Chương 3

Tiếng hát trầm buồn của Dalida vẳng lên dịu dàng trong căn phòng ấm cúng. Hai dãy bàn thẳng hàng kê sát hai bên tường, mỗi bàn bốn chiếc ghế gỗ bọc da nâu. Mặt bàn phủ drap trắng tinh, trên đặt một bình hoa nhỏ bằng sơn mài. Mỗi bình hoa chỉ cắm một bông duy nhất hoặc là hoa hồng màu đỏ, màu vàng hoặc là hoa lan, hoa cúc với vài chiếc lá xanh. Phía trong cùng là một cái comptoir dài, mặt gỗ đen bóng.

Bà chủ quán ngồi trên chiếc ghế cao, cái đầu xinh đẹp như mọc lên sau quầy hàng với chiếc cổ áo kẻ hoa văn rực rỡ đủ màu nổi bật giữa khung cảnh mờ ảo. Bà đang đọc một cuốn tiểu thuyết dịch từ tiếng Mỹ. Đó là loại tiểu thuyết đang được ưa chuộng ở đây và có thể đang làm giàu cho các nhà xuất bản xã hội chủ nghĩa ở hầu hết các tỉnh. Cuốn tiểu thuyết của Robbins khá hấp dẫn. Bà đọc tới cái đoạn gay cấn giữa anh trai tơ triệu phú, giàu sang cực kỳ vào hạng nhất nhì bang Florida và cũng ngây thơ cực kỳ đang mê mệt một cô gái giang hồ tóc vàng trẻ đẹp cực kỳ. Rồi ngay sau đó họ làm tình cũng cực kỳ, chỉ còn những tiếng rên như con mèo cái. Bốn cái thứ cực kỳ ấy đủ làm cho bà độc giả năm mươi tuổi nhưng còn xuân ấy thỏa mãn hoặc ít ra cũng đáp ứng được nhu cầu muốn quên đi mọi thứ phức tạp trong cuộc sống và thụ hưởng được đôi chút dù chỉ trong tưởng tượng.

- Má ơi má! Con Thủy Tú là minh tinh màn bạc.

- Sư mày! Làm tao giật mình.

Bà Linh từ trong cái thế giới của tiếng mèo gào đang được kích động mãnh liệt bỗng bị lôi trở về với thực tại, bà nổi cáu, song thật sự bà chỉ chửi yêu cô con gái đang ngồi đọc báo trên một chiếc ghế mây kê sát comptoir.

Vân đưa cao tờ báo lên trước mặt mẹ:

- Má coi nè, nó có hình in trên báo. Báo đăng là Á hậu cuộc thi sắc đẹp "Thời trang Việt Nam" Thủy Tú sắp đóng phim. Một cuốn phim tình cảm xã hội tâm lý mới toanh.

Bà Linh thờ ơ cầm lấy tờ báo. Tấm hình màu được in ở một góc trang bìa sau phơi ra trước mắt một cô gái trẻ trung, sắc sảo đang cố nở một nụ cười dịu dàng. Đôi môi bà trề ra:

- Con này đóng phim tình cảm xã hội bây giờ là nhất, suốt ngày tao thấy nó lôi mọi thứ tội lỗi vụng về của mẹ nó ra kể lể như hát hay. Nó nhiếc bố nó vô công rỗi nghề, ăn hoang phá hoại. Nó mà đóng cái màn này thì nhất xứ đấy.

Tiếng Vân cười trong trẻo:

- Hồi này nó hách lắm, má ơi. Đi xe Dream. Quần áo toàn là thứ Hông Kông chính hiệu. Giường tủ mới toanh, tay đeo năm bảy cái vòng, ba bốn cái "khoen" vàng chóe. Thợ làm tóc đến tận nhà sửa soạn sắc đẹp hàng ngày.

- Chả bù lúc phơi mặt ở đầu đường bán thuốc lá lẻ.

Giọng bà Linh đố kị rõ rệt, trong khi Vân thoáng vẻ mơ ước trước bước đi lên của cô gái cùng xóm. Vân biết rõ từng bước biến đổi cuộc đời cô gái bán thuốc lá lẻ ấy. Thủy Tú là con út của một gia đình công chức ba cọc ba đồng của "chế độ cũ". Sau khi "giải phóng miền Nam", cả gia đình lao đao như hầu hết những gia đình chế độ cũ. Ba người anh và một cô chị vượt biên. Người anh cả mất tích, cô chị đi thoát. Người em thứ ba bị bắt bốn lần, đi tiếp lần thứ năm, đến bây giờ còn nằm ở trại tị nạn Thái Lan. Người thứ tư được xác định bị hải tặc chặt đầu và làm mồi cho cá. Vậy là gia đình Tú chỉ còn lại mình cô. Hai mẹ con cô đã làm đủ việc để sinh nhai, từ bán vé số đến bán bánh cuốn, bán cà phê, may gia công. Nghề nào cũng không đủ sống. Cuối cùng là bày một quầy bán thuốc lá lẻ ở góc ngã tư sống lay lắt chờ cô chị vượt biên đến Canada gửi đô-la về giúp thêm.

Dần dà cuộc sống khá hơn, có đồng ra vào nhưng ông bố lại mang tâm trạng một "ẩn sĩ" lỡ thời, đâm ra rượu chè, đau gan, thấp khớp và linh tinh các thứ bệnh khác của kẻ chán đời về già. Hai mẹ con Tú nai lưng ra làm việc. Đây là tình cảnh của hầu hết gia đình "chế độ cũ" ở cái thành phố từng là thủ đô của Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975.

Cũng may Tú là cô gái xinh đẹp và đã gặp một cơ hội ngẫu nhiên để tránh khỏi cái số phận chung là sắc đẹp ấy sẽ rơi vào quên lãng sau một thời gian ngắn được vài chàng trai nuông chiều. Năm trước, phải, mới chỉ một năm thôi, Tú quen một anh chàng vẫn ghé mua thuốc lá vào giờ Tú đứng bán thay mẹ. Một anh chàng không đẹp trai, cũng không hào hoa. Anh ta là dân Hà Nội vào Nam sau 1975 mà bây giờ người ta xếp loại là dân "Bắc Kỳ 75". Anh ta là công nhân viên nhà nước, nhưng là thứ công nhân viên chạy áp phe cho công ty Raquamex hay Litamex, Cholonmex, Suphamex- xuất hiện như bầy ong vỡ tổ khắp các thành phố. Bất kỳ ở đâu khi các ông "người nhà nước" ra làm ăn theo kiểu "tư duy mới" với một thị trường tự do theo cái nghĩa "thằng nào làm gì cứ làm, miễn là có tiền nộp cho nhà nước đúng chỉ tiêu đã được cấp trên qui định". Do đó các tay công nhân viên chuyên chạy áp phe trở nên những con thoi linh động và thế lực nhất đối với các công ty, y hệt tiến sĩ Kissinger một thời ngang dọc với Nhà Trắng Mỹ và toàn thế giới. Tay áp phe này có toàn quyền tổ chức, giao dịch, buôn bán theo kiểu "hạch toán kinh tế" là cái gì có lợi thì làm, bất biết cái đó trong quyền hạn của ai. Xuất bản sách vớ vẩn, mở hội chợ, đại nhạc hội, du lịch, buôn lậu, xuất cảng cà phê, gỡ sắt vụn, nhập cảng bia, xà bông, củ kiệu, sữa, và cả thi hoa hậu áo dài áo ngắn- Chính từ cái mục tổ chức thi hoa hậu này cuộc đời Tú được bốc lên thành Á hậu Thủy Tú do bàn tay áp phe của anh Bắc Kỳ 75 kia. Cây đũa thần ấy còn sẵn sàng biến Thủy Tú thành một minh tinh màn bạc hiện đại của nền điện ảnh Việt Nam đang xập xệ vì bị Video của bọn tư bản Hồng Kông cạnh tranh ráo riết. Đấy là sơ lược cuộc đời sự nghiệp của Thủy Tú với tấm hình màu đăng trên bìa sau một tờ tạp chí. Chắc chắn tờ báo đã là đầu đề bàn tán trong mọi quán hàng và mọi ngôi nhà quây quanh cái ngã tư hỗn tạp này. Và chắc chắn nó sẽ khơi động tận đáy lòng các cô gái ở lứa tuổi mười tám đôi mươi như Vân nỗi khát khao, niềm mơ ước của hàng trăm. Nhưng dù khát khao mơ ước, họ vẫn có đủ những lý do, những dữ kiện để bôi bẩn đôi cánh trắng đang bay bổng thay vì nói tốt cho người đang đi trên con đường đầy hoa. Lòng đố kỵ thường bao giờ cũng lớn hơn sự hiểu biết.

Riêng Vân không biểu lộ sự ghen ghét, có lẽ do trong cô còn tồn đọng hình dáng của lòng nhân hậu, dù không hoàn toàn trọn vẹn. Ít ra Vân cũng không muốn bôi xấu một cô gái từng là cô bạn nhỏ của Vân khi còn nghèo túng, còn chung cái thảm cảnh của người Sài Gòn đứng xếp hàng từ tờ mờ sáng đợi mua một miếng mỡ hoặc nhào đi kiếm vài ký bo bo thay gạo. Cái thời kỳ kinh khủng của ngọn gió mới thổi vào thành phố như làn khói đặc sệt hun chuột làm nghẹn thở mọi buồng phổi, nhức nhối mọi trái tim, đau đớn mọi đôi mắt. Vân từng cùng Tú ngồi lê lết trước "ủy ban phường", đói méo mặt, khát khô cổ, chờ đến lượt được mua vài ký gạo. Hai người đã có lúc chia từng miếng bánh, từ bát nước lạnh. Sau đó dù ít gặp nhau nhưng họ vẫn đối với nhau như những người bạn cùng có chung kỷ niệm và ít nhiều cảm thông. Vân hơn Tú vài tuổi, già giặn hơn nhưng chất phác hơn, không láu lỉnh bằng Tú nên ít khi họ tâm sự với nhau. Gần đây Tú bỗng nổi bật trên ti-vi, trên báo chí. Song gặp Vân, Tú lại niềm nở chào hỏi có vẻ còn thân thiện hơn xưa, gây cho Vân cảm tưởng Tú là cô gái nhún nhường dễ thương, khôn khéo và vì vậy cô ta thành công. Trong khi đó nhiều cô gái xung quanh không tiếc một lời bình phẩm xấu xa nào về Thủy Tú. Vân không tin những điều thị phi, tuy cô cũng cho rằng không nhiều thì ít, muốn đạt thành công ấy, Thủy Tú sẽ phải "mất mát" để trả giá cho từng bậc thang, từng cái vòng, từng cái nhẫn, từng cái tủ, cái giường đỏm dáng và cả cái xe bóng lộn đáng giá năm cây vàng, chưa kể những tờ đô-la, những xấp giấy bạc và những gì khác nằm sâu trong hộc tủ.

Đó cũng là ước mơ cháy bỏng của tuổi trẻ, của những cô gái thành phố hôm nay sau các đổi thay của "dòng thác cách mạng", những chán chường của cuộc chiến tranh. Người ta nghi ngờ mọi thứ lý tưởng, ớn lạnh mọi thứ chủ nghĩa cùng những tiêu chuẩn đạo đức thường được diễn tả trên đầu môi chót lưỡi để rồi bàn tay làm hoàn toàn ngược lại. Hơn bao giờ hết đồng "đô-la bẩn thỉu" của tư bản Mỹ được trọng vọng, được mời đón, tôn sùng. Từ ông làm ra kế hoạch vĩ đại của nhà nước đến người dân hang cùng ngõ hẹp trước kia chưa hề biết đô-la là cái gì, nay đều biết nó ra sao và làm được những gì. Đó là kết quả của "thay đổi tư duy". Cái kết quả hiển nhiên, cụ thể nhất và gần gũi, chân thật với đời sống này. Một đời sống mà cái bụng rỗng tuếch mất niềm tin. Tất cả là một cái vỏ bề ngoài khác hoàn toàn với cái bề trong. Hầu hết người ta nói cái gì hợp tình hợp cảnh cho một lớp lang sân khấu và làm cái gì cần cho cái dạ dày. Việc đó thành sự kiện bình thường như nó phải như thế, nhất là với các vị có vai vế trong xã hội, những "hạt giống" của chế độ, thì đó là bộ quần áo phải mặc hàng ngày.

Từ đó lại phát sinh một loại người bất chấp tất cả, ngoài cách sống theo bản năng. Sống để săn vàng, săn đô-la. Chủ nghĩa thực dụng cá nhân được tôn thờ triệt để. Không cần học tập và cũng chẳng cần ai hướng dẫn giáo dục, họ vẫn hăng hái, kiên trì, thi đua và phát huy mọi sáng kiến, tận tâm tận lực vì chính tương lai của họ.

Bà Linh là một trong số người đó. Những ngày tháng khốn khổ vì cơn bão táp của cuộc đổi đời, bà đã phải vất vả chiến đấu với cuộc sống luôn bị đe dọa. Ông chồng đi "học tập" vô thời hạn, đúng ra là đi tù chung thân, bà lăn lóc nuôi năm đứa con bữa đói bữa no, giữ được một trong số ba căn nhà của vợ chồng bà đã tạo ra - dù tạo ra bằng thủ đoạn của một viên chức nhà nước cũ, nói trắng ra là tham nhũng, hối lộ, áp phe trên quyền hành. Có người đã mất trắng, có người đã bỏ đi. Bà chẳng may kẹt lại, nhưng bà kiên trì, dũng cảm ở lì trong căn nhà này, mặc cho cán bộ xua đi vùng kinh tế mới, mặc cho người ta gán ghép vài anh cán bộ vào ở chung, mặc cho người ta mưu toan chụp lên đầu bà hàng chục thứ tội nào là ngoan cố, nào là dấu vũ khí trong hầm nhà, nào là có mưu đồ làm mật thám cho Mỹ, nào là nhà của C.I.A. Mặc hết, bà vẫn cố thủ, bám víu lấy mảnh đất cuối cùng này. Có thể coi là cuộc "tử thủ" đúng nghĩa đối với một người đàn bà. Bà Linh vẫn tự phụ về chiến công oanh liệt đó của mình, và mỗi lần cãi nhau với ông Huy, người chồng cũ của bà, bà vẫn kể cái chiến tích lẫy lừng ấy. Đôi khi bà thần thánh hóa nó với những chi tiết ly kỳ, gay cấn, thảm khốc, oanh liệt không kém công lao cứu nước của các nhân vật anh hùng trong sử sách. Đến nỗi có lần ông Huy phải kêu lên:

- Đúng vậy thì chỉ cần một mình bà có thể đánh bại cả một tỷ quân Trung Quốc.

Bà lập tức gào lên:

- Không có tao, bố con mày ra đứng đường hết rồi. Bây giờ lấy chỗ đâu mà chui ra chui vào! Lấy gì mà vênh váo. Biết bao nhiêu người mất nhà mất cửa, chui rúc như con chó trên hè phố kia kìa. Mở mắt ra mà coi.

Cuộc đấu khẩu bùng lên ác liệt. Rồi mày tao loạn xạ. Đủ thứ lời lẽ cay đắng thô tục phun ra như máy bay rải chất độc màu da cam. Họ quất lên tâm hồn nhau những ngọn roi đầy gai và rồi dùng roi thật quất nhau sưng đầu sứt mặt. Vở bi hài kịch lập lại nhiều đến mức hàng xóm phải lắc đầu, không còn muốn "coi cọp" cái màn diễn tang thương ấy nữa. Mấy đứa con trong đó có Vân can thiệp mãi rồi cũng mỗi đứa kiếm một nơi khuất để che giấu nỗi tức tủi nghẹn ngào.

Bà Linh không ngần ngại kể với bất cứ ai về những xấu xa, tồi bại nhất của chồng. Nào là ông ấy bần tiện, keo kiệt, thô tục, ích kỷ, chơi bời, cờ bạc. Nào là ông ấy đẩy tôi vào tay bọn đàn ông quyền thế, sang giàu kể cả bọn ngoại quốc- Bà bôi xấu, vẽ bẩn lên mặt ông hàng ngàn thứ chuyện không ai kiểm chứng nổi để chứng minh bà bỏ chồng là đúng. Bà hành động đúng chứ không vì "ngựa", chịu không nổi cô đơn - mặc dù lý do này dễ chấp nhận hơn. Hầu như có một số đàn bà bỏ chồng đều cần bôi xấu chồng như thế, mặc dù mọi người vẫn nể phục những người bỏ chồng bỏ vợ mà không hé răng nói xấu người từng chung chăn gối với mình.

Vân ít can thiệp vào những "trận động đất" ấy. Trận to trận nhỏ. Trận có lý do chính đáng và cũng có trận chẳng đâu vào đâu. Trận này ông có lý, trận khác bà có lý, nhưng cãi nhau một hồi, bới xấu nhau đủ kiểu thì chẳng ai có lý nữa. Nguyên nhân chính chỉ là bố mẹ Vân đã bỏ nhau song vẫn phải sống chung trong một căn nhà. Sau khi bố Vân đi "học tập cải tạo", mẹ Vân dan díu với một người đàn ông. Rồi, một người đàn ông khác. Sau cùng thêm một người đàn ông nữa. Lần này bà có tình yêu thật sự, có nỗi đam mê và người đàn ông này đáp ứng cho bà hai điều chính: Sự khỏe mạnh về thể xác và cung phụng cho bà tiền bạc khá đầy đủ. Ông ta lại khéo chiều mấy đứa con của bà Linh, trong đó có Vân. Lũ con mau chóng chấp nhận cuộc tình này của mẹ. Vân hiểu rằng trong khi bố đi tù, mẹ ở nhà ngoại tình là một tội lỗi, nhưng là thứ tội lỗi có thể hiểu được. Nhất là bố Vân đi không có ngày về và đã đi quá lâu. Nếu như không có những người tình của mẹ thì anh chị em Vân không biết lấy gì mà sống. Vậy có thể hiểu một cách máy móc sống sượng rằng đó là một kế sinh nhai bất đắc dĩ như người đi buôn lậu chút đỉnh nuôi cả nhà trong cơn túng quẫn.

oOo

Cuộc tình nồng mặn đó xảy ra trước khi ông Huy được tha khoảng ba năm. Ông Huy nghe loáng thoáng mấy bà đi thăm nuôi chồng nói về việc này. Nhưng cái làm ông biết chắc là trong những năm sau cùng, bà Linh không hề đi thăm nuôi ông. Thỉnh thoảng bà gửi "quà tản" qua mấy người khác đi thăm chồng con. Đó là điều sỉ nhục lớn nhất của một người tù và cũng là dấu hiệu của sự chấm dứt: "Xin kính chào, quý vị cứ việc ở tù, tôi đi!" Câu đùa cợt ấy như mũi tên xuyên thẳng vào lòng tự ái, vào sự hiện diện của mình trước các bạn tù hơn là vào trái tim tình yêu.

Ông Huy đã phải nuốt nỗi đắng cay và nuôi nó trở thành thù hận. Ông đã bơi trong cái địa ngục của tưởng tượng suốt nhiều đêm dài. Ông tưởng rằng khi trở về có thể giết ngay người đàn bà phụ bạc tàn nhẫn ấy, chém nó làm trăm mảnh, không phải vì ghen tuông mà vì uất hờn.

Nhưng chuyện chém giết không xảy ra.

Ông Huy lò dò về nhà vào một buổi tối. Đúng ra ông đã đợi trời tối mới xách túi về nhà. Bởi vì sự trở về của một anh tù từng có địa vị trong xã hội cũ, có vai vế trong khu phố quả là ngượng ngùng đối với chòm xóm. Ông muốn càng ít người chứng kiến giây phút ngỡ ngàng này càng tốt. Hơn thế từ tâm trạng hoang mang, hồi hộp của mình, ông Huy còn mong chứng kiến tận mắt kẻ tình địch cùng vợ ông đang chung sống trong một căn phòng. Cảnh ấy sẽ là một bức tranh khỏa thân, chém một vết sâu vào ký ức của ông nhưng sẽ giúp ông dễ dàng dứt khoát. Còn hơn là phải sống khắc khoải trong nghi ngờ. Ông sẵn sàng đối phó với một tình thế xấu xa, hơn là sự săn đón giả vờ che giấu một sự phản bội. Ông bước chân vào nhà với trái tim của kẻ bị thương, kẻ bại trận, kẻ thất thế nhưng vẫn muốn tỏ ra bình thản tự tin.

Căn nhà vắng lặng. Tầng dưới cùng theo như ông biết đã được cho thuê khi thì hàng điểm tâm, khi thì hàng uốn tóc và thời kỳ này là một ông dược sĩ chuẩn bị mở cửa hàng bán thuốc tây. Căn phòng đang được sửa chữa. Vài tấm gỗ, vài thứ lặt vặt được xếp gọn trong góc nhà. Ánh đèn điện yếu ớt tỏa ra thứ ánh sáng vàng vọt như buồn ngủ. Bước lên lầu một, ông nhận ra tiếng cười đùa rộn ràng từ căn phòng phía tay trái lối cầu thang đi lên. Ông ngần ngừ một chút rồi bước lên lầu hai. Cả hai bên phòng đều đóng cửa im ỉm. Ông thử đẩy một cánh cửa, song cửa khóa. Ông gõ nhẹ lên cả hai cánh cửa hai bên, không có tiếng trả lời. Ông lững thững quay xuống. Nửa chừng cầu thang, ông gặp con gái ông đi lên. Hai bố con nhìn nhau ngỡ ngàng.

- Ô- trời ơi! Bố! Bố phải không? Bố đã về!

Tiếng Vân vang lên. Cô ôm chầm lấy bố khi hai cánh tay ông Huy vừa dang rộng. Họ đứng im mếu máo. Chưa thể nói gì trong giây phút này. Mừng vui, hờn tủi, nghẹn ngào- Cái cảm giác pha trộn kỳ thú của cay đắng xen lẫn ngọt ngào, của mất mát và hội ngộ như một ly cocktail tình cảm suốt đời người mới có một đôi lần. Không một thứ rượu nào trên đời có thể so sánh được.

Qua thời khắc xúc động đáng ghi nhớ ấy, Vân đưa bố lên lầu. Cô mở cửa phòng mình đưa bố vào. Đồ đạc cũ còn y nguyên nhưng tất nhiên đã trải qua một thời phong trần. Tuy vậy, tất cả vẫn lành lặn hơn so với ông, vẫn có cái vẻ đáng yêu riêng mang một chút đài các cổ lỗ của một bà quận công nghèo về già. Ông Huy chưa dám hỏi con gái về mẹ nó. "Mẹ con đâu?" - chỉ dễ dàng vậy mà lúc này quá khó khăn! Ông lẩn thẩn hỏi về những đứa con khác. Hầu hết chẳng ra gì ngoài hai đứa đã vượt biên hiện sống tại Mỹ. Đó không phải mục đích chính của ông.

Vân cũng hiểu như vậy. Và sau vài phút do dự, lúng túng được che đậy bằng một vẻ chăm sóc bố, Vân đi thẳng vào sự việc:

- Bố đừng hỏi đến mẹ con nữa.

- Sao vậy?

- Bố biết rồi mà! Mẹ đã có người khác!

- Không ở đây?

–Thỉnh thoảng mẹ mới về. Phòng mẹ ở xế phòng con.

- Sao không đi luôn?

Vân sà xuống ngồi bên bố:

- Đó là chuyện của mẹ, con không biết. Con vẫn nghĩ chuyện của bố mẹ, con cái không được quyền phê phán. Bố mẹ phải giải quyết với nhau.

- Nhưng chúng mày vẫn phải có ý kiến chứ.

Vân cố gượng cười:

- Ý kiến nào cũng là thừa, bố ạ. Ý kiến chỉ đổ vỡ thêm tình mẹ con. Thời buổi này-

Bỏ lửng câu nói ở đấy, song Vân hiểu rất rõ rằng mình đang né tránh một cách hèn hạ sự đồng lõa với mẹ, sự mặc nhiên công nhận người tình của mẹ. Và cô cũng hiểu rất rõ cái thảm kịch thầm lặng đang diễn ra trong lòng người đàn ông là bố cô. Chính cô cũng đang bị giằng xé bởi nỗi xót thương và sự hối hận của chính mình. Cô muốn khỏa lấp, muốn dừng mọi chuyện phức tạp ở đây. Bằng một giọng tình cảm thắm thiết, cô ôm vai bố:

- Con hiểu, con hiểu những gì diễn ra trong lòng bố.

Cô cố tránh hai tiếng "đau đớn" bởi cô cho rằng sự đau đớn sẽ được nhân lên gấp nhiều lần khi có người thứ hai nhìn rõ nó. Đó không phải là sự chia xẻ mà là sự kích thích. Không đợi bố cô phản ứng, Vân tiếp luôn:

- Bố sẽ sống với chúng con. Bây giờ chúng con có bố. Chúng con không còn là những đứa trẻ mồ côi trong khi vẫn còn bố mẹ nữa.

Cái đòn phụ tử ấy đã đánh trúng trái tim hận thù. Ông Huy muốn lả người đi, ông nằm dài xuống chiếc giường nệm êm ái gần như ông đã quên đi suốt mười ba năm. Không mơ ước và chẳng buồn thèm khát. Đôi mắt ông mở lớn nhìn lên trần nhà đã nham nhở nước vôi trong ánh sáng mờ đục. Dĩ vãng chưa qua, dĩ vãng đang trở lại, cáu bẩn như bức tranh vân cẩu trên trần nhà. Ông đang giẫy dụa với nó.

oOo

Đó là tất cả những gì Vân còn nhớ. Nhưng rồi lại mau quên vì quá nhiều chuyện phải suy nghĩ, phải đối phó. Cũng như những chuyện tiếp theo, những hòa dịu và những trận "động đất" trong gia đình Vân. Không thể biết xảy ra vào lúc nào vì lý do gì. Vừa mới tối hôm qua đây, trận đấu khẩu dữ dội giữa ông Huy và bà Linh lại xảy ra. Tàn nhẫn và trơ tráo. Bao nhiêu từ ngữ hàng tôm hàng cá, đầu đường xó chợ được tung ra như những mũi tên tẩm thuốc độc bắn tung tóe vào mặt hai địch thủ. Nhưng kết quả vẫn huề. Chẳng có ai bị thương! Những bộ mặt đã trở thành chai đá.

Nghĩ đến điều này, Vân ngước lên nhìn mẹ. Bà Linh đã buông tờ báo, quay về với cuốn tiểu thuyết diễm tình của mình. Lúc này hai nhân vật trong truyện đã rời nhau ra, đang thở dốc. Thế là hết một pha cụp lạc đáng tiền. Bà đang cho đầu óc quay trở lại với người tình cũ năm trước của bà. Sau "trận chiến" tưng bừng, ông ta không thở dốc mà chỉ nằm "xuội lơ cán cuốc", đôi khi còn đủ sức đốt một điếu thuốc, nói ít câu vớ vẩn trước khi thiếp đi. Bao giờ ông ta cũng có một vẻ dễ thương, nhất là trong khi ngủ. Niềm say mê đích thực của bà chính là ở tính cách đàn ông mạnh mẽ và rất biết điều của ông ta. Phải! Người đàn bà đam mê chỉ có thể dâng hiến trọn vẹn sự đam mê cho một người đàn ông đích thực mà bà định nghĩa bằng ba tính chất: Dễ thương, biết điều; cứng rắn lúc cần thiết; có trách nhiệm và biết bảo vệ người đàn bà. Thà là bà chịu ăn vài cái tát tai hơn là sự lèm bèm bần tiện của một anh ba phải. Đối với bà, đó là anh đàn ông lý tưởng, một "đối tượng" rất đáng kính nể, rất đáng được dâng hiến.

- Má ơi má!

- Gì nữa, con mắc dịch này. Mày gọi giật giọng hoài.

Vân nhoẻn cười. Má cô vẫn thế, làm việc gì bà cũng rất chăm chú và hay giật mình. Vân đứng lên giả lả:

- Sáng nay má mới có lộc phải không?

- Tài với lộc gì.Tiền từ bàn thờ nhà mày rớt xuống hả.

Vòng tay Vân ôm lấy mặt comptoir:

- Không phải từ bàn thờ mà từ "ông Bush" gửi qua. Đúng không?

- "Bớt" với biếc gì. Kệ cha cái ông "Bớt".

- Không có "Bớt" má lấy gì sắm xe Honda. Không có "Bớt", Tây cũng đói nữa là ta. Goóc-ba-chốp cũng ngất ngư.

Bà Linh cười thành tiếng:

- Sư mày, cái gì cũng biết. Đứa nào hót với mày?

Sự thú nhận của bà Linh cho Vân biết cô đã thành công nửa đoạn đường. Cô đi tiếp đoạn đường sau:

- Bà Thảo Chi nói với con. Sáng nay người ta mới giao cho má hai trăm đô của chị Phấn gửi về.

- Mồm con mẹ Chi như cái ống cống. Nó cũng được một trăm đô của thằng con trai nó từ Cali gửi về, đi khoe cả xóm.

- Con biết.

- Tụi nó giao cho tao có năm trăm ngàn, trong khi đô là bây giờ ngoài chợ là sáu trăm hai. Mả cha chúng nó, ăn trên lưng của những cái khố rách. Việt kiều bẩn.

Vân lắc đầu thở ra:

- Cũng là thứ nghề nghiệp của người ta mà má. Mình có tiền xài là được rồi.

- Tao phải trả bao nhiêu thứ nợ.

Đó là một đòn chặn họng của bà Linh, song Vân vẫn bám mục tiêu:

- Má cho con mượn tạm năm chục đô

- Tiền đâu-

- Cam đoan cuối tháng con trả má. Sòng phẳng.

- Mày làm gì tiêu lắm thế?

- Con có việc. Má thấy đấy, bao giờ con cũng sòng phẳng với má.

Bà Linh biết tính Vân, quả thật cô con gái của bà luôn luôn sòng phẳng và khi có tiền luôn luôn rộng rãi. Bà cũng từng đôi pha phen mượn tiền của Vân và không cần biết Vân kiếm đâu ra hay có biết bà cũng giả vờ như không biết. Bà do dự một chút rồi cúi xuống dưới quầy cầm chiếc bóp da lớn đặt lên đùi, lúi húi đếm tiền đưa cho Vân:

- Cuối tháng nhớ trả tao để còn lấy tiền đóng hụi cho bà Phở. Hai bát hụi chết còn nằm đó.

Vân nhét tiền vào bóp:

- Má yên tâm.

Cô tươi cười nhặt lại tờ báo, thản nhiên ngồi đọc. Có vô số tiết mục để giải trí. Nào là chuyện I-Rắc tấn công Cô-Ét, chuyện thống nhất nước Đức, vãn hồi Hòa bình Campuchia, Liên Xô đang chia năm xẻ bảy. Đấy là chuyện giải trí thế giới. Chuyện Việt Nam thì vẫn là hàng lậu, hàng mạo hóa, hàng giả, điện nước chập chờn khi có khi không, trộm cắp, hiếp dâm, sách báo băng video đồi trụy- trong khi tỉnh này vẫn "lập thành tích", tỉnh kia vẫn "vượt kế hoạch", đại hội các cấp tiếp tục đưa ra các nghị quyết chống buôn lậu, chống tham nhũng, chống văn hóa cà chớn độc hại; rồi các nhà lý luận vẫn "phát huy quan điểm xã hội theo chiều hướng mới", "đả phá bọn chủ trương đa nguyên", "xây dựng nền kinh tế vững mạnh"," tổ chức lại hệ thống ngân hàng", "cải tổ cơ cấu hành chánh liên quan đến tham nhũng trì trệ", "đi tìm thực chất và giải pháp kinh doanh"-, các trang khiếu nại khiếu tố thì đầy rẫy chuyện bị bắt oan, bị chèn ép, bị chiếm nhà chiếm đất. Các mục khôi hài vẫn là chuyện đồng lương chết đói của thầy cô giáo, chuyện các trường học làm tiền phụ huynh học sinh, chuyện mấy ông cán bộ ăn hối lộ từ điếu thuốc lá đến vỡ nợ hàng tỉ đồng. Một tờ báo mới ra mắt đang quảng cáo báo mình gồm mười tiết mục yêu đương đại loại như chuyện tình của Sophia Loren, trước ngày hôn phối, yêu nhau cần biết, hạnh phúc tình yêu là gì- Câu lạc bộ làm quen đăng vài chục nam nữ thanh niên tìm bạn bốn phương với các sở thích yêu âm nhạc, thích thể thao, mê văn chương, khoái du lịch. Chỉ còn một thứ khoái không ai chịu nói thật.

Những khi rảnh rỗi, Vân đọc không sót một chữ ngoại trừ các mục lý luận dài dòng vô ích và các mục quan điểm lập trường khô như ngói nặng mùi "nhà nước". Họ viết thế vì phải viết như thế! Đấy là lý do chính. Tội nghiệp cho người cầm bút khi phải viết những cái mình không hề muốn viết!

Chiếc đồng hồ chạy pin trên tường phát ra một điệu nhạc dịu dàng rồi thong thả gõ mười một tiếng. Vân quăng tờ báo lên mặt bàn ăn gần đấy. Tiếng gót giày cô khua lạch cạch trên nền gạch bông.

- Nhớ mua cho má chai thuốc gội đầu Thái Lan đấy.

- Con nhớ rồi.

Vân trả lời, không ngoảnh lại. Bà Linh đặt cuốn sách trên lòng, nhìn theo cô con gái. Căn nhà trở nên vắng lặng, chỉ còn tiếng hát của một danh ca ngoại quốc mơ hồ vẳng lên. Bà Linh đã thất bại trong việc mở cái quán ăn này. Bà muốn quán của bà là thứ quán đặc biệt bán các loại đặc sản miền biển: cá, tôm, cua, sò, hào. Cách đây một năm, khi người tình của bà được xuất cảnh đi theo vợ con, ông ta đã để lại cho bà một số tiền. Căn nhà này chính là nhà của ông. Người em ruột của ông có hộ khẩu được dùng tầng trên, bà dùng tầng dưới với điều kiện được miễn trả tiền nhà trong một năm. Bà Linh bỏ vốn hùn với một bà bạn cũng ở cái tuổi xồn xồn quá lứa, chồng ở Mỹ và đã có vợ khác. Hai bà là một cặp ăn ý và hai người tình cũng là đôi bạn khá thân. Họ trù tính làm một quán ăn lịch sự, nhạc ra nhạc chứ không phải loại ê a rẻ tiền. Bàn ghế ra bàn ghế. Khang trang lịch sự để câu loại khách có tiền, những chủ xe đò chứ không phải lơ xe, những cán bộ đi xe du lịch chứ không phải thứ đi xe đạp hay gắn máy cà tàng, những chủ hàng vải, hàng điện máy chứ không phải những cô thợ may. Rất có thể sẽ có cả những cô cậu "Việt kiều yêu nước" hoặc ngoại kiều chứ không phải dân Sài Gòn ăn chơi ấm ớ. Đó là những con mồi, hai bà tính bắt về cho cái quán ăn Linh Xuân này. Linh Xuân cũng là hai cái tên của hai bà chủ.

Những tháng đầu, hai bà đã cố trổ tài ngoại giao, lôi kéo đúng các "đối tượng" mà các bà quen biết tới để "chiêu đãi" làm quen với quán. Song mọi sự đã thất bại. Trong khi mấy cái quán cơm bình dân bên kia đường, mấy cái quán cà phê vỉa hè đông vui nườm nượp thì quán bà vắng tanh. Buổi trưa một hai bàn khách, buổi chiều năm bảy bàn. Không đủ tiền đóng thuế. Chịu đựng nổi từ đó đến nay cũng đã là cố gắng lắm rồi. Bà Xuân thường bỏ đi dung dăng dung dẻ với kép và quay sang nghề bán mỹ phẩm, rất ít khi lui tới đây. Còn lại mình bà Linh chịu đựng. Người tình của bà đã đi Úc được một năm. Mặc cho những lời hứa hẹn anh ra đi rồi sẽ trở về, anh nhớ em, nếu làm ăn khá giả anh sẽ gửi quà đều đều cho em. Bà Linh hiểu rằng như thế là hết. Một vài lá thư rồi tất cả chui vào đống kỷ niệm xanh rêu. Bà trở về nhà, sửa sang lại căn phòng của mình, chuẩn bị cho một cuộc sống tự lập với tràn đầy hy vọng vào cái quán Linh Xuân này. Với cái tuổi năm mươi, năm đứa con, bà vẫn chưa tự cho cuộc đời mình là hết. Bà vẫn còn sức sống và phải sống. Thiếu gì người hơn tuổi bà vẫn sống phây phây. Bà sẽ chỉ dừng lại ít lâu để chờ thời cơ. Bà phải giẵm lên mọi cái miệng độc ác, phải xoay lưng lại với mọi thứ danh giá rởm, ngồi xổm lên cái thứ tiết hạnh cổ lỗ để sống hết cuộc đời mình. Mình sống cho mình, có đứa nào lo cho mình đâu! Đợi chúng nó chép miệng thương mình là lúc mình khốn nạn rồi. Chỉ khi chúng nó ghen tức lồng lộn, chúng nó chửi mình, ấy là lúc mình khá đấy. Bà vẫn thường nói với bạn bè như thế.