NGÀY THỨ HAI CỦA MƯỜI NGÀY

Hết lượt người kể truyện, Păngginê trao vòng nguyệt quế cho Filômen để giữ ngôi Hoàng Hậu cho hôm sau. Filômen ấn định các chi tiết thì giờ vui chơi, nghỉ ngơi cũng như hôm thứ nhất, và đề nghị hôm sau mỗi người sẽ kể một truyện về những người bị những tai biến nặng nề, tưởng đã tuyệt vọng. nhưng rút cục lại gặp một kết thúc may mắn. Riêng Điônê, yêu cầu cho suốt thời gian hội họp, được tự do lựa chọn đề tài truyện, và ngày nào cũng được kể chuyện sau cùng. Ai nấy đi chơi, rồi trở về ăn bữa tối. Sau bữa họ vui vẻ khiêu vũ và ca hát mãi đến giờ đi ngủ. Sang ngày thứ hai. tất cả đều dậy sớm, đi dạo chơi cả buổi sáng và, cũng như hôm trước, sau giờ nghỉ trưa, lại ra đồng cỏ ngồi cho mát quanh Filômen. Nàng chỉ định Nêifin mở đầu loạt truyện của ngày hôm ấy.

Nêifin, mắt ánh lên một vẻ sáng bắt đầu kể.

DÂY THỪNG TRÊN CỔ

Mactinenlô giả vờ bị bại liệt và giả vờ nhờ đến bên thi hài thánh Hăngri mà lành khỏi. Sự ranh mãnh của anh bị lộ. Anh bị đánh nên thân và bị tống vào ngục. Anh suýt bị treo cổ nhưng rút cục thoát tội.

(Neifin kể chuyện).

Các chị yêu quý ạ, thường khi muốn nhạo báng người khác, nhất là khi sự kính cẩn hết sức là phải phép, người ta lại hóa ra ngượng ngùng, và đôi khi bắt buộc phải nuốt hận một mình. Để tuân lệnh Hoàng Hậu của chúng ta, và là người đầu tiên trong tất cả, kể các bạn nghe một truyện theo đề tài đã thỏa thuận, tôi phải kể cùng các bạn sự rủi ro nào đã khiến một người đồng hương của chúng ta tuy lúc đầu đã là nạn nhân, anh đã thoát thân một cách may mắn.

Mới đây thôi, ở T'rêvidơ có một người Đức tên là Hăngri. Đó là một người nghèo gặp dịp thì đi làm phu khuân vác thuê. Tất cả mọi người đều mến phục sự cao quí và trong sạch trong phẩm cách của ông ta. Cho nên những người ở T'rêvidơ khẳng định, sai hay đúng, rằng đúng vào giờ ông ta chết, tất cả các chuông nhà thờ không ai rung mà bỗng kêu vang cả lên người ta kêu lên như là có phép lạ, và dư luận chung cho Hăngri là một thánh. Tất cả nhân dân thành phố chạy đến chỗ quàn thi hài, ông. Người ta nâng nó lên, như lên như đối với một người toàn phúc, để khiêng đến nhà thờ, và người ta đi tìm những người què quặt, dị hình, đui mù, tàn tật và biến dạng đủ mọi cỡ, hy vọng rằng những người đã sờ vào mình ông sẽ khỏi tật.

Giữa cảnh la lối om sòm và tấp nập ấy, có ba người đồng hương của chúng ta đến T'rêvidơ, Xtecsi, Mactinenlô và Macsêdê lui tới các cung đình lãnh chúa và giải trí mua vui đám khán giả bằng các trò uốn éo thân mình và nghệ thuật bắt chước kỳ lạ y hệt bất cứ ai. Họ không biết thành phố và ngạc nhiên thấy một người chạy xôn xao. Hỏi biết lý do, họ muốn đến gần xem sự thể ra sao. Khi đã cất hành lý ở quán trọ, Macsêdê nói:

- Phải đi xem vị thánh đó, nhưng làm thế nào tới đấy được? Người ta bảo tôi rằng quảng trường đầy những người Đức và người mang khí giới mà lãnh chúa xứ này cắt cử để ngăn chặn mọi sự lộn xộn. Hơn nữa, theo người ta kể, nhà thờ chật ních người; không còn chỗ len chân. Mactinenlô muốn xem cảnh ấy lắm.

- Chẳng sao, - anh nói, - tôi sẽ tìm cách đến tận chỗ vị thánh.

- Làm thế nào chứ?

- Nghe đây! Tôi sẽ giả làm người bị biến dạng có thân hình méo vặn. Anh một bên và Xtecsi bên kia, hai anh đỡ tôi; các anh giả vờ như muốn đưa tôi tới đó, để thánh chữa khỏi cho tôi. Bằng cách ấy, mọi người sẽ giãn ra nhường bước cho chúng mình.

Macsêđê và Xtecsi tán đồng ý ấy, không để mất một giây phút nào, họ ra khỏi quán trọ, và đi tới chỗ vắng. Macsêtienlô vặn các bàn tay, ngón chân, cánh tay bắp chân, rồi mồm mắt và cả bộ mặt sao cho gây một ấn tượng ghê sợ, nhìn anh ta ai mà chẳng thực sự bảo rằng anh lại bị liệt vô phương cứu chữa. Macsêdê và Xtecsi xốc nách anh ta và cả ba tiến về phía nhà thờ dưới con mắt nhìn đầy vẻ mủi lòng của đám đông. Họ kính cẩn xin mọi người hãy vì lòng kính yêu Chúa, đứng giãn ra, và họ dễ dàng nhận được đặc ân đó. Chẳng mấy chốc, mọi một đều đổ dồn nhìn họ và khắp nơi nổi lên tiếng hò la: dẹp, dẹp! họ tới được trước mình thánh Hăngri. Những người tốt bụng đứng gần đấy vội nâng Mactinenlô và đặt anh lại gần thi bài, để anh, nhờ nó, mà lại được lành lặn khỏe mạnh. Mọi mắt chăm chu theo dõi biến cố. Sau một lát nằm yên, Mactinenl giả bộ nhắc lên một ngón tay, rồi bàn tay, rồi cánh tay, sau cùng cả thân mình - thủ thuật này chẳng xa lạ gì đối với anh. Cảnh tượng ấy làm rộ lên những lời kêu la xưng tụng thánh Hăngri huyên náo đến mức giá có tiếng sấm người ta cũng không nghe thấy. Nhưng lại có một gã người ở Flôranhx đứng gần đấy, gã rất biết Mactinenlô, song không nhận ra được anh ta trong con người có thân hình vặn vẹo mà người ta lôi đi. Thấy anh đứng thẳng dậy, gã nhận ra anh, phá lên cười và kêu to:

- Ôi! Chúa ơi Chúa. Khi hắn mới đến ai mà chẳng bảo là hắn thực sự bị bại liệt?

Vài công dân T'rêvidơ nghe tiếng gã. Gã hỏi ngay, làm sao, hắn không bại liệt ư?

- Lạy Chúa! Người hắn vẫn thẳng như ông với tôi Nhưng ông đã trông thấy hẳn đấy hắn là tên bịp bợm có biệt tài, muốn có hình thù nào cũng được.

Mấy lời ấy là đủ. Nhíều người xông lên và bắt đầu la:

- Bắt giữ lấy kẻ giả mạo báng bổ Chúa và các vị thánh. Nó không bại liệt, chính là để bêu nhục chúng ta ở mình đức thánh của ta mà nó đã đến giả làm người tàn tật?

Nói thế rồi họ túm lấy anh, lôi ra khỏi chỗ, túm tóc anh lột trần áo; và những quả đấm hoặc cẳng chân nhảy nhót trên người. Ai không chạy đến góp tay góp chân sẽ tự coi mình là đồ hèn. Mactinenlô xin mọi người hãy nhân danh Chúa mà rủ lòng thương và giãy giụa hết sức mình. Nhưng vô ích, đám đông vẫn cứ mỗi lúc một ùn lên và càng hăm hở.

Trông thấy thế, Xtecsi và Masêdê tự nhủ rằng việc này hỏng bét. Sợ cho bản thân, họ không dám cứu bạn và hò hét: đánh chết đi từ với lũ người chó sói, trong khi vẫn cứ tìm cách làm thế nào giằng được bạn ra khỏi đám đông. Thực sự, Mactinenlô chắc chắn sẽ chết nếu Macsêdê không chợt nảy ra một ý. Binh lính không ở xa; anh tìm cách len lách đến tận viên trung uý của quân tư pháp và nói:

- Lạy Chúa, xin cứu giúp! Có một tên vô lại ở đồng kia đã cắt túi tiền của tôi trong có ít nhất một trăm Flôranh vàng. Xin ông làm ơn bất giữ nó, và trả lại tiền cho tôi.

Nghe nói vậy, một nhóm đến mười hai suất đội chạy ngay tới chỗ chàng Mactinenlô bất hạnh đang bị nện tơi bời. Họ hết sức vất vả mới lách được đám người chen lấn, giằng giật anh ta đã bị nện nhừ tử khỏi những bàn tay điên khùng, và đưa anh về Tòa thị sảnh. Nhiều người cho là mình bị anh ta báng nhạo liền đi theo gót anh ta. Biết tin anh bị bắt vì tội ăn cắp: họ thấy đó là cách tốt nhất làm ho anh thêm nặng tội họ hùa nhau đồng thanh cho là tên này đã cắt túi tiền của họ.

Viên thẩm phán của pháp quan không phải là người thích đùa. Ông vội cho tống giam ngay Mactinenlô vào phòng riêng biệt và thi hành các thủ tục thông thường. Mactinenlô trả lời bằng một giọng đùa giỡn và xem chừng không coi việc mình bị bắt là nghiêm trọng. Ông thẩm phán liền nổi giận ra lệnh trói chặt anh lại, rồi cho đánh anh ra trò để buộc anh phải thú nhận, trước khi đưa anh lên giá treo cổ. Khi tội nhân đã bị căng mình trên mặt đất, ông thẩm phán hỏi anh xem những lời tố cáo buộc tội anh có đúng không?

- Thưa đức ông - Mactinenlô đáp, - tôi sẵn sàng thú nhận sự thật với ngài. Nhưng xin ngài cứ để những ai tố cáo nói rõ xem tôi đã cắt túi tiền của họ ở đâu và lúc nào. Sau đó, tôi sẽ xin thưa với ngài việc gì tôi đã có thể làm hay không.

- Được lắm. - ông thẩm phán đáp.

Ông cho gọi vài người thưa kiện. Người thì bảo là sự việc đã xảy ra cách đây tám hôm, kẻ bảo là sáu hôm, người khác bốn hôm, theo vài người, thì chính là ngày hôm đó.

- Thưa Đức ông, - Mactlnenlô kêu lên, - tất cả đều nói dối trơ trẽn! Chứng cớ ư? Cầu cho tôi đừng biết gì về xứ này cũng như tôi vừa mới đến đấy? Và ngay khi vừa đến không may tôi đã đi xem mình vị thánh mà tôi đã bị đánh bên Người như sự việc đã rõ ràng. Xin ngài kiểm tra lời khai của tôi theo sổ đăng bạ của ông thư ký ghi những người tỉnh ngoài đến và, hơn nữa, xin hỏi chủ nhà trọ của tôi. Nếu những lời khai của tôi là đúng thì xin ngài đừng để cho những tên kẻ cướp này cắn xé và giết tôi.

Suốt trong phiên thẩm vấn ấy, Macsctlê và Xtecsi đã biết tin ông thẩm phán của pháp quan tra khảo gắt gao bạn mình và đã sai trói anh ta lại. Họ hết sức sợ hãi: "hay, hớm thực, - họ nghĩ thầm, - chúng mình đã lôi được anh ta ra khỏi chảo để lại ném anh ta vào lửa!". Thế là họ cuống cuồng lo sợ và đi tìm chủ trọ khắp nơi; gặp được ông ta họ thuật lại sự tình. Chủ trọ phá lên cười và đưa họ tới nhà một ông nào đấy tên là Xăngđrô Agôlăngti, dân thành T'rêvidơ có thế lực bên lãnh chúa. Cả ba người kể ông nghe chi tiết sự việc và cầu xin ông nhận giúp đỡ cho. Sau khi cười chán chê rồi, Xăngđrô đến gặp lãnh chúa và xin ông cho dẫn Mactimenlô tới.

Khi người ta đi tìm Mactinenlô thì thấy anh ta mình mặc độc chiếc áo lót đang đứng trước mặt ông thẩm phán. Anh ta đang rất run sợ. Ông thẩm phán không muốn nghe anh biện bạch gì hết. Ông ta căm ghét dân thành Flôrăngx chăng? Dù sao thì đã sẵn sàng cho treo cổ nạn nhân, ông ta một mực khăng khăng lừ chối không chịu gửi anh tới lãnh chúa. Cuối cùng, bất đắc dĩ lắm, ông bắt buộc phải thả người của ông ra.

Khi Mactinenlô ra mắt vị pháp quan, anh kể tỉ mỉ với ông sự tình của mình, và bằng một giọng cầu van, xin ông ban cho cái ân huệ tối cao là được tự do rồi đi, nói rõ rằng chừng nào chưa ra khỏi thành T'rêvidơ anh sẽ còn cứ tưởng mình mang dây thừng trên cổ. Lãnh chúa nghe chuyện, phá lên cười, và sai đem cho mỗi người trong ba anh bạn một bộ quần áo. Họ không dám nghĩ rằng mình lại có thể thoát cơn nguy biến một cách tốt đẹp như vậy, cả ba người bình an vô sự trở về nhà họ.