4. Có đức ắt có địa vị (Đức tất hữu vị)

Minh Vương [1] nối ngôi vua được ít lâu, thì bà đích mẫu [2] sinh con trai. Đến ngày giáp tuổi tôi, Anh Vương [3] đi tuần tra ngoài biên giới, mọi việc ở nhà đều do Tự Vương [4] quyết định. Khi người coi việc đến xin ý kiến về lễ giáp tuổi tôi, Minh Vương bảo cứ tiến hành theo thể lệ một vị Thế tử. Người coi việc cho là đã có vương rồi, nên rất lấy làm khó xử [5]. Vương bảo:

- Việc gì phải ngần ngại? Trước đây vì đích tự chưa sinh, nên ta mới tạm ở ngôi này; nay đích tự [6] đã sinh rồi, chờ khi lớn lên, ta sẽ trao lại ngôi vua, có gì là khó!

Người kia nói:

- Việc này ở các đời trước thường sinh ra lắm chuyện nguy hiểm, xin nghĩ lại cho thật kỹ!

Vua bảo:

- Cứ theo lẽ phải mà làm, hơi nào lo chuyện an nguy!

Rốt cục, đã tiến hành lễ giáp tuổi tôi theo thể thức một vị Thế tử. Được một năm thì đích tự mất, Vương thương xót vô cùng. Các bậc quân tử cho rằng Minh Vương là người thành tâm, bất chấp sự an nguy, đức nhường nhịn ấy sáng ngời kim cổ. Sách Tả truyện nói: “Kẻ có đức thì thế nào cũng có địa vị”, là để chỉ trường như thế này chăng?

Chú thích:

[1] Minh Vương: tức Trần Minh Tông. Ông tên thật là Mạnh, con một người thứ phi của Trần Anh Tông. Vì người vợ cả của Trần Anh Tông chưa có con trai, nên Mạnh được Anh Tông truyền ngôi cho, làm vua từ năm 1314 đến năm 1329.

[2] Đích mẫu: đây chỉ người vợ của Trần Anh Tông (Chính cung Hoàng hậu).

[3] Anh Vương: tức Trần Anh Tông, tên thật là Thuyên, làm vua từ năm 1293 đến năm 1314.

[4] Tự vương: vua nối ngôi, ở đây chỉ Trần Minh Tông.

[5] Ý câu này là: nếu tiến hành lễ giáp tuổi tôi theo thể thức một vị Thế tử, thì như vậy có nghĩa là công nhận quyền làm vua sau này của đứa bé mới sinh, và Trần Minh Tông do đó sẽ mất ngôi. Vì thế mà người coi việc lấy làm khó xử.

[6] Đích tự: đây chỉ người con trai mới sinh của Chính cung Hoàng hậu.