Chương 16

Không có khung cửa sổ mở rộng, Châu đã chỉ gõ nhẹ một tiếng, không đợi Nguyên lên tiếng và đã mở cửa bước vào. Nhưng khung cửa sổ mở rộng, Châu đã nhìn thấy cái sự thật bàng hoàng bên trong, và cái sự thật bàng hoàng làm cho nàng đứng sững lại chân như chôn chặt xuống đất. Châu sống một cảm giác tê liệt hoàn toàn. Trong người, những mạch máu đều như nhất loạt ngưng chảy và đông đặc lại. Một tiếng nói vang lên trong đầu: Đứng nhìn. Châu cũng nghĩ là nàng không nên nhìn. Nhìn là tò mò. Nhìn là không nên. Chỉ thêm khổ tâm. Chỉ thêm đau đớn. Nhưng nghĩ mà Châu không thể hướng cái nhìn đi chỗ khác. Người đàn bà trong kia là vợ chàng. Châu nhìn thấy người đàn bà ấy lần đầu. Thế ra người đàn bà trong kia là vợ chàng đó. Người đàn bà ấy có mặt và Châu không còn cái quyền được có mặt nữa. Người đàn bà ấy ở trong căn nhà kia, và Châu mất đi cái quyền được gõ cửa, được bước vào. Nàng bị đẩy ra ngoài. Cái sự thật kia đẩy giấc mộng này đi khỏi, không cho đối diện. Châu đứng lùi ra, sau một gốc cây, nhìn tiếp cảnh tượng đang diễn ra ở bên trong. Điều nàng chú ý theo dõi nhất, cố nhiên vẫn là người vợ. Trong nàng, nổi lên, không tránh được, một so sánh. So sánh giữa nàng và người đàn bà là vợ chàng, so sánh giữa nàng với người đàn bà đã được là người đàn bà ăn đời ở kiếp với chàng, đang chiếm lại cái địa vị, cái chỗ đứng ở trong kia. Châu không muốn có một ý nghĩ xấu. Nhưng nàng không thể không cảm thấy tự hào và kiêu hãnh. Nàng khác thật. Đẹp thật. Hơn thật. Trên mọi phương diện đều hơn.

Nhưng hơn để làm gi. Châu hướng được cái nhìn đi chỗ khác rồi. Cảnh tượng trong kia, nàng nhìn đã đủ. Đủ cho nàng thấy rõ một sự thật. Và Châu không có can đảm nhìn thêm nữa. Nàng quay lưng lại, tựa mình lên một thân cây. Vỏ cây sù sì đâm vào lưng. Nhưng Châu không cảm thấy mảy mạy đau đớn. Ở Châu lúc này là một trạng thái mâu thuẫn kỳ lạ. Tất cả đều quan trọng. Tình yêu. Đời sống. Sự đau đớn không cùng. Những rung động mãnh liệt. Những giây phút ngà ngọc hiếm quý người ta chỉ được sống một lần trong đời, không bao giờ có diễm phúc được gặp lại một lần thứ hai. Tình yêu như một thiên đường nâng hồn lên cao vút không gian, cho bắt gặp trăng và sao, tạo thành sự lãng quên và cách biệt với những hệ lụy thường nhật, tình yêu như một phiêu lưu kỳ diệu, con thuyền tình yêu đựng đầy gió rộng, chở người trên những mênh mông không bến bờ, tình yêu như một giấc ngủ, người nằm trên một võng hoa, hồn thiếp trong hương chập chờn ảo giác, cái thế giới của tinh yêu đó, mơ hồ như chiêm bao, với những thoáng nắng, những thoáng sương, với những tiếng động lạ tai mất hút vào những vùng im lặng đầy, cái thế giới của tinh yêu đó, những ngón tay tình yêu rưng rưng, những ngón tay tình yêu nâng niu, những ngón tay tình yêu vuốt ve, nơi có những tiếng thầm thì thả vào mái tóc, những cái nhìn nhau thăm thẳm không cùng, những giọt lệ đọng trên rèm mi long lanh, ở đó tâm hồn được rung động trong những rung động không thể tìm thấy ở một nơi chốn nào khác.

Quan trọng, lớn lao biết là ngần nào. Nhưng thôi rồi, thẩy như dẫu đã chẳng còn gì quan trọng nữa. Nguyên. Nàng. Tình yêu của hai người. Phải chăng đó chỉ là một tấn kịch đã chấm dứt, màn đã buông, và cuộc đời chỉ còn là cái hình ảnh đó của một căn buồng trống trơn và những hàng ghế trống? Phải chăng đó chỉ còn là những phiến vỡ vụn không hình thù của một giấc mộng đã tan. Phải chăng đó chỉ còn là sự trở về của xa lạ, của những ngả đường ai cùng đi trên những hướng đi riêng, của những bình thản rốt cuộc bao giờ cũng nhận chìm được những biến động cho dù là ghê gớm nhất?

Châu nhắm mắt lại. Một giọt nước mắt rơi xuống. Nhỏ thêm xuống cho nhau một giọt lệ, một giọt lệ cuối cùng. Cuối cùng tình yêu, chỉ là một thảng thốt vô ích, một mê đắm không đâu, một tình cờ không nguyên nhân, một vượt thoát nửa chừng, một chuyến đi chẳng thể trở về cũng chẳng thể tới đâu. Không biết. Không biết. Như những phút đầu gặp gỡ mà em còn nhớ tới, như những phút giây cuối cùng mà em biết sắp tới rồi đây, chúng ta cũng không tìm được cách nào để ổn thoả được với đời lại ổn thoả được với mình, và chúng ta đành bỏ đi, khi giấc mộng va chạm vào những đường gồ sự thật. Chúng ta tìm kiếm. Tìm kiếm gì? Tình yêu đâu phải là một tìm kiếm. Chúng ta muốn tới một đáp số. Tình yêu đâu phải là một bài toán. Nghĩ là đứng lại. Hỏi là thôi không thể trả lời. Đừng hỏi. Đừng tìm. Đừng ngó chung quanh. Hãy quên đi, như với đời, chúng ta đã chết. Điều đó, chúng ta không làm được. Và cuộc phiêu lưu vậy là đã đưa chúng ta buồn bã trở về.

Châu lặng lẽ đi từng bước trên con đường nhỏ đưa ra khỏi căn biệt thự ở sườn đồi. Mỗi bước đi ở nàng như một rời xa dần dần đời Nguyên, cho đến khi xa hẳn. Hồn Châu là một biển ngậm ngùi. Đài hoa nở đêm nào, đêm nay đài hoa đã khép lại. Cuối cùng, anh thấy không, anh yêụ, anh thấy không như em đã thấy. Tình yêu của chúng ta chỉ là một đam mê vô ích. Thôi, để cho nhau được yên. Để cho nhau được trở lại với giòng đời, gói kín tình yêu như một hương thơm quý phái, cất giấu xuống đáy cùng trái tim, nhận chìm tình yêu vào khuất nẻo tâm tư, cho tình yêu là một hạt lân tinh, mà sự óng ánh chỉ riêng em, riêng anh nhìn thấy. Chúng ta chỉ còn cách đó, cách độc nhất cho phép chúng ta yêu nhau, cách độc nhất cho phép chúng ta bảo vệ một tình yêu mà cuộc đời không cho phép. Chúng ta đã nhìn thấy điều đó, phải không anh, là cuối cùng tình yêu kia chỉ còn một quê hương, là nơi chốn không kẻ thứ ba nào xâm phạm tới được không một dấu chân nào khác dấu chân chúng ta đặt tới được, đó là tâm hồn chúng ta, hai tâm hồn chúng ta hợp thành làm một, mà chính ý muốn chúng ta cũng không thể chia lìa không thể đoạn tuyệt được.

Châu đã ra đến đường lớn. Nàng quay nhìn trở lại. Căn nhà đã khuất lấp hoàn toàn tầm mắt. Chỉ còn là đêm. Chỉ còn là những tiếng thông reo bát ngát đầy trời. Chỉ còn là cuộc đời không có mặt chúng ta nữa, cuộc đời đó xa lạ một cách khả ố, cuộc đời đó là mênh mông bóng đêm đối với chúng ta từ đây.

Châu vuốt lại mái tóc. Nàng bước tiếp, thật mau, dưới những hàng thông.

$

Tiếng gõ cửa vừa nổi lên, Châu đã biết ngay người gõ cửa là Nguyên. Chàng đã tới.

Châu lạ lùng với chính nàng. Nàng không thể nào hiểu được nàng nữa, khi thốt nhiên, không biết bởi đâu, nàng chợt tạo được cho nàng được một thái độ êm ả như không, như tiếng gõ cửa không hề làm nàng xúc động. Nhưng chính phút giây này nàng cảm thấy, thật rõ ràng là đời nàng đã chết. Trong nỗi chết này, Châu bước xuống giường. Đi ra. Và mở cửa.

- Châu! Châu! Nguyên gọi lớn.

- Em đây.

Cửa mở, Nguyên bước vào. Chàng nhìn thẳng vào mặt Châu và với tay về phía sau, đóng sập cánh cửa lại.

- Em đang làm gì thế?

Đau xót đứt ruột trong lòng, Châu làm bộ ngái ngủ:

- Em đang ngủ.

Nàng cau mặt, và không hiểu sao nàng cau mặt được:

- Anh làm gì mà ồn ào thế. Phá giấc ngủ của em.

Nguyên giậm chân:

- Có những điều quan trọng gấp nghìn lần giấc ngủ. Anh đến vì một chuyện quan trọng và bất thường đã xảy ra.

Châu cười, không hiểu sao nàng cười được:

- Anh hay làm to chuyện, về đi. Mai cho em biết. Bây giờ để cho em ngủ.

Nguyên sững người. Chàng nhìn Châu thật lâu, như muốn tìm đọc những ý nghĩ ẩn giấu trong đầu nàng. Chàng hỏi, mỗi chữ treo căng trên một chờ đợi lo lắng:

- Muốn hỏi em một điều.

Châu bật đèn, thư thái chỉ ghế cho Nguyên ngồi xuống.

- Gì thế anh?

- Ban nẫy em có đến nhà anh không?

Châu muốn nói có. Nàng muốn nói: ‘‘ Em đã nhìn thấy vợ anh, em đứng ở ngoài bống tối, sau một gốc cây, em đã nhìn thấy hết’’. Nói và nàng muốn nói như thế rồi ôm lấy chàng, ngã vào chàng, và khóc. Nhưng nàng đã lắc đầu, thản nhiên nói, trái tim vỡ tan từng mảnh:

- Không. Em định đến. Rồi mệt quá, lại ngủ thiếp đi mất.

Nguyên thở ra:

- Anh cứ nghĩ là em... đã đến.

Nguyên như trút được một gánh nặng lo âu trong lòng.

Chàng xoay người, cho đối diện với Châu. Chàng nắm chặt lấy hai bàn tay nàng, đưa lên miệng hôn. Chàng hôn, mắt nhắm lại. Châu nhìn người yêu và nàng muốn òa khóc. Nhưng nàng ngồi yên. Nguyên ngửng lên. Chàng cắn môi ngẫm nghĩ. Sau cùng chàng nói:

- Năm phút nữa anh sẽ về để cho em ngủ. Anh muốn dặn em, dặn cho em nhớ mãi điều này.

Châu gỡ tay, vuốt lại tóc, mỉm cười. Nàng vẫn không thể hiểu tại sao nàng có thể mỉm cười được.

- Anh làm gì mà nghiêm trang thế.

- Mấy lời anh dặn em cực kỳ quan trọng. Em nhớ đừng quên. Như thế này: Anh không biết những chuyện gì sẽ xảy ra cho chúng ta, anh không thể biết được, làm sao chúng ta biết được, nhưng anh muốn em nhớ mãi, anh muốn nói không cho anh mà cho chung cả hai chúng ta là dù thế nào, bất cứ trong trường hợp nào, không bao giờ chúng ta thay đổi.

Châu ngồi gần lại. Cánh tay nàng vòng lấy lưng Nguyên bằng một cử chỉ vợ chồng thân mật. Những giây phút cuối cùng càng trở thành những giây phút ngàn đời quý báu. Nàng nhìn Nguyên đọc thấu linh hồn mình, đọc thấu linh hồn chàng. Cái gì làm cho chúng ta không sống được với nhau, làm cho tình yêu tan vỡ, giấc mộng chấm dứt, phiêu lưu trở về, khép cửa thiên đường! Xã hội, dư luận, dĩ vãng chúng ta hay là chính tình yêu chúng ta bởi quá đẹp, nên đẹp như một ảo tưởng, và ảo tưởng ấy không thể bao giờ trở thành sự thực? Dặn nhau. Việc gì phải dặn. Quên được nhau ư? Chúng mình chỉ mong cho nhau như thế. Cho mỗi người, ở từng phía một trở lại được với khối thịt xương thấp nặng của con người tục lụy hàng ngày. Mong quên được nhau, đó là sự thủy chung cuối cùng, ý muốn tốt đẹp cuối cùng có được với nhau đấy. Lòng Châu đột nhiên lại thấy mềm yếu lạ thường. Người ta chỉ sống có một lần, yêu có một bận, khóc với một người. Phút này nàng muốn cất tiếng nói: ‘‘Anh hãy đưa em đi thật xa’’. Đi thật xa khỏi những cặp mắt thù ghét của người đời. Nàng nhớ Nguyên cũng đã từng bao lần mơ tưởng một chuyến đi như thế. Nói với nàng, cùng với nàng tưởng tượng ra những chặng đường kỳ thú của chuyến đi này. Châu chợt hỏi:

- Chúng mình khởi hành từ đâu anh?

- Từ trong lòng cuộc đời cũ.

Mơ màng, Châu nói:

- Một bến tàu. Một bến tàu có nước vỗ vào những kè đá róc rách. Một con tàu đã kéo neo, dập dình trên mặt sóng. Một bến tàu ướt sương, hư ảo như cái bến tàu em đã xem trong phim Toute la ville danse. Anh có coi phim đó?

Nguyên cười, gật đầu:

- Cánh rừng Vienne buổi sáng chim hót. Con sông Danube với những con sóng chảy như từng đợt thời gian trôi. Anh có xem. Anh cũng thích cái mù sương của những bến tàu. Em không thích khởi hành từ một sân ga sao? Sân ga cũng là nơi khởi đầu một chuyến đi đầy thơ mộng.

Thích chứ. Sân ga. Bến tàu. Một ước muốn thoát ly. Một ước muốn khởi hành. Nguyên đã cười hỏi đùa nàng: ‘‘Làm va-ly chưa?’’ Nàng đã cười, nói đùa đáp lại: ‘‘Rồi’’. Nhưng rồi chàng nói: ‘‘ Đi tay không, hành lý là tình yêu’’‘. Và nàng đã gật đầu sung sướng. Nàng cũng bằng lòng như thế, đi tay không, bỏ lại đời, chôn chết dĩ vãng, hành lý là tình yêu. Chuyến đi bằng tưởng tượng, vậy mà nhớ lại, còn muốn chảy nước mắt, còn nhìn thấy nó rõ ràng như sự thật.

Hai người buổi sớm kia bước lên một toa tàu. Chọn một chỗ ngồi vắng khuất, có một khung kính cho nhìn thấy cảnh tượng bên ngoài. Giã từ nhé, thành phố phiền muộn. Chia tay nhé, với cái về trước không có chúng tôi. Chúng tôi lên đường đây, tìm đến cái về sau, có mặt chúng tôi, có chúng tôi với nhau, đời đời, mãi mãi. Châu ngồi, thu nhỏ lại. Cánh tay chàng che chở. ‘‘Đi nhé’’ chàng hỏi. Nàng mỉm cười gật đầu, khép tròng mắt lại, đặt mái tóc vào khoảng trũng trên vai chàng, nắm lấy tay chàng, thật chặt. Trong mơ hồ dịu dàng, cảm thấy miệng chàng hôn nhẹ lên mái tóc, ở đó tỏa ra mùi hương nàng biết chàng yêu thích hơn mọi thứ hương thơm, rồi bánh chuyển từ từ, còi hú ngân vang, sân ga bỏ lại, tàu lên đường. Không còn gì, bỏ lại, tình yêu đi, đời ở trên toa tàu lên đường. Nàng nằm gọn trong ấm áp bình yên, chúng ta không bao giờ xa nhau một phút, nàng nghe thấy đời nàng có hạnh phúc, có lẽ phải, có lẽ sống, nàng sung sướng, và con tàu chở tình yêu đi và thế là con tàu đã lên đường. Rồi Châu ngủ thiếp đi. Khi tỉnh dậy, con tàu đã đi thật xa khỏi những bến bờ đời cũ. Nàng sẽ tỉnh dậy, vẫn trong cánh tay chàng giữ chặt. Nàng sẽ cựa mình, như một đứa trẻ thơ vừa chợt thức, và lúc mọi ám ảnh không còn nữa chỉ còn là trong suốt, tràn đầy, mênh mông một cảm giác thiên đường. Con tàu cứ đi. Con tàu như một thế giới. Ngừng lại một ga nhỏ. Bánh xe lại lăn. Tầu lại tầu đi. Ngừng lại một ga lớn. Còi hú vang, hạnh phúc lại lần theo tàu lăn mãi mãi. Trạm đỗ nào, Nguyên và nàng cũng xuống một chút. Đi trên những bờ cỏ. Vào trong ga. Mỉm cười với những người lạ mặt, ngồi với nhau ở một bàn ăn trong một quán nhỏ ở dọc đường. Rồi trở về toa, lại ném mình vào chuyến đi đẹp từng chặng đường thần thoại. Đã mơ với nhau như thế. Chuyến đi chẳng bao giờ. Sửa soạn hành lý chưa. Đã. Nói đùa và hỏi đùa bao nhiêu lượt. Nhưng rồi không có chuyến tàu nào tới, không có sân ga nào đậu. Tình yêu vẫn ở đó. Tình yêu vẫn ở lại.

Châu đang nhớ lại một chuyến đi mộng tưởng không thành. Lòng nàng thất bại, chảy máu. Nàng biết Nguyên cũng thế. Bây giờ là ra khỏi đời nhau.

Châu dụi dụi đầu vào cánh tay Nguyên:

- Em nhớ chứ. Anh tưởng em không nhớ sao.

- Sự lãng quên lạnh buốt.

- Em biết. Và em cũng sợ sự lãng quên lạnh buốt.

Thôi không được, kéo dài sự gần nhau, nàng sẽ mất can đảm, nàng sẽ không tự lừa dối được nữa, đâu sẽ lại vào đấy, chỉ còn yêu nhau.

Châu đẩy nhẹ Nguyên ra đứng lên. Nàng nghĩ nàng vừa thực hiện được một cố gắng phi thường.

- Mai anh làm gì?

Châu hỏi, trái tim như treo hẫng, chờ Nguyên trả lời. Nguyên ngập ngừng mất một giây:

- Không, anh không bận gì ngày mai. Sao?

Châu gắng gượng mỉm cười:

- Em hỏi. Chẳng sao hết.

Làm bộ mệt mỏi, Châu che miệng giả vờ ngáp

- Em buồn ngủ?

- Buổi trưa em chẳng ngủ được chút nào.

Nguyên băn khoăn:

- Vô ý đến như anh là cùng. Thôi, anh về. Để cho em ngủ.

Giữ nhau ở lại? Nhưng giữ lại để làm gì? Giữ nhau ở lại được bao lâu? Lát nữa, chàng vẫn phải đi lại con đường đưa chàng trở về với cuộc đời cũ, ở đó có những người khác, có tất cả những người khác, nhưng không bao giờ có thể có nàng được. Hãy chia tay nhau ở lúc còn có thể chia tay, còn có đủ can đảm chia tay, như thế là sống cho tình yêu, như thế là sống cho người yêu của minh, như thế là biết giữ cho tình yêu mãi mãi là một tuyệt vời cao đẹp. Lặng người đi. Thôi đã chết trong lòng. Châu theo Nguyên đứng lên. ‘‘Ôm lấy em đi anh! Thật chặt’’. Châu thì thầm nói nhỏ. Nguyên giữ thân hình Châu trong tay chàng, có linh cảm chua xót đây là lần cuối cùng. Đứng với nhau trong căn phòng đóng kín ấm áp, mà như đứng với nhau giữa một cánh đồng mùa xuân mênh mông, đêm tối dầy đặc, gió thổi trùng trùng trong những khoảng không gian trống trải không bờ. Da thịt mềm mại. Mùi tóc thơm ấp. Chẳng bao giờ nữa, mái tóc vùi đầu vào, nhắm mắt lại ngửi tất cả những hương thơm tinh khiết của một mùa thu trời đất, hương của nắng thu nấu chín, hương của lúa vàng bốc lên trong hương nắng mùa thu ngây ngất say. Chẳng bao giờ nữa, những gót chân son hồng, tà áo múa bay, những ngón tay mềm thon dáng liễu, ánh mắt em nhìn hiền hậu, nụ cười dịu dàng, lời em ngọt ngào, những cử chỉ đàn bà mà cũng thật thơ ngây, thật bình thường mà vô ngần đài các. Rồi trí nhớ sẽ đầy chặt hình bóng và kỷ niệm. Nhưng kỷ niệm dùng làm gì và người ta không thể sống được với hình với bóng.

Châu thở dài, lại đẩy nhẹ Nguyên ra. Không khí buồn thảm như sắp tan thành lệ. Nguyên thấy cần phải nói đùa, cho vui lại một chút trước khi về. Chàng cười:

- Đuổi anh?

Châu cúi đầu không nhìn lên. Nàng gật, giọng nàng thật nhỏ:

- Đuổi anh đấy. Anh về đi.

- Sáng nay em muốn chúng mình gặp nhau giờ nào?

- Giờ nào cũng được.

- Anh sẽ đến sớm. Phá em không cho em ngủ.

Châu lễ phép:

- Vâng ạ!

Nguyên nắm chặt lấy tay Châu. Hai người nhìn nhau, yên lặng giây lâu. Nguyên trở gót đi nhanh ra cửa. Nguyên ra đến cửa thì Châu gọi ‘‘anh’’ và nàng chạy theo ra. Gần như Châu lao vào Nguyên, ngã vào chàng. Nguyên bàng hoàng:

- Em làm sao thế?

- Không, em không làm sao hết. Em không làm sao hết. Anh về đi, anh về đi.

Cánh cửa đóng lại. Tiếng chân Nguyên xa dần ngoài hành lang. Châu ngã quỵ vào thành cửa. Mắt nàng hoa lên.

Người ta bảo đêm, cái thế giới của bóng tối, cũng là cái thế giới của ánh sáng. Đêm đem lại sự yên tĩnh cho tạo vật và sự lắng đọng cho tâm hồn. Bao nhiêu cái người ta bảo, Nguyên thấy đều sai lạc sự thật. Riêng cái người ta bảo này về đêm, Nguyên thấy đúng, đúng lạ thường. Trong đêm, cuộc đời phiền hà thấp xuống, chung quanh không còn nữa. Những hình đời nhòa nhạt. Những dáng đời tan biến. Những chuyện đời đều đã theo bóng tối, mà tan vào hư vô. Đêm là của tình cảm và ý nghĩ. Đêm thắp sáng ngọn đèn ý thức trong cô đơn lớn và đầy. Và, căn phòng tâm thức bên trong của Nguyên đêm này, đã được cái ánh sáng riêng biệt của đêm làm sáng tỏ.

Nguyên không biết lúc này là mấy giờ, và đêm đang đi trên đoạn đường nào của nó. Đã khuya lắm. Có lẽ. Đã là giờ đầm đầm sương đêm một biển biếc xanh chập chờn trên mênh mông những thảm cỏ rừng. Có lẽ. Đã nhạt nhạt trời cao thăm thẳm, lung linh giờ sao sắp rụng. Có lẽ. Chàng nghe đêm, trên đầu. Tiếng thông rì rào, tưởng tượng được ra, bằng âm thanh rũ rượi, muôn ngàn cành thông đang làm thành những cánh tay của gió, muôn ngàn cành thông như muôn ngàn cánh tay chới với giơ cao, bằng tiếng than van không cùng bất tuyệt, ném lời kêu gọi thống thiết lên thăm thẳm không gian không bao giờ đáp lại. Nhiều âm thanh khác, thân mật hơn. Như những tiếng nhủ thầm. Nhủ thầm với Nguyên. Rằng anh hãy sống đời anh. Hãy sống đời anh, vì đời anh là của anh, nó là một diễm phúc hay là một bất hạnh cũng thế mà thôi, anh phải tự anh sống lấy không kẻ nào sống giùm sống hộ. Rằng mùa xuân của tâm hồn chỉ nở hoa có một lần, và mùa xuân tâm hồn đi qua một lần, không bao giờ trở lại. Hãy tháo gỡ tấm mặt nạ, đẩy dạt cái bình phong, tuyên chiến với sự giả dối. Hãy mở toang mọi cửa hồn, làm mới những bước chân anh, chạy ra ngoài kia, lăn vào nghìn cánh tay của bãi cỏ mùa xuân ghì chặt. Với sự thật, hãy đối diện, đừng ngoảnh mặt. Với cái không thể tránh được, với cái muôn thuở một lần, với cái kỳ diệu không giải thích, cái bất ngờ không định trước, hãy đương đầu và nhận lấy, đó là gai lửa là gió bão sẽ làm tan tành, làm đảo lộn đời anh. Đêm bảo Nguyên bằng im lặng lớn và đầy, đêm bảo Nguyên bằng những tiếng thông reo trên đầu không dứt. Anh thấy không, đừng trả lời không, anh thấy rồi đó, trăm đường suy nghĩ, trăm lối đắn đo, trăm phương cân nhắc, muốn hướng tới hướng nào cũng là vô ích hết, linh hồn anh và thể xác anh đã chọn, đã ở với tình yêu.

Càng nghĩ, Nguyên càng thấy đầu óc sáng láng. Lần đầu tiên, tâm hồn và lý trí Nguyên gặp được nhau trong một thỏa thuận hoàn toàn. Chàng nghiêng nhẹ mình, nhìn sang. Tần ngủ, tiếng thở đều đều. Rồi Tần sẽ sống cuộc đời của Tần, một cuộc đời mới. Với một người khác. Sóng gió không dành cho riêng ai. Sống gió lần lượt đến với tất cả những đời người. Đó là một định luật hằng cửu của kiếp này, không ai có thể tránh được. Nơi nào không có tình yêu, nơi đó không còn đời sống, rồi Tần sẽ hiểu như thế, và sẽ không thù oán, Tần cũng sẽ khởi được một khởi hành mới cho đời nàng có thể trong những điều kiện bi thảm, nhưng đời Tần như vậy cũng mới có ý nghĩa hơn. Vấn đề quan trọng hàng đầu của từng người là đi tìm - không phải là hạnh phúc, chưa chắc đã là hạnh phúc, có thể không bao giờ là hạnh phúc - cho những ngày tháng nhân gian một ý nghĩa nào đó, trước khi nằm xuống, buông tay, vĩnh viễn tan nhòa vào tịch mịch. Đêm nay, Nguyên muốn kiểm điểm lại, một lần cuối cùng. Cho sự thật được hoàn toàn sáng tỏ. Cho không còn một thoáng phân vân, một điểm ngờ vực. Không, cuộc hôn nhân xưa kia giữa Tần và chàng, không hề là cuộc hôn nhân được có bởi tình yêu. Đến với nhau như thế là đến với nhau bằng một lỡ lầm ngu xuẩn. Đến với nhau như thế là đẩy nhau cùng ngã xuống một vực thẳm lưu đầy. Chưa bao giờ Nguyên nói với Tần được một lần? ‘‘Anh yêu em!’‘ Ngược lại, Tần cũng vậy. Cuộc chung sống, lạnh và buồn. Cuộc chung sống không có ánh sáng, thiếu vắng tiếng cười, chỉ là kết quả cuộc hòa nhập của hai giòng chảy cùng đưa nhau đến một ao tù đời kiếp.

Đêm nay, Tần nằm đây, ngay bên cạnh, chung chăn, chung gối mà giữa chàng và Tần, sự cách biệt đã không thể nào cách biệt hơn. Một người lạ bên cạnh một người. Điều làm cho Nguyên bận tâm là chàng sẽ nói cho Tần biết như thế nào đây. Nói thế nào cho Tần chịu nghe, chịu hiểu. Sao một chuyện nào đó, một chuyện mà có chàng và Châu đều thầm kín ước mong chưa xảy ra, giúp cho những người yêu nhau tìm được cho tình yêu một lối thoát ly và thành tựu thoả đáng lại chưa xảy ra? Nguyên nghĩ lại và chợt thấy hối hận. Tên làm tiền khốn nạn ấy, sao chàng không để mặc nó. Đừng làm cho nó khiếp hãi, cho nó viết thư nói hết chuyện chàng và Châu cho Tần hay, cho nó tự do gặp Tần, làm giúp cho chàng cái việc phải làm, nói thay cho chàng những điều chàng phải nói. Hối đã muộn. Bây giờ phải nghĩ cách khác. Thế nào cũng phải tìm ra cách khác. Một cơ hội sẽ đến. Không đến thì sẽ phải tự mình tạo ra cơ hội. Phải can đảm nắm giữ lấy cái thế chủ động cho đời mình.

Nguyên rón rén đứng lên. Chàng ra cửa sổ, mở ra, nhìn ra ngoài trời. Trời đêm Đà Lạt hiền hòa trong bầu không khí lạnh buốt đã mười hôm trở thành quen thuộc với Nguyên như một người bạn. Sườn đồi thoai thoải trong bóng đêm mờ nhạt. Nguyên hướng tầm mắt theo, tưởng tượng được ra mặt hồ im lạnh ở dưới kia. Nguyên nhớ lại buổi sáng, buổi sáng đầu tiên thức dậy dưới vòm trời Đà Lạt, chàng đã từ trên đồi đi xuống bờ hồ, nằm trên thảm cỏ, trong nắng, trước cảnh tượng thơ mộng của mặt hồ bao la một màu xanh biếc ngon mắt. Sáng hôm đó, Châu chưa có, Châu còn ở đâu đâu, đời chàng chưa có Châu, Châu chưa đi vào cuộc đời chàng. Sáng hôm đó, hồn chàng nhẹ, lòng chàng vui, bây giờ lòng chàng nát tan trong những nỗi ưu tư to lớn. Nhưng Nguyên bằng lòng đánh đổi, không mảy may ân hận. Nỗi vui nhỏ kia xin được đổi lấy nỗi buồn lớn lao vô tận này. Sự thật tầm thường kia, xin bằng lòng đổi lấy sự thật khác thường này. Tôi của quá khứ, yên ổn xuôi theo giòng năm tháng, xin bằng lòng hóa thân thành cái tôi mới, đầy xao xuyến của bây giờ, cái tôi đó đang từ hoang mang đêm tối, tìm kiếm cho tâm hồn mình một chân trời, ở đó, là nơi sẽ có cuộc khởi hành của tôi cùng với tình yêu.

Nguyên đi qua buồng ngủ, sang phòng bên. Chàng rón rén bước vào. Tuổi ấu thơ ở đây, với những giấc ngủ thiên thần trong suốt. Nguyên lại bên thành giường cúi xuống, vén mùng, nhìn vào. Lạ thay, giữa lúc chàng quyết định tạo dựng cho chàng một cuộc đời mới, làm một việc trái với bổn phận làm cha, chàng lại cảm thấy chàng thương yêu đàn con hơn bao giờ, và sự thương yêu ấy, chua xót, buồn rầu, mới thật là đậm đà ý nghĩa. Đàn con chàng đang ngủ say. Phút này, thành thực là Nguyên không thấy lo lắng cho tương lai chúng chút nào. Những đứa con nhỏ, khi lớn lên, vào đời, cũng sẽ như chàng đêm nay, cũng sẽ sống tận cùng và chân thực cuộc đời của chúng. Người lớn lo cho tương lai trẻ nhỏ, lo cho cái hành lý tinh thần trao đứa nhỏ khi lớn lên mở lối vào đời, Nguyên nghĩ, hành lý tinh thần ấy, chàng sẽ sửa soạn được chu đáo cho con. Bằng tự chàng phải sống thật, không che đậy, không giả dối.

Tình thương con dạt dào trong lòng. Nguyên cúi xuống đắp lại chăn, xếp lại gối cho bầy trẻ nhỏ. Rồi Nguyên ngồi xuống. Chàng ngồi xuống bên thành giường những đứa con chàng, chàng mở lớn đôi mắt tỉnh táo, và chàng chờ cho đêm dài qua đi, cho buổi sáng tới.

Chờ sáng. Nguyên đang chờ sáng. Chờ buổi sáng mới sau bao nhiêu năm của một đời sống thiếu vắng tình yêu, bây giờ nhìn trở lại, chỉ là một đêm dài mịt mùng. Chờ sáng. Nguyên đang chờ sáng. Để lại khởi đi cho chàng một hành trình đến một chân trời ở đó, lần này, chắc chắn chàng sẽ được gặp thế nào là cái khuôn mặt đích thực của hạnh phúc. Chờ sáng! Trong đêm cô đơn không cùng. Nguyên nhìn thấy rõ chàng, chàng ngồi đó, như một pho tượng, ý thức sáng suốt và tỉnh táo lạ thường, chàng biết chàng muốn gì, chàng phải làm gì, cho một đời người xứng đáng với ý nghĩa một đời người, cho một đời người không phải chỉ là hình bóng lướt qua nền thời gian không một tiếng vang.‘‘ Rồi kẻ trước người sau, ai cũng chỉ được sống một lần’’. Hãy sống cho tâm hồn mình. Ý nghĩ này thốt làm cho Nguyên nhớ lại một người bạn cũ. Tên у là Văn. Hai người ngày xưa cùng học với nhau một lớp. Hồi đó Văn đã tạo được cho Văn một thái độ sống, với những nguyên tắc sống riêng biệt của Văn. Hồi đó con người mơ mộng ở Nguyên và con người đã biết mình muốn gì và lao mình vào sự thực hiện những điều mình mong muốn ở Văn, là hai thái cực. Ra trường, chia tay nhau, mỗi người một ngả đời. Cách đây mấy tháng, chàng tình cờ gặp lại Văn. Hai người mừng rỡ bắt tay nhau, hỏi thăm nhau về tất cả những chuyện xảy ra trong đời nhau của những tháng năm không gặp. Đếm lại tuổi nhau, đôi bạn cùng cười lớn, cùng nói rằng thời gian đi, thời gian không dừng lại, thời gian như giòng nước qua cầu, thấm thoắt thế mà hai chàng thanh niên thuở nào đến nay đà đứng tuổi, đã đi qua nhiều chặng đường, đã một phần đời bỏ lại.

Văn vỗ vai Nguyên:

- Mong còn được sống bao nhiêu năm nữa?

Nguyên cười, nói đùa:

- Một trăm năm.

Văn nghiêm mặt:

- Bậy. Sống một trăm năm làm sao được. Và cần gì sống thêm một trăm năm. Tôi chỉ mong sống thêm mười năm nữa.

- Mười năm? Ít quá, Nguyên nói.

- Mười năm là đủ. Văn trả lời. Ăn thua là sống như thế nào cho mười năm là một khoảng thời gian xứng đáng được gọi là khoảng thời gian của đời sống. Mười năm đầy ắp hơn một trăm năm anh chẳng có gì.

- Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối?

Văn cười ngất, đọc tiếp theo:

- Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm. Anh cũng biết là như thế?

Sau đó, Văn hỏi Nguyên đi đâu. Nguyên trả lời chàng không có việc gì bận. Văn liên đề nghị hai người đi ăn cơm tiệm, nói lại cùng nhau ít nhiều kỷ niệm ngày xưa, những kỷ niệm tuổi vàng. Nguyên đồng ý liền.

- Nhưng trước hết, tôi phải vào bệnh viện thăm một người bạn đau. Anh đi cùng với tôi được không?

Nguyên gật đầu, đi theo Văn qua cánh cổng sắt uy nghi của khu vực bệnh viện bát ngát dựng trên một sườn đồi thoai thoải. Hôm đó là buổi chiều. Bệnh viện nằm dưới những hàng cây xanh với những chùm lá lay động theo gió chiều thổi nhẹ. Những con đường sạch sẽ, thấp thoáng bóng dáng những người áo trắng. Người bạn của Văn nằm ở một căn buồng cuối dẫy. Đến đó, phải đi hết một hành lang dài thẳm. Bao nhiêu năm, không đặt chân vào cái thế giới của những người đau, Nguyên đi trên hành lang bệnh viện, nhìn vào những căn buồng bệnh nhân, chợt thấy chàng lạc giữa một thế giới xa lạ, khác biệt hoàn toàn với cái thế giới bên ngoài. Ở đây, người ta nằm. Tất cả mọi người đều nằm. Bất động và lặng lẽ. Những cặp mắt lạc thần, nhìn trân trân, không ngạc nhiên, không rung động. Những tay chân duỗi dài trên mặt đệm trắng muốt. Mùi thuốc và mùi bông băng phảng phất trong không khí. Những người bệnh nằm đó, nhìn ra, như chờ đợi một cái gì. Một cái gì đang đến, rất chậm chạp, rất từ từ, nhưng đang đến, không tránh được, như định mệnh, như sự thực cuối cùng. Cái chết đó. Nguyên lặng người đi. Mọi người nằm kia dang mở lớn những cặp mắt không còn lửa hồng đời sống, đón chờ cái chết đến, cái chết đưa nhẹ bàn tay vuốt những cặp mắt đợi chờ kia cho khép lại, rồi là chuyến đi lạnh lùng về thế giới bên kia.

Thăm người bạn xong, Văn kéo tay Nguyên, và đôi bạn đi trở lại, con đường cũ, đưa ra cổng bệnh viện. Nắng chiều thoi thóp. Không khí lắng đọng. Gió thổi nhẹ trên những đỉnh cây. Nguyên sống một cảm giác thoát tục. Văn nói:

- Anh có nhìn rõ người bạn tôi không?

- Thấy.

- Thấy у như thế nào?

- Như tất cả những bệnh nhân cùng phòng. Như tất cả những con bệnh của bệnh viện này.

- Nghĩa là...

- Bất động. Xa lạ. Như đang triền miên trong một giòng suy tưởng không bao giờ chấm dứt.

- Thật là một thay đổi lạ lùng. Văn nói. Chỉ một tuần lễ trước đây thôi, người bạn tôi còn là một đời sống tráng kiện, đầy ắp sinh lực. Y làm việc như tôi chưa từng thấy ai làm việc ghê gớm như thế. Từ sáng đến tối. Không một phút nào ngừng nghỉ. Y không biết đến sự nghỉ ngơi bao giờ hết. Ăn khoẻ. Uống khoẻ. Nói khoẻ. Cái gì cũng khoẻ. Vậy mà bệnh tật đến, và chỉ cần khoảng thời gian ngắn ngủi là một tuần lễ, bệnh tật tàn phá đã biến у thành một người khác. Y nằm đó, như một thân cây héo rũ chờ chết, у luôn miệng nói đến cái chết. Y sợ chết đến có thể phát khóc lên.

- Kể cũng tội. Nếu bạn anh biết rồi ai cũng phải chết một lần.

- Tất cả vấn đề là ở đó. Cho nên, anh Nguyên biết không, Văn nói, và chỉ tay về phía sau khi hai người đã ra tới hè đường ngoài bệnh viện, năm nào tôi cũng vào nhà thương thăm những người đau một vài lần. Cũng như năm nào tôi cũng vào nghĩa trang thăm những người chết một vài lần. Những lần thăm viếng như thế có tác dụng tốt lắm cho tâm hồn mình, làm đổi thay được những quan niệm sai lầm của mình về đời sống.

- Tác dụng tốt?

- Anh không thấy như thế nào sao? Nhìn thấy cái chết, cái chặng đường cuối cùng ai ai cũng phải tới và phải gặp mình sẽ nhìn ngắm cuộc đời một cách thanh thản hơn. Coi đời nhẹ hơn. Những thất bại cũng không làm mình đau đớn và khổ sở quá lắm. Ai cũng chết, cũng một lần phải chết. Đừng quên điều đó, và như vậy chính cái chết chưa tới sẽ chiếu soi một ánh sáng dẫn đường cho chúng ta tìm được một lẽ phải nào đó cho đời mình. Nếu không, không bao giờ chúng ta tìm được sự an ủi cần thiết. Nghĩ đến cái chết, biết nhìn nhận nó như một sự thật là nhìn thấy suốt được hai khía cạnh tạo thành thân phận và định mệnh của mình.

Đôi bạn yên lặng đi trên lề đường, lề đường của cuộc sống ồn ào tục lụy gặp lại, lề đường của cuộc sống lầm lụt cát bụi, ở đó, rất nhiều người sống như hình bóng, rất nhiều người sống với những khoảng trống tâm hồn không bao giờ lấp đầy, rất nhiều người sống suốt một kiếp người vô nghĩa, vì không bao giờ gặp được tình yêu. Chia tay nhau. Và Nguyên quên đi. Nhớ lại những lời nói của Văn, đêm nay ngồi chờ sáng, Nguyên mới thấy là những lời đơn giản mà chứa đầy ý nghĩa. Bệnh viện buồn. Nghĩa trang lạnh. Người ta, ai cũng chỉ một lần được sống, người ta ai cũng một lần phải chết. Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối, còn hơn... Phút huy hoàng sẽ đến với Nguyên. Bằng Châu, bằng tình yêu mà hai người đến nửa chừng đời mới gặp. Hãy chạy ra những cánh đồng cỏ mùa xuân. Hạnh phúc gõ cửa. Hãy mở cửa đón vào hạnh phúc.

Qua ý nghĩ rực rỡ này, Nguyên có cảm tưởng đêm đang lùi dần. Và đêm lùi tới đâu, tâm hồn chàng sáng lên tới đó.