5. Hô Hào

THÔNG BÁO NỘI BỘ NGÀY: 6 tháng Tư GỬI: Toàn bộ nhân viên TỪ: Todd Birnie, giám đốc bộ phận VỀ: Thống kê năng suất làm việc tháng Ba Tôi không muốn coi đây là một lời cầu xin, mặc dù mới đầu nghe có vẻ giống thế (!). Chuyện là, chúng ta cần làm một công việc, chúng ta đã thỏa thuận ngầm với nhau sẽ làm việc đó (mọi người đã rút lương tháng vừa rồi chưa vậy, tôi thì đã rút rồi, ha ha ha). Chúng ta cũng đã - bước thêm một bước xa hơn - đồng ý là sẽ làm việc đó thật tốt. Giờ tất cả chúng ta đều biết rằng cách để làm một công việc một cách kém cỏi là suy nghĩ tiêu cực về nó. Giả sử chúng ta cần dọn sạch một cái giá. Cứ ví dụ thế nhé. Nếu chúng ta dành ra một giờ trước khi dọn giá để nói về tiến trình dọn dẹp nó, phàn nàn về nó, kinh hãi nó, xem xét lại những chuẩn mực đạo đức của việc dọn dẹp giá, sao cũng được, thì kết quả là, chúng ta làm cho tiến trình dọn dẹp cái giá trở nên khó khăn hơn thực chất. Chúng ta đều biết rất rõ rằng “cái giá” ấy sẽ được dọn sạch, căn cứ vào tình hình hiện tại, không phải bởi anh thì là bởi anh chàng sẽ thay thế anh và lĩnh lương của anh, bởi vậy câu hỏi thực chất chỉ còn là: Tôi muốn dọn dẹp một cách vui vẻ hay muốn dọn dẹp một cách buồn bã? Cái nào sẽ hiệu quả hơn? Cho tôi? Cái nào sẽ đạt được mục tiêu của tôi hiệu quả hơn? Mục tiêu của tôi là gì? Được trả công. Làm sao để tôi đạt mục tiêu đó một cách hiệu quả nhất ? Tôi dọn cái giá đó thật sạch và dọn thật nhanh. Và trạng thái tinh thần như thế nào sẽ giúp tôi dọn cái giá đó sạch và nhanh? Liệu câu trả lời có phải là: tiêu cực? Trạng thái tinh thần tiêu cực? Các bạn biết rất rõ rằng không phải thế. Bởi vậy điểm mấu chốt của thông báo này là: tích cực. Trạng thái tinh thần tích cực sẽ giúp ta dọn cái giá đó sạch và nhanh, qua đó sẽ đạt được mục tiêu của ta là được trả công. Tôi đang nói gì đây? Tôi huýt sáo trong khi các bạn làm việc à? Có lẽ vậy. Chúng ta hãy thử xem xét việc nhấc một cai xác nặng chẳng hạn như xác một con cá voi. (Thứ lỗi cho tôi chuyện cái giá/ cá voi, chúng tôi vừa mới về từ đảo Reston, nơi có 1) rất nhiều chiếc giá bẩn, và 2) đúng vậy đấy, các bạn tin hay không thì tùy, một con cá voi đang chết thối thực sự mà Timmy, Vance và tôi đã phải mó tay vào công việc dọn dẹp.) Bởi vậy hay giả sử bạn, cùng một số đồng nghiệp của bạn, được giao vụ nâng xác một con cá voi lên một chiếc xe tải sàn phẳng. Tất cả chúng ta đều biết chuyện đó rất khó. Và điều còn khó khan hơn nữa; làm công việc đó với thái độ tiêu cực. Điều mà chúng tôi – Timmy, Vance và tôi – nhận ra là cho dù chỉ với thái độ trung hòa thôi, thì công việc cũng đã rất khó khan. Chúng tôi cố gắng nâng con cá voi trong khi chúng tôi chỉ cảm thấy bình thường, Timmy, Vance và tôi, cùng với khoảng chừng một chục anh chàng khác, và chẳng xi nhê gì, con cá voi chẳng hề nhúc nhích, cho tới khi đột nhiên có một anh chàng, cựu thủy quân lục chiến, nói rằng điều chúng tôi cần là có ý chí vượt hoàn cảnh, đoạn tập hợp chúng tôi thành một vòng tròn nhỏ, và chúng tôi kiểu như hô khẩu hiệu. Chúng tôi được “lên dây cót tinh thần’’ . Mở rộng phép so sánh của tôi ở trên, chúng tôi biết rằng mình cần phải hoàn thành công việc, và hứng thú một chút với công việc đó, và quyết định làm việc đó với thái độ tích cực, và tôi phải nói với các bạn rằng, đó là một cảm giác khá đặc biệt, nó rất vui, vui khi con cá voi đó được nâng bổng lên không trung, với sự giúp sức của chúng tôi và những sợi đai lớn lấy từ xe anh chàng thủy quân lục chiến, và tôi phải nói rằng việc nâng con cá voi đang thối rữa đó lên trên chiếc xe tải sàn phẳng cùng với một nhóm toàn những người lạ là đỉnh cao chuyến đi của chúng tôi. Vậy điều tôi muốn nói là gì? Tôi đang nói (và nói một cách rất nhiệt thành, bởi vì điều này rất quan trọng): nếu có thể, hãy cố gắng giảm thiểu những tiếng cằn nhằn và sự thiếu tin tưởng bản thân trong những nhiệm vụ mà thi thoảng chúng ta phải làm quanh đây, những công việc mà có lẽ mới trông có vẻ chẳng dễ chịu gì. Tôi đang nói rằng hãy cố đừng mổ xẻ mọi thứ chúng ta làm thành ra tốt/ xấu/ vô cảm về mặt đạo lý. Đã qua lâu rồi cái thời người ta còn làm việc đó. Tôi đồ rằng mỗi chúng ta đều đã có những cuộc tự vấn bản thân như thể từ gần một năm trước, khi toàn bộ vụ này bắt đầu. Chúng ta đã dấn thân vào một con đường, và khi đã dấn thân vào con đường đó, với những lý do phù hợp nhất (như chúng ta đã xác định một năm trước đây), chẳng phải sẽ là hành động tự sát sao khi để tiến trình trên con đường đó bị đình trệ bởi ta bồn chốn muốn xét lại ? Có ai trong số các bạn đã từng quai búa tạ? Tôi biết một số bạn đã từng làm việc đó. Tôi biết một số bạn đã từng làm việc đó khi chúng ta dỡ hàng hiên nhà Rick. Chẳng phải rất thú vị sao khi ta không kiềm tay búa lại mà cứ để nó đập xuống nữa đập xuống mãi, để cho trọng lực giúp ta? Các bạn ạ, điều tôi muốn nói là, hay để trọng lực giúp các bạn tại đây, chính trong điều kiện làm việc của chúng ta: cứ giáng xuống, trút hết những cảm giác tự nhiên mà tôi chứng kiến hết lần này qua lần khác đã tạo ra nguồn năng lượng cực lớn trong rất nhiều người các bạn, khi hăng hái làm các công việc được giao mà không hề đồn đóan hay suy nghĩ thiếu kiên định. Còn nhớ tuần kỷ lục của Andy hồi tháng Mười, khi anh ấy làm gấp đôi số lượng bình thuờng của mình không? Bất chấp tất cả mọi điều khác, tạm quên đi tất cả những suy nghĩ nhu nhược về đúng/ sai vân vân và vân vân, chẳng phải đó là một điều đáng để chiêm ngưỡng sao. Bên trong và tự bản thân nó? Tôi nghĩ rằng, nếu mỗi chúng ta nhìn sâu vào thâm tâm mình, chẳng phải chúng ta đều hơi ghen tị sao? Chúa ơi, anh ấy cứ giáng xuống liên tục, ta có thể thấy niềm hứng khởi đầy sinh lực trên khuôn mặt anh ấy mỗi lần anh ấy vội vã lướt qua chúng ta để đi lấy thêm khăn lau. Còn chúng ta thì chỉ đứng đó như muốn nói, Chà, Andy, thứ gì nhập vào người anh vậy? Và chẳng ai có thể tranh cãi với những con số của anh ấy? Và chẳng ai có thể tranh cãi với những con số của anh ấy. Những con số đó được ghi ở Phòng Giải Lao của chúng ta để tất cả mọi người có thể thấy, vượt trội so với những con số còn lại, và dù từ tháng Mười đến giờ Andy vẫn chưa lặp lại thành tích ấy nhưng, 1) không ai trách anh vì điều đó, đó là những con số huyền diệu, và 2) tôi tin tưởng rằng cho dù Andy chẳng bao giờ đạt được những con số đó một lần nữa, hẳn đâu đó trong tim anh ấy vẫn thầm trân trọng ký ức về nguồn năng lượng thần diệu đã tuôn ra khỏi con người anh trong tháng Mười đáng nhớ đó. Tôi thực lòng không nghĩ rằng Andy có thể có được một tháng Mười như thế nếu như anh ấy nuông chiều bản thân hay thỏa mãn bất kỳ suy nghĩ ngờ vực hoặc xu hướng xét lại nào, phải không? Tôi không cho là vậy. Andy trông hoàn toàn tập trung, hoàn toàn thoát xác, các bạn có thể thấy trên khuôn mặt anh ấy, có lẽ bởi vì đứa con mới sinh chăng? (Nếu thế thì Janice cần phải sinh con mỗi tuần, ha ha.) Dù sao thì, tháng Mười là cách Andy bước vào một Sảnh Danh Vọng, ít nhất là trong tâm trí tôi, và chính bởi thế những con số của anh ấy không còn bị theo dõi sát sao nữa, ít nhất là từ phía tôi. Cho dù anh ấy đã trở nên phiền muộn và thu mình (và tôi nghĩ tất cả chúng ta đã nhận ra rằng anh ấy khá phiền muộn và thu mình kể từ tháng Mười), các bạn sẽ không thấy tôi theo dõi sát sao những con số của anh ấy nữa, cho dù tôi không thể nói những người khác thì như thế nào, những người khác có thể vẫn đang theo dõi sự suy giảm số lượng đáng lo lắng của Andy, cho dù tôi thực sự hy vọng rằng họ không làm thế, như thế thì không thật công bằng, và hãy tin tôi, khi tôi láng máng nghe được tin, chắc chắn tôi sẽ cho Andy biết, và nếu Andy quá buồn phiền không muốn nghe tôi, tôi sẽ gọi cho Janice ở nhà. Còn về chuyện sao Andy lại phiền muộn? Tôi đoán là anh ấy đang trở nên bị kích động thần kinh, và xét lại những hành động của anh ấy hồi tháng Mười - và chà, chẳng phải đáng xấu hổ sao, chẳng phải chẳng có lợi ích gì, khi mà Andy đã hoàn thành tháng Mười kỷ lục đó và rồi ngồi than khóc về nó? Than khóc có thay đổi được gì không? Liệu những hành động Andy đã làm, liên quan đến những nhiệm vụ tôi đã giao cho anh ấy làm ở Phòng 6, có thể đảo ngược được bởi những than khóc của anh ấy, liệu những con số của anh ấy trên tường Phòng Giải Lao có thể trôi tuột xuống mất tích một cách diệu kỳ không, liệu người ta có thể đột nhiên bước ra khỏi Phòng 6 mà cảm thấy hoàn toàn không có vấn đề gì hay không? Chúng ta đều biết rằng không thể. Chẳng có ai có thể bước ra khỏi Phòng 6 mà cảm thấy hoàn toàn không có vấn đề gì. Thậm chí các bạn, những người làm nhưng điều bắt buộc phải làm ở Phòng 6, cũng không thể bước ra ngoài mà có thể cảm thấy hoàn toàn thoải mái, tôi biết điều đó, tôi đã từng làm những việc trong Phòng 6 khiến tôi không thể nào cảm thấy tuyệt vời cho được, hãy tin tôi đi, sẽ chẳng ai cố chối bỏ rằng Phòng 6 có thể rất tệ, công việc chúng ta làm rất khó khăn. Nhưng những người bên trên chúng ta, nhưng người giao công việc cho chúng ta, dường như nghĩ rằng công việc chúng ta làm ở Phòng 6, ngoài việc khó khăn ra, còn rất quan trọng, tôi đoán rằng đó chính là lý do tại sao họ bắt đầu theo dõi những con số của chúng ta chặt chẽ đến như vậy. Và hãy tin tôi, nếu các bạn muốn Phòng 6 là một nơi còn tồi tệ hơn hiện tại, thì hãy than vãn về nó trước, sau, và trong suốt thời gian làm việc, rồi nó sẽ thực sự bốc mùi ghê gớm, thêm vào đó, sau khi đã than vãn tha hồ như thế, những con số của các bạn thậm chí sẽ càng thụt lùi hơn nữa, và đoán thử xem : Chúng ta sẽ không đạt. Trong cuộc họp các bộ phận, tôi đã được chỉ thị một cách rõ ràng và dứt khoát rằng những con số của chúng ta không được phép thụt lùi hơn nữa. Tôi đã nói rằng (và hãy tin tôi, chuyện này đòi hỏi sự can đảm, nhất là trong không khí lúc đó ở cuộc họp các bộ phận): này các vị, người của tôi mệt mỏi rồi, đây là công việc khó khăn đối với chúng tôi, cả về thể xác và tinh thần. Và vào lúc đó, ở cuộc họp, hãy tin tôi, sự yên lặng mới thật là điếc tai chứ. Ý tôi là thực sự điếc tai đó. Và nhìn biểu hiện của bọn họ trông có vẻ chẳng tốt đẹp gì cả. Và tôi được nhắc lại, một cách rõ ràng và dứt khoát, bởi chính Hugh Blanchert, rằng những con số của chúng ta sẽ không được hạ xuống nữa. Và tôi được yêu cầu nhắc nhở các bạn - nhắc nhở chúng ta, tất cả chúng ta, bao gồm cả tôi nữa - rằng nếu chúng ta không thể tự dọn dẹp “cái giá” mình được giao, thì sẽ không chỉ có những người khác được cử tới để dọn “cái giá” đó, mà có thể chúng ta sẽ thấy mình ở trên “cái giá” đó, trở thành “cái giá” đó, với ai đó dùng nguồn năng lượng tích cực của họ để xử lý chúng ta. Và lúc đó tôi nghĩ các bạn có thể hình dung mình cảm thấy hối hận nhường nào, vẻ hối tiếc sẽ hiển hiện trên khuôn mặt các bạn, như thể đôi lúc chúng ta đã từng chứng kiến, ở Phòng 6, sự hối tiếc trên khuôn mặt của những “cái giá” khi họ bị “dọn dẹp”, bởi vậy tôi yêu cầu các bạn, cần phải hành dộng nhanh chóng nhất, cố gắng hết sức mình để không bị biến thành “cái giá”, mà chúng tôi, những đồng nghiệp cũ của các bạn, sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc dọn dọn dọn với tất cả năng lượng tích cực của chúng tôi, mà không hề nhìn lại, ở Phòng 6. Điều này người ta đã nói rõ ràng với tôi ở cuộc họp và giờ tôi đang cố để nói rõ ràng với các bạn. Tôi đã nói đi nói lại rồi, nhưng xin mời hãy ghé qua văn phòng của tôi, bất cứ ai có hồ nghi, hồ nghi về điều chúng ta làm, và tôi sẽ cho các bạn xem những bức ảnh về con cá voi khổng lồ mà các con tôi và tôi đã nâng lên bằng năng lượng tích cực của chúng tôi. Và tất nhiên thông tin này, tức là thông tin rằng các bạn đang hồ nghi và phải tới gặp tôi ở văn phòng của tôi, sẽ không lan truyền ra ngoài văn phòng của tôi, dù rằng tôi chắc chắn rằng tôi thậm chí chẳng cần phải nói điều đó, với bất cứ ai trong số các bạn, những người đã biết tôi trong nhiều năm. Tất cả sẽ ổn và tất cả sẽ ổn, vân vân và vân vân. Todd HƯƠNG THẢO dịch