LỜI CUỐI SÁCH NHÂN VIÊN CÔNG TÁC TUYẾN HAI
Từng có một đàn anh làm dịch vụ mai táng giới thiệu với người ủy thác về tôi như thế này: “Tôi là nhân viên công tác tuyến đầu, còn cậu ta (tức là tôi) là nhân viên công tác tuyến hai. Nhưng đừng vì thế mà xem thường người ta nhé! Khi chúng tôi xông pha trên tuyến đầu, có hàng tá người ở bên cạnh giúp đỡ. Nhưng khi đến lượt cậu ta, chỉ có một mình làm việc, áp lực tinh thần lớn hơn chúng tôi rất nhiều!”
Đúng vậy! Quả thật có thể xem chúng tôi là nhân viên công tác tuyến hai. Khi sự việc bất ngờ xảy ra, có thi thể ở đó, người thân trong nhà sẽ thấy sợ hãi, nhân viên công tác tuyến đầu lao ra trận, sẽ có mặt tại hiện trường trong thời gian ngắn nhất, hoàn thành công việc với tốc độ nhanh nhất (chuyển thi thể đến nhà xác và các nghiệp vụ tiếp theo), rồi cơ quan chấp pháp và nhân viên mai táng đều ở lại hiện trường “tiếp thêm can đảm” cho gia đình (có lúc không chỉ có mặt một công ty mai táng). Nhưng nhân viên công tác ở tuyến hai phải ở lại hiện trường một mình trong thời gian dài nhất để tránh cho mùi hôi lan ra ngoài, cũng tránh làm hàng xóm sợ hãi. Chúng tôi sẽ không mở cửa sổ trong quá trình dọn dẹp, đương nhiên cũng đóng luôn cả cửa chính. Tuy không cần đối mặt trực tiếp với thi thể, nhưng lại có nỗi sợ khi phải ở một mình trong phòng kín, và cú sốc khi nhìn thấy hiện trường cùng với cảm giác buồn nôn khi mùi hôi nồng nặc chui vào khoang mũi.
Khi ở hiện trường án mạng, không có người cùng chia sẻ nỗi sợ là điều đáng sợ nhất. Cái chúng tôi đang đối mặt không phải nơi dơ bẩn thông thường, mà là không gian nơi một sinh mạng ra đi. Thị giác, khứu giác và xúc giác đều không ngừng tác động lên thể xác lẫn tinh thần. Trang bị bảo hộ đã che chắn cơ thể nhưng không thể trang bị cho nội tâm của mình. Nhìn vết máu dưới sàn, trên tường, đầu óc dần trở nên hỗn loạn, bất cứ động tĩnh nào cũng có thể làm chúng tôi sợ chết khiếp.
Nhớ có một lần đang làm việc, trong nhà đột nhiên vang lên âm thanh giống như tiếng nức nở khẽ khàng, làm đồng nghiệp tôi giật mình hét lớn (tôi còn tưởng anh ta đã đụng chạm vào thứ gì đó...) Nghe kỹ hóa ra là tiếng đồng hồ báo thức bị chôn dưới đống quần áo, không biết đã reo liên tục mấy ngày, tôi lần theo âm thanh tìm được nó thì đồng nghiệp mới bình tĩnh lại.
Nỗi sợ và phiền muộn chôn giấu sâu nơi đáy lòng tôi không được giải tỏa và xoa dịu, nên mỗi lần dọn dẹp xong đều bị mất ngủ nhiều đêm liền. Tuy đã nhắm mắt lại nhưng cứ trăn trở mãi, không thể chợp mắt, hình ảnh khi làm việc bất giác hiện lên trong đầu. Cho dù đã ngủ, cũng sẽ không ngừng mơ thấy cảnh ở hiện trường, máu và các dấu vết, những con giòi đang ngọ nguậy không ngừng được phóng đại lên, dường như còn ngửi thấy mùi hôi thối, tôi thấy mình như đã quay trở lại hiện trường, liên tục lặp lại công việc dọn dẹp...
Do môi trường làm việc... có thể coi là “tai nạn lao động”, trừ việc chạm vào thi thể có khả năng nhiễm độc xác chết (trên mu bàn tay của tôi có), cơ thể cũng bị dị ứng, nổi mẩn vì trang phục bảo hộ oi bức, thậm chí còn suy giảm nhận thức về nhiệt độ, trở nên rất sợ lạnh. Dần dà tôi cũng gặp vấn đề thiếu ngủ, còn bắt đầu suy nghĩ linh tinh. Có lần xử lý xong hiện trường ngã lầu do tai nạn, mấy đêm liên tiếp tôi đều mơ thấy bản thân vì nhiều nguyên nhân khác nhau (chẳng hạn như thất nghiệp trong thời gian dài, tình cảm trắc trở, bệnh lâu mất hết ý chí...) mà nhất thời nông nổi quyết định nhảy lầu. Cho đến một đêm của nhiều ngày sau đó, tôi đi thang máy lên sân thượng nhà mình, đứng bên lan can tầng thượng nhìn xuống dưới, tôi thì thầm: “Cao quá, ngã xuống mà không chết chắc chắn sẽ đau lắm, mình có muốn tự sát cũng không chọn cách này. Nói xong, tôi bỗng có cảm giác như trút được gánh nặng, sau đó đi thang máy trở xuống nhà.
Một hôm trong lúc đang ăn với một người bạn, tôi tâm sự với anh ta mỗi khi làm việc xong sẽ gặp tình trạng khó ngủ trong nhiều ngày. Anh ta gợi ý, tại sao không viết hết tất cả những gì tôi chứng kiến, những gì tôi suy nghĩ khi ở hiện trường ra, để bản thân hồi tưởng lại từng chi tiết một, để giải tỏa cảm xúc trong lòng và cũng có ích cho công việc sau này. “Coi người khác là tấm gương, có thể thấu hiểu được và mất”, câu nói này của người bạn như đã khai sáng cho tôi, cũng là một cách tốt để tôi tìm lối ra cho cảm xúc.
Thế là tôi thử ghi chép lại toàn bộ những vụ án từng gặp, tôi đã nghĩ thoáng hơn, cảm xúc được giải tỏa. Dần dà, tôi không còn rầu rĩ vì nằm mãi không ngủ được như trước nữa, ngược lại có thể nằm xuống ngủ ngay một giấc liền mạch đến sáng.
...Theo như tôi biết...
Tôi từng đọc được một đoạn thế này trên trang Facebook Kobe Energineer: “Nếu bạn ở một mình cảm thấy cô đơn, hãy tắt đèn đi, bật ti vi lên, mở một bộ phim ma. Lát sau, bạn sẽ cảm thấy trong bếp có người, trong nhà vệ sinh cũng có người, dưới gầm giường cũng có người.” Nhưng công việc của chúng tôi không cần rắc rối như vậy cũng có thể “tự tìm niềm vui” (hay là tìm niềm vui trong đau khổ nhỉ?).
Tôi thường ở một mình trong không gian hiện trường gần như khép kín, không cảm thấy cô đơn vì có nỗi sợ bầu bạn cùng mình. Ngoài ra còn có chất bẩn, nước xác và mùi hôi thối, rất nhiều giòi, ruồi nhặng và gián cũng đến góp vui. Đôi lúc cũng sợ một mình tôi cô đơn, ruồi sẽ bay lượn quanh người tôi, gián sẽ chơi trốn tìm trên người tôi, hoặc sẽ cảm thấy có người ở thế giới khác đang đứng bên cạnh “giám sát” tôi... Nói chung, sẽ không dễ thấy nhàm chán hoặc cô đơn, nhưng áp lực vô hình cũng không dễ xóa bỏ như thế.
Khi tôi bắt đầu viết lại những gì gặp được trong công việc, bạn bè còn đề nghị tôi tạo một trang Facebook để chia sẻ với mọi người những câu chuyện này. Tuy tôi làm công việc dọn dẹp vệ sinh, nhưng đó là công việc dọn dẹp vệ sinh đặc biệt. Theo cách nói của cậu ta, công việc này còn đặc thù hơn tám ngành dịch vụ lớn, có thể để nhiều người hơn nữa thấu hiểu và cảm nhận được sự vất vả của nó, cũng là cơ hội để thấy được thực tế xã hội mà truyền thông chưa đưa tin. Thế là trang “Người dọn dẹp hiện trường án mạng” đã ra đời, tiếp tục chia sẻ những câu chuyện dọn dẹp hiện trường đặc thù, nhờ đó mà tôi có cơ hội tập hợp những bài viết này lại thành sách, để đặt một dấu chấm hết cho sinh mạng của người khác, cũng để sinh mạng của bản thân tìm ra chặng đường tiếp theo.