ANH COI NGỰA BỞ

Một anh coi ngựa ngủ với vợ vua Agiluyn. Vua biết thế, không nói gì, nhưng tìm đến anh ta và xén tóc anh. Anh ta cũng đi xén tóc tất cả các bạn. Vì thế anh thoát khỏi sự trừng phạt.

(Păngpinê kể chuyện).

Bằng cách muốn tỏ ra mình là người hiểu biết thường nguy hiểm về một số việc, nhiều người vụng về đến nỗi, tuy muốn chê trách những cái xấu còn bị che giấu của người khác để tưởng đâu làm giảm nhẹ sự xấu hổ của chính mình, nhưng kỳ thực chỉ càng làm cho mình thêm xấu hổ trước mọi người. Nói ra chân lý ấy, tôi có ý định hiến các bạn một chứng cớ có vẻ phi lý. Một bên tôi đưa ra một nhân vật ranh ma quỷ quái, bên kia là một nhà vua lớn mà ai cũng thừa nhận là sáng suốt. Các bạn gái đa tình ạ, xin hãy nghe chuyện phản ứng của nhà vua.

Theo gương các vua trước, Agiluyn, vua của người Lôngbacđi, đặt kinh đô ở Pavia, một thành phố của xứ Lôngbacđi. Nhà vua đã lấy Tơđêlanhga, vợ góa của Ôtaric, nhà vua trước. Sắc đẹp phi thường, cực kỳ nhu thuận và rất đoan chính, Tơđêlanha bị một chuyện không hay về tình yêu. Đó là vào thời mà, nhờ tài đức và ý thức chính trị của Agiluyn, xứ Lôngbacđi đã hưởng được một chút yên ổn và phồn vinh. Hoàng hậu có một anh chải ngựa, xuất thân rất thấp hèn, song về mặt tình cảm thì lại cao hơn cái nghề hèn mọn mình làm rất nhiều. Thân hình đẹp mẽ và vóc dáng xứng với nhà vua, anh ta say mê hoàng hậu điên cuồng. Song, địa vị thấp hèn của anh vẫn không ngăn cản anh thừa nhận rằng một tình yêu như thế là vượt ra ngoài mọi lễ giáo, và bản năng ngăn cấm anh không được thổ lộ nó ra với ai, hoặc ngay cả biểu lộ với hoàng hậu thông qua cái nhìn mạnh dạn của mình. Mặc dù sống không mảy may hy vọng gì thu hú được cặp mắt khoan hồng đoái nhìn tới mình, anh không vì thế mà kém tự hào trong lòng vì những khát vọng cao xa đến thế, và tuy lửa tình bị nung nấu đến tủy xương, anh vẫn tỏ ra nhiệt thành hơn tất cả các bạn để đoán trước cái gì anh cho là ý muốn của hoàng hậu. Do đó, khi Tơđêlanhga phải đi ngựa, nàng thường ưng chọn con ngựa của anh trông coi hơn là bất cứ con nào khác. Mỗi lần như thế lại là cơ hội cho anh chàng được cảm thấy một lòng biết ơn vô tận. Anh không rời tay khỏi bàn đạp ngựa của hoàng hậu, và sung sướng biết bao, khi anh có thể quá lắm được chạm qua gấu cái áo dài!

Song tình yêu thương tăng thêm cường độ chừng nào lòng tin vào tương lai của người ta yếu dần đi. Chứng cớ là anh chàng chải ngựa khốn khổ đi đến chỗ không thể nào chịu đựng được mối tình say đắm âm thầm ấy và thấy mọi hy vọng tan vỡ. Không làm sao dứt bỏ được những xiềng xích của mình, anh nhiều lần nghĩ đến cái chết. Song chết như thế nào? Một cái chết phải là chứng cớ của tình yêu chung thủy của anh đối với hoàng hậu. Vậy anh phải liều với số phận và kiếm cho được toàn vẹn hay một phần cách thỏa mãn dục vọng của mình. Nói thực ra với hoàng hậu, hay thổ lộ tình cảm của mình bằng thư? Không, lời lẽ hay thư từ rồi sẽ bị cuốn theo chiều gió! Tốt hơn hết là tính chuyện bằng mưu mẹo lẻn vào giường của hoàng hậu. Mà chỉ có một cách làm như thế được thôi. Nhà vua, như anh biết, không ngủ chung phòng với hoàng hậu, bằng cách giả là vua, có thể vào phòng và đến tận chỗ hoàng hậu được. Để xem nhà vua đến với hoàng hậu theo cách nào và ăn mặc ra sao, anh chàng nấp mấy đêm trong một phòng lớn ở cung vua, giữa các phòng của hai vợ chồng. Nấp rình, anh thấy nhà vua từ phòng mình thước ra; mình mặc một chiếc áo khoác lớn, một tay cầm ngọn đuốc đang cháy, còn tay kia một cái que; vua đi tới phòng hoàng hậu, chẳng nói chẳng gọi, lấy que gõ một hay hai lần vào cánh cửa. Người ta mở ngay cửa cho nhà vua, và đỡ ngọn đuốc khỏi tay người.

Khi đã chứng kiến cảnh ấy, rồi anh trở về, anh chải ngựa nghĩ rằng mình phải lặp lại cung cách ấy. Anh tự kiếm một chiếc áo khoác giống áo vua mặc, một ngọn đuốc, một cái que nhỏ. Trước hết, anh tắm nước nóng, để tránh cho mùi hôi của ổ rơm khỏi làm hoàng hậu khó chịu và khiến nàng ngờ vực mưu mẹo của anh. Rồi, với đủ lệ bộ, anh giấu mình, như những lần khác, trong phòng lớn. Mọi người ngủ yên. Đây là lúc cho kẻ đểu cáng làm thỏa mãn sự thèm muốn của y hoặc cho y tự vạch lấy một con đường vinh quang tới cái chết mà y thiết tha kêu gọi. Y dùng một hòn đá mẩu thếp mà y đã cẩn thận đem theo đánh lửa và châm vào đuốc, thu mình trong chiếc áo khoác, rồi đi tới cửa phòng, lấy que gõ hai lần. Một thị tỳ ngái ngủ mở cửa, cầm lấy đuốc cất đi. Tên coi ngựa lẳng lặng vén riềm màn, đặt áo khoác xuống, luồn mình vào giường hoàng hậu ngủ. Y bồi hồi sung sướng ôm lấy nàng, nhưng tỏ ra hơi thô bạo, vì y biết nhà vua, khi bực dọc, không muốn lôi thôi gì hết. Vậy không hé răng nói một lời, y có thể thỏa mãn nhiều lần dục vọng của y, mặc dù phải đau lòng rứt ra đi, y sợ nếu nán lại, thì niềm sung sướng lấy trộm chẳng xoay ra thành tai họa chăng. Y dậy, lấy chiếc áo khoác và ngọn đuốc, biến đi không nói năng gì, và lẩn ngay về giường mình.

Anh chàng nhà ta vừa mới trở về chỗ của mình thì nhà vua trở dậy và đi đến phòng hoàng hậu. Bà chẳng ngạc nhiên sao được? Vua lên giường, và lịch sự chào vợ, bà thấy vua vui vẻ mạnh dạn nói:

- Tâu Đức ông, đêm nay có điều gì thế? Người vừa mới rời tôi, tròn thú vui ở tôi rồi, vậy mà người đã trở lại ngay được! Xin người hãy coi chừng việc mình làm!

Nghe nói vậy, nhà vua liền nghĩ ngay ra là chuyện gì; một sự giống nhau về áo và người vừa khiến hoàng hậu bị lầm, Song, khi vợ mình không biết gì hết, sự thận trọng khuyên nhà vua không nên nhấn mạnh vào sự lầm lẫn. Lắm kẻ khờ dại sẽ không làm như vậy. Họ sẽ nói: "Đó chẳng phải là tôi. Ai thế? Hắn ra đi thế nào? Vậy ai đã đến?" Từ đó gây ra bao sự rắc rối làm bà ta khổ sở chẳng ích lợi gì, có lẽ lại gợi cho bà ý muốn tái diễn cuộc thí nghiệm của mình chăng. Mặt khác, im đi thì khỏi xấu hổ, nói ra chỉ tổ tai tiếng. Ông tự kiềm chế, tuy nhiên ông bị xúc động trong lòng mạnh hơn vẻ mặt và qua giọng nói.

- Thưa bà, bà cho tôi không thể đến một lần thứ nhất. và trở lại một lát sau ư? Bà nói phải, lần này tôi sẽ đi mà không quấy bà hơn nữa.

Song, cái vố nhà vua đã bị, khiến ông rất tức giận và căm thù, ông mặc áo khoác vào và chỉ nghĩ một điều: kín đáo tìm ra kẻ lăng nhục. Chỉ có thể là một kẻ thân tín trong cung thôi, và y ra khỏi sao được? Cầm một chiếc đèn ló, vua Agiluyn đi về cánh trái cung điện chạy dài trên các chuồng ngựa. Ở đó các người hầu ngủ mỗi người một giường. "Dù kẻ làm cái việc mà vợ ta đã nói với ta, - ông tự nhủ, - sự cố gắng kéo dài mà y chịu đựng đã không thể để cho mạch máu và tiếng đập của tim y yên tĩnh được". Thế là bắt đầu từ một đầu của phòng ngủ, nhà vua hết sức im lặng đi sờ lần ngực từng người đang ngủ để nghe ngóng nhịp tim đập. Nếu ai nấy đều ngủ say thì người anh sung sướng của hoàng hậu vẫn còn ý thức. Y thấy nhà vua đến và đoán hiểu ý nghĩa việc người làm. Y hết sức sợ hãi nên ngoài những tiếng đập do mệt nhọc gây ra lại thêm những tiếng đập vì sợ; hiểu rất rõ rằng, nếu nhà vua biết chuyện thì cầm chắc là chết rồi. Trong đầu y nảy ra rất nhiều dự định, nhưng thấy chủ không có khí giới nên chờ xem ông hành động ra sao. Nhà vua đã sờ nắm một số người mà không tìm thấy kẻ phạm tội. Sau cùng. ông tới chỗ tên đểu cáng và nhận thấy tim của y đập mạnh mẽ. "Nó đây rồi!" ông tự bảo. Song, nhất quyết không để việc này hở ra, ông chỉ lấy cái kéo đã mang theo và cắt một món tó ở một chỗ trên đầu (thời đó người ta để tóc rất dài): đó là dấu hiệu để sáng ra nhận mặt được nhân vật. Việc đề phòng ấy được thực hiện xong, ông đi ra và trở về phòng mình.

Anh chàng đã theo dõi hành vi. Y có nhiều ngón trong cẩm nang, và hiểu rất rõ dấu tích kia dùng để làm gì. Y vùng dậy, và tìm được ở chuồng ngựa một cái kéo dùng cho việc xén chải ngựa. Rồi y rón rén đến gần tất cả những người đang ngủ. Phía trên tai mỗi người, y cắt tóc theo kiểu tóc y đã bị cắt. Y làm việc đó không ai hay biết, rồi lại trở về ngủ. Sáng ra, vua Agiluyn trở dậy và ra lệnh cho gọi tất cả các người hầu phải ra mắt mình trước, khi mở các cửa cung điện. Lệnh được chấp hành. Đây kia, tất cả mọi người đang đứng đầu trần. Nhà vua bắt đầu quan sát để nhận ra kẻ đã bị mình cắt tóc. Nhưng ông thấy là số đông trong bọn họ có tóc đánh dấu cùng một kiểu. Kinh ngạc, ông tự nhủ:"Mặc dù hắn nguồn gốc thấp hèn, cái thằng mà ta tìm kiêm khắp nơi quả là có đầu óc thông minh hơn người.

Nhà vua hiểu rằng không thể đạt được kết quả mà không để lộ chuyện và chẳng muốn vì một sự báo thù nhỏ mà chuốc lấy ô nhục lớn. Để cảnh cáo, ông đành chỉ tỏ ra rằng không phải là không ai hay biết cái vố kia. Quay mặt về nhóm người, ông kêu lên: "Kẻ nào có tội, đừng có mà tái phạm, thôi đi đi!" một người khác, để điều tra đến cùng, sẽ huy động đến giá treo cổ và cực hình. Một ông vua mà phơi bày điều mà mỗi người phải khư khư giữ kín thì hay hớm gì. Và dù có phải trả thù bằng cách đem phơi trần sự việc thì ông chỉ làm cho mình thêm nhục, danh dự của vợ bị hoen ố! Người ta tưởng tượng sự ngạc nhiên của những người dự cuộc, họ cứ bàn tán hoài về ý nghĩa những lời đó. Chẳng ai hiểu là sao hết, trừ có chính đương sự. Song, khi vua Agiluyn còn sống anh chàng đã khôn hồn là không mảy may để lộ câu chuyện. Do đó, anh ta đã không liều mạng nữa trong vụ lằng nhằng chim chuột nguy hiểm như vậy.