- 5 -

Kiềm chế và Hòa hợp

Theo truyền thống, người hành thiền phải chính thức đảm nhận, hoặc chấp nhận, năm giới luật (giới) như một điều kiện tiên quyết cho thiền định. Chúng là những nền tảng mà thực hành tốt dựa vào, không có chúng thì không thể đạt được định tốt. Những hạn chế này cần được xem xét và chấp nhận, vì chúng đóng vai trò như những người bảo vệ cho sự an lạc của bạn trên con đường thiền định: 1) kiềm chế không làm hại hoặc lấy đi mạng sống; 2) không lấy của không cho; 3) kiềm chế lạm dụng các giác quan; 4) tránh nói dối và thô lỗ; và 5) tránh uống những chất say khiến tâm mê muội. Đây là nền tảng đạo đức của hệ thống ba phần. Nhưng chúng không được coi là những điều 'không-không' (như những phủ định/giới cấm) đơn thuần vì chúng được cân bằng bởi việc nuôi dưỡng những suy nghĩ tích cực.

Hồi ức

Chất lượng của hồi ức hay nhận thức đầy đủ có được thông qua việc phát triển và quản lý ba kỹ năng thiền định: Tinh tấn đúng (chánh tinh tấn), Chú ý đúng (chánh niệm) và Tập trung đúng (chánh định). Tinh tấn đúng theo nghĩa phát khởi, duy trì và quân bình tinh tấn; thiền định là đúng khi có sự chú ý chặt chẽ và không thiên vị đến các đối tượng thiền khác nhau khi chúng phát sinh; định là đúng khi nó tập trung vào và tăng cường sự tập trung thiền định. Tinh tấn quá nhiều khiến tâm bất an; không đủ thí lại khiến đầu óc uể oải; định nhiều quá thì hạn chế tỉnh giác, không đủ thì tâm mất tập trung; nhưng không bao giờ có thể có quá nhiều sự chú ý, vì mức độ chú ý chính là yếu tố giúp thực hành sâu sắc hơn. Việc quản lý thành công các kỹ năng thiền định này sẽ tạo ra chánh niệm hoặc sự hiện diện của tâm trí, điều kiện tiên quyết cho sự phân biệt tinh vi.

Sáng suốt và trí tuệ

Trí tuệ sáng suốt là trí thông minh phát hiện ra bản chất thực sự của sự vật bằng cách nhìn xuyên qua tâm trí 'ẩn sâu' đến các quá trình cơ bản. Nó dựa trên một nhận thức không phản ứng, một thái độ hòa hợp hoàn hảo và một sự chú ý thâm nhập có tiềm năng để thấy 'cái gì thực sự là'. Kết quả của sự thực hành như vậy là sự hiểu biết trực tiếp qua kinh nghiệm về ba đặc tính phổ quát của sự tồn tại: thay đổi (vô thường), bất toại nguyện (khổ) và quá trình vô ngã mà đỉnh điểm là một loạt hiểu biết sâu sắc giúp giải phóng quan điểm của một người khỏi những biến dạng do vô minh gây ra.

Chiến lược gấp ba và những bất tịnh trong tâm trí

Những bất tịnh về tinh thần được cho là hiện diện trong ba lớp phân tầng trong tâm trí: 1) ngủ yên 2) biểu hiện và 3) hiện hành. Những bất tịnh này, hay tam độc tham, sân, si, có thể được xử lý theo ba cách: thứ nhất, hiện hành của chúng có thể được kiềm chế bằng cách điều hòa hành vi của một người; thứ hai, khi chúng biểu hiện trong tâm trí, chẳng hạn như những ý nghĩ giận dữ, thì chúng có thể được dập tắt một cách khéo léo thông qua thực hành tập trung trong thiền định; cuối cùng khi chúng được nhìn thấy ở cội nguồn chính hay mức độ tiềm tàng của chúng thì chúng có thể bị diệt trừ thông qua thiền minh sát.

Đây là một ví dụ về cách sử dụng chiến lược ba tầng để đối phó với cảm xúc tiêu cực rắc rối nhất của chúng ta - tức giận. Đầu tiên, hãy kiềm chế hành vi của bạn trong tình huống cơn tức giận phát sinh, do đó không cho nó cơ hội được thể hiện; ngay khi cơn giận nổi lên trong tâm trí dưới dạng những suy nghĩ tiêu cực thì một kỹ thuật thiền định tĩnh lặng sẽ làm dịu cơn giận trong tâm trí. Nhưng chỉ thông qua thiền minh sát nơi ảo tưởng về bản ngã được nhìn thấy ở nguồn gốc chính của nó, như khái niệm về 'tôi' và 'của tôi', thì cơn giận ở cấp độ ngủ yên mới có thể được nhìn thấy với khả năng loại bỏ nó tận gốc.