- 8 -

Cùng lúc nhọ nhem đó, cái xác cứng dơ vẫn nằm trơ trên nước đá, cụ già đang đứng ở phòng điện thoại tay cầm ống nghe, ông đang gọi để dặn là ông không dùng cơm trưa ở nhà, vì phải dẫn khách hàng đi ăn và sẽ về nhà muộn. Đừng có lo gì cả. George khờ đang lật cuốn sách vui cười của Joe Miller. Xa xa dưới đường phố về phía Mobile, người ta đang tập dượt vũ điệu St. Louis điệu Blues, trước mặt họ không có một nốt nhạc nào, người ta cũng sắp phát điên vì cứ phải nghe tái hồi bản nhạc đó. Rồi ai nấy cũng sắp sửa thành kẻ cuồng dâm, nghiện hút, xâm phạm tiết hạnh, be bét vì điệu nhạc mới thoát ra từ hơi nhựa đường. Chẳng bao lâu nữa, chỗ nào cũng cùng một giờ cả, bằng cách vặn lại kim đồng hò hoặc treo lơ lửng trên mặt đất bằng một khinh khí cầu. Đó là giờ các chủ tiệm ngồi vào bàn ăn của gia đình, mỗi người làm một việc khác nhau, người thì râu ria xồm xoàm, người thì khâu vá luôn tay. Vào giờ này, thật đẹp quá chừng vì ai làm gì tùy thích. Ái tình và sát nhân, cách nhau vài giờ đã khác hẳn. Ta như thấy tình yêu và cảnh sát nhân như cùng đến với chiều tà: những đứa hài nhi sẽ chui ra khỏi lòng mẹ, thịt đỏ hỏn, để rồi sẽ mềm nhão, nhẹp ra trên thép gai, tiếng thét suốt đêm dài, nát ra như xương vụn từ đâu đó hàng ngàn dậm khắp đó đây. Các nàng trinh nữ có máu khoái nhạc Jazz, cứ thúc đẫy những tên đàn ông ngu dại xây thêm nhưng bin-đinh mới, đeo thêm xích chó vào cổ... Một mầm sống mới đang dâng lên trong lòng tôi: một thế giới mới sắp khai nguyên, nhưng dù tôi có viết nhanh bao nhiêu thì thế giới cũ cũng không chết kịp được. Tôi lại nghe những tiếng súng máy mới và hàng triệu những bộ xương biết đi nát tan trong chốc lát, tôi thấy chó vô chủ chạy lung tung cuồng dại và chim câu đưa thư có những bức thư buộc ở chân.

Luôn luôn vui vẻ và tươi sáng! Dù là đi về phía Bắc tới phố Delancey hoặc về phía Nam hướng về con đường mủ! Hai tay tôi sờ nhẹ vào thân thế giới, ruột nó đang bị cầy tung lên, rồi xếp đặt lại, rồi lại tung ra, rồi lại khâu lại, cái cảm giác nóng hổi chỉ có những nhà giải phẫu mới biết, rồi những cảm giác khi sờ vào ung hột xoài, nhọt bọc, ung thư, mụn cóc, bướu thịt... Kìm cặp và kìm mỏ nhọn, kéo, cây cỏ miền nhiệt đới, thuốc độc, hơi độc đều chứa đựng cả bên trong và được lớp da che đậy thật kỹ lưỡng, cẩn thận. Tình yêu rĩ ra khỏi những ống lớn bị nứt như ga xì hơi, tình yêu ghê gớm với những chiếc găng đen, tình yêu nhai gậm, phì hơi ra, tình yêu ẩn hiện trong những thùng rượu và thổi lửa trong những căn nhà ổ chuột hết đêm này tới đêm kia. Những lão đàn ông đi qua cửa tiệm cha tôi sặc những mùi tình: người họ rừng rực, sặc mùi rượu, yếu đuối, lảo đảo chả khác gì những chiếc du thuyền lảo đảo, trai tơ, lướt qua tôi lúc trời về đêm và làm giấc mơ tôi thêm trong sáng. Đứng ở trung tâm Nữu Ước, tôi có thể nghe thấy tiếng lục lạc leng keng ở cổ bò, và hơi nghiêng đầu một chút, tôi nghe thấy giọng nhạc êm êm của Tử thần nghe kinh hãi, khò khè. Một làn gạch đỏ lại gạch dưới tên một người trong sổ cái và trên những cánh tay áo lại có một băng tang. Nghển cổ cao hơn một chút, tôi thấy tôi cao ngất hơn cả tòa nhà chọc trời cao nhất, rồi nhìn xuống xem những vết bánh xe của tiến bộ, tân tiến nhất để lại trên đời. Tôi thấy không có gì là quá khó khăn, chỉ có hơi phiền muộn và ưu tư một chút thôi, ở xứ tôi thôi thì đủ bệnh vô cơ và hữu cơ, kết nối thành một chuỗi dài hết tội ác này, tới tội ác kia. Cuộc đời như một cơn mê cuồng, vui vẻ mà tuổi hai mươi mốt của tôi đã sẵn sàng gỉ sét rồi.

Có lẽ khi tôi không còn trí nhớ nữa, tôi vẫn nhớ mãi cái đêm tôi mắc bệnh lậu và nhớ cái ông già dịch, sau khi no rượu, đã mang Tom Jordan vào ngủ chung giường. Cảnh này thật đẹp và cảm kích! Khỏi bệnh lậu và danh giá gia đình tưởng đã mất mà lấy lại được. Đừng ở đó nữa vì toàn thấy tiếng hò hét, om sòm mẹ cha đang quần thảo nhau trên sàn, chổi gậy bay tung. Đừng ở đó nữa trong cái giá lạnh buổi sớm mai để nhìn cái cảnh Tom Jordan, chân quì miệng gởi xin lỗi như tế sao thế, mà cái con người theo đạo Luther, tâm hồn chai đá chẳng biết thế nào là thứ tha. Thật là cảm kích và đẹp đẽ khi đọc báo sớm mai thấy tin cũng vào giờ đó đêm qua, người ta đã bắt gặp vị mục sư trong một phòng tối với cậu con trai trần tô hô ngồi trên đầu gối. Nhưng có chuyện nào cảm kích cho bằng chuyện hôm sau tôi xin phép được coi mắt một bà già đáng tuổi mẹ mình để xin bà làm vợ. Bà già cầm con dao thái bánh rượt tôi chạy trối chết. Tôi nhớ khi thoát khỏi căn nhà đó, tôi dừng lại ở một kệ sách, cầm lấy một cuốn sách nhan đề «Nguyên ủy của Bi kịch». Thật là kỳ, đêm qua đã xảy ra cái gì cho cái chổi, con dao cắt bánh, bệnh lậu, ông mục sư bị bắt quả tang sôdomít, ung thư lan tràn... Tôi nghĩ rằng, mọi biến cố bi thiết trong cuộc sống đều đã được ghi chép trong sách vở cả, và nghĩ rằng cái gì lướt qua mặt ngoài chỉ là cái gì rỗng tuếch, nhạt thếch như nước ốc. Tôi nghĩ rằng một cuốn sách hay là một phần bệnh hoạn của khối óc. Tôi không bao giờ nghĩ rằng cả thế giới có thể đồng loạt bị bệnh hoạn.

Đi lên lại đi xuống, tay cắp gói đồ, ta cứ nói rằng đó là một buổi sáng đẹp trời, các ống nhổ đã được kỳ cọ bóng nhoáng. Tôi lẩm bẩm khi bước vào bin-đinh Woolworth «Chào ông Thorndike. Sáng nay đẹp quá ông hỉ? Thưa ông Thorndike, ông có để ý đến áo quần không ạ?» Ông ta cám ơn tôi rồi ném tấm cạc vào sọt rác. Chả có gì đáng nản. Tôi thử đi vào bin-đinh Express «Chào ông Hathaway, sáng này đẹp quá ông hỉ?» Ông Hathaway không cần một thợ may giỏi, ông đã có người thợ chuyên cắt áo quần cho ông từ 35 năm nay rồi. Ông ta hơi càu nhàu và nghĩ rằng mình có lý, tôi lại lẩm bẩm xuống thang — một buổi sáng đẹp trời! Chả ai chối cãi điều đó, để khạc vị chua trong miệng ra, và cũng để xem cảnh bến tầu, tôi lại lang thang trên cầu tầu tạt qua thăm một người rất tầm thường tên Dyker. Dyker thì lúc nào cũng bận bịu tíu tít, chuyên ăn cơm dọn sẵn, và để trẻ đánh giầy cho bóng khi đang ăn. Ông ta bị một chứng bệnh thần kinh khi ông ta đang xào khan một con điếm, ông ta nói sẽ còm-măng chúng tôi một bộ đồ mầu muối tiêu, nên chúng tôi không tháng tháng thúc nợ ông nữa. Cô gái mới 16 trăng tròn, nhưng ông ta không muốn phá trinh cô ta. Vâng, tôi đáp! Ngoài ra, ông ta còn cơ vợ, ba con. Ngoài ra ông còn sắp bị đưa ra tòa ở Surrogate.

Khoảng 9 giờ sáng, tôi vội trở về Nữu Ước, tạt vào rạp Burlesk, ở đó người soát vé biết tôi. Ba dẫy ghế đầu luôn luôn đầy nhóc những vị thẩm phán và những chính trị gia. Căn nhà tối om, Margie Pennetti đang đứng ở cầu thang tự động, mặc bộ đồ trắng lem luốc. Cô ta có cái... đó thật bự cả tỉnh chả ai bằng, chính cô ta cũng nhận như vậy. Sau suất hát, tôi đi loanh quanh vô chủ đích, dán mắt vào các rạp ciné, các tiệm mỹ phẩm của người Do Thái. Đứng một lúc ở máy xi-nê tự động giá vé một xu, tôi nghe tiếng ngư nữ phát ra từ máy hát. Đời sống như một tuần trăng mật dẫn ta tới nơi đầy kẹo sôcôla, bánh mứt. Bỏ một xu vào máy ciné tự động, tôi thấy người đàn bà đang cởi quần áo trên thảm cỏ, bỏ một xu vào lỗ, tôi lại vớ được một bộ răng giả. Thế giới được tạo thành bằng những phần mới mỗi buổi quá trưa. Những cái gì bẩn thì đưa cho thợ giặt, những cái gì dùng thừa lọc ra đem bán ve chai.

Tôi xuống phố qua con đường mòn, qua những day hành lang những khách sạn lởn, nếu thích tồi có thê ngồi đại xuống hành lang đê xem người qua lại. Ai cũng trong tình trạng canh chừng. Sự việc đang xảy ra chung quanh. Sự căng thẳng đợi mong một cái gì xảy ra thật kỳ thú. Xe như mắc cửi ngược chiều nhau lướt qua mau, xe taxi bóp còi inh ỏi, xe cứu thương rú lên, thự tán đinh đập búa nhức óc, các cậu bồi mặc áo rất sặc sỡ đang tìm những người nào nhầm tên. Trong phòng tắm ở dưới, người ta nối đuôi nhau chờ lượt tắm. Mọi vật như được dệt bằng những thứ xa xỉ nhất, hương thơm địa đàng, khoái thú. Chồi nụ nẩy mầm thật dễ thương, bên lề đường, những đống báo mới ra lò, những tít lớn chạy tin những vụ sát nhân, hãm hiếp, cướp bóc, đốt phá, đình công, làm giả mạo, cách mạng. Người ta chen vai thích cánh xuống xe điện ngầm. Một người đàn bà đang đợi tôi ở Brooklyn. Người đó tuổi đáng làm mẹ tôi thế mà đang đợi tôi cưới bà làm vợ. Con trai bà bị bệnh sốt tê liệt nặng, làm bà suốt ngày lẩn quẩn bên giường con. Bà rón rén lên lầu làm tình, trong khi con bà ở phòng dưới ho như xé phổi. Ngoài ra, bà mới bị băng huyết, và tôi không muốn ngủ lại với bà bây giờ.

Giờ chen chúc! Đường hầm quả là một thiên đàng của tự do. Tôi ép sát vào một người đàn bà đến độ tôi cảm thấy cái rậm rạp của bà ta. Ép sát quá tới độ cái sự đời của tôi cắm ngay eo bà. Bà ta nhìn thẳng vào cái vết nhỏ ở mắt trái tôi. Nhờ lách người đi, tôi để thật sát cái đó... vào eo bà. Xe lửa xóc lên, xóc xuống, eo bà ta lại càng cà dữ vào... đó. Rồi, dù có thưa người, bà ta vẫn cứ đứng ì xác ra đó, bà ta vẫn cứ ưỡn người ra và mắt bà vẫn nhìn vào vết mắt trái tội. Tới hành lang Borough, bà ta xuống xe, không thèm ngó mặt tôi. Tôi theo dính bà ta tới phố, thầm nghĩ bà ta có thể quay lại hoặc ít ra nói «chào ông», hoặc để tôi mua cho bà một bánh sôcôla lạnh vì tôi còn dư tiền mua mà. Nhưng không, bà ta mất hút như một mũi tên và không thèm quay mặt lại. Tôi không biết tại sao người ta có thể làm như vậy. Hàng triệu, hàng triệu người cứ hàng ngày đứng đó, không mặc áo ngoài để xào khan như vậy. Kết cuộc ra sao? Tắm gội? Kỳ cọ? Mười người thì đủ cả mười một đều lao mình xuống giường rồi «may tay» vậy.