Chương 11 THỨC TỈNH

Vào khoảng mười tám tuổi Alba vĩnh viễn từ biệt tuổi thiếu niên. Chính trong thời gian cô cảm thấy mình là một người phụ nữ, Alba vào trong gian phòng cũ, tại đó vẫn còn bức tranh bích họa mà cô đã bắt đầu vẽ từ rất nhiều năm trước đó. Cô lục tìm trong những lọ sơn màu cũ cho tới khi tìm thấy một chút sơn màn đỏ và trắng hãy còn tươi mát, cô cẩn thận trộn lẫn hai mầu, sau đó vẽ một trái tim lớn mầu hồng vào khoảng trống cuối cùng trên những bức tường. Cô đã yêu. Sau đó cô quẳng bút và những lọ mầu vào sọt rác, rồi ngồi ngắm những hình vẽ một lúc lâu, để nhìn lại những câu chuyện buồn, vui của mình. Cô rút ra một bản quyết toán nói rằng cô đã sống hạnh phúc và từ biệt tuổi thơ ngây bằng một tiếng thở dài.

Năm đó có nhiều sự việc thay đổi trong cuộc đời cô. Cô đã kết thúc việc học tại trường trung học và quyết định theo học khoa triết học, theo ý thích, và học âm nhạc để chống lại ý định của ông ngoại vẫn cho rằng nghệ thuật chỉ là một thứ làm mất thì giờ, và ông tán dương luôn miệng về những ưu điểm của những nghề tự do hoặc khoa học. Ông ngoại cũng đã dặn cô dè chừng đối với vấn đề yêu đương và hôn nhân vẫn bằng những lời ngang ngạnh mà ông nhắc đi nhắc lại mãi với Jaime để thúc dục anh tìm một người yêu đứng đắn và cưới vợ đi, vì anh vẫn còn là một anh thanh niên già độc thân. Ông nói đàn ông có vợ là tốt nhất, nhưng trái lại, phụ nữ như Alba bao giờ cũng thiệt thòi trong mọi cuộc hôn nhân. Những lời cảnh cáo răn đe của ông ngoại như bốc hơi bay đi mất khi Alba trông thấy Miguel lần đầu tiên trong một chiều mưa lạnh đáng nhớ, trong quán cà phê của trường đại học.

Miguel là một thanh niên da xanh tái, mắt long lanh sáng rực, quần bạc mầu, đi ủng của thợ mỏ, đang học năm cuối cùng của khoa Luật. Anh là người lãnh đạo cánh tả. Con người anh như bốc lửa bởi một say mê không thể kiềm chế: đi tìm công lý. Nhưng điều đó cũng không cấm anh nhận thấy Alba đang ngắm nghía mình. Anh ngẩng mặt và hai đôi mắt của họ gặp nhau. Họ nhìn nhau, ngỡ ngàng, và ngay từ lúc đó họ đã bắt đầu tìm mọi hoàn cảnh để ở gần nhau bên cạnh những hàng bạch dương trong vườn hoa, mà họ thường đi qua trong tay đầy sách và kéo theo cây đàn cello của Alba. Ngay từ lần găp gỡ đầu tiên Alba đã nhận thấy anh mang một chiếc phù hiệu nho nhỏ trên cánh tay áo: một bàn tay nắm chắc giơ lên cao. Cô quyết định không nói với anh cô là cháu gái của Esteban Trueba, và lần đầu tiên trong đời, cô dùng đến cái họ mà cô mang trong giấy tờ căn cước của mình: Satigny. Rồi sau cô cũng sớm nhận ra rằng tốt hơn hết là không nói cả với tất cả các bạn bè khác nữa. Ngược lại cô có thể kiêu hãnh kể mình là bạn của Pedro García Con, người rất được sinh viên quen thuộc, và của Nhà Thơ mà cô đã từng được ngồi trên đùi ông từ ngày cô còn bé tí, người mà lúc đó đã được biết đến trong mọi thứ ngôn ngữ, và những vần thơ của ông được truyền miệng trong thanh niên hoặc ghi bằng chì than trên những bức tường.

Miguel nói về cách mạng. Anh nói cần phải dùng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực của chế độ hiện hành. Tất nhiên Alba không có một chút quan tâm nào đến chính trị, mà cô chỉ muốn nói về tình yêu. Cô đã chán ngấy những bài diễn thuyết của ông ngoại, những cuộc tranh cãi giữa ông với cậu Jaime, và những sinh hoạt trong mọi chiến dịch tranh cử. Sự tham gia chính trị duy nhất trong cuộc đời cô cho tới lúc đó chỉ là một lần đi cùng một số học trò khác đến ném đá vào đại sứ quán Mỹ quốc, nhưng cũng không có lý do gì thật rõ, và vì việc đó cô đã bị đuổi học một tuần lễ, và thiếu chút nữa đã gây ra cho ông ngoại một cơn đau tim nữa. Nhưng trong trường đại học, chính trị là một điều không thể tránh được. Cũng như mọi thanh niên vào trường năm đó, cô khám phá ra cái lôi kéo của những đêm không ngủ trong một quán cà phê, chuyện trò với nhau về những biến đổi mà thế giới cần thiết và người nọ lây sang người kia cái say sưa về lý tưởng. Đêm khuya cô mới trở về nhà, miệng đắng và quần áo đượm mùi thuốc lá khét lẹt, trong đầu bốc nóng chủ nghĩa anh hùng, chắc chắn với mình, nếu thời cơ tới, mình có thể hi sinh cuộc đời cho một sự nghiệp chính nghĩa. Vì tình yêu, Miguel, chứ không phải vì niềm tin lý tưởng, Alba cùng nhiều sinh viên khác chiếm giữ một ngôi nhà trong trường đại học, cố thủ ở đó để ủng hộ một cuộc đình công của công nhân. Đó là những ngày cắm trại, diễn thuyết bốc lửa, từ trong cửa sổ thét lên chửi bới bọn cảnh sát cho tới khi khản giọng. Họ xây dựng những chiến lũy bằng bao đất và đá tảng khuân từ sân trường vào, đóng chặt mọi cửa ra vào và cửa sổ với ý định biến ngôi nhà thành một pháo đài, và kết cục nó trở thành một sà lim mà sinh viên khó chạy từ trong đó ra hơn là bọn cảnh sát từ ngoài đột nhập vào. Đó là lần đầu tiên Alba ở suốt đêm ngoài ngôi nhà ông ngoại, nằm thu lu trong vòng tay của Miguel, giữa hàng đống báo chí, chai bia rỗng, trong làn hơi nóng của bạn bè chung chạ, tất cả đều rất trẻ, mồ hôi mồ kê, mắt đỏ vì ngủ muộn và vì khói, hơi đói một chút và không có một li sợ hãi, vì việc làm này đối với họ giống như một trò chơi hơn là một cuộc chiến tranh. Cả ngày hầu họ bận rộn vào việc xây dựng chiến lũy, triển khai sự phòng thủ ngây thơ của họ, vẽ khẩu hiệu, biểu ngữ, nói chuyện điện thoại, không có thì giờ để lo ngại điều gì khi thấy cảnh sát cắt điện và nước.

Ngay từ phút đầu, Miguel đã trở thành linh hồn của cuộc chiến đấu, được sự trợ giúp của giáo sư Sebastián Gómez, tuy hai chân bị đau vẫn đi cùng học sinh của mình cho đến phút cuối cùng. Đêm đó họ hò hát để lấy tinh thần, và khi đã mệt vì hiệu triệu, thảo luận và hò hát, họ tụ tập nhau thành từng toán để qua đêm một cách thoải mái nhất có thể được. Người được nghỉ cuối cùng là Miguel; có lẽ anh là người duy nhất biết hành động, anh lĩnh trách nhiệm phân phối nước, tập trung vào các bình chứa đến cả nước đọng trong các chậu nước và trong nhà xí, đặt tạm một chiếc bếp bằng mấy hòn gạch và chẳng biết kiếm được ở đâu ra cả cà-phê, bánh xốp và mấy hộp bia. Ngày hôm sau mùi hôi thối ở những chậu đi tiêu không có nước dội thật kinh khủng, nhưng Miguel tổ chức lau rửa thật sạch và ra lệnh không được dùng đến nó nữa; mà phải đi tiêu trong vườn, đi vào một cái hố đào bên cạnh bức tượng đá của người sáng lập ra trường đại học này. Miguel phân chia bọn con trai ra từng đội và bằng một cách thật khôn khéo, bố trí giữ cho họ suốt ngày bận bịu, khiến cho không một ai để ý thấy được cái đó là do mệnh lệnh của anh. Những quyết định đó hầu như từ chính họ bật ra mà thôi.

– Có thể chúng mình sẽ ở đây đến mấy tháng đấy! - Alba khoái chí với cái ý nghĩ bị bao vây, bình luận.

Ngoài đường phố, những chiếc xe bọc thép của cảnh sát bao vây quanh ngôi nhà cổ. Bắt đầu một cuộc đợi chờ căng thẳng có thể sẽ kéo dài nhiều ngày.

– Sinh viên khắp nước, công đoàn và những trường trung học chuyên nghiệp đều tham gia đấu tranh. Chính phủ có thể đổ - Sebastián Gómez có ý kiến.

– Tôi không tin như vậy. - Miguel trả lời. - Nhưng điều quan trọng là tiếp tục giữ vững phản đối, và không rời bỏ dinh thự này trước khi họ ký nhận vào văn bản yêu cầu của công nhân.

Mưa nhè nhẹ bắt đầu và đêm đổ xuống nhanh trong ngôi nhà không có ánh điện. Họ thắp một số ngọn đèn dầu tạm thời làm bằng mảnh dẻ thay bấc trên miệng những chai lọ đựng đầy dầu lửa. Alba tưởng bọn chúng đã cắt giây điện thoại, nhưng rồi cô nhận thấy đường giây vẫn hoạt động. Miguel giải thích rằng cảnh sát rất chú ý muốn biết những điều sinh viên nói với nhau, và anh báo trước cho mọi người phải chú ý trong những cuộc trao đổi. Nhưng dù sao Alba cũng phải gọi về nhà để báo cho biết cô ở lại cùng bạn bè của cô cho tới thắng lợi cuối cùng hoặc là chết, điều này cô thấy như giả dối khi vừa mới nói xong. Ông ngoại cô giật chiếc ống nghe trong tay của Blanca và bằng giọng điên cuồng mà cô cháu rất quen thuộc, ông nói cô phải về ngay nhà trong vòng một tiếng đồng hồ với một lời giải thích thỏa đáng vì sao đã qua một đêm ở ngoài nhà mình. Alba trả lời cô không thể ra khỏi đây được, và dù có thể ra được nữa, cô cũng không nghĩ đến việc ra khỏi nơi này.

– Cháu không có việc gì phải làm ở đó cùng những tên cộng sản ấy! - Esteban Trueba thét lên. Nhưng ngay lập tức ông dịu giọng và yêu cầu cô cháu gái phải ra khỏi đó trước khi cảnh sát ập vào, vì ông biết chính phủ sẽ không tha thứ cho họ mãi. - Nếu chúng bay không ra ngay lập tức, Đội Cơ Động sẽ ra tay và sẽ lôi chúng mày ra bằng đòn roi đấy - Thượng nghị sĩ kết thúc.

Alba nhìn qua khe cửa sổ có che chắn bằng mảnh ván và bao tải đất, trông thấy những chiếc xe tăng đứng sắp hàng dài trên đường phố và một số binh lính đứng sắp hàng đôi, vũ trang bằng dùi cui, đội mũ sắt, mang mặt nạ. Cô biết ông ngoại mình đã không nói quá. Những sinh viên khác cũng trông thấy bọn lính đó như Alba, và một số người trong bọn họ bắt đầu run sợ. Một người nói bọn lính có một loại lựu đạn mới, còn gớm ghiếc hơn cả loại lựu đạn hơi cay, loại này có khả năng gây ra một trận tháo tỏng không thể nào kìm hãm được, và có thể chinh phục làm giảm nhuệ khí của một con người dũng cảm nhất bằng cái mùi thối khắm và sự lố lăng nực cười. Câu nói đó làm cho Alba thấy ghê sợ, phải hết sức cố gắng lắm mới khỏi bật khóc. Cô cảm thấy bụng đau như kim châm và biết rằng cái đó do sợ hãi. Miguel ôm hôn cô, nhưng cái hôn cũng không an ủi được cô. Cả hai đều mệt nhoài và bắt đầu cảm thấy đêm lạnh buốt thấm vào đến tận xương tủy, tâm hồn.

– Tôi không tin rằng chúng dám xông vào đây - Sebastián Gómez nói - Chính phủ đang có khá nhiều vấn đề phải dàn xếp, họ không dây vào với chúng ta đâu.

– Ra mặt chống lại sinh viên đâu phải đây là lần đầu - một người nào đó nhận xét.

– Dư luận quần chúng không cho phép họ làm như vậy - Sebastián Gómez đáp - Ở đây là một chế độ dân chủ. Không phải là một chính phủ độc tài, và ở đây không bao giờ có thể là độc tài.

– Người ta thường cho rằng những cái đó chỉ xẩy ra ở những nơi khác - Miguel nói. - Cho tới khi nó có thể xảy đến cả với chúng mình.

Suốt buổi chiều hôm đó trôi qua không có việc gì xẩy ra, và đến đêm mọi người yên tâm hơn, dù mọi sự bất tiện và cái đói kéo dài. Những chiếc xe tăng vẫn đứng yên trên vị trí cũ. Trong những dãy hành lang dài và trong các lớp học bọn sinh viên trẻ chơi mèo bắt chuột hoặc chơi bài, hoặc nằm dài trên nền sân nghỉ ngơi, hoặc chuẩn bị vũ khí phòng ngự như gậy và đá sỏi. Vẻ mệt mỏi hiện rõ trên từng khuôn mặt. Mỗi lúc Alba càng thấy thêm quặn đau trong bụng và cô nghĩ nếu ngày mai mọi vấn đề chưa được giải quyết, cô không còn cách nào khác là phải dùng đến chiếc hố đào ở trong vườn. Trên đường phố mưa vẫn rơi đều đều và mọi thói tục của thành phố vẫn tiếp diễn không có gì chuyển rung, thay đổi. Dường như chẳng có ai quan tâm đến cuộc đình công bãi khóa của sinh viên, và người ta đi qua những chiếc xe tăng không dừng chân lại để đọc những tấm biểu ngữ dán ở trước cửa trường đại học. Người hàng phố nhanh chóng quen ngay cái cảnh đứng gác của đội lính cảnh sát vũ trang trước cửa trường, và khi mưa ngừng rơi, bọn trẻ con từ trong nhà lại đổ ra đường chơi bóng trên khoảng trống ngăn giữa tòa nhà của trường đại học và những đội lính cảnh sát. Đôi lúc Alba có cảm giác như đang ở trong một con thuyền buồm trên mặt biển, đứng im không di chuyển, không có một cơn gió nồm nhè nhẹ, trong một sự chờ đợi vô tận và lặng lẽ, hàng giờ hàng giờ tìm dõi chân trời. Mối tình đồng chí vui vẻ của ngày đầu đã biến thành nỗi tức giận và những cuộc tranh cãi liên miên, và theo thời gian trôi qua sự bất tiện mỗi lúc một thêm căng thẳng. Miguel đã lục tìm tịch thu hết những thức ăn uống của tiệm cà-phê của trường đại học.

– Khi nào kết thúc chuyện này, chúng ta sẽ trả tiền cho người quản lý. Ông ta cũng là một công nhân như bất kỳ một công nhân nào khác - anh nói.

Trời lạnh. Người duy nhất không có một lời ta thán nào, ngay cả đối với cái khát, là Sebastián Gómez. Ông có vẻ không mệt mỏi y như Miguel dù tuổi ông gấp đôi tuổi anh và có dáng vẻ của một người bị bệnh ho lao. Ông là giáo sư duy nhất ở lại cùng sinh viên khi họ quyết định chiếm cứ trường đại học. Người ta nói cái chân què của ông là hậu quả của một tràng đạn tiểu liên ở Bolivia. Ông là nhà tư tưởng đã làm cháy lên trong lòng học trò của mình ngọn lửa mà số đông họ lại thấy lụi tàn khi họ rời bỏ trường đại học và bước vào cái thế giới mà trong thời kỳ đầu của tuổi thanh niên họ tưởng rằng sẽ có thể thay đổi được. Đó là một con người nhỏ nhắn, gày khô, mũi khoằm, tóc thưa, bên trong sôi sục một ngọn lớn không một phút giây nào ngừng cháy. Chính ông là người đã gán cho Alba cái tên hiệu là “nữ bá tước”, vì ngày đầu tiên cô tới trường, ông già Trueba đã sai lầm đưa cô đến lớp bằng xe hơi riêng do tài xế lái đến, và giáo sư Gómez đã trông thấy. Tên hiệu đó đặt ra thật rất tình cờ, vì Gómez cũng chẳng có thể biết được, trong trường hợp không chắc chắn là một ngày kia cô gái cũng muốn làm như vậy, ông đã lôi từ dưới đất lên cái danh hiệu quý tộc của Jean de Satigny, một trong số rất ít điều thực sự mà vị bá tước Pháp đã cho cô mang họ đó có thực. Alba không tức giận ông bởi cái tên hiệu đùa kinh khủng đó, mà ngược lại, đôi lần cô đã có cái ý nghĩ ngông cuồng sẽ quyến rũ vị giáo sư tận tâm kia. Nhưng Sebastián Gómez đã từng thấy nhiều cô gái như Alba và đã biết phân biệt được cái hợp chất của lòng thương hại và sự tò mò mà đôi nạng đỡ đôi chân giẻ rách của ông đã kích động tạo nên.

Cả một ngày trôi qua như vậy, đội Cơ Động không thấy huy động những chiến xa, và chính phủ cũng không lùi bước trước những yêu sách của những người lao động. Alba bắt đầu tự hỏi cô đương làm cái quái gì thế tại nơi này, vì những cơn đau bụng đang trở nên không chịu đựng được, và sự cần thiết được rửa mình bằng nước lạnh bắt đầu ám ảnh cô. Mỗi lần nhìn ra đường phố, trông thấy những tên cảnh sát vũ trang miệng cô lại đầy ứ nước bọt. Lúc đó cô đã nhận thấy rằng những cuộc tập luyện mà cậu Nicolás dạy cô thật chẳng có hiệu quả gì trong giờ phút thực tế này như khi tưởng tượng ra những nỗi đau giả tạo. Hai giờ sau cô thấy giữa bẹn có một chất lầy nhầy, âm ấm, rồi trông thấy đũng quần mình có vấy những vết mầu đỏ. Một cảm giác kinh hoàng chiếm ngự cô. Trong những ngày đó sự sợ hãi về điều đó xẩy ra đã dày vò cô hầu như cũng dữ như cái đói dày vò. Vết bẩn ở quần cô loang như một lá cờ. Cô không cố để che đậy nó nữa. Cô chúi vào một xó và cảm thấy mình đã hoàn toàn thất bại. Khi cô còn nhỏ, bà ngoại cô đã dạy cho biết mọi sự tuần hoàn trong cơ thể con người đều rất tự nhiên và người ta có thể nói chuyện về kinh nguyệt như nói về thi ca, nhưng sau này, tại trường trung học, cô lại được biết mọi thứ thải ra của cơ thể, chỉ trừ có nước mắt, tất cả đều nhơ bẩn phải dấu. Miguel nhận thấy sự bồn chồn lo lắng của cô, bèn đi tìm ở trạm cứu thương tạm thời được một gói bông và mấy chiếc khăn tay, nhưng chỉ được lát sau, cả hai lại thấy những thứ đó chẳng đủ được, và đến buổi tối Alba khóc lóc vì đau và vì hổ thẹn khiếp hãi cái quặn đau trong bụng và cái thứ máu ri rỉ chảy, không giống những tháng trước một chút nào. Cô nghĩ có lẽ có chỗ nào trong bụng đã bị viêm, vỡ. Ana Díaz, cô nữ sinh cũng đeo trên cánh tay dấu hiệu nắm tay giơ cao như Miguel, đưa ra nhận xét là chỉ có những người phụ nữ nhà giầu mới đau đớn khi có kinh, còn đối với phụ nữ vô sản thì ngay cả khi đẻ họ cũng chẳng kêu ca, nhưng khi nhìn thấy quần áo của Alba ướt đẫm như một vũng nước, còn cô gái thì tái xanh như một kẻ hấp hối, Ana Díaz lại đến nói chuyện với Sebastián Gómez. Ông giáo sư tuyên bố không có khả năng giải quyết được vấn đề.

– Tại đưa phụ nữ vào những việc của nam giới mới sinh ra chuyện thế này đây - ông nói đùa.

– Không! Việc này xảy ra do đã đưa những nhà tư sản vào công việc của nhân dân! - cô sinh viên trẻ tức bực đáp lại.

Sebastián Gómez lách đôi chân gỗ một cách khó khăn đến góc của Alba nằm.

– Nữ bá tước, cô phải trở về nhà thôi. Tại đây, cô không thể góp phần vào việc gì, mà ngược lại, đã trở thành một điều phiền toái - ông nói với cô.

Alba thấy trong người một đợt sóng nhẹ nhõm dâng lên. Cô đã đến chỗ quá sợ hãi, vì mấy lời của giáo sư vừa nói quả là lối thoát chân chính cho phép cô quay trở về nhà mà không có vẻ hèn nhát. Cô thảo luận một chút với Sebastián Gómez cốt để giữ thể diện, nhưng hầu như lập tức chấp nhận để Miguel mang một lá cờ trắng đi ra thương thuyết với bọn lính cảnh cát. Mọi người nhìn anh từ những khe ngắm trong lúc anh đi ngang qua khoảng trống. Bọn cảnh sát đã khép chặt hàng ngũ và bằng một chiếc loa phóng thanh ra lệnh cho Miguel dừng lại, đặt lá cờ trắng xuống đất và bước đi lên với hai bàn tay chắp sau gáy.

– Cứ như một cuộc chiến tranh - Sebastián Gómez nhận xét.

Một lát sau Miguel trở lại, giúp Alba đứng lên. Cô gái vừa lên án những tiếng rên la của Alba, đưa một tay ôm lấy Alba, rồi cả ba bước ra khỏi ngôi nhà, len qua những bao đất, được chiếu sáng bởi mấy ngọn đèn chiếu cực mạnh của cảnh sát. Alba hầu như không bước nổi, cô thấy hổ thẹn và quay đầu lại. Một đội tuần tra bước ra trước mặt họ ở nửa đường và Alba đứng cách chỉ vài xentimét một người mặc đồng phục mầu xanh, và một nòng súng ngắn nhằm ngay giữa tầm mũi cô. Cô nhìn lên và chạm trán với một khuôn mặt nâu nâu, đôi mắt như mắt chuột. Lập tức cô nhớ ngay hắn là ai: Esteban García.

– A, thì ra cô cháu gái Thượng nghị sĩ Trueba đây! - García kêu lên vẻ riễu cợt.

Lúc đó Miguel mới biết cô gái đã không nói với mình hết sự thực. Cảm thấy bị phản bội, anh đặt cô gái vào tay tên cảnh sát, quay nửa vòng và kéo lê lá cờ trắng quay vào, không có cả một cái đưa mắt nhìn cô để từ biệt, bên cạnh là Ana Díaz, cô sinh viên cũng bước đi một cách ngạc nhiên và căm giận như anh.

– Cô bé làm sao vậy? - García vừa hướng mũi súng ngắn vào quần Alba vừa hỏi. - Như thể xẩy thai ấy.

Alba ngửng đầu nhìn thẳng vào mắt hắn.

– Điều đó không dính gì đến anh. Hãy đưa tôi về nhà! - cô gái, bắt chước đúng cái giọng hách dịch mà ông ngoại cô vẫn dùng đối với tất cả những người mà ông coi như không cùng một giai cấp xã hội với ông, ra lệnh.

García lưỡng lự. Lâu lắm rồi hắn không hề nghe thấy một mệnh lệnh nào phát ra từ miệng một người thuộc dân sự, và đã nẩy ra ý định lôi cô gái đi làm con tin và để cho nó thối ruỗng trong xà lim, đằm đìa máu mủ của chính nó, cho tới khi nó phải quỳ xuống để xin mình, nhưng trong nghề nghiệp của hắn, hắn đã học được bài học biết rằng có nhiều kẻ khác quyền thế hơn hắn, biết rằng hắn không thể tự cho mình cái tự do hành động mà không bị trừng phạt. Thêm nữa, cái kỷ niệm về Alba với bộ quần áo hồ bột là cứng, ngồi uống nước chanh ở đồn điền Ba Cô Maria, trong khi hắn kéo lê đôi chân đất ngoài sân cùng đàn gà mái, hít mũi thò lò, và nỗi sợ hãi hãy còn đối với ông già Trueba còn mạnh hơn cả cái ước muốn hành hạ làm nhục cô gái. Hắn không thể chịu đựng được cái nhìn của cô gái, và cúi đầu mà không biết. Hắn quay người, sủa lên mấy câu ngắn, và hai tên cảnh sát nắm hai cánh tay Alba đưa cô ra chỗ một chiếc xe của cảnh cát. Và cô được chở về tới nhà. Nhìn thấy cô gái như vậy Blanca nghĩ những lời dự đoán của cha có lẽ đã được thực hiện, cảnh sát đã dùng gậy tấn công lũ sinh viên. Chị bắt đầu kêu gào, và chỉ ngừng la hét khi Jaime khám xét xong cho Alba, anh đảm bảo với chị cháu gái không bị thương và không có gì đáng lo ngại, chỉ cần hai mũi tiêm và nghỉ ngơi chút ít là khỏi ngay.

Alba nằm hai ngày, trong khi đó cuộc bãi khóa của sinh viên lặng lẽ tự giải tán. Bộ trưởng Bộ Giáo dục bị thay, chuyển sang giữ chức ở Bộ Nông Nghiệp.

– Nếu ông ấy đã có thể làm bộ trưởng Bộ Giáo Dục mà không cần phải học hết chương trình đại học, thì cũng có thể làm bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp mà không hề trông thấy một con bò cái trong suốt cuộc đời - Thượng nghị sĩ Trueba nhận xét.

Trong mấy ngày nằm liệt giường. Alba có thời giờ để kiểm soát lại những hoàn cảnh mà cô đã gặp Esteban García. Tìm về những hình ảnh thời kỳ thơ ấu xa xưa, cô nhớ đến một anh chàng trẻ tuổi da nâu, đến phòng thư viện của ngôi nhà lớn, đến chiếc lò sưởi rực lửa củi gỗ thông thơm lừng không khí, đến một buổi chiều hoặc tối nào đó, và cô ngồi trên đầu gối hắn ta. Nhưng cảnh đó nổi lên và vụt biến thoáng đi trong ký ức của cô và cô ngờ ngợ đó là điều mơ ngủ. Cái kỷ niệm chính xác đầu tiên về hắn ta là ở thời gian sau đó. Cô còn nhớ cả ngày tháng chính xác, vì đó là ngày mà cô tròn mười bốn tuổi và mẹ cô đã ghi chép trong tập album đen mà bà ngoại của cô đã tiến hành sưu tập từ khi cô mới ra đời. Lúc đó cô uốn tóc loăn soăn và đang ngồi trên sân cảnh trước nhà, đã khoác áo ngoài, đang chờ cậu Jaime đến để đưa đi mua quà tặng cho cô. Trời rất lạnh, nhưng cô lại thích khu vườn về mùa lạnh. Cô thổi thổi vào hai bàn tay và kéo cao cổ áo khoác ngoài lên phủ kín hai tai. Đứng ở chỗ đó cô có thể trông thấy cửa sổ của gian phòng thư viện, trong đó ông ngoại cô đang nói chuyện với một người đàn ông. Kính cửa sổ mờ đục, nhưng cô cũng có thể nhận ra bộ đồng phục cảnh sát mà người đó mặc, và cô tự hỏi không biết ông ngoại mình sao lại có thể có việc gì để nói với một tên lính đó trong văn phòng của ông. Người đó quay lưng ra phía cửa sổ và ngồi cứng nhắc trên một góc ghế bành, lưng thẳng đứng như một tên lính nhỏ bằng chì. Alba ngắm nhìn hai người đó một lát, đến khi cô tính rằng cậu Jaime sắp đến, cô liền bước đến một chiếc bục ghế đã vỡ một nửa ở góc vườn, xoa xoa hai bàn tay cho ấm, vứt bỏ những chiếc lá ẩm ướt vươn trên ghế và ngồi xuống đợi. Sau đó một lát, Esteban García bước ra và phải đi qua khu vườn để tới được hàng rào sắt trước cửa nhà, và hắn đã gặp cô đang ngồi ở đó. Trông thấy cô hắn ta đứng dừng lại. Nhìn xung quanh, lưỡng lự một chút rồi hắn bước lại gần cô.

– Có nhận ra tôi không? - García hỏi.

– Không - cô ngờ ngợ.

– Tôi là Esteban García. Chúng ta đã biết nhau ở đồn điền Ba Cô Maria.

Alba đỏ mặt. Hắn ta gợi trong óc cô nhớ đến một kỷ niệm xấu. Trong đôi mắt hắn có cái gì đó khiến cho cô lo sợ, nhưng cô không thể biết rõ lo sợ cái gì. García đưa bàn tay phủi những chiếc lá và ngồi xuống cạnh cô trên bục đá, thật sát, chân hắn sát vào chân cô.

– Khu vườn này giống như một khu rừng - hắn nói, hơi thở phà vào mặt cô.

Hắn bỏ chiếc mũ nồi và cô trông thấy mớ tóc hắn thật ngắn, chải bằng gôm. Liền đó bàn tay của García đặt lên vai cô. Sự thân mật của cử chỉ đó cô gái không quen, khiến cho cô như tê liệt một loáng, nhưng ngay lập tức cô ngả người về phía sau tìm cách tránh. Bàn tay của tên cảnh sát bóp chặt vai cô, những ngón tay hắn ngập sâu vào lần vải dầy của chiếc áo khoác. Alba thấy quả tim đập như một cái máy và má đỏ rực lên vì hổ thẹn.

– Đã lớn đấy, Alba, hầu như một người phụ nữ rồi - người đàn ông thì thầm bên tai cô.

– Tôi vừa mười bốn tuổi, hôm nay sinh nhật của tôi - cô lúng búng.

– Vậy thì có một quà tặng cho cô - Esteban García nhăn miệng mỉm cười.

Alba cố sức tìm cách quay mặt đi, nhưng hai bàn tay hắn giữ chặt buộc cô phải đối mặt với hắn. Đó là cái hôn đầu tiên. Cô nhận thấy cái cảm giác nóng hổi, tàn bạo, của làn da ráp ráp chân râu cạo dối cọ vào mặt cô, cô thấy cái hơi thở sặc mùi thuốc lá và mùi hành, và tất cả sức phũ phàng của hắn. Lưỡi của García định cố để mở đôi môi cô, trong lúc bàn tay của hắn bóp chặt lấy hai má cô, buộc cô phải há miệng. Cô nhìn thấy cái lưỡi hắn như thể một con trai nhầy nhụa và âm ấm, cô thấy muốn nôn và một cơn đau trong bao tử, nhưng cô vẫn mở mắt, nhìn thấy nền vải cứng của bộ đồng phục nhà binh, và cảm thấy hai bàn tay tàn ác vòng lấy cổ cô, và vẫn hôn cô, những ngón tay của hắn bắt đầu thít chặt. Alba tưởng mình sắp ngạt và hết sức du hắn ra xa. García rời khỏi chiếc ghế đá và mỉm cười vẻ trêu chọc. Trên má hắn có những vết đỏ, và hẳn thở dồn dập.

– Có thích cái quà tặng ấy của anh không? - hắn cười.

Alba nhìn hắn đi ra, bước những bước dài qua khu vườn, và cô nức lên ấm ức khóc. Cô cảm thấy mình bị nhơ bẩn, làm nhục. Cô chạy vào trong nhà, rửa mặt bằng xà phòng và chải răng xúc miệng như thể để rửa sạch cái vết nhơ bẩn đó trong trí nhớ. Khi cậu Jaime đến đón, cô nhẩy lên đu mình dưới cổ cậu, dìm mặt vào ngực cậu và nói với cậu rằng cô không muốn bất cứ một quà tặng nào, vì cô đã quyết định sẽ đi tu. Jaime phá lên cười, một cái cười ròn rã, sâu lắng nẩy nở từ trong ruột mà Alba chỉ thỉnh thoảng lắm mới nghe thấy, vì cậu của cô là một con người lầm lì ít nói.

– Cháu thề đúng như vậy! Cháu sẽ đi tu, làm nữ tu sĩ! - Alba sụt sùi khóc.

– Thế thì cháu sẽ phải sinh ra lần thứ hai thôi - Jaime đáp - Hơn nữa cháu phải bước qua cái xác của cậu mới có thể làm như vậy được.

Cho tới lần lại chạm mặt hắn trước cửa trường đại học vừa đây, Alba không hề gặp lại Esteban García, nhưng không bao giờ cô có thể quên con người hắn. Cô không kể cho ai hay về cái hôn ghê tởm, cũng như về những giấc mơ mà sau đấy cô thường có, trong đó hắn xuất hiện như một con thú dữ xanh lè, sẵn sàng bóp chặt cổ cô trong đôi chân trước và luồn cái vòi đầy rớt rãi vào miệng cô khiến cho cô ngạt thở.

Nhớ lại tất cả những cái đó, Alba nhận ra rằng cơn ác mộng vẫn ẩn kín trong con người cô suốt những năm đó và García vẫn tiếp tục là con thú dữ luôn rình cô trong bóng tối để nhảy xổ ra vồ cô trong bất kỳ nơi khúc khuỷu nào của cuộc đời. Cô không thể biết được cái đó là những điềm báo trước.

Nỗi chán nản và bực dọc vì Alba là cháu gái của Thượng nghị sĩ Trueba của Miguel cũng nhạt dần và mất đi đúng vào lần thứ hai anh trông thấy cô lững thững như một linh hồn lạc lõng trên dãy hành lang gần quán cà-phê mà trước kia họ đã gặp gỡ, quen nhau. Anh nghĩ nếu đổ tội cho cô cháu gái vì những tư tưởng của ông ngoại cô thì thật vô lý, cho nên hai người lại ôm ngang lưng nhau sóng đôi đi dạo. Chỉ ít lâu sau những cái hôn bất tận cũng không còn đủ nữa đối với họ, và hai người bắt đầu hò hẹn gặp gỡ nhau trong căn phòng mà Miguel sống. Đó là một căn phòng trọ loại tồi dành cho những sinh viên nghèo, quản lý bởi một cặp vợ chồng đã nhiều tuổi, có khuynh hướng về môn do thám. Họ quan sát Alba bằng đôi mắt ghen ghét không che dấu khi cô bước lên phòng ở của Miguel, tay nắm tay anh; và cô cảm thấy như một cái tội khi phải chiến thắng nỗi thẹn thò bẽn lẽn của mình trước đôi mắt phê phán nó làm tiêu tán cả niềm sung sướng của cuộc hẹn hò gặp gỡ. Để tránh những sự khó chịu đó, cô thích gặp nhau theo cách khác, nhưng không đồng ý cùng nhau đến một khách sạn cũng bởi cái lý do y như sợ người ta trông thấy mình trong phòng trọ của Miguel.

– Em là một cô bé tư sản tồi nhất mà anh biết đấy! - Miguel cười cô.

Thỉnh thoảng anh mượn được chiếc mô-tô và hai người lẩn trốn trong một số giờ, ngồi cưỡi ngựa trên xe phóng với tốc độ tự tử, tai lạnh cóng và tim nhẩy thót lên. Hai người thích tới những bãi biển vắng lạnh vào mùa đông, bước đi trên cát ướt, để lại những dấu chân mà nước biển tràn vào liếm đi, làm giật mình những con hải âu và thở hít không khí biển. Về mùa hè, hai người thích tới những cánh rừng rậm rạp, tại đó họ có thể vật lộn yêu nhau không kiềm chế một khi đám trẻ xục xạo và những người đi du ngoạn đã rời xa. Alba rất sớm phát hiện ra rằng nơi hò hẹn đảm bảo an toàn hơn cả lại chính là nhà cô, vì trong cái mê cung đó, với những gian phòng bỏ hoang ở mé sau, không có ai lai vãng tới, họ có thể yêu nhau chẳng gặp chút chi phiền toái.

– Nếu mấy cô hầu nghe có tiếng động, họ sẽ tưởng những hồn ma hiện về - Alba cười nói và kể cho người yêu nghe cái quá khứ vinh quang của những hồn ma tăm tiếng và cái bàn trái tim gọi hồn của ngôi nhà lớn ở góc phố.

Lần đầu tiên cô dẫn anh đi qua cổng sau vườn, rẽ cây cỏ rậm rạp, mở lối đi giữa những bức tượng loang lổ rêu xanh và phân chim, Miguel giật mình khi nhìn thấy ngôi nhà lớn nặng nề, buồn bã. “Mình đã đến đây trước kia”, anh lẩm bẩm, nhưng không nhớ rõ được, bởi cánh rừng rậm rạp của cơn ác mộng đó và ngôi nhà buồn bã này hầu như không còn giữ được cái hình ảnh giống như hình ảnh sáng lạn của ngôi nhà mà anh còn giữ lại trong ký ức từ hồi còn thơ.

Hai người đã lần lượt thử từng căn phòng bỏ hoang trong việc yêu nhau, và cuối cùng đã tạm dựng một cái tổ cho những cuộc yêu đương vụng trộm của họ trong một góc tận cùng của tầng hầm. Đã lâu lắm rồi Alba không bước vào nơi đó và đã quên cả sự tồn tại của nó, những khi cô mở cánh cửa và ngửi thấy cái mùi không thể lẫn được của nó, cô lại cảm thấy ngay cái ma lực hấp dẫn của nó ngày xưa. Hai người đã sử dụng những đồ đạc cũ, hòm gỗ, toàn bộ xuất bản của cuốn sách của cậu Nicolás, bàn ghế và rèm cửa từ những thời xưa để tạo thành một căn phòng cưới thật kỳ lạ. Ở giữa phòng họ dựng nên một cái giường làm bằng mấy cái nệm, phủ bằng mấy mảnh nhung mối đã nhấm. Hai người lôi từ trong các hòm ra vô vàn của báu kỳ lạ. Họ dùng những tấm rèm cũ bằng lụa thêu hoa damask làm vải phủ giường, và tháo những đường khâu của tấm áo viền đăng ten Chantilly thùng thình mà bà Clara mặc ngày đính hôn, đúng hôm con Barrabás chết, để may thành một chiếc màn mầu ngà vì bụi của thời gian, để tránh những chú nhện từ trên mái rơi xuống. Họ dùng nến thắp sáng và không để ý gì đến những con chuột nhắt, đến cái rét và cái hơi ngột ngạt như từ thời kỳ xa lắc bốc lên. Trong cái cảnh hoàng hôn vô tận của tầng hầm đó, họ trần truồng bất chấp ẩm ướt và những luồng gió lạnh. Họ uống rượu vang trắng trong những cốc thủy tinh mà Alba lén lấy trong phòng ăn, rồi làm mọi cuộc kiểm kê thật tỉ mỉ toàn bộ thân thể của nhau và tạo ra vô vàn những khả năng có thể thực hiện được những động tác yêu đương. Họ đùa nhau như hai đứa trẻ con. Alba phải thật chăm chú mới tìm thấy trong anh chàng thanh niên yêu say mê rất dịu hiền, cười và lăn lộn trong cuộc truy hoan bất tận, cái con người cách mạng khát khao công lý, đã bí mật lén học cách sử dụng vũ khí và những chiến lược cách mạng. Alba sáng tạo ra những vẻ quyến rũ không thể cưỡng được, còn Miguel, cũng tạo ra vô vàn hình thức mới mẻ và huyền ảo để yêu cô. Hai người choáng ngợp bởi mãnh lực của say mê, nó như sức thôi miên của cơn khát không bao giờ đã. Họ chẳng có đủ thì giờ và ngôn từ để thổ lộ với nhau những ý nghĩ thân yêu kín đáo nhất, và những kỷ niệm xa xưa nhất của họ, với cái tham vọng có thể chiếm được trọn vẹn nhau, đến tận những giới hạn cuối cùng. Alba trễ nải với cây đàn cello, chỉ trừ đôi lúc trần truồng ngồi trên giường cô lướt trên đó vài cung, và cô đến dự lớp tại trường đại học với dáng điệu lơ đãng, mất hồn. Miguel cũng hoãn việc soạn thảo luận án tốt nghiệp và những cuộc hội họp chính trị của mình, vì hai người cần phải cập kè với nhau trong tất cả mọi giờ, và lợi dụng từng sự lơ đãng nhỏ nhất của những người ở trong ngôi nhà để có thể lẻn vào tầng hầm. Alba đã học nói dối và che dấu. Lấy cớ cần phải học ban đêm, cô rời bỏ căn phòng ngủ cùng mẹ từ khi bà Clara chết, và đến ở một căn phòng ở tầng một, cửa mở ra vườn, để có thể mở cửa sổ cho Miguel và dẫn anh đi rón rén trong căn nhà đã ngủ, tới cái hang ổ thần tiên. Nhưng không phải họ chỉ ở chung với nhau ban đêm. Sự nôn nóng của tình yêu nhiều khi thật không tha thứ được, đến độ Miguel liều lĩnh vào nhà ngay giữa ban ngày, bò toài giữa cỏ cây rậm rạp như thể một tên ăn trộm, cho tới tận cửa ra vào tầng hầm, tại đó Alba chờ anh với trái tim hồi hộp như treo trên sợi chỉ. Họ hôn nhau với cái hôn tuyệt vọng của một cuộc chia tay vĩnh viễn và chìm vào trong nơi ẩn náu của họ, ngực phập phồng hồi hộp trong cuộc đồng mưu.

Lần đầu tiên trong đời, Alba cảm thấy cần được đẹp, và tự than vãn vì đã không có một người phụ nữ đẹp nào trong gia đình cho cô thừa kế những nét đẹp mà họ có, và người duy nhất, Rosa người đẹp, có để lại cho cô một chút thì chỉ là mầu rêu biển trên mái tóc cô, mầu tóc đó nếu không đi kèm với những nét đẹp khác của dung mạo, nó sẽ chỉ còn như một sự lầm lẫn của một người thợ trong cửa hàng cắt tóc. Khi Miguel đoán được nỗi băn khoăn của cô, anh cầm tay dẫn cô đến trước tấm gương lớn kiểu Venetia đặt trong một góc căn phòng bí mật của họ; anh phủi bụi trên mặt gương đã vỡ rạn, sau đó thắp tất cả những ngọn nến còn lại và đặt chúng xung quanh người Alba. Alba nhìn mình trong hàng nghìn miếng rạn vỡ của tấm gương. Làn da cô, chiếu sáng bởi những ngọn nến, có màu hư ảo của những khuôn mặt bằng sáp. Miguel bắt đầu vuốt ve cô và cô nhìn thấy khuôn mặt mình trong cái lăng kính muôn hình của tấm gương vỡ, và cuối cùng chấp nhận rằng mình là người đẹp nhất trên thế gian này, vì cô có thể nhìn thấy rõ mình như vậy trong đôi mắt của Miguel đang chăm chú nhìn cô.

Cuộc yêu đương bất tận đó kéo dài hơn một năm. Cuối cùng Miguel cũng hoàn thành luận án tốt nghiệp và bắt đầu kiếm việc làm. Khi sự đòi hỏi cấp bách của một tình yêu không thỏa mãn đã qua đi, hai người đã có thể phục hồi lại sự khôn ngoan và bình thường hóa cuộc sống. Alba cố gắng để lại chú ý vào việc học và Miguel lại lao vào những hoạt động chính trị của mình, vì những sự kiện dồn dập xẩy ra, đất nước ghi dấu những cuộc đấu tranh tư tưởng. Miguel thuê một căn nhà nhỏ gần kề nơi làm việc, tại đó hai người gặp gỡ yêu nhau, vì hơn một năm trần truồng lăn lộn trong tầng hầm đã khiến cho cả hai đều nhiễm phải bệnh ho kinh niên, căn bệnh đã làm giảm đi phần lớn cái thú huyền diệu của nơi thiên đường dưới nền đất đó. Alba giúp Miguel trang trí căn nhà, sắp đặt những chiếc gối đệm nhà làm và những áp phích chính trị ở khắp nơi, và cô đã đi đến chỗ gợi ý có thể đến sống cùng anh, nhưng Miguel rất cương quyết trong vấn đề đó.

– Những giờ phút tồi tệ đang tới gần, em yêu của tôi ơi - anh giải thích. - Anh không thể đem theo em bên cạnh, vì khi cần thiết, anh sẽ gia nhập du kích.

– Em sẽ đi với anh tới bất kỳ đâu - cô hứa hẹn.

– Đi như thế không phải vì tình yêu, mà vì lòng tin chính trị, cái đó em không có - Miguel đáp - Các anh không thể chấp nhận được cái ý thích riêng là nhận những chiến sĩ nghiệp dư.

Câu nói đó đối với Alba dường như thô bạo, cần phải nhiều năm sau đấy cô mới hiểu được hết tất cả ý nghĩa đầy đủ của nó.

Thượng nghị sĩ Trueba đã đến tuổi rút lui về nghỉ ngơi, nhưng ý nghĩ đó lại chưa hề thoáng hiện trong óc ông. Ông đọc báo hàng ngày và lẩm bẩm nghiền ngẫm nhai nhai hai hàm răng. Mọi sự vật đã thay đổi rất nhiều trong những năm đó và ông cảm thấy những sự kiện đã vượt lên trên ông, vì ông cũng chẳng ngờ rằng mình sẽ sống lâu đến thế để phải chống chọi những cái đó. Ông sinh ra đời khi ánh sáng điện chưa có trong thành phố, mà đến nay ông đã được nhìn thấy trên vô tuyến truyền hình một con người đã đi trên mặt trăng, nhưng cũng chưa bao giờ có một sự sửng sốt nào trong suốt cuộc đời lâu dài của ông đã chuẩn bị cho ông để chống chọi lại với cuộc cách mạng đang thai nghén hình thành trong đất nước ông, ngay trước mũi ông, và làm cho cả thế giới phải rung chuyển.

Người duy nhất không nói gì đến những sự kiện đang diễn ra là Jaime. Để tránh những cuộc tranh cãi với cha, Jaime đã có được thói quen lặng im, và sau dần dần anh khám phá ra rằng đối với anh lặng im lại dễ chịu hơn cả. Những trường hợp ít ỏi mà anh từ bỏ được sự lặng lẽ của tu sĩ dòng Trappist là những khi Alba đến thăm anh trong căn hầm sách. Cô cháu gái đến trong bộ quần áo ngủ, tóc còn ướt sau khi tắm dưới vòi hoa sen, cô ngồi dưới mé chân giường, kể cho anh nghe những chuyện sung sướng, vì theo như cô nói, anh là viên đá nam châm đã lôi kéo vào mình những vấn đề của người khác và những nỗi thống khổ không phương cứu chữa, cho nên thật cần có ai đó nói cho anh biết về mùa xuân và tình yêu. Những ý định tốt đó của cô vỡ tan tành trước sự cấp thiết phải thảo luận với anh tất cả những điều mà cô quan tâm lo lắng. Không bao giờ hai cậu cháu đồng ý được với nhau về một vấn đề nào. Cậu cháu cùng đọc một cuốn sách, nhưng đến khi đem phân tích những điều đã đọc thì hai cậu cháu lại có ý kiến hoàn toàn đối lập nhau. Jaime thường riễu cợt những chính kiến của cô cháu, những ông bạn rậm râu của cháu và rày la cháu vì đã yêu một tên khủng bố rởm của quán cà-phê. Jaime là người duy nhất trong gia đình biết sự có mặt của Miguel.

– Bảo cái thằng nhóc đó hôm nào đến làm việc cùng cậu tại bệnh viện, để xem xem nó còn muốn để mất thì giờ vào việc viết những bài báo và diễn văn nữa không - anh nói với Alba.

– Anh ấy là luật sư, cậu ạ, không phải thày thuốc - cô cháu đáp.

– Không quan trọng. Tại đó chúng tao cần bất cứ cái gì. Đến cả thợ hàn ống nước chúng tao cũng dùng được.

Jaime tin chắc cuối cùng những người xã hội sẽ thắng, sau bao nhiêu năm đấu tranh như vậy. Cái đó nhờ chỗ nhân dân đã có ý thức về những yêu cầu cần thiết của họ và sức mạnh của bản thân họ. Alba nhắc lại những lời của Miguel, cho rằng chỉ có bằng con đường chiến tranh mới có thể thắng được giai cấp tư sản. Jaime rất sợ hãi mọi hình thức cực đoan và giữ ý kiến nói những người du kích chỉ đúng lý hợp tình trong những chế độ của bạo chúa, ở đó không còn phương sách gì khác là chiến đấu chống lại bằng súng đạn, nhưng trong một nước có thể dành được những thay đổi bằng phiếu bầu của nhân dân thì lại là một sai lầm.

– Điều đó không bao giờ xẩy ra đâu cậu ạ, đừng có ngây thơ - Alba đáp lại. - Không bao giờ bọn chúng để cho những người xã hội của cậu thắng đâu!

Alba cố gắng tìm cách trình bày quan điểm của Miguel: không thể nào tiếp tục chờ đợi bước đi chậm chạp của lịch sử, quá trình chăm chút giáo dục nhân dân và tổ chức họ, vì thế giới đang tiến lên bằng những bước nhẩy vọt và bọn chúng đang ở phía sau, cô nói không bao giờ có thể thiết lập được những đổi thay căn bản bằng lòng tốt mà không dùng bạo lực. Lịch sử đã chứng minh rõ điều đó. Cuộc thảo luận kéo dài và cả hai cậu cháu lạc lõng trong một cuộc diễn thuyết tranh luận chẳng đâu vào đâu làm cho cả hai cùng kiệt lực, kết tội lẫn nhau là kẻ ương bướng hơn một con lừa, nhưng cuối cùng hai cậu cháu chúc nhau ngủ ngon bằng một cái hôn, và cả hai đều có cảm giác thấy người tranh luận với mình là một con người tuyệt diệu.

Một hôm vào giờ ăn tối, Jaime báo tin những người xã hội sẽ thắng, những cũng như hai mươi năm trước anh đã dự đoán như vậy và không một ai tin cả.

– Nếu mẹ con còn sống, bà ấy sẽ lại nói rằng vẫn những người trước sẽ thắng thôi - Thượng nghị sĩ Trueba khinh miệt đáp lời con.

Jaime biết tại sao anh dám nói như vậy. Chính người ứng cử viên đã nói với anh. Hai người làm bạn với nhau đã từ lâu và Jaime thường vẫn chơi cờ với ông ta trong nhiều buổi tối. Chính vẫn cái ông người Đảng Xã Hội đã ứng cử Tổng Thống của nước Cộng Hòa mười tám năm trước. Jaime lần đầu tiên trông thấy ông ta đứng sau lưng cha anh, khi ông đi giữa một đám mây khói xe lửa trên những con tàu chiến thắng, trong những chiến dịch vận động tranh cử từ thời kỳ trai trẻ của anh. Thời kỳ đó ông ứng cử viên còn là một người đàn ông trẻ, lực lưỡng, đôi má hóp, thét lên bài diễn văn cổ động giữa tiếng huýt sáo, tiếng huýt còi của những nhà điền chủ và trước sự im lặng bực dọc của những người nông dân. Đó là thời kỳ mà hai anh em nhà Sánchez treo cổ nhà lãnh đạo xã hội lên cây cột giữa ngã tư đường và Esteban Trueba đánh Pedro García Con trước mặt cha anh ta bởi tội dám nhắc lại trước tá điền những bài Kinh Thánh có tính chất lật đổ của cha đạo José Dulce María. Tình bạn giữa anh và ông Ứng cử viên nẩy nở do một sự ngẫu nhiên: một tối Chủ nhật ở bệnh viện người ta điều anh tới chữa cho một ca cấp cứu tại nhà. Đi trên một chiếc xe cấp cứu anh tới địa điểm được chỉ dẫn, bấm chuông gọi, và ông Ứng cử viên ra mở cửa. Jaime nhận ra ông không một chút khó khăn bởi anh đã trông thấy ảnh ông nhiều lần, và bởi ông cũng chẳng thay đổi gì so với ngày anh trông thấy ông trên chuyến tầu ngày trước.

– Mời vào, bác sĩ, chúng tôi đang chờ ông - ông Ứng cử viên chào.

Rồi ông dẫn anh vào gian nhà chính, tại đó mấy người con gái đang loay hoay giúp một người phụ nữ có vẻ như bị ngạt, mặt tím ngắt, đôi mắt lồi ra và cái lưỡi sưng phồng, thè lè ra ngoài miệng.

– Bà ấy ăn cá - mọi người trình bày.

– Hãy mang ngay bình dưỡng khí trên xe cấp cứu vào đây - Jaime vừa chuẩn bị ống tiêm vừa nói.

Anh cùng ông Ứng cử viên ngồi bên cạnh giường, cho tới khi người phụ nữ bắt đầu thở bình thường và đã có thể rụt lưỡi vào trong miệng. Hai người nói chuyện về chủ nghĩa xã hội, về đánh cờ, và từ hôm đó trở đi một tình bạn tốt bắt đầu nẩy nở giữa hai người. Jaime tự giới thiệu tên mình với họ của mẹ mà anh vẫn dùng lâu nay, không biết rằng ngay ngày hôm sau bộ phận bảo vệ an ninh của Đảng Xã Hội đã nộp cho ông Ứng cử viên bản báo cáo nêu rõ anh là con trai của Thượng nghị sĩ Trueba, kẻ thù chính trị tồi tệ nhất của ông. Tuy vậy ông Ứng cử viên không bao giờ nhắc đến điều đó, và cho đến giờ phút cuối cùng, khi cả hai người bắt chặt tay nhau lần chót trong khói lửa của đám cháy và tiếng súng đạn, Jaime tự hỏi mình không biết có ngày nào đó anh có đủ dũng khí nói với ông sự thật.

Kinh nghiệm lâu dài về việc thất bại nhiều lần và sự hiểu biết nhân dân đã cho phép ông Ứng cử viên nhận thấy trước tất cả mọi người là dịp này ông sẽ thắng cử. Ông nói điều đó với Jaime và nói thêm rằng khẩu hiệu nêu ra là không phổ biến tin đó, để cho phái hữu ra tranh cử với tư tưởng nắm chắc phần thắng, hợm hĩnh và chia rẽ. Jaime trả lời là cho dù có nói điều đó ra cho tất cả mọi người biết nữa thì cũng chẳng một ai tin, ngay cả đến những đảng viên xã hội, và để thử nghiệm xem có đúng thế không, anh báo tin đó cho cha anh biết.

Jaime vẫn làm việc mười bốn tiếng đồng hồ một ngày, kể cả những ngày Chủ nhật, và không tham gia vào cuộc đấu tranh chính trị. Anh nhút nhát sợ chiều hướng khốc liệt của cuộc đấu tranh, nó đương đẩy mọi lực lượng tập trung vào hai đầu cực, để lại ở giữa chỉ một nhóm trung gian do dự, ngả nghiêng, đang chờ xem ai có dáng vẻ thắng cử thì bầu cho người ấy. Anh không để cho cha khích động, dù ông già luôn lợi dụng mọi hoàn cảnh mà hai cha con ngồi với nhau để cảnh cáo và báo cho anh biết về những âm mưu của chủ nghĩa cộng sản quốc tế, cùng với tình trạng rối ren lộn xộn có thể tàn phá tổ quốc trong trường hợp không chắc chắn mà phe tả được thắng cử. Jaime chỉ mất bình tĩnh có một lần duy nhất vào một buổi sáng, khi anh thấy toàn thành phố giải đầy một thảm áp phích đáng sợ, trong đó có hình vẽ một bà mẹ bụng sầu não, đang cố lôi một cách vô ích người con trai của bà ra khỏi tay một tên lính cộng sản đang dẫn con bà đi đến Moscow. Cái đó nằm trong một chiến dịch khủng bố do Thượng nghị sĩ Trueba cùng đồng bọn của ông tổ chức, được sự giúp đỡ của một số chuyên gia ngoại quốc nhập cảnh đặc biệt để tiến hành công việc đó. Việc đó thật quá sức chịu đựng của Jaime. Anh quyết định không thể ở cùng dưới một mái nhà với cha anh nữa, liền khóa trái căn hầm sách, đem quần áo đến ngủ tại bệnh viện.

Nhiều sự kiện dồn dập xẩy ra trong những tháng cuối cùng trước ngày bầu cử. Trên mọi bức tường đều chi chít chân dung của những ứng cử viên, máy bay rải truyền đơn từ trên không trung tơi lả tả xuống hàng đống giấy in như tuyết rơi ngập đầy đường phố, máy phát thanh sủa oang oang những khẩu hiệu chính trị, đảng viên của hai đảng đối lập nhau đấu khẩu nhau chán rồi đấu cả chân tay. Ban đêm từng đoàn, từng nhóm thanh niên xuất hiện để tấn công đối thủ tư tưởng của mình. Họ tổ chức những cuộc tập trung quần chúng để đo lường tính chất quần chúng của từng đảng phái. Alba rất vui thích, nhưng Miguel giải thích cho cô biết tuyển cử chỉ là một trò hề, và kẻ nào thắng cũng thế thôi, vì chẳng qua cũng cùng một duộc chỉ khác có dấu hiệu, còn cách mạng không thể nào nổ ra từ những hòm phiếu bầu cử, mà phải dấy lên từ máu của nhân dân. Ý nghĩ về một cuộc cách mạng hòa bình trong dân chủ và tự do hoàn toàn chỉ là một điều sằng bậy.

– Thằng bé đáng thương đó thật điên! - Jaime thốt lên khi Alba nói như thế với anh - Chúng ta sẽ thắng, và thằng bé sẽ phải nuốt nước bọt thở dài thôi.

Cho tới lúc đó anh vẫn tránh không muốn gặp Miguel. Anh không muốn làm quen chàng thanh niên đó. Có một vài ý nghĩ ghen tuông không thể thú nhận được luôn luôn dày vò anh. Anh là người giúp cho Alba ra đời, đã đặt cô ngồi trên đùi hàng nghìn lần, đã dạy cô biết đọc, đã trả tiền cho cô học hết trung học, và tổ chức tất cả những lễ sinh nhật của cô, anh cảm thấy mình như là cha đẻ ra cô và không tránh khỏi nỗi băn khoăn nổi lên khi trông thấy cô cháu đã trở thành phụ nữ. Những sự thay đổi của cháu gái anh đã nhận thấy những năm gần đây và vẫn tự lừa mình bằng những lời ngụy biện, dù cho kinh nghiệm chăm non săn sóc người khác đã dạy cho anh biết chỉ có tình yêu mới có thể làm cho người phụ nữ có được cái nhan sắc rực rỡ đó. Đùng một cái anh thấy Alba trở nên chín chắn, mất hẳn những hình thể phân vân chưa rõ rệt của tuổi thiếu niên và hiển hiện trong các cơ thể mới mẻ của người phụ nữ thỏa mãn và êm ái. Anh mong một cách kỳ cục rằng sự yêu đương của cô cháu gái chỉ là một tình cảm thoáng qua, vì trong thâm tâm anh không muốn cháu gái cần thiết một người đàn ông khác hơn anh. Dù vậy, anh cũng không thể làm ngơ không biết đến Miguel. Trong những ngày đó Alba kể với anh là chị của Miguel bị ốm.

– Cháu muốn cậu nói chuyện với Miguel. Anh ấy sẽ kể cho cậu nghe về chị anh ấy. Cậu làm việc đó giúp cháu nhé? - Alba cầu khẩn.

Khi Jaime gặp Miguel, trong một quán cà phê của khu phố tất cả mọi sự nghi ngờ không tin tưởng của anh cũng không thể ngăn được luồng sóng cảm tình nó khiến cho anh quên hết cả điều đối lập, vì người đàn ông ngồi trước mặt anh, đang hồi hộp ngoáy tách cà-phê của mình không phải là một tên cực đoan hỗn xược hoặc giết người như anh vẫn tưởng, mà là một thanh niên xúc động, run rẩy, vừa trình bầy những triệu chứng căn bệnh của chị anh ta, vừa đấu tranh ngăn giữ những giọt nước mắt như mây bao phủ trên đôi mắt.

– Hãy dẫn tôi đến thăm cô ấy - Jaime nói.

Miguel và Alba dẫn anh đến khu nhà của những người lang thang. Ở giữa phố, chỉ cách những ngôi nhà hiện đại bằng sắt thép và gương kính có mấy mét, nổi bật trên sườn đồi những đường phố lởm chởm của những nhà họa sĩ, nghệ sĩ gốm, nghệ sĩ điêu khắc. Tại đó những nhà nghệ sĩ đã thiết lập hang ổ của họ, ngăn chia những ngôi nhà cổ thành những xưởng nghệ thuật nho nhỏ. Những xưởng chế tạo thủ công đó có mái lợp kính mở ra đón ánh mặt trời, và trong những hốc tối tăm đó những nhà nghệ sĩ sống chịu đựng trong một thiên đường đầy vinh đầy nhục. Trong những đường phố nhỏ hẹp trẻ con chơi đùa vui vẻ, những người phụ nữ đẹp mặc áo dài cõng con nhỏ trên lưng hoặc bế ngang sườn, những người đàn ông rậm râu, ngái ngủ, thản nhiên ngồi trong góc phố hoặc trước cửa nhà nhìn cuộc sống trải qua. Ba người dừng bước trước một ngôi nhà kiểu Pháp, trang trí giống như một miếng bánh kem với những tiểu thiên thần kín trên những bức hoành trụ. Họ bước lên một cầu thang hẹp, dựng nên để dùng làm lối ra khẩn cấp trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn, nhưng vì căn nhà bị chia thành nhiều khoang quá, chiếc thang đã trở thành lối ra vào duy nhất. Khi mấy người bước lên, chiếc thang như bị gập mình và một mùi hành tỏi, ma túy và cồn thắp tỏa ra bao quanh người họ. Miguel dừng bước trên tầng cuối cùng, trước một cánh cửa hẹp sơn mầu vàng cam, rút một chiếc chìa khóa và mở cửa. Jaime và Alba tưởng bước vào một chuồng chim. Căn phòng hình tròn, phủ bởi một mái vòm kỳ cục theo phong cách Byzantine và bao quanh bằng những ô kính, từ đó có thể nhìn thấy những mái nhà của thành phố và cảm thấy như rất gần với những đám mây. Chim bồ câu làm tổ trên bực những khuôn cửa sổ và đóng góp phần vẽ những vân giả đá vào khuôn kính bằng phân và lông của chúng. Ngồi bên một chiếc bàn duy nhất là một người phụ nữ mặc áo khoác trong nhà, có thêu một con rồng bằng chỉ bạc ở trước ngực. Jaime phải mất mấy giây mới nhận ra người đó.

– Amanda... Amanda... - anh lắp bắp.

Anh không gặp lại cô từ hơn hai mươi năm nay, khi mà tình yêu của cả hai người đối với Nicolás đã mạnh hơn cả tình yêu mà họ cảm thấy đối với nhau. Lúc đó người thanh niên lực sĩ, da nâu, tóc chải gôm lúc nào cũng bóng, đi đi lại lại cao giọng đọc những cuốn sách thuốc của mình, đã trở thành một người đàn ông hơi còng do thói quen cúi mình thăm hỏi bệnh nhân trên giường bệnh, bộ tóc xám hoa dâm, khuôn mặt nghiêm trang với đôi mắt kính dầy sụ trong bộ gọng kền, nhưng căn bản vẫn là một con người giống trước. Để có thể nhận ra Amanda lúc đó, dĩ nhiên cần đã từng có một tình yêu lớn đối với cô. Cô trông già hơn tuổi rất nhiều, người rất gầy, hầu như da bọc lấy xương, làn da héo hon vàng úa, đôi bàn tay không gìn giữ, những ngón tay nhuộm thẫm mầu nicotine. Đôi mắt cô ngơ ngác mất thần, mờ đục, đỏ ngầu, đôi tròng mắt nở ra, khiến cho cô có dáng vẻ nhút nhát, sợ hãi. Cô không nhìn Jaime cũng chẳng trông thấy Alba, chỉ thấy có Miguel. Cô định đứng dậy, vấp và lảo đảo. Cậu em sát lại gần đỡ chị, ôm chặt chị trong vòng tay.

– Hai người có quen biết nhau? - Miguel ngạc nhiên hỏi.

– Phải, từ lâu lắm rồi - Jaime nói.

Anh nghĩ nói lại chuyện quá khứ chẳng có ích gì v?