trong những ngày đầu tiên sống ở Hải Phòng dưới quyền cai trị của thực dân Pháp với một Hội đồng An Dân quản trị công việc hành chánh, tình hình an ninh của thành phố chưa có gì là khả quan, lệnh thiết quân luật vẫn kéo dài từ 9 giờ tối cho tới 5 giờ sáng, tiếng súng của du kích quân Việt Minh vẫn còn văng vẳng nghe thấy từ khu Lạch Tray hoặc quán Bà Mau. Nhiều đêm chúng xâm nhập vào các khu phố sát trung tâm thành phố, nên việc cần phải làm ngay là xin thẻ căn cước để ít nhất có giấy tờ chứng thực nơi cư trú, hoặc xuất trình mỗi khi có cuộc bố ráp của quân đội và cảnh sát Pháp thường xuyên xẩy ra trong giờ thiết quân luật.
Dân số người Việt ở Hải Phòng đâu có bao nhiêu, tôi còn nhớ căn cước của tôi mang số 4,200, như vậy dân Việt Nam ‘dinh tê’ về thành cộng với những người ở lì lại thành phố trong năm đầu của cuộc chiến tranh Việt Pháp, vẫn còn quá ít. Nhiều nhà cửa ở một số khu phố vẫn còn để trống trơn vì chủ nhà còn di cư chưa trở về, tuy nhiên ban ngày phố xá ở trung tâm thành phố cũng có vẻ sầm uất khá, nhờ ở số người Tầu còn lại khá đông và nhiều dân ở ngoại ô kéo vào làm phu ở bến tầu Sáu Kho hay nhà máy xi măng Hải Phòng.
Chỉ sau 2 ngày là chúng tôi đã có thẻ căn cước nhờ ở sự giới thiệu của cụ Giáo Mỹ, trưởng phố Cố Đạo và việc phải nghĩ tới là tìm kế sinh sống mà không phải đi làm công cho thực dân Pháp, nên chúng tôi liền nghĩ tới việc sang một cửa tiệm giặt ủi trong một cái garage cũ ở ngay trước cửa nhà cụ Giáo Mỹ. Tiệm giặt ủi này do ông Lê Văn Chính chịu trách nhiệm điều hành và lấy tên hiệu là Lạc Tân, chọn chữ Lạc để nhớ tới Hòa Lạc, một chiến khu đầu tiên của anh em Đại Việt Duy Dân ở Phát Diệm và cũng là một cơ sở võ trang của Việt Nam Công Giáo Cứu Quốc. Hòa Lạc cũng là quê ngoại của chúng tôi và của anh Tống Văn Dung, một cán bộ Công Giáo Cứu Quốc bị Việt Minh hạ sát và do cái chết của anh Dung, một cuộc xô sát đẫm máu đã xẩy ra ở Phát Diệm.
Riêng về ông Lê Văn Chính, thường được gọi là cụ cai Chính, một ông anh thúc bá của chúng tôi, một thời làm Cai tổng ‘hét ra lửa’ ở tổng Quy Hậu, phủ Kim Sơn, chính ông Chính là người cùng với anh Dung mang 3 triệu đồng bạc Đông Dương của anh em Duy Dân ở Bùi Chu về Phát Diệm giúp quỹ mua súng đạn cho Tự Vệ Công Giáo Cứu Quốc.
Trù liệu rằng sẽ có nhiều anh em sẽ tới Hải Phòng sau này và nếu để xin giấy tờ cư trú và căn cước là quan trọng nên anh Lê Ngọc Ngoạn được cử nhận ngay chức thư ký trong văn phòng của khu phố Cố Đạo, và anh Nguyễn Văn Bình làm thư ký ở ty Căn cước của thành phố. Sau này anh Bình gia nhập trường Võ Bị Đà Lạt và sau năm 1954 làm quận trưởng quận Củ Chi và được tổng thống Ngô Đình Diệm cử làm tỉnh trưởng tỉnh Chương Thiện.
Những ngày đầu tiên sống ở Hải Phòng, chúng tôi tìm quên sự đời bằng những bữa ‘nhậu’ uống chết thôi sau giờ thiết quân luật và để có rượu cùng mồi ‘nhắm’, anh Vị được cử đi làm ‘bồi’ ở Hotel de France ở dưới phố Tây. Cứ mỗi tối trước 9 giờ là anh Vị đi làm về mang theo vài ba chai rượu vang loạt thật ngon, cùng giăm mười miếng ‘bí tết’ và cuộc nhậu bắt đầu, uống cho tới khuya là anh Thanh, sau này là đại tá Thanh ở bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực VNCH, bắt đầu hú và ca bài ‘chửi’ Hồ Chí Minh.
Sống như vậy được 2 tuần lễ là tôi bắt đầu sa vào quỹ đạo khổ đau của bạch quỷ. Nguyên sáng ngày 25 tháng 11, 1947, một xe jeep sực đậu trước cửa tiệm giặt Lạc Tân, một trung sĩ người Pháp nhẩy vào gọi tên Nguyễn Đình Minh, tôi liền ra trình diện và ngay sau đó được đẩy lên xe đưa về Sécurité Militaire tức sở An Ninh Quân đội của Pháp ở Hải Phòng và cuộc thẩm vấn cùng tra tấn bắt đầu.
Sau một hồi ngồi viết những lời khai về lý lịch, tôi thấy đại úy Vattier, giám đốc sở An Ninh quân đội mang ra một tập hồ sơ giầy cộm và một máy điện thoại kiểu cổ loại có gắn một máy magnéto, Vattier nói có vẻ lịch sự mời tôi đứng sát bàn giấy, nhưng liền sau đó hắn rút ra hai sợi giây điện mắc vào hai dái tai của tôi xong rồi nối vào chiếc máy magnéto, tôi hiểu ra ngay đây là trò ‘quay điện’ và tôi được ‘hân hạnh’ chính đại úy Giám đốc An Ninh Quân Đội của secteur Hải Phòng tận tình tra tấn.
Tất cả những câu hỏi chung quy đều liên quan tới thời chúng tôi cướp quyền vào ngày 19 tháng 8 năm 1945, về những lời tuyên bố chống Pháp, chủ tọa lễ các dân Tây như André Dzu, Đội Đảng v.v.. tuyên bố từ bỏ quốc tịch Pháp. Rồi đến tài sản của Pháp gửi tại dòng Châu Sơn thời Đức Cha Lê Hữu Từ làm tu viện trưởng hoặc đồ đạc các vị sĩ quan Pháp, trưởng đồn khố xanh Trì Chính, bị tịch thu sau thời Nhật Bản đảo chánh Pháp ngày mồng 9 tháng 3 năm 1945.
Mỗi một câu hỏi của Vattier, dù tôi trả lời có hay không, đều theo bằng một vòng quay ‘magnéto ‘ của máy điện thoại làm cho choáng váng, chói óc và đau đớn vô chừng kể, mỗi lần hắn để tay vào cần quay là tôi ‘lấy gân’ cố chịu đựng nhưng khi hắn quay đến hai vòng là người tôi giật bắn lên tới tận trần nhà.
Khi hắn quay đến 3 vòng magnéto là tôi phát điên lên, giằng chiếc máy điện thoại ném ngay vào mặt hắn nói bằng tiếng Pháp: ‘Tao bất cần, mày cứ giết tao đi, khỏi cần phải quay điện tao’. Vattier điềm tĩnh đưa chiếc điện thoại magnéto ra sau lưng tôi, và hắn tiếp tục tra khảo và quay điện cho tới khi tôi bất tỉnh, gục xuống đất, đến khi tỉnh lại, cuộc quay điện lại tiếp diễn và kết quả là tai tôi bị điếc, nên tôi vẫn phải đeo máy trợ thính cho tới ngày nay.
Tra tấn làm cho tôi chết đi sống lại cho tới chiều gần tối, Vattier cho sĩ quan trực đem tôi lên xe jeep ném vào một sà lim ở nhà pha “Hỏa Lò’ thành phố Hải Phòng, nơi giam giữ hàng ngàn thanh niên trước kia là tự vệ thành hoặc tù binh Việt Minh hay dân lành bị Pháp bắt giam oan uổng. Đến khi tôi mở mắt tỉnh hẳn lại thì lạ lùng thay, một số mặt quen thuộc của anh em Hướng Đạo Hải Phòng đang bao vây săn sóc cho tôi trong đó có anh Trần Văn Lịch, em của các anh Trần Văn Thao và Trần Văn Lược, tổng ủy viên cuối cùng của Phong Trào Hướng Đạo Việt Nam trước ngày Sài Gòn thất thủ.
Câu mở miệng đầu tiên tôi nói với anh Lịch là ‘Đói quá’. Ra suốt một ngày bị quay điện lên quay điện xuống ở An Ninh Quân Đội, tôi không được cho ăn uống bất cứ thứ gì cả ngoài vài ngụm nước lã. Sau khi được ăn mấy miếng cơm nguội Lịch bảo tôi nghỉ đi cho khỏe để rồi ngày mai theo anh em đưa đi ra ngoài phố làm ‘cỏ vê’ thế là được an tâm sắp biến thành một tù binh được ‘ơn huệ’ không phải nhốt trong sà lim. Và được đi ra ngoài làm phu phen cùng với mấy Hướng Đạo sinh được đi ra ngoài làm coi như anh em ruột thịt. Những anh em này đã bị nhốt hơn một năm rồi và Lịch đã trở thành cai tù có nhiều quyền trong đó có quyền cắt đặt những người đi làm ‘cỏ vê’ ở các công sở trong thành phố.
Nhưng sáng hôm sau, Vattier lại cho xe jeep xuống đón đưa về An Ninh Quân Đội và hắn bắt tôi ra sân ngồi nhặt cỏ. Khoảng độ gần 10 giờ sáng, tôi thấy bóng ông Già Thoại, một Thầy Giảng Phát Diệm được coi như đại diện của Đức Cha Lê Hữu Từ ở Hải Phòng. Ông Thoại đi vào văn phòng Vattier và một lúc sau khi ông đi ra, Vattier gọi tôi vào văn phòng và nói một câu cụt ngủn: ‘Xéo đi’, thế là sau một ngày chịu cực hình, tôi được bạch quỷ cho tự do, và không hề có một giấy phóng thích chi hết. Đây là chuyến tôi vào tù của thực dân Pháp lần thứ nhất.
Trở về tiệm giặt Lạc Tân, nằm trên ghế bộ gọi là tỉnh dưỡng mà đầu lúc nào cũng nặng như bị búa bổ, trong tai lúc nào cũng như có 5, 10 con dế ca bài ca mùa hè. Nằm tỉnh dưỡng chưa được mấy ngày, tôi đâm ra chán nản nghĩ rằng chả nhẽ cứ ăn nhờ vào anh em, nên tôi bắt đầu nghĩ đến tìm việc làm, nhưng từ chối tất cả mọi công việc làm cho Tây, và cuối cùng tôi được giới thiệu làm công việc làm công việc đại diện thương mại cho cửa hàng bán tơ lụa của Tây, nhưng không phải là Tây thực dân mà là Tây đen, người Ấn Độ chủ cửa hiệu Neo Bombay ở phố Khách, Hải Phòng.
Trước khi nhận việc ở Neo Bombay, bộ ba chúng tôi Minh, Nguyên, Ngoạn lại lâm vào cảnh quan tha ma bắt, được An ninh Quân đội tha, nhưng lần này lại do sở mật thám Pháp bắt với những tên Cẩm mật thám khét tiếng tàn ác với các nhà cách mạng Việt Nam như Delorge và Lartigue, chúng tôi bị bắt giữ vào một buổi tối đưa về Sở Mật Thám nhốt vào trong xà lim hết sức chật hẹp. Xà lim tôi bị đẩy vào đã có một thanh niên người Tầu nằm trong một chiếc bệ xi măng vừa đủ cho một người. Thế là suốt đêm tôi phải ngồi bó gối ngủ, muỗi nhiều và trời rất lạnh vì mùa đông đã tới ở đất Bắc Việt.
Sáng hôm sau, nhìn qua lỗ tò vò của xà lim độ một gang và dài 2 gang tay, tôi đã trông thấy Ngoạn bị một anh Pháp lai điệu lên văn phòng và sau đó đưa xuống một chiếc hầm trú ẩn tránh bom xây bằng bê tông cốt sắt, hầm này được dùng làm nơi tra tấn và cách xa dẫy xà lim chúng tôi đang bị nhốt độ 10 thước.
Chỉ một lúc sau là nghe thấy tiếng kêu thất thanh của Ngoạn phát ra từ trong hầm, chắc là Ngoạn đang bị tra tấn, điều này làm cho lòng tôi bồn chồn và lo âu. Tiếng Ngoạn la hét lại càng vang to hơn nữa, làm cho đầu tôi choáng váng sợ hãi, nhất là khi trông thấy Ngoạn được dẫn xuống xà lim, mặt mày sưng vù, bước đi khập khễnh. Ngay sau đó là đến lượt anh Nguyên bị hai tên Tây lai dẫn xuống hầm, rồi tiếng la tiếng hét lại vang dội rồi rên rỉ như heo bị cắt tiết.
Đây là đến lượt tôi sắp bị tra tấn, tuy bụng run lắm nhưng cố giữ vẻ bình tĩnh khi trông thấy anh Tây lai xuống gọi tên tôi là Pierre Martin, mà tôi biết mẹ anh này là người quê ở làng Tự Tân, gần sát Phát Diệm. Tôi liền nghĩ ra mưu kế là nhận đại tên Pierre này là họ hàng. Nên khi được đưa vào trong hầm, Pierre chưa kịp ra tay đánh tôi thì tôi liền liến thoắng, nói ngay bằng tiếng Pháp: ‘
Pierre, mày không biết tao có họ hàng với mày à, mẹ mày là người ở làng Tự Tân, mà tao phải gọi là cô họ, không tin mày cứ về hỏi mẹ mày và nói rằng tao ở Thượng Kiệm’.
Tôi tin chắc rằng nếu Pierre có về hỏi bà mẹ của anh ta đi chăng nữa, thì chắc bà ta đã rời khỏi Tự Tân đã mấy chục năm rồi, nên còn nhớ ai vào với ai!
Mưu kế của tôi đã thành công và Pierre bảo tôi rằng:
‘Ông Cẩm Delorge ra lệnh cho tao phải đánh mày để hỏi về mấy đảng phái quốc gia chống người Pháp ở Phát Diệm, nhưng thôi, vì mày có họ với tao nên tao không đánh máy và chốc nữa khi trở về xà lim, mày phải giả đò đi khập khễnh chứng tỏ rằng tao đã đánh máy rồi’.
Thế là hắn đưa tôi vào ngồi trong góc hầm và từ chỗ này nhìn ra trông thấy nhiều cảnh tra tấn làm tôi đau lòng như cảnh một phụ nữ trông thật xinh đẹp độ 20 tuổi, đang bị 2 thằng thanh tra mật thám Pháp lại lột quần áo cho ra trần truồng, chúng lấy giây điện gắn vào 2 đầu nhũ hoa rồi móc vào máy magnéto để quay điện cô này giống y như cảnh tôi bị quay điện ở hai dái tai ở bên An Ninh Quân Đội vậy, trông thấy cảnh cô gái bị quật lên quật xuống làm cho tôi phát điên lên được.
Cuộc tra khảo về các đảng phái quốc gia hoạt động chống Pháp ở Phát Diệm không có gì là đặc biệt vì hầu hết tụi mật thám đã biết về các hoạt động công khai của một số các đoàn thể này nên chúng tôi cho rằng những vụ tra tấn 3 người chúng tôi chỉ là đòn đánh phủ đầu của mật thám Pháp để mở đầu cho nhiều vụ tra khảo khác mà thôi. Và mật thám đã đưa ra lời cảnh cáo không muốn thấy chúng tôi ở quá đông ở tiệm giặt ủi Lạc Tân.
Những cảnh tra tấn cực kỳ dã man của mật thám Pháp mà tôi đã chứng kiến làm cho tôi uất hận ngất trời và nhận biết rằng trong giai đoạn tới chính mình sẽ là nạn nhân và đây là chuyến vào tù của thực dân Pháp lần thứ hai.
Bị giam 2 ngày 2 đêm, mật thám Pháp thả chúng tôi ra về và việc đầu tiên phải làm là di chuyển chỗ ở sang số nhà 38 ngõ Sơn Lâm, bên kia đại lộ Paul Doumer và tôi bắt đầu nhận việc làm đại diện (comparador) cho cửa hàng bán tơ lụa Neo Bombay, chuyên việc đi giao thiệp với các nhà nhập cảng của Pháp để đặt hàng mới hay lãnh hàng về, vì ông chủ người Bombay của tôi không nói thạo tiếng Pháp lắm, và khi không đi ra ngoài thì đứng coi các cô xẩm bán hàng.
Công việc kể rất nhàn hạ nhưng tôi lại bị một tai nạn nghề nghiệp tuy ‘khủng khiếp’ nhưng rất êm đềm và vô cùng khó xử. Nguyên do là bà chủ của tôi lại là phụ nữ Việt Nam, người trông rất mệnh phụ đã có 2 con với ông chủ Bombay, ông này là người rất đàng hoàng nhưng bự con, buổi sáng nào cũng vậy ông đọc kinh và tắm gội theo luật của Ấn Độ giáo trên lầu ba từ sáng cho tới gần trưa, cả nhà và cửa hiệu sặc mùi thơm của hương trầm Ấn Độ có vẻ hơi khét
Trong khi không có việc bà chủ thường nói đủ thứ chuyên cà kê dê nghổng với tôi, rồi dần dà bà kể cho tôi nghe câu chuyện của đời bà, cắt nghĩa tại sao bà lại kết hôn với ông chủ Bombay của tôi. Dĩ nhiên bà tâm sự rằng: tôi lấy ông ấy chỉ vì di tản cư về, nhà bố mẹ đông con, túng thiếu nên đành phải hy sinh để giúp đỡ gia đình và nhất là giúp cho các em ăn học, rồi v..v…. Những câu chuyện bà chủ nói ra làm cho tôi bối rối vô cùng vì đã tiến tới mức được coi như tôi bị xách nhiễu tình dục, nhưng tôi đã thắng được bản thân của tôi và tôi tự hào đã thoát được mọi cám dỗ đối với một thanh niên 27 tuổi vì tinh thần cách mạng quốc gia đang phải sống xa gia đình.
Thế rồi một ngày sáng trời, một xe jeep của An ninh Quân đội lại tới hiệu Neo Bombay mời tôi lên gặp đại úy Vattier, không biết tại sao lần này ông này lại quá tử tế đối với tôi như vậy? Ông ta đưa cho tôi 100 đồng bạc và nói rằng:
‘Tôi biết các anh thích uống rượu và nhậu, vậy cầm số tiền này về mua rượu’ đoạn ông ta mời tôi ngồi xuống đàng hoàng và nói với tôi: ‘Chúng tôi cần có một người như anh, để cầm đầu Hội Đồng An Dân của tỉnh Kiến An, anh nghĩ thế nào về công việc ấy, tôi nghĩ chắc việc này tốt hơn là việc làm đại diện thương mại cho hiệu Neo Bombay nhiều.
Tôi rất ngạc nhiên về lời nói của Vattier, như vậy là họ vẫn kiểm soát tôi nên biết tôi làm ở Neo Bombay, hơn nữa ông ta lại mời tôi cầm đầu Hội Đồng An Dân tỉnh Kiến An. Được biết Hội Đồng An Dân là một cơ quan quản trị mọi công việc hành chánh, đứng đầu là một người Việt Nam làm việc dưới quyền của Pháp tại các tỉnh mà quân đội Pháp đang hành quân để chiếm đóng: chức vụ này cũng được coi như tương đương với chức vụ tỉnh trưởng.
Nhưng vì tôi đã thề nguyền không bao giờ làm việc cho Pháp, nên tôi đã thẳng thắn từ chối và nói rằng:
‘Thưa đại úy Vattier, tôi cám ơn đại úy đã ưu ái nghĩ đến tôi, và đề nghị tôi vào chức vụ quý hóa là cầm đầu Hội Đồng An Dân tỉnh Kiến An, nhưng tôi nghỉ tôi không đủ tài cán để nhận chức vụ quan trọng như vậy, nên xin cám ơn đại úy:
Và khi từ giã, đại úy Vattier nói một câu mà tôi có cảm tưởng đó là một lời cảnh cáo hay dọa nạt rằng:
‘Tôi muốn anh phải làm việc với người Pháp, khi anh sống trên phần đất này của chúng tôi.’
Tôi lưỡng lự không biết có nên kể vụ đại úy Vattier, giám đốc sở An Ninh Quân Đội Pháp cho xe jeep triệu lên văn phòng để cho tiền về mua rượu rồi lại còn mời giữ chức vụ cao trọng, và sau cùng cảnh cáo phải làm việc với người Pháp, được coi như lần tù thứ ba hay không?
Nhưng dù sao chăng nữa, tối hôm đó, tôi đã mua nhiều rượu vang và đồ nhậu, tôi muốn tiêu cho hết 100 đồng bạc của bạch quỷ cho, tôi nhớ giá rượu vang loại thật ngon chỉ có 1 đồng 60 xu, chai 1 lít, anh em chúng tôi đã uống say bí tỉ, nhưng tôi không hề tiết lộ tiền mua rượu và đồ nhắm tự đâu mà có. Và tôi tuyên bố sẽ nghỉ việc ở hiệu Neo Bombay, anh em đâu có hiểu lý do tôi muốn nghỉ việc ở đây là để tránh khỏi bị sa ngã!
Tôi cũng không nói lý do tôi sẽ đi làm ‘chức vụ’ cu ly ở sở Xi Măng Hải Phòng vì tôi đã từ chối lời mời của đại úy Vattier, giám đốc sở An Ninh Quân Đội khu Hải Phòng, ra cầm đầu Hội Đồng An Dân tỉnh Kiến An chỉ vì tôi đã thề nguyền không bao giờ đi làm cho thực dân Pháp.
Cuộc đời ba chìm bẩy nổi của tôi với nhiều lần vào tù ra khám của mật thám Pháp được coi như một sự hãnh diện của đời cách mạng của tôi vậy.