Theo Chân Mây II
Vũ đuổi kịp Thy đúng lúc trời đổ mưa tầm tả. Thy chỉ kịp kêu lên: ‘‘A, anh Vũ!’’ và họ, không ai bảo ai, cùng chạy vào trú mưa dưới mái hiên tiệm nước gần đấy, cùng với những người khác. Thy phủi những hạt mưa bám trên áo và tóc, đưa mắt ngơ ngác nhìn xung quanh. Vũ nhìn Thy làm những cử chỉ đó, nói:
- Tôi đuổi theo Thy mãi. Thy đi đâu đấy?
- Cũng như anh. Dong phố. Vậy thôi. May mà không có cái tắc-xi nào. Nếu không... Hồi nãy tôi cũng trông thấy anh, nhưng không gọi.
- Tại sao?
- Đừng hỏi tại sao. Đôi lúc tôi sợ nói chuyện, sợ gặp người quen, sợ tiếp xúc.
- Vậy đi phố làm gì?
- Ấy đấy, đấy chính là điểm mâu thuẫn mà tôi không giải thích được vì sao. Tôi ghét đám đông, nhưng tôi lại không thể không có cái thèm muốn được trà trộn với họ, được quan sát họ.
Một vài con mắt quay lại nhìn hai người. Thy nói nhỏ:
- Ngôn ngữ của mình lạ lắm sao?
Vũ đề nghị vào quán ngồi. Thy nói:
- Tôi cũng định vây.
Hai người đi vào tiệm nước, chọn một cái bàn khuất nhất.
- Anh về bao giờ?
- Hôm qua. Đến tìm Thy mấy lần mà không gặp.
- Tôi có nhà nhưng không muốn tiếp.
- Tại sao?
- Đã bảo đừng có hỏi tại sao. Nó như thế đó. Chẳng tại sao cả. Bao giờ anh lại lên?
- Một tuần nữa.
- Anh về để lo giấy tờ?
- Chính thế.
Người bồi đi lại. Thy ngẫm nghĩ một lúc rồi gọi nước trà. Vũ gọi bia 33. Người bồi trở vào trong.
- Tôi đợi thư của Thy.
- Sao anh lại đợi thư tôi? Anh không biết...
- Tôi biết. Nhưng vẫn đợi. Cũng như tôi biết rằng mình không yêu tôi...
Thy nhăn mặt vẻ khó chịu. Người bồi mang đồ uống lại. Thy xoè hai bàn tay úp trên miệng tách trà để đón lấy hơi ấm của nước, nhìn những hạt mưa bên ngoài:
- Những cơn mưa thật bất thường. Mọi sự việc ở đây cũng bất thường. Mình cũng bất thường nốt... Tuy vậy, bất thường nhiều sẽ thành tự nhiên!
- Tại sao lại không cho tôi gọi mình?
- Vì tôi không yêu anh. Tiếng ấy làm tôi khó chịu.
Vũ ngồi im lặng nhìn Thy.
- Này Vũ, anh không thấy chúng mình là bạn vẫn thú hơn à? Tôi ghét tình yêu.
- Tại sao?
- Vì nó làm mình mất nhiều thứ. Hai người bạn đang chơi với nhau yêu nhau, bỗng nhiên nhận thấy họ không còn chuyện gì để hỏi với nhau nữa.
- Bởi vì nhìn nhau đối với họ đủ lắm rồi.
Thy khẽ nhún vai:
- Có thể đó là quan điểm của anh.
- Tôi vẫn nghĩ rằng Thy có một trái tim sắt đá.
- Thế thì anh nhầm to rồi, Vũ ơi. Tôi biết tôi. Có thể tôi có nhiều lý trí, tôi hay suy xét phân tích, nhưng con tim tôi cũng còn biết cảm nữa. Ở đây tôi cũng muốn đề cập đến một điều anh viết cho tôi trong một lá thư anh gửi về. Anh bảo tim tôi sắt đá như vậy thì có thể làm chính trị được. Tôi bác bỏ điều phỏng đoán ấy của anh. Tại sao tôi cứ phải nghĩ đến việc chinh phục anh và tại sao chính anh lại cứ muốn thế? Chính mình không đủ những cái để suy nghĩ lắm sao mà lại còn muốn buộc thêm vào những phiền toái khác? Nhưng thôi, nếu tôi đã yêu anh thì có lẽ bây giờ chúng mình cũng chẳng còn ngồi đối diện nhau như thế này nữa.
- Tại sao?
- Sao anh hay hỏi tại sao thế? Tại tôi không tin vào tình yêu bất tử. Từ bao giờ, tôi cũng không biết nữa. Có thể vì những biến chuyển quá phũ phàng trong tôi và xung quanh tôi đã làm cho tôi không còn bám vào một tin tưởng nào được nữa. Hẳn là anh không muốn là một kẻ bị đào thải đối với tôi chứ? Tại sao anh lại yêu tôi? Đôi khi tôi nghĩ rằng anh đã đặt cho tôi những giá tri mà thật ra tôi không có, nhưng anh không tin thế hay không muốn tin như thế...
- Thôi đủ rồi. Thy đừng tự sỉ nhục mình nữa.
Thy chớp mắt.
- Tôi không tự sỉ nhuc. Tôi chỉ nói về một sự hiểu lầm, một sự ngộ nhận. Thế thôi.
Sự im lặng rơi vào giữa hai người. Tiếng mưa rơi bên ngoài nghe sầm sập như muốn chôn vùi tất cả người, vật, đồ vật. Nhưng rút cục sau cùng tất cả sẽ tồn tại у như trước khi cơn mưa đến. Đây chưa phải là đoạn kết. Thy nghĩ thế. Một sự nôn nao chợt đến trong Thy, Thỵ biết rằng mình chỉ nôn nao. Thy nôn nao khi nghĩ đến cuộc đời mở rộng trước mắt, phong phú quá, bất ngờ quá. Mà đôi khi Thy có cái thèm muốn vốc lấy mà uống cạn...
Nhiều người trú mưa vào quán ngồi uống nước. Một số đứng ngoài. Tiếng nói chuyện lẫn với tiếng mưa rơi làm thành một tiếng ồn ào liên tục.
- Kể cho tôi về cái thành phố anh vừa rời khỏi.
Vũ đang ngồi trầm ngâm bên ly bia, ngẩng lên nhìn Thy và cười mơ hồ:
- Chẳng có gì để kể cả.
- Có một lần chán thành phố, tôi định lên anh. Nhưng tôi thích là giá khi nào mình muốn là có thể đi ngay, chứ đợi đến ngày hôm sau, tôi e không cón lý do để mình từ giã Sài-gòn nữa. Điều đó khó thực hiện quá vì họ bắt phải mua vé xe từ hôm trước.
- Nơi tôi ở là một thành phố nhỏ bẩn thỉu. Trời mưa, đất đỏ nên lại càng bẩn hơn. Nhưng đêm về thì nhiều sao vô kể. Nhất là vào những ngày mưa, đêm đến mưa tạnh, sao càng nhiều và càng sáng. Có những đêm ra nhìn sao...
- Bây giờ anh lại ưa nhìn sao?
- Đôi khi. Tôi ưa nhìn sao có lẽ vì ở cái nơi đèo heo hút gió ấy chỉ có môn giải trí thú nhất là nhìn sao, đếm xem mỗi đêm được mấy vì sao rụng. Tôi hy vọng sẽ được nghe kể tiếp câu chuyện Vũng Tàu bằng một lá thư...
- Những lúc về sau này tôi thấy mình tê liệt hẳn đi. Những ý nghĩ lộn xộn, nhảy múa trong đầu. Mỗi lần tôi định viết thì lại thấy mình rỗng tuếch. Vả lại, câu chuyện Vũng Tàu ra sao, anh cũng tham dự, thì anh còn nghe kể làm gì nữa? Đáng lẽ anh phải giận về những gì tôi đã tiết lộ với anh về con người tôi mới phải.
- Không đâu, Thy. Tôi không giận ai bao giờ. Cái nhìn của Vũ thật hiền lành.
- Tôi cũng nghĩ như thế. Và tôi tự hỏi anh là ai? Xã hội này đâu phải để cho anh? Anh ở đâu ấy. Và cái sinh hoạt hàng ngày của anh chỉ là những cử động máy móc... Tôi cũng không hiểu sao mình lại có ý nghĩ ấy. Nhưng thôi bàn đến chuyện đó làm gì? Chúng mình sẽ mất tích mất thôi!
-... Xin cho nghe tiếp những ý nghĩ của Thy ở Vũng Tàu?
- Anh định để tôi phạm vào sự xuẩn ngốc lần thứ hai sao?
- Tại sao?
- Tại vì. Anh không thể hiểu được sau khi kể chuyện với anh lần trước, về nhà tôi thấy chán ngán mình quá, tôi thấy mình xuẩn ngốc quá. Tôi ghét tôi. Tôi không ngờ mình lại rẻ mạt đến thế!
- Thy vẫn thường nói là không hối tiếc?
- Tôi nói là không hối tiếc về những gì đã qua, những gì đã qua ấy là những gì ở Vũng Tàu với anh kia. Nhưng tôi hối tiếc vì đã kể về mình một cách dông dài như vậy. Thật ghê tởm. Tôi không thể viết, nghĩa là sáng tác, chính vì sự ghê tởm ấy. Anh vẫn biết khi mình sáng tác, mình đem chính con người mình ra làm chất liệu, vì tôi không muốn nói những điều bịa đặt, những điều mà chính mình không rung cảm, không tham dự. Nhưng nói về mình thì mình tránh sao khỏi sự ghê tởm mình, nếu không muốn đem mình ra mà nguyền rủa, mà sỉ nhục thay vì nói đến những điều đó bằng thái độ chủ quan?
- Tại sao không thể dung hòa giữa hai cái, sự tự sỉ nhục và sự chủ quan?
- Nếu được như vậy... Nhưng thường là mình chua cháu cay đắng rồi rút cục tự thương xót và chấm dứt bằng cách xé bỏ.
Thy sửa lại dáng ngồi, nét mệt mỏi trong cái nhìn chiếu vào quãng không:
- Thực ra chính sự biến chuyển trong tôi làm tôi nhọc mệt quá. Và tôi nhìn người khác qua chính những biến chuyển, suy nghĩ về mình nên đã có những lúc tôi tưởng là tôi quan sát người ta, thí dụ lấy trường hợp anh đi, tôi tưởng là tôi nhìn thấy anh phơi trần trước mắt tôi, và tôi nhìn thấy anh thấu suốt, tôi gán cho anh những giá trị do tôi đặt tên. Nhưng rồi đột nhiên có những lúc tôi thấy rằng tôi đã nhầm lẫn những gì tôi nghĩ về anh và cho rằng anh bỗng trở nên trong suốt. Chúng trong suốt, đúng thế... Anh không hiểu à? Đó chẳng qua là kết quả của sự hoài nghi. Đây này ạnh cứ tưởng tượng có những chữ bằng thủy tinh thay vì anh đọc được những chữ ấy nếu nó làm bằng những khối đặc. Nhưng bởi nó làm bằng thủy tinh nên mắt anh không dừng lại ở nó mà anh lại nhìn qua nó, ra cái khoảng trống ở phía sau. Anh hiểu những gì tôi định diễn tả không? Nghĩa là... nghĩa là... mọi ý nghĩ của mình, mọi suy tư của mình bỗng dưng trở nên trong suốt. Tìm tôi để đặt định chúng lại trạng thái cũ là cả một sự khó khăn. Tôi không muốn suy nghỉ thêm nữa. Tất cả cái trạng thái đó phát sinh từ sự chủ quan ở trong chính mình. Người khác, anh chẳng hạn, có thật sự hiện ra dưới con mắt tôi như tôi vẫn nhìn thấy?
Hay đó chỉ là kết quá của một mớ những ý nghĩ chủ quan của tôi?
Hôm ở Cấp, sau khi ngủ với anh, anh còn nhớ tôi đã bỏ đi xuống bãi rất sớm vào sáng hôm sau. Anh không biết được lúc ấy tôi thèm cô độc đến bực nào. Để suy ngẫm về tôi, như tôi đã nói với anh. Từ trước tôi vẫn nghĩ rằng mình ghê tởm vấn đề sinh lý. Nhưng lần đầu tiên tôi nhận thấy mình thèm muốn thật sự. Tôi ngạc nhiên về sự thèm, muốn ấy, nhất là tôi lại thèm muốn anh, một người đàn ông, và là một người đàn ông tôi không yêu. Tôi khám phá ra khía cạnh ‘‘bête’’ của con người tôi, một khía cạnh mà sự nó đến đã hoàn thành con người của tôi. Anh cười? Vâng, ý nghĩ có thể kỳ cục, tầm thường, thông thường. Nhưng tôi trưởng thành, con người sinh lý trong tôi trưởng thành. Đó không là một ngạc nhiên thích thú về phương diện khám phá sao?
Tôi say sưa với sự khám phá ấy và quên hẳn anh... và sự hoài nghi bắt đầu từ đấy. Tôi không hiểu sao?
Nhưng hình như những điều tôi nói chẳng ăn khớp gì với nhau?
Tóm lại, tôi không thể viết về chính sự biến chuyển trong tôi và vì có những lúc tôi sinh hoài nghi tất cả. Tôi đi đến kết luận: tôi có những rung cảm, nhưng là những rung cảm quá cái độ để mình có thế ghi nhận chúng một cách thứ tự. Anh thấy đấy, tôi nói lăng nhăng không đâu vào với đâu cả. Tôi không hiểu tôi. Bỗng dưng mọi giá trị đảo lộn...!
Thy ngừng nói, cánh tay phác một đường trong khoảng không bỗng dưng như mất hết sinh khí rơi rớt xuống, Vũ nhìn bạn. Như có một sự rẫy chết vô hình nào đó.
- Một người nào đó, hay nhiều người, sẽ cười vào mũi tôi sao lại mộng làm văn sĩ. Thú thực tôi muốn viết văn và chỉ muốn viết văn mà thôi. Không hề muốn làm nhà văn bao giờ. Cứ hễ ai muốn viết văn thì tức là ôm mộng làm nhà văn ư? Nhưng đấy là chuyện quá khứ. Tôi đã suy nghĩ và nhận thấy rằng cuộc sống, cố nhiên là tôi yêu nó, yêu đến độ có lúc đã thèm muốn uống lấy nó và chỉ việc sống hưởng nó thôi cũng đã là bận rộn lắm rồi. Lại còn viết nữa thì bận rộn đến đâu nữa!? Vả lại, tôi thiết nghĩ cái khuynh hướng mà nói theo đó tôi sẽ sáng tác không ích gì. Bởi tôi đã chót đọc những cuốn sách mà chúng ta vẫn đọc và suýt soa với nhau về những dòng tư tưởng thơm đẹp nhưng xa xỉ ấy. Tôi đã đón nhận những ảnh hưởng ấy và từ nay tôi có nói ra thì những gì tôi nói ra ấy sẽ có lẫn trong đó cái hơi thở của những tư tưởng kia. Tôi không thể thay đổi nếp suy tư của mình ngay được. Phải có vấn đề thời gian... Nếu tôi có dăm ba cuộc đời...
Thy cười buồn. Nếu tôi có dăm ba cuộc đời...? Thì sao?
- Thy đang nghĩ gì?
- Tôi sẽ gửi một cuộc đời đi theo chân mây.
- ... Thy đã gửi rồi đó.
- Thật vậy sao?
( 1963 )