NHÀ VUA LƯỜI

Vì những lời trách móc kịch liệt của một bà người xứ Gaxcônhơ, vua đảo Syprơ từ nhu nhược hèn đớn trở thành một người cương quyết.

(Êlidơ kể chuyện)

Chỉ còn lại Êlidơ để nhận lời mời của Hoàng Hậu. Không đợi ra hiệu, cô gái, mặt tươi tỉnh, bắt đầu:

- Các bạn gái trẻ ạ, một lời nói tung ra ngẫu nhiên - và hoàn toàn không có chủ định gì - có khi lại đạt được một kết quả, mà những lời trách mắng dù giọng điệu khác nhau, dù có nghiền ngẫm rất cẩn thận vẫn không đạt được chuyện ấy không phải là hiếm. Trong câu chuyện chị Lôret vừa kể, chị cho ta một bằng chứng rõ rệt về điều đó và đến lượt mình, tôi định cũng chứng tỏ điều đó với các bạn bằng những lời rất ngắn ngủi. Vì những lời châm chọc dí dỏm khiến ta thích thú, vậy ta nên ghi chép chúng cẩn thận, dù người nói là ai.

Dưới triều nhà vua đầu tiên đảo Syprơ Gôđơroa đơ Buyông đã chinh phục Đất Thánh - một bà xinh đẹp xứ Gaxcônhơ đi hành hương ở Thánh mộ trở về qua đảo Syprơ. Khi tới đảo bà ta bị vài gã trai xấu làm nhục. Buồn bực đến nỗi không chịu nổi, bà nảy ra ý đi khiếu nại tới nhà vua. Người ta bảo bà làm thế chỉ mất toi thì giờ và công sức, nhà vua hết sức nhu nhược hèn nhát, không những chẳng trả thù cho những nỗi oan ức của người khác, mà chính bản thân ông nhận những nhục mạ chồng chất, ông cũng chịu đựng với một vẻ thờ ơ đáng trách, thành thử bất cứ ai có điều gì tức giận, cứ việc làm cho mình cho mình nguôi giận bằng cách đến xỉ vả ông, không cần cân nhắc lời ăn tiếng nói. Điều mách bảo ấy khiến bà mất hết hy vọng được trả thù. Nhưng bà nghĩ có thể làm dịu nỗi đau của mình bằng cách mạt sát tính xấu của nhà vua, nên bào khóc lóc ra mắt ông.

- Thưa Đức Ông, - bà nói, - tôi đến gặp ngài - không phải với hy vọng là ngài sẽ trừng phạt điều nhục mạ mà tôi đã phải chịu. Để tôi đỡ đau lòng, xin ngài hãy dạy cho tôi cái cách chịu đựng những nhục mạ mà người ta bảo ngài là đối tượng. Có thể họa may tôi có thể nhẫn nhục chịu đựng nổi sự nhục mạ người ta đã gây cho tôi chăng. Chúa chứng minh cho rằng, nếu có thể, tôi sẽ sẵn lòng chuyển sự nhục mạ ấy sang cho ngài, vì ngài có đôi vai dễ tính đến thế.

Nhà vua từ trước đến bây giờ vẫn đắm mình trong nhu nhược, có vẻ như tỉnh dậy khỏi một cơn mê. Ông bắt đầu nghiêm trị kẻ đã gây oan cho bà kia. Rồi ông tiếp tục truy nã gắt gao bất cứ kẻ nào dám xúc phạm đến sự tôn nghiêm của vương quyền của ông.