18. Thơ điệp tự (Điệp tự thi cách)

Đời vua thứ hai của nhà Trần là Thánh Vương [1] khi đã truyền ngôi cho Thế tử [3] xong, những năm cuối đời rất nhàn hạ. Gặp dịp về thăm quê cũ ở Thiên Trường [3], có là bài thơ rằng:

Cảnh thanh u vật diệc thanh u,

Nhất thập tiêu châu thử nhất châu.

Bách bộ sênh ca cầm bách thiệt,

Thiên hàng nô bộc quất thiên đầu.

Nguyệt vô sự chiếu nhân vô sự,

Thủy hữu thu hàm thiên hữu thu.

Tứ hải dĩ thanh trần dĩ tĩnh,

Kim niên du thắng cựu niên du.

Nghĩa là:

Cảnh thanh u, vật cũng thanh u,

Một chục tiên châu, đây một châu.

Trăm bộ sênh ca, chim trăm giọng,

Nghìn hàng tôi tớ, quất nghìn cây.

Trăng vô sự chiếu người vô sự,

Nước đượm thu lồng trời đượm thu.

Bốn biển đã trong, bụi đã sạch,

Cuộc đi chơi năm nay hơn cuộc đi chơi năm xưa.

Bài thơ này làm ra, chắc là sau khi trải qua hai lần chinh chiến với quân Nguyên, trong nước yên vui, cho nên ý câu kết mới như vậy. Bài thơ cấu tứ thanh cao, những chữ láy gây nhiều âm hưởng, không phải người già dặn về thơ, làm sao có thể đạt được như thế. Huống hồ bản tính thanh cao, vốn dòng phú quý, phong vị của quốc quân với người thường vẫn là khác nhau.

Chú thích:

[1] Chỉ Trần Thánh Tông.

[2] Chỉ Trần Nhân Tông.

[3] Thiên Trường: quê hương nhà Trần.