- 2 -
Hãy thử bài tập này trong Định hướng Kiểm tra Giác quan!
Sự chú ý của bạn ở đâu vào thời điểm hiện tại? Ấn tượng cảm thọ nào đang chiếm ưu thế bây giờ? Đó có phải là nhãn môn khi bạn xem trang giấy, nhĩ môn bị thu hút bởi âm thanh hay cảm thọ xúc chạm do thân tiếp xúc trên chiếc ghế bạn đang ngồi. Thời điểm này là thời gian để thiết lập thói quen hiện diện một cách có ý thức trước cửa giác quan và nhận biết những gì đang xảy ra trong một ấn tượng giác quan (xúc).
Hãy chọn một căn môn và chú ý đến những gì đang xảy ra ở đó. Cảm thọ gì đang hiện diện; chất lượng của cảm thọ đó là gì; nó dễ chịu, khó chịu hay trung tính? Những suy nghĩ được liên kết với nó? Hãy thông báo đặc biệt về những thay đổi. Sẽ rất hữu ích nếu bạn tạo thói quen kiểm tra bản thân trong công việc hàng ngày: mình đang ở cánh cửa giác quan nào; những gì đang xảy ra ở đó; những cảm thọ liên quan phát sinh là gì?
Duyên khởiChiến lược hiện diện tại một giác quan này liên quan đến ứng dụng thực tế và nghiên cứu về Duyên khởi, Paticcasamuppada. Khi bạn trải nghiệm một loạt các sự kiện nhân quả, bạn có thể ngăn chặn chúng ở mối liên kết của ý thức, ấn tượng giác quan và/hoặc cảm thọ. Khả năng làm được điều này mang lại cho bạn khả năng thoát khỏi vòng khổ đau có điều kiện mà hầu hết mọi người vô tình bị mắc kẹt trong đó.
Nguyên lý Duyên khởi là một chủ đề sâu sắc, nó là cốt lõi của Giáo lý Đức Phật, được minh họa bởi một câu chuyện nổi tiếng trao đổi giữa Đức Phật và thị giả riêng của Ngài, Ananda. Ananda tình cờ nhận xét rằng ông nghĩ đó là một điều dễ hiểu. Đức Phật trả lời bằng cách nói, 'Không phải như vậy Ananda, đừng bao giờ nói điều như vậy. Tại vì người ta không hiểu lý duyên khởi, không thể thâm nhập nó, nên tâm mê muội. Giống như một cuộn dây trở nên rối rắm và thắt nút lại, chúng sinh cũng bị mắc bẫy và không thể tự giải thoát mình khỏi bánh xe sinh tử, những điều kiện đau khổ và những trạng thái của địa ngục và sự hủy hoại'.
Chúng ta có thể gỡ rối bằng cách 'thấu hiểu' về duyên khởi thông qua nhận thức ở cửa giác quan. Những gì chúng ta đang trải qua bây giờ là kết quả của một loạt các sự kiện phát sinh do các điều kiện trước đó và được liên kết như một chuỗi tác động nhân quả, tức là sự tồn tại theo chu kỳ. Sẽ rất hữu ích nếu có kiến thức về mười một mắt xích trong vòng Duyên khởi. Ngay cả những kiến thức lý thuyết như vậy cũng sẽ chỉ cho bạn đi đúng hướng và có khả năng thoát khỏi những điều kiện mà nó gây ra:
1. Với Vô minh như một điều kiện thì Nghiệp hay Hành nghiệp phát sinh; 2. Với Hành làm duyên cho Thức sinh khởi; 3. Với Thức làm duyên Danh/Sắc phát sinh; 4. Với Danh/Sắc làm duyên thì Sáu Căn (lục nhập) phát sinh; 5. Với Lục Căn làm duyên cho Xúc (cảm xúc giác quan) phát sinh; 6. Lấy Ấn tượng giác quan làm điều kiện cho cảm thọ (vedanà) phát sinh; 7. Với Thọ là duyên, Thủ phát sinh; 8. Với Thủ làm điều kiện thì Sự tham ái phát sinh; 9. Với sự tham ái như một điều kiện, sự chấp trước phát sinh; 10. Với sự chấp trước làm điều kiện sự trở thành (Hữu) phát sinh; 11. Với Hữu là duyên Đau, già và chết sanh khởi, tức là khổ hữu duyên.[A]
Đây là câu chuyện giác ngộ của Bahiya, người mặc áo choàng bằng vỏ cây, người đã có thể thực hành theo cách này. Bahiya, ban đầu là một thương gia, đang đi trên biển với tất cả hàng hóa của mình thì bị đắm tàu và bị tắp vào bờ trần truồng. Ông ta tìm vỏ cây để che thân và một cái bát cũ, và anh ta đi khất thực. Người dân địa phương bị ấn tượng bởi vẻ ngoài khắc khổ của ông và danh tiếng của ông như một nhà tu khổ hạnh ngày càng lớn. Ông ta đã bị thử thách khi mọi người mời ông ta những chiếc áo choàng đẹp, nhưng biết rằng họ sẽ mất niềm tin vào ông ta nếu anh ta chấp nhận, nên ông ta từ chối, tiếp tục lừa dối. Bahiya được đưa vào một ngôi đền và được tôn thờ như một vị A la hán (Đấng đã giác ngộ) để rồi dần dần ông tin rằng mình thực sự là một bậc giác ngộ. Ông ấy sống hoàn hảo và có được khả năng tập trung tốt. Một ngày nọ, khi đang ngồi thiền, người ta kể rằng một vị thiên, người từng có quan hệ huyết thống, đã có thể thuyết phục Bahiya rằng ông ta không thực sự giác ngộ chút nào và ông ta nên đến gặp Đức Phật, một vị A-la-hán có thể giúp đỡ ông ta.
Bahiya đã thực hiện một cuộc hành trình dài đến thăm Đức Phật tại Savatti và đến tu viện đúng lúc Đức Phật chuẩn bị đi khất thực hàng ngày. Bahiya đã ba lần cầu xin Đức Phật dạy Pháp cho mình trước khi Đức Phật đồng ý dạy vào một thời điểm không thích hợp như vậy.
Sau đó, Đức Phật đưa ra những chỉ dẫn ngắn gọn này:
- Vậy này Bàhiya, Ông cần phải học tập như sau: "Trong cái thấy, sẽ chỉ là cái thấy. Trong cái nghe, sẽ chỉ là cái nghe. Trong cái thọ tưởng, sẽ chỉ là cái thọ tưởng. Trong cái thức tri, sẽ chỉ là các thức tri ". Như vậy, này Bàhiya, Ông cần phải học tập. Vì rằng, này Bàhiya, nếu với Ông, trong cái thấy, sẽ chỉ là cái thấy; trong cái nghe, sẽ chỉ là cái nghe; trong cái thọ tưởng, sẽ chỉ là cái thọ tưởng; trong cái thức tri, sẽ chỉ là cái thức tri. Do vậy, này Bàhiya, ông không là chỗ ấy. Vì rằng, này Bàhiya, Ông không là đời này, không là đời sau, không là đời chặng giữa. Như vậy là đoạn tận khổ đau.[B]
Thông qua chỉ dẫn ngắn gọn này, Bahiya ngay lập tức được Giác ngộ - thông qua sự không bám chấp - do đó trở thành một vị A-la-hán. Không lâu sau khi Đức Phật ra đi, Bahiya bị một con bò húc chết. Khi Đức Phật đi khất thực trở về và thấy Bahiya đã chết, Ngài sắp xếp hỏa táng và xây dựng một bảo tháp cho ông. Khi được hỏi số phận của Bahiya là gì, Đức Phật nói rằng bởi vì ông ấy đã nắm bắt được đề mục thiền định trước sự hiện diện của vị thầy, và thực hành theo chỉ dẫn của Pháp, Bahiya đã đạt được Niết bàn (Parinibbana), Giác ngộ cuối cùng.