26. Hư trương thanh thế 27. Phủ để trừu tân

Hư trương thanh thế” là thổi phồng thanh thế, bày trò giả tạo làm ra vẻ đông đúc, hùng mạnh để đối phương nể sợ. Ít mà giả ra như nhiều, yếu mà làm ra vẻ mạnh lắm. Đó chính là “hư trương thanh thế”. Hoặc là ta đã mạnh rồi mà còn phô trương như duyệt binh, đánh trận giả (tập trận).v.v... để cho đối phương thấy ta hùng mạnh mà sợ hãi.

“Sứ giả mang chiếu ra triệu Khổng Minh về Thành Đô. Tiếp được chiếu chỉ ngẩng mặt lên trời than rằng:

- Chúa thượng còn ít tuổi, tất có quan nịnh thần ở cạnh. Ta đây muốn lập công, có gì lại đòi về. Nếu ta không về, thì là khinh chúa, mà về thì bao giờ cho gặp được cơ hội này nữa?

Khương Duy hỏi rằng:

- Quân ta nhược bằng lui về, Tư Mã Ý thừa thế đuổi theo, thì làm thế nào?

Khổng Minh nói:

- Nay ta rút quân, phải chia làm năm đường mà lui. Ví như trong trại ta có một nghìn quân, thì phải bắt hai nghìn bếp. Ngày nay làm ba nghìn bếp, ngày mai tăng lên bốn nghìn bếp. Mỗi ngày đắp thêm bếp mà đi.

Dương Nghi lại hỏi:

- Khi xưa Tôn Tẫn bắt Bàng Quyên, dùng mẹo giảm bếp. Nay thừa tướng thêm bếp là ý làm sao? Khổng Minh nói:

- Tư Mã Ý giỏi việc dùng binh, biết quân ta lui, tất nhiên đuổi theo. Nhưng trong bụng còn hồ nghi ta có quân mai phục, thì y tất vào trại ta đếm bếp. Ý thấy mỗi ngày thêm mãi mãi bếp ra thì không biết lui hay là không lui, tất sinh nghi mà không dám đuổi theo nữa, ta cứ từ từ lui về, không đến nỗi tổn hại quân sĩ.

Tư Mã Ý chỉ chực quân Thục rút về thì đuổi đánh. Đang khi nghĩ ngợi sực có tin báo rằng:

- Trại Thục bỏ không, quân mã rút về cả rồi.

Tư Mã Ý còn ngại khổng Minh lắm mưu, chưa dám khinh tiến. Tự dẫn hơn 400 quân kỵ, đến trại Thục ngắm xem, sai quân sĩ đếm bếp rồi trở về trại mình.

Hôm sau sai quân sĩ đến một trại nữa, tra điểm xem có bao nhiêu bếp. Quân sĩ về báo rằng:

- Bếp ở trại này hơn trại trước một nửa.

Tư Mã Ý bảo với các tướng rằng:

- Ta chắc rằng Khổng Minh lắm mẹo, nay quả nhiên thêm quân cho nên bắt thêm bếp, không bằng ta hãy trở về, sẽ liệu kế khác.

Bởi thế dẫu quân trở về, không đuổi theo. Khổng Minh rút toàn quân về Thành Đô không thiệt một người nào.

Khổng Minh thêm bếp cũng là để “hư trương thanh thế”.

27. Phủ để trừu tân

“Phủ để trừu tân” là bớt lửa để nước khỏi trào. Phàm việc nấu nướng khi nước trong nồi đã sôi rồi (nóng quá độ) mà ở dưới không hạ lửa (bớt lửa) thì nước trong nồi sẽ trào ra, làm cho hư cả thức ăn, thức uống.

Một vấn đề gay cấn đến căng thẳng mà không biết làm dịu lại ắt là bùng nổ lớn có hại cho đại cuộc.

“Phủ để trừu tân” còn có nghĩa là nhường nhịn (dám hy sinh lợi nhỏ để được lợi lớn).

“Hạng Vũ tiến quân vào Hàm Dương sau Bái Công (Lưu Bang), thấy quân Bái Công đóng chặt cả thành, canh phòng cẩn mật, nói với Phạm tăng:

- Bái Công không muốn quân chư hầu vào Hàm Dương là ý gì?

Phạm Tăng nói:

- Bái Công muốn giữ lời ước của vua Hoài Vương, làm vua Quang Trung đó. Minh Công lập nên vua Hoài Vương, chinh chiến ba năm khó nhọc, gây dựng uy thế trong thiên hạ, còn Bái Công chỉ dựa vào sự nghiệp của Minh Công, chiếm đoạt công lao, như thế làm sao giữ được?

Hạng Vũ nói:

- Dẫu Lưu Bang có chiếm được Hàm Dương nhưng quân chưa đầy mười vạn, sức không bằng Chương Hàm, làm thế nào cự nổi ta?

Phạm Tăng nói:

- Nay lấy cớ Bái Công đóng cửa quan, không cho chư hầu vào, đem quân đánh thành đã rồi hãy viết thư nói phải trái với Bái Công sau.

Hạng Vũ liền sai Anh Bố đem mười vạn quân công thành. Tiết Ân và Trần Bái đóng cửa thành lại, tuần hành rất nghiêm nhặt.

Hạng Vũ viết thư bắn vào thành, quân sĩ lượm được cấp trình đến Bái Công xem. Thư rằng:

“Lỗ Công Hạng Vũ kính thư Bái Công hiền huynh nhã giám.

Khi trước tôi cùng hiền huynh nhận ước vua Hoài Vương kết làm anh em, hợp sức đánh Tần trừ bạo cứu muôn dân. Nay hiền huynh sớm vào được Hàm Dương tài năng ấy tôi rất phục.

Song, nếu tôi không dựng vua Sở, thu lòng thiên hạ, không đánh Chương Hàm, thu phục chư hầu, thì nay hiền huynh có thể vào được Hàm Dương chăng? Kẻ đắc thế thường hay quên công khó của người khác. Tôi binh hùng tướng mạnh, sức có thể xẻ núi lấp sông, sá gì một cửa thành cỏn con mà hiền huynh ngăn đón?

Hiền huynh nên tính kỹ, kẻo đến lúc tôi hạ thành tình nghĩa không còn. Vả lại, lời ước trước kia, tôi sẽ tự xử hiền huynh không phải lo.” Bái Công xem thư hỏi Trương Lương:

- Việc này rất khó nghĩ, tiên sinh có kế chi chăng?

Trương Lương nói:

- Quân Hạng Vũ mạnh lắm, cửa quan không thể giữ lâu. Nếu dụng sức kháng cự quân ta bị tiêu diệt, như thế không lợi cho bước đường tiến thủ sau này. Chi bằng mở cửa quan cho họ vào, rồi sẽ liệu.

Bái Công liền sai người cầm cờ tiết đến bảo mở cửa ải cho quân Sở vào.”