3. Linh hồn ông định ngôi cho cháu [1] (Tổ linh định mệnh)

Hồi Nhân Vương mất, con là Anh Vương [2] chưa có con đích kế tự, chỉ mới có con thứ thôi, nên có ý chờ sau khi sinh con đích, sẽ quyết định việc nối ngôi. Đến sau khi hỏa táng [3], lúc bọc cốt, con cháu đứng quanh vái hầu, xá lị [4] bay vào ống tay áo của người cháu thứ [5], phát ra ánh sáng, hễ lấy ra lại cứ bay vào. Anh Vương thấy vậy vái rằng:

- Nào không dám tuân mệnh.

Lấy ra, bèn thôi. Được ít lâu, Nhân Vương lấy con thứ làm Thế tử. Về sau, mẹ đích [6] tuy sinh con trai, nhưng không nuôi được, rốt cục người con thứ vẫn nối ngôi vua, ấy là Minh Vương [7].

Chú thích:

[1] Chỉ việc linh hồn của ông Trần Nhân Tông quyết định nhường ngôi cho cháu là Minh Tông.

[2] Tức Trần Anh Tông, tên là Thuyên, con trưởng của Nhân Tông, mẹ là Khâm Từ Bảo Thánh Hoàng Thái hậu.

[3] Nguyên văn là trà tì. Còn đọc là đồ tỉ, tiếng nhà Phật, có nghĩa là hỏa táng.

[4] Xá lị: còn gọi là xá lị tử, tiếng nhà Phật, có nghĩa là xác Phật sau khi hỏa táng xong, sẽ kết thành những vật giống như hạt châu, gồm ba màu: xương kết thành hạt màu trắng; tóc kết thành hạt màu đen; thịt kết thành hạt màu đỏ... Thực ra, đây chỉ là truyền thuyết.

[5] Đây chỉ Hoàng tử Mạnh, con thứ của Anh Tông, mẹ sinh ra Chiêu Hiến hoàng thái hậu Trần thị, con gái của Bảo Nghĩa Đại Vương Bình Trọng.

[6] Tức Thuận Thánh Bảo Từ Hoàng Thái hậu Trần thị, con gái Hưng Nhượng Đại Vương Quốc Tảng.

[7] Theo ĐVSKTT, sau khi Trần Nhân Tông chết, nhà sư Pháp Loa đã đem xác thiêu đi, nhặt được hơn ba nghìn hạt xá lỵ, mang về chùa Tư Phúc ở Kinh sư. Anh Tông thấy thế, có ý ngờ vực; các quan nhiều người có ý xin bắt tội Pháp Loa. Khi ấy Hoàng tử Mạnh mới lên 9 tuổi đứng hầu bên cạnh, bỗng thấy có mấy hạt xá lỵ ở trong bọc, đưa ra cho mọi người xem. Anh Tông kiểm tra lại số xá lỵ ở trong hộp, thì thấy thiếu, từ đó mới không nghi ngờ gì Pháp Loa nữa.