Lời thú tội của Khỉ Shinagawa

Tôi gặp con khỉ già đó tại một quán trọ nhỏ của suối nước nóng M* ở tỉnh Gunma. Chuyện xảy ra 5 năm trước. Do sự tình cờ đưa đẩy mà tôi đã ngủ lại nhà nghỉ thô sơ, đúng hơn là đã xuống cấp và gần như sắp đổ đó.

Tôi đang lang thang du lịch một mình theo kiểu tùy hứng, khi tới một thị trấn suối nước nóng, xuống khỏi tàu thì đã hơn 7 giờ tối. Đang sắp cuối thu, mặt trời đã lặn, bóng tối xung quanh nhuộm màu xanh đậm, đặc trưng của vùng núi. Cơn gió lạnh buốt thổi từ trên đỉnh núi xuống khiến những chiếc lá khô to cỡ bàn tay bay xào xạc trên đường.

Tôi đi vào trung tâm thị trấn đặng tìm một chỗ nghỉ tạm nào đó nhưng không một quán trọ tươm tất nào chịu nhận khách sau bữa tối. Sau khi lần lượt bị năm, sáu quán trọ từ chối thẳng thừng ngay trước cửa, cuối cùng tôi cũng tìm được một quán trọ có suối nước nóng nằm ở khu vực hiu quạnh bên rìa thị trấn chấp nhận cho tôi ở mà không kèm bữa ăn. Một cơ sở lưu trú mang đầy vẻ tịch liêu, rất hợp với kiểu miêu tả ngày xưa là “nhà trọ rẻ tiền” [18E] . Một căn nhà đã trải qua nhiều niên đại nhưng không có hơi hướng cổ kính nào mà chỉ thấy cũ kỹ. Đôi chỗ được sửa sang nhìn khá kệch cỡm. Kiểu cải tạo chắp vá mỗi chỗ một ít không ăn nhập gì với kiến trúc cũ. Không biết căn nhà có chịu được trận động đất tiếp theo không. Tôi chỉ còn biết cầu trời cho hôm nay và ngày mai không xảy ra trận động đất nào lớn.

Quán trọ không phục vụ bữa tối nhưng có bữa sáng và giá phòng rẻ đến bất ngờ. Ngay ở cửa vào có một bàn quầy đơn giản, một cụ ông đầu và lông mày nhẵn thín thu tiền trọ trước. Vì không có lông mày nên đôi mắt to của ông nhìn sáng một cách bất thường. Trên tấm đệm ngồi đặt bên cạnh ông, một con mèo to màu nâu nom cũng già như ông đang say ngủ. Mũi nó có vấn đề hay sao mà thở phì phò nghe không giống với mèo. Nhịp thở thi thoảng còn gấp gáp nữa. Có vẻ mọi thứ ở quán trọ này đều già cỗi, cũ kỹ và đang tàn tạ.

Phòng của tôi nhỏ như cái kho chứa chăn nệm, đèn trên trần nhà thì tù mù, sàn nhà lót chiếu, mỗi bước chân lại phát ra tiếng kẽo kẹt đáng sợ. Nhưng giờ thì chẳng thể kén cá chọn canh. Chỉ cần được chui vào trong chăn ngủ dưới căn phòng có mái che là cũng thấy biết ơn lắm rồi.

Tôi để chiếc ba lô cỡ đại – hành lý duy nhất – lại phòng rồi đi ra thị trấn (căn phòng không phải là nơi khiến ta muốn nghỉ ngơi thư giãn), ghé vào một quán mì soba gần đó để ăn bữa tối đơn giản. Tôi vào quán mì đó vì không tìm được quán ăn nào còn mở. Sau khi uống bia cùng vài món đồ nhắm, tôi ăn mì soba nóng. Mì chẳng hề ngon, nước dùng bị nguội nhưng chuyện này tôi cũng chẳng dám kén chọn. Còn hơn là phải ôm cái bụng đói đi ngủ. Ra khỏi quán mì, tôi đi tìm cửa hàng tiện lợi vì muốn mua đồ ăn nhẹ và chai whiskey nhỏ nhưng cũng chẳng tìm thấy cửa hàng nào. Sau 8 giờ thì chỉ còn vài tiệm chơi ném phi tiêu là còn mở. Chẳng còn cách nào khác, tôi đành quay về quán trọ, thay sang bộ đồ yukata và đi xuống bể tắm ở tầng dưới.

Trái với vẻ xập xệ của căn nhà và vật dụng, suối nước nóng lại tuyệt vời đến bất ngờ. Nước có màu xanh lục đậm, không có dấu hiệu bị pha loãng, tôi cũng chưa đến suối nước nóng nào có mùi lưu huỳnh đậm như ở đây, khiến cơ thể tôi ấm vào tận bên trong. Bể tắm chỉ có mỗi mình tôi (tôi thậm chí không biết ngoài tôi ra còn có khách trọ nào không) nên có thể thoải mái ngâm mình trong bể. Ngâm lâu đầu óc sẽ mụ mị nên tôi ra khỏi bể, đợi người nguội bớt rồi lại ngâm tiếp. Tôi nghĩ thầm, ở quán trọ xập xệ này hóa ra lại hay. So với quán trọ lớn có những nhóm khách ồn ào đi ra đi vào thì ở đây yên tĩnh hơn nhiều.

Con khỉ lạch cạch đẩy cửa kính để vào phòng tắm lúc tôi đang ngâm mình lần thứ ba. “Tôi xin phép,” con khỉ nói bằng thứ giọng trầm. Mất một lúc tôi mới nhận ra đó là một con khỉ. Phần vì nước nóng khiến đầu óc tôi mụ mẫm, phần vì tôi không nghĩ khỉ lại biết nói nên hình ảnh của nó không trùng khớp được ngay với nhận thức rằng đó là một con khỉ. Qua làn hơi nước, tôi cứ nhìn con khỉ suốt một lúc lâu với cái đầu thiếu minh mẫn.

Sau khi đóng lại cửa kính phía sau lưng, con khỉ thu dọn mấy chậu gỗ trong phòng tắm, nhúng cái nhiệt kế lớn vào bể để kiểm tra nhiệt độ. Nó còn nheo mắt khi nhìn bảng nhiệt độ nữa. Như thể nhà vi khuẩn học đang xác định loại vi khuẩn gây bệnh mới.

“Nước nóng thế nào ạ?” Con khỉ hỏi tôi.

“Thích lắm. Xin cảm ơn,” tôi nói. Trong làn hơi nước, giọng tôi vọng lại dày và mềm. Thậm chí còn có vẻ thần bí. Tôi cứ ngỡ đó không phải là giọng của mình. Hệt như âm vang quá khứ vọng về từ trong rừng sâu. Âm vang đó... Không, khoan đã, tại sao một con khỉ lại có mặt ở đây và nói được tiếng người?

“Để tôi kỳ lưng cho ông nhé?” Con khỉ hỏi tôi, vẫn bằng giọng trầm. Chất giọng quyến rũ khiến ta liên tưởng tới giọng nam trung của nhóm hợp xướng nhạc doo-wop, dù ngoại hình không ăn nhập. Cách nói cũng rất trôi chảy, nếu nhắm mắt và nghe thì chỉ có thể nghĩ là người bình thường đang nói.

“Ừ, cảm ơn,” tôi nói. Không hẳn là tôi đang muốn được kỳ lưng nhưng giờ mà từ chối, tôi sợ con khỉ sẽ nghĩ rằng tôi không muốn một con khỉ kỳ lưng. Có lẽ nó có nhã ý thật và tôi cũng không muốn làm một con khỉ tự ái. Vì vậy, tôi từ từ bước ra khỏi bể tắm, ngồi xuống cái kệ gỗ nhỏ và quay lưng về phía con khỉ.

Con khỉ không mặc quần áo. Đương nhiên, bình thường khỉ đâu có mặc quần áo. Thế nên tôi không thấy có gì bất thường. Con khỉ có vẻ đã già, lông điểm nhiều sợi bạc. Con khỉ cầm chiếc khăn tắm tới, chà xà phòng lên đó rồi bắt đầu cọ lưng cho tôi với đôi tay khéo léo và thành thạo.

“Trời chuyển lạnh rồi nhỉ, con khỉ nói.

"Ừ”

“Chẳng bao lâu nữa, chỗ này sẽ ngập trong tuyết. Lúc đó dọn tuyết vất vả lắm.”

Vì thấy có khoảng im lặng nên tôi quyết định hỏi: “Cậu có thể nói được tiếng người à?”

“Vâng” con khỉ đáp ngắn gọn. Chắc nó đã bị nhiều người hỏi câu này. “Tôi được con người nuôi từ nhỏ nên dần dần nhớ được tiếng người. Tôi từng sống một thời gian khá dài ở quận Shinagawa, Tokyo.”

“Chỗ nào ở quận Shinagawa cơ?”

“Ở Gotenyama.”

“Khu đấy thích nhỉ.”

“Vâng, như anh cũng biết, đó là khu rất dễ sống. Gần đó có cả khu vườn Gotenyama nên tôi cũng được tận hưởng thiên nhiên”

Đoạn hội thoại tạm dừng ở đó. Con khỉ tiếp tục cặm cụi kỳ lưng cho tôi (cảm giác vô cùng dễ chịu), trong lúc đó, tôi cố gắng sắp xếp và hợp lý hóa mọi thứ trong đầu. Một con khỉ lớn lên ở Shinagawa? Vườn Gotenyama: Một con khỉ có thể nói trôi chảy tiếng người đến mức này sao? Nhưng nhìn đi nhìn lại thì đây vẫn là một con khỉ. Hình dáng kia chỉ có thể là khỉ, không thể là gì khác.

“Tôi sống ở quận Minato,” tôi nói. Một phát ngôn gần như vô nghĩa.

“Vậy là ngay cạnh,” con khỉ thân thiện đáp lại.

“Người nuôi cậu là người như thế nào?” Tôi hỏi.

“Chủ của tôi là giảng viên đại học. Chuyên ngành vật lý, giảng dạy tại trường Tokyo Gakugei.”

“Một người có học thức”

“Vâng, đúng vậy. Một người yêu nhạc không ai sánh kịp, rất thích nhạc của Bruckner và Richard Strauss. Nhờ thế mà tôi cũng thích thể loại nhạc đó. Tại được nghe từ bé mà. Kiểu như ở gần đèn thì rạng ấy.”

“Cậu thích Bruckner à?”

“Vâng, tôi thích bản giao hưởng số 7. Đặc biệt luôn được tiếp thêm dũng khí khi nghe chương 3.”

“Tôi thì thích bản số 9” Lại một phát ngôn không mấy ý nghĩa.

“Vâng, cũng là một bản nhạc đẹp” con khỉ nói.

“Thầy giáo đó dạy cậu tiếng người à?”

“Vâng. Ông không có con nên thay vì dạy con, có thể nói như vậy nhỉ, cứ có thời gian là ông dạy dỗ tôi rất nghiêm khắc. Ông là người cực kỳ nhẫn nại và tôn trọng nguyên tắc. Ông nghiêm túc lắm, câu cửa miệng luôn là: ‘Lặp lại một sự thật chính xác chính là con đường dẫn tới trí tuệ đích thực. Vợ ông tuy ít nói nhưng là người hiền lành, đối xử với tôi rất tốt. Vợ chồng họ rất quấn quýt, đúng ra là không nên nói điều này với người ngoài, nhưng về đêm họ hoạt động dữ dội lắm.”

“Ồ,” tôi nói.

Cuối cùng thì con khỉ cũng kỳ xong lưng cho tôi, nó lịch sự cúi đầu cảm ơn tôi: “Xin lỗi vì đã làm phiền ông.”

“Cảm ơn cậu nhiều, tôi nói. “Tôi thấy dễ chịu lắm. Mà cậu làm việc ở quán trọ này à?”

“Vâng, đúng vậy. Họ cho tôi làm ở đây. Mấy quán trọ to đẹp không đời nào lại thuê một con khỉ cả. Nhưng chỗ này thì luôn thiếu người, chỉ cần được việc thì khỉ hay người họ cũng thuê. Vì tôi là khỉ nên tiền công chẳng đáng là bao, chỉ được làm ở chỗ ít người trông thấy. Kiểu như mấy việc chăm sóc bồn tắm, dọn dẹp mà thôi. Vì khách mà nhìn thấy một con khỉ bưng trà ra thì sẽ sốc lắm. Khu vực bếp thì lại liên quan đến luật vệ sinh thực phẩm nữa.”

“Cậu làm ở đây lâu chưa?”

“Sắp được ba năm rồi.”

“Nhưng trước khi ổn định cuộc sống tại đây, hẳn là có nhiều chuyện xảy ra lắm nhỉ?” Tôi hỏi thử.

Con khỉ gật đầu đồng tình, “Vâng, quả là như thế”

Mặc dù hơi phân vẫn nhưng tôi vẫn quyết định hỏi: “Nếu được, cậu có thể kể cho tôi nghe chuyện của cậu được không?”

Con khỉ suy nghĩ một chút rồi nói: “Vâng, được thôi. Dù có thể câu chuyện của tôi không thú vị như quý ông mong đợi, nhưng khoảng 10 giờ tôi sẽ xong việc, sau đó tôi sẽ lên phòng ông. Ông không phiền chứ?”

Tôi nói rằng không phiền gì cả. “Tiện thể, cậu mang cả bia lên phòng giúp tôi thì tốt quá.”

“Tôi hiểu rồi. Tôi sẽ mang bia ướp lạnh lên. Loại bia Sapporo được không?”

“Ừ, được chứ. Mà cậu có uống bia không?”

“Vâng, nhờ trời, tôi cũng uống được một chút.”

“Vậy thì mang hai chai lớn lên nhé.”

“Tôi hiểu rồi. Mà quý ông ở phòng ‘Bờ biển đá’ trên tầng hai đúng không nhỉ?”

Tôi đáp là đúng vậy.

“Kỳ cục nhỉ, đang ở trên núi mà lại có phòng Bờ biển đá.” Nói rồi con khỉ cười khúc khích. Đó là lần đầu tiên trong đời tôi nhìn thấy một con khỉ cười. Nhưng hẳn là loài khỉ cũng biết cười và biết khóc chứ. Vì còn nói được cả tiếng người cơ mà.

“Mà cậu có tên không?” Tôi hỏi.

“Tôi không có tên nhưng mọi người vẫn gọi tôi là Khỉ Shinagawa.”

Con khỉ đẩy cửa kính sang bên, bước ra khỏi phòng tắm rồi quay người lại cúi chào tôi, sau đó chậm rãi đóng cửa.

Hơn 10 giờ, con khỉ bưng cái khay có hai chai bia tới phòng “Bờ biển đá” (con khỉ nói đúng, tôi cũng không hiểu tại sao căn phòng này lại có tên là “Bờ biển đá”. Vì đây thực sự là một căn phòng nghèo nàn chẳng khác gì nhà kho, không có bất kỳ yếu tố nào liên quan đến “bờ biển đá”). Ngoài hai chai bia, trên khay còn có cái mở nắp bia, hai cái cốc, mực khô và túi hạt làm đồ nhắm. Thật là một con khỉ chu đáo.

Lúc này, con khỉ có mặc quần áo. Một chiếc áo sơ mi dày, dài tay, có in chữ “I ❤ NY” và chiếc quần thể thao màu xám. Chắc là quần áo cũ của trẻ con được ai đó cho.

Vì trong phòng không có bàn nên chúng tôi ngồi trên tấm đệm mỏng, dựa lưng vào tường. Con khỉ dùng cái mở nắp để mở bia, rót vào hai cái cốc. Sau đó chúng tôi cụng ly trong im lặng.

“Cảm ơn ông vì đã mời” con khỉ nói rồi uống bia ừng ực, nom rất ngon lành. Tôi cũng uống theo. Thú thực, tôi thấy không được bình thường khi ngồi cạnh một con khỉ và uống bia, nhưng có lẽ vấn đề chỉ là quen hay không mà thôi.

“Chà, uống bia sau giờ làm mới tuyệt làm sao,” con khỉ vừa nói, vừa dùng mu bàn tay lông lá để chùi mép. “Nhưng vì là khỉ nên tôi chẳng mấy khi có cơ hội uống bia như thế này.

“Cậu sống ở đây luôn à?”

“Vâng. Họ cho tôi trải nệm ngủ ở một phòng giống như phòng áp mái. Thi thoảng lại có chuột chạy qua khiến tôi không nghỉ ngơi được yên nhưng nói gì thì nói, phận làm khỉ, được ngủ trong chăn, được ăn ba bữa là đủ may mắn rồi. Chẳng dám mơ tới... thiên đường”

Con khỉ đã uống hết cốc bia thứ nhất nên tôi rót thêm cho nó.

“Cảm ơn ông” con khỉ lễ phép đáp.

“Cậu đã bao giờ sống với đồng loại... tức là cùng với những con khỉ khác mà không phải với con người chưa?” Tôi hỏi thử. Có rất nhiều điều tôi muốn hỏi con khỉ đó.

“Vâng, cũng có vài lần,” con khỉ thoáng sa sầm mặt rồi đáp. Nếp nhăn ở khóe mắt hằn sâu xuống thành nếp gấp. “Vì nhiều lý do mà một ngày nọ, tôi đã bị trục xuất khỏi Shinagawa, thả về núi Takasaki. Thoạt tiên, trông có vẻ như tôi có thể sống yên bình ở đó, nhưng rốt cuộc thì mọi chuyện không suôn sẻ. Dù sao tôi cũng lớn lên trong gia đình con người, được vợ chồng giáo sư đại học nuôi dưỡng nên không thể hòa hợp được với những con khỉ khác, tất nhiên chúng vẫn là đồng bào quý báu của tôi. Không có đề tài nói chuyện chung, giao tiếp cũng không suôn sẻ. ‘Giọng mày nghe lạ thể, chúng nó bảo tôi như thế, tôi bị trêu chọc và bắt nạt. Lũ khỉ cái nhìn tôi rồi cười khúc khích với nhau. Loài khỉ rất nhạy cảm, ngay cả với sự khác biệt nhỏ. Trong mắt bọn chúng, cử chỉ của tôi có gì đó lố bịch hoặc ở tôi có điểm gì khiến chúng khó chịu và bực bội. Thế nên dần dần tôi thấy khó sống, đến một ngày thì tách ra khỏi đàn và sống một mình. Nói cách khác là thành con khỉ lạc loài”

“Hẳn là cậu cô đơn lắm.”

“Vâng, đúng là như thế. Chẳng còn ai che chở cho tôi nữa, tôi phải tự kiếm thức ăn để cầm cự. Nhưng đau khổ nhất là tôi không thể giao tiếp được với ai. Không nói chuyện được với khỉ, cũng chẳng nói chuyện được với con người. Cô độc là cảm giác vô cùng đau đớn. Tất nhiên, tôi cũng gặp nhiều người trên núi Takasaki nhưng không vì thế mà bất chấp ra bắt chuyện với họ được. Làm thế thì sẽ loạn lên ngay. Tóm lại, tôi trở thành một con khỉ đơn độc, dở dở ương ương, không thuộc về xã hội loài khỉ, cũng chẳng thuộc về xã hội loài người. Đó là chuỗi ngày vô cùng khốn khổ”

“Cũng không được nghe Brucker nữa.”

“Vâng, tôi xa rời thế giới đó rồi, Khỉ Shinagawa nói. Sau đó nhấp một ngụm bia. Tôi để ý mặt con khỉ nhưng không thấy gương mặt vốn đã đỏ của nó bị đỏ thêm. Có thể nó là một con khỉ có tửu lượng cao. Hoặc loài khỉ không lộ trạng thái say qua nét mặt.

“Chưa kể, thứ hành hạ tôi nhiều nhất là quan hệ với phụ nữ”

“Ồ,” tôi nói. “Quan hệ với phụ nữ là sao?”

“Nói đơn giản thì là tôi chẳng có hứng tình gì với lũ khỉ cái. Tuy cũng có một vài cơ hội nhưng thú thực là tôi không cảm thấy có ham muốn.”

“Cậu là khỉ nhưng lại không thấy có hứng tình với khỉ cái à?”

“Vâng, chính xác là như vậy. Thật xấu hổ nhưng sự thật là, chẳng biết từ lúc nào, cơ địa tôi chỉ cho phép tôi yêu phụ nữ.”

Tôi im lặng, uống cạn cốc bia của mình. Rồi tôi bóc túi hạt, đổ đầy một lòng bàn tay. “Chuyện đó, xét về mặt thực tế thì có lẽ sẽ gặp đôi chút khó khăn nhỉ?”

“Vâng, về mặt thực tế là rất khó khăn. Bởi một con khỉ như thế này, sao có thể trông đợi phụ nữ vui vẻ đáp ứng ham muốn của mình chứ. Chưa kể còn là hành vi sai lệch về mặt di truyền nữa.

Tôi im lặng, chờ đợi đoạn tiếp theo. Con khỉ gãi phía sau tai một lúc lâu rồi nói:

“Vì lẽ đó, tôi buộc phải dùng một biện pháp khác, của riêng tôi để giải tỏa thứ tình cảm không được đáp ứng này”

“Biện pháp khác? Chẳng hạn như là?”

Nếp nhăn giữa hai lông mày con khỉ hằn sâu xuống. Khuôn mặt ửng đỏ dường như sạm đi đôi chút.

“Có thể ông sẽ không tin, con khỉ nói. “Mà chắc là ông sẽ không tin đâu, từ dạo nọ, tôi bắt đầu ăn cắp tên của những cô gái mà tôi thích.”

“Ăn cắp tên?”

“Vâng. Tôi không rõ vì sao nhưng có vẻ bẩm sinh tôi đã được phú cho khả năng đặc biệt đó. Nếu muốn, tôi có thể ăn cắp tên của một người và giữ lại cho mình.”

Một lần nữa, đầu óc tôi trở nên hoang mang.

“Tôi chưa hiểu lắm,” tôi nói. “Cậu nói cậu ăn cắp tên của người khác, tức là người đó sẽ bị mất luôn tên à?”

“Không. Không xảy ra chuyện người đó bị mất hẳn tên. Tôi chỉ ăn cắp một phần, một mẩu tên của họ mà thôi. Nhưng với phần bị mất đi, tên của họ sẽ mỏng đi đôi chút, trọng lượng cũng nhẹ bớt. Tương tự như mặt trời càng khuất bao nhiêu thì bóng của chúng ta trên mặt đất càng nhạt bấy nhiêu vậy. Thế nên, tuy xảy ra mất mát nhưng có thể bản thân người đó không nhận thức được rõ ràng đâu. Họ chỉ cảm thấy có gì đó bất thường thôi.”

“Nhưng cũng có người nhận thức được rõ ràng chứ? Rằng một phần tên mình đã bị ăn cắp ấy”

“Vâng, tất nhiên là cũng có. Thi thoảng lại xảy ra hiện tượng họ không nhớ nổi tên của mình. Việc này đương nhiên rất bất tiện rồi... và không đúng mực nữa. Rồi họ không nghĩ đấy chính là tên của mình. Hậu quả là còn xảy ra trường hợp gần như bị khủng hoảng danh tính. Tất cả những chuyện đó đều do tôi gây ra. Vì tôi ăn cắp tên của những người đó. Tôi biết là mình có lỗi. Lúc nào cũng bị sự cắn rứt lương tâm đè nặng. Biết vậy nhưng tôi vẫn không thể không ăn cắp. Không phải là tôi thanh minh thanh nga gì đâu, nhưng dopamine của tôi ra lệnh cho tôi làm như vậy. Ê, cứ ăn cắp tên đi, không sao đâu, chẳng dính dáng gì đến pháp luật hết.”

Tôi khoanh tay nhìn con khỉ một lúc. Dopamine? Sau cùng, tôi nói:

“Cậu chỉ ăn cắp tên của những cô gái mà cậu phải lòng, hay đúng hơn là có ham muốn tình dục thôi đúng không?”

“Vâng, đúng như vậy. Tôi không ăn cắp tên bừa bãi”

“Tính đến nay, cậu đã ăn cắp tên của bao nhiêu người rồi?”

Con khỉ bẻ ngón tay để đếm với vẻ mặt bí ẩn. Vừa đếm, nó vừa lẩm bẩm với giọng nói vốn đã rất nhỏ. Rồi nó ngẩng lên nói: “Tổng cộng là bảy người. Tôi đã ăn cắp tên của bảy cô gái.”

Bỗng nhiên tôi không xác định được con số đó là ít hay nhiều. Tôi hỏi con khỉ:

“Cậu làm thế nào để ăn cắp tên? Chỉ cho tôi cách cậu làm được không?”

“Vâng, chủ yếu là dùng sức mạnh ý chí. Khả năng tập trung và năng lượng tinh thần. Nhưng như thế thì chưa đủ. Phải có một thứ hữu hình ghi tên của người đó nữa. Thẻ căn cước là lý tưởng nhất. Hoặc bằng lái xe, thẻ sinh viên, thẻ bảo hiểm hay hộ chiếu. Danh thiếp cũng được. Tóm lại là phải có một vật cụ thể như vậy trong tay. Thông thường thì tôi sẽ lấy trộm. Chỉ còn cách là lấy trộm thôi. Vì tôi là khỉ nên rất thành thạo trong việc lẻn vào phòng khi chủ nhân đi vắng. Tôi sẽ tìm thứ gì có ghi tên của họ rồi cầm về”

“Nghĩa là cậu sử dụng một vật có ghi tên của cô gái đó, cộng với sức mạnh ý chí của cậu để ăn cắp tên.

“Đúng vậy. Tôi sẽ nhìn thật lâu vào cái tên ghi trên đó, dồn hết cảm xúc lại và hút tên người mình yêu vào trong nhận thức của mình. Việc này tuy mất thời gian, tiêu hao khá nhiều cả tinh thần lẫn thể lực, nhưng nếu toàn tâm toàn ý thì sẽ làm được. Rồi một phần của nàng sẽ trở thành một phần của tôi. Từ đó, tình yêu vô vọng của tôi được thỏa mãn đầy đủ theo cách riêng”

“Mà không cần hành vi thể xác?”

Con khỉ gật đầu thật mạnh. “Vâng, tuy chỉ là khỉ thôi nhưng tôi không bao giờ làm những chuyện hạ đẳng. Biến tên người yêu trở thành một phần của mình, chỉ vậy là đủ. Quả thật, đây là hành vi tính dục đồi bại nhưng đồng thời cũng lại vô cùng trong sáng và thuần khiết. Vì tôi chỉ âm thầm một mình ngưỡng mộ cái tên đó trong trái tim tôi thôi. Giống như cơn gió dịu dàng lướt qua đồng cỏ vậy?”

“Hừm, tôi nói với vẻ thán phục. “Xét theo ý nghĩa nào đó thì có thể gọi là tình yêu tột bậc nhỉ.”

“Vâng, xét theo ý nghĩa nào đó thì có thể gọi là tình yêu tột bậc. Nhưng đồng thời cũng là sự cô đơn tột bậc. Nói cách khác là hai mặt của đồng xu. Luôn gắn liền với nhau, không bao giờ tách rời.

Câu chuyện tạm dừng ở đó, tôi và con khỉ cùng im lặng uống bia, nhâm nhi hạt và mực khô.

“Gần đây cậu còn ăn cắp tên của ai không?” Tôi hỏi.

Con khỉ lắc đầu. Nó lấy ngón tay bứt sợi lông cứng mọc ở cánh tay. Như thể để xác nhận lại mình là khỉ thật. “Không, gần đây tôi không ăn cắp tên của ai cả. Kể từ khi đặt chân đến thị trấn này, tôi đã quyết tâm đoạn tuyệt với hành vi xấu xa đó. Nhờ thế mà gần đây, tâm hồn của con khỉ bé nhỏ này đã tìm thấy bình yên. Hiện tôi đang sống những ngày êm đềm với tên của bảy cô gái được trân trọng giữ gìn trong tim.

“Vậy thì tốt rồi,” tôi nói.

“Tôi có một đề nghị hơi ngạo mạn thế này, cho phép tôi được nói lên quan điểm cá nhân không chuyên về tình yêu được không?”

“Tất nhiên rồi,” tôi nói.

Con khỉ chớp mắt thật mạnh mấy lần. Hàng mi dài nâng lên cụp xuống như cành cọ bay trong gió. Rồi nó chậm rãi hít một hơi. Một hơi thở sâu như cầu thủ nhảy xa chuẩn bị chạy lấy đà.

“Trong suy nghĩ của tôi, tình yêu là nhiên liệu không thể thiếu để ta duy trì sự sống. Có thể một ngày, tình yêu đó sẽ kết thúc. Hoặc không thể đơm hoa kết trái. Nhưng cho dù tình yêu có mất đi, không đạt được như ước nguyện thì ta vẫn có thể giữ gìn nguyên vẹn ký ức rằng bản thân đã từng yêu ai đó, từng phải lòng ai đó. Ký ức ấy sẽ trở thành nguồn nhiệt lượng quý báu đối với chúng ta. Nếu không có nguồn nhiệt lượng đó, trái tim con người, và cả trái tim của khỉ nữa, sẽ trở thành vùng đất hoang giá băng, cằn cỗi. Ở vùng đất đó không có ánh mặt trời nên loài hoa mang tên Yên Bình và loài cây mang tên Hy Vọng không thể sống được. Tôi đang trân trọng gìn giữ tên của bảy người con gái xinh đẹp mà tôi từng yêu ở trong trái tim thế này này (nói rồi con khỉ áp lòng bàn tay lên chỗ ngực đầy lông lá). Tôi sẽ coi đó là chút nhiên liệu của riêng mình, đặng sưởi ấm bản thân những đêm giá lạnh để sống nốt quãng nhân sinh này.

Con khỉ lại bật cười khúc khích. Rồi nó lắc đầu mấy cái.

“Nhưng nghe buồn cười nhỉ. Kiểu như nổi loạn ấy. ‘Nhân sinh của con khỉ’ à. Ha ha ha.”

Khi hai chai bia lớn cạn cũng là lúc đồng hồ điểm 11 rưỡi. Con khỉ xin phép ra về. “Tự nhiên tôi thấy vui quá nên nói hơi nhiều. Mong ông thứ lỗi.”

“Không, câu chuyện của cậu rất thú vị,” tôi nói. “Câu chuyện thú vị” có lẽ vẫn chưa phải là cụm từ thích hợp. Bởi lẽ, riêng việc uống bia và trò chuyện cùng một con khỉ thôi cũng đã là một trải nghiệm tương đối bất thường rồi. Chưa kể, con khỉ đó còn yêu nhạc của Bruckner, ăn cắp tên của các cô gái do bị ham muốn tình dục (hay tình yêu) lôi kéo nữa thì không những “thú vị” mà còn là một câu chuyện vô tiền khoáng hậu. Tuy nhiên, để tránh động chạm đến cảm xúc của con khỉ trên mức cần thiết, tôi đã cố gắng chọn cụm từ ôn hòa.

Lúc chia tay, tôi bo cho con khỉ một nghìn yên và bảo: “Cậu cầm ít tiền mua thức ăn ngon mà ăn”

Ban đầu con khỉ từ chối, nhưng khi tôi dúi vào tay nó lần nữa, nó ngoan ngoãn nhận. Nó gấp tờ tiền lại rồi cẩn thận cho vào túi quần thể thao.

“Cảm ơn ông nhiều. Cảm ơn vì đã nghe câu chuyện của con khỉ ngốc nghếch này, đãi tôi bia, đã vậy còn bo tôi hậu hĩnh nữa. Xin lỗi vì đã làm phiền ông.”

Nói rồi con khỉ xếp chai bia rỗng và cốc lên khay, cầm cái khay và rời đi.

Sáng hôm sau, khi rời khỏi quán trọ để về lại Tokyo, tôi không nhìn thấy con khỉ đâu. Cũng không thấy cả ông cụ tóc và lông mày nhẵn thín trông hơi đáng sợ lẫn con mèo hen già. Tôi nói với người phụ nữ trung niên sồ sề, cắm cảu rằng mình muốn trả tiền bia gọi thêm tối qua nhưng chị ta cứ khăng khăng là làm gì có bia gọi thêm nào. Rằng thì là ở đây chỉ có bia lon bán ở máy tự động. Chưa bao giờ bán bia chai cả.

Một lần nữa, tôi lại rơi vào hoang mang. Cảm giác như hiện thực và phi hiện thực cứ chốc chốc lại đổi vị trí cho nhau. Đúng là tối qua, tôi đã uống hai chai bia Sapporo cỡ đại cùng với con khỉ và nghe chuyện của nó.

Tôi toan nói với người phụ nữ về con khỉ nhưng rồi lại thôi. Nhỡ đâu con khỉ đó không thực sự tồn tại, tất cả chỉ là tưởng tượng từ cái đầu mụ mị do ngâm mình trong nước nóng của tôi. Hoặc là tôi vừa mơ thấy một giấc mơ dài nhưng rất thật và kỳ lạ. Nếu đúng như thế, tôi mà nói: “Quán trọ này thuê một con khỉ già biết nói tiếng người làm việc mà” thì tình hình sẽ nực cười lắm, không cẩn thận còn bị coi là bị điên không chừng. Hoặc có thể quán trọ không thể công khai việc mình đang thuê một con khỉ làm việc vì e ngại cục thuế hoặc sở y tế (điều này hoàn toàn có thể xảy ra).

Trên chuyến tàu về nhà, tôi nhẩm lại chi tiết câu chuyện được nghe từ con khỉ. Dựa theo những gì nhớ được, tôi ghi lại lời con khỉ vào cuốn sổ tay công việc. Tôi định khi về Tokyo sẽ viết lại kỹ hơn từ đầu.

Giả sử con khỉ đó có thật – tôi chỉ có thể nghĩ là nó có thật – tôi không đủ phân minh để nhận định rằng mình nên tin câu chuyện con khỉ kể bên cốc bia đó đến đâu. Liệu thực sự có thể ăn cắp tên của các cô gái và giữ lại làm của riêng không? Đó là năng lực đặc biệt mà chỉ riêng Khỉ Shinagawa đó có? Ai dám khẳng định là con khỉ đó không mắc chứng ba hoa chứ? Đương nhiên, tôi chưa bao giờ nghe chuyện có con khỉ mắc chứng ba hoa, nhưng nếu có con khỉ nói được tiếng người lưu loát thì về mặt nguyên lý, không có gì bất thường nếu có con khỉ mắc chứng ba hoa.

Tuy nhiên, trong công việc, vì đã nghe đủ thứ chuyện từ đủ loại người nên tôi phần nào có thể nhận định được chuyện nào đáng tin, chuyện nào thì không nên tin quá. Nếu nói chuyện đủ lâu, từ bầu không khí xung quanh người nói cũng như các tín hiệu mà anh ấy (cô ấy) phát ra, bằng trực giác, ta sẽ cảm nhận được là nên tin hay không. Về phần tôi, tôi không cho rằng Khỉ Shinagawa đã bịa chuyện. Ánh mắt và nét mặt của nó, điệu bộ suy tư, cách ngưng nghỉ giữa chừng, cử chỉ, cách bị bí từ, tất cả đều vô cùng tự nhiên, không thấy có bất kỳ yếu tố giả tạo nào. Và trên hết, tôi muốn công nhận sự thành thực đến đau lòng trong lời thú tội của nó.

Kết thúc chuyến rong ruổi một mình, tôi trở về Tokyo, tiếp tục với cuộc sống hối hả nơi đô thị. Rõ ràng là tôi không nhận nhiều việc nhưng không hiểu sao, càng lớn tuổi thì lại càng bận. Và thời gian thì càng ngày càng trôi nhanh hơn. Rốt cuộc, tôi chẳng kể với ai chuyện về Khỉ Shinagawa, cũng chẳng viết gì về nó. Bởi tôi nghĩ, có kể thì cũng chẳng ai tin. Mọi người sẽ bảo “lại sáng tác truyện ấy mà”. Lý do tôi không viết vì chẳng biết phải kể dưới hình thức nào. Nếu viết là chuyện xảy ra thật thì lại quá dị thường, nếu không đưa ra được bằng chứng cụ thể – tức là con khỉ thật – thì sẽ chẳng có ai tin. Nhưng để viết là tiểu thuyết thì tiêu điểm và kết luận lại không rõ ràng. Chưa viết mà tôi đã tưởng tượng được gương mặt bối rối của biên tập viên sau khi đọc xong bản thảo. Biên tập viên sẽ nói: “Chẳng đặng đừng mới phải hỏi tác giả thế này, nhưng chủ đề của câu chuyện là gì?”

Chủ đề? Chẳng có chủ đề nào hết. Chỉ là chuyện có một con khỉ già biết nói tiếng người trong một thị trấn nhỏ ở tỉnh Gunma, kỳ lưng cho khách ở quán trọ suối nước nóng, thích uống bia lạnh, yêu phụ nữ, chuyên đi ăn trộm tên của phụ nữ mà thôi. Một câu chuyện như thế thì làm gì có chủ đề hay bài học gì cơ chứ?

Cứ thế, ký ức về sự việc kỳ lạ xảy ra tại thị trấn suối nước nóng dần phai nhạt trong tôi. Ký ức dù có sống động đến mấy cũng khó mà thắng được sức mạnh của thời gian.

5 năm trôi qua, giờ đây, lý do tôi quyết định viết những dòng này về Khỉ Shinagawa dựa trên những ghi chép trong sổ tay là bởi gần đây, tôi chứng kiến một sự việc rất đáng lưu tâm. Nếu không có sự việc đó thì có lẽ tôi sẽ không viết những dòng này.

Buổi chiều hôm đó, tôi có cuộc hẹn bàn công việc tại quán cà phê trong một khách sạn ở Akasaka. Người tôi gặp là nữ biên tập viên của một tạp chí du lịch nọ. Một cô gái rất xinh đẹp, tuổi ước chừng khoảng ba mươi. Cô có vóc người nhỏ nhắn, mái tóc dài, nước da đẹp, cặp mắt to quyến rũ. Đồng thời cũng là biên tập viên tài năng. Nghe nói cô vẫn còn độc thân. Trước đó, tôi từng làm việc chung với cô vài lần nên có biết nhau ở mức độ nào đó. Bàn chuyện công việc xong, chúng tôi vừa uống cà phê vừa tán gẫu.

Điện thoại của cô đổ chuông, cô ngại ngùng nhìn tôi. Tôi đưa tay ra hiệu bảo cô cứ nghe máy. Cô nhìn số điện thoại gọi đến rồi bắt máy. Có vẻ như là cuộc gọi xác nhận đặt chỗ gì đó. Kiểu như đặt chỗ ở nhà hàng, đặt phòng khách sạn hoặc vé máy bay. Cô vừa nhìn sổ tay vừa nói chuyện nhưng sau đó, cô nhìn tôi với vẻ mặt bối rối.

“Xin lỗi vì hỏi anh câu này,” cô lấy tay che điện thoại rồi hạ giọng. “Nhưng tên tôi là gì nhỉ?”

Tôi nín thở chừng một giây rồi tỉnh bơ nói cho cô biết họ của cô. Cô gật đầu, nói lại với đầu dây bên kia. Sau đó cô dập máy và xin lỗi tôi.

“Rất xin lỗi anh. Không hiểu sao tự nhiên tôi không nhớ được tên mình nữa. Thật xấu hổ quá.

“Chuyện đó thi thoảng vẫn xảy ra à?” Tôi hỏi.

Cô lưỡng lự một chút rồi gật đầu. “Vâng, dạo này chuyện đó xảy ra thường xuyên. Tôi không thể nhớ nổi tên mình. Như kiểu bị mất trí nhớ tạm thời vậy.”

“Cô còn không nhớ được cái gì khác không? Chẳng hạn như ngày sinh, số điện thoại hoặc là mật khẩu?”

Cô lắc đầu quả quyết. “Không, hoàn toàn không. Tôi vốn là người có trí nhớ tốt. Tôi có thể đọc vanh vách ngày sinh của các bạn thân. Tôi cũng chưa bao giờ quên tên người khác. Vậy mà thi thoảng lại không nhớ được tên mình. Thật khó hiểu. Khoảng hai, ba phút sau trí nhớ của tôi sẽ dần hồi lại nhưng khoảng trắng chừng hai, ba phút đó quả thật rất bất tiện, thậm chí tôi còn sợ mình không còn là mình nữa.”

Tôi im lặng gật đầu.

“Là dấu hiệu của chứng suy giảm trí nhớ ở người trẻ tuổi chăng?”

Tôi thở dài, “Chà, về mặt y học thì tôi không rõ lắm nhưng chuyện này bắt đầu từ khi nào nhỉ? Dấu hiệu cô bỗng nhiên không nhớ nổi tên mình ấy?”

Cô nheo mắt suy nghĩ một lúc lâu. “Tôi nghĩ có lẽ bắt đầu từ khoảng nửa năm trước. Vì tôi nhớ lần đi ngắm hoa, tôi không thể nhớ ra tên mình. Đó là trải nghiệm đầu tiên.”

“Tôi hỏi câu này hơi kỳ cục nhưng hồi đó, cô có đánh mất gì không? Thứ dùng để xác nhận nhân thân, chẳng hạn như bằng lái xe, hộ chiếu hay thẻ bảo hiểm.”

Cô cắn cặp môi chúm chím, suy nghĩ một lúc trước khi trả lời.

“Vâng, nhắc đến mới nhớ, hồi đó tôi bị mất bằng lái xe. Tôi đang ngồi nghỉ trưa trên ghế đá trong công viên, túi xách để ngay bên cạnh. Tôi có lấy hộp phấn trang điểm trong túi ra để tô lại son, nhưng ngay ở giây tiếp theo, khi nhìn bên cạnh thì cái túi đã biến mất. Tôi không tài nào hiểu được. Bởi lẽ, tôi chỉ rời mắt khỏi cái túi trong chốc lát, trong thời gian đó tôi không thấy có ai lại gần hay nghe thấy tiếng chân ai. Xung quanh cũng không có bóng người. Công viên rất yên tĩnh, giả sử có ai đến và lấy trộm túi thì chắc chắn tôi phải biết.”

Tôi không nói gì, chờ cô nói tiếp.

“Sự kỳ lạ không dừng lại ở đó. Ngay buổi chiều, tôi nhận được liên lạc từ cảnh sát, báo rằng đã tìm thấy chiếc túi. Chiếc túi được đặt ở ngay trước bốt cảnh sát gần công viên. Mọi thứ trong túi gần như còn nguyên. Tiền mặt, thẻ tín dụng, thẻ ngân hàng, điện thoại di động, tất cả đều không bị động đến. Chỉ có bằng lái xe biến mất. Chỉ có bằng lái xe bị lấy ra khỏi ví. Cảnh sát họ cũng ngạc nhiên, bảo rằng không thể có chuyện đó. Không lấy tiền mặt, chỉ lấy mỗi bằng lái xe, đã vậy còn cố tình để lại cái túi trước bốt cảnh sát nữa.”

Tôi khẽ thở dài nhưng vẫn không nói gì.

“Chuyện xảy ra cuối tháng Ba. Tôi đến ngay văn phòng cấp bằng lái xe ở Samezu để xin cấp lại. Một sự việc kỳ lạ và khó hiểu nhưng cũng may là không có thiệt hại nào đáng kể. Samezu ở ngay gần công ty tôi nên cũng không mất công lắm”

“Samezu hình như là ở quận Shinagawa nhỉ?”

“Vâng, ở Higashioi. Công ty tôi ở Takanawa nên đi taxi một chút là tới,” cô nói. Sau đó cô nhìn tôi với vẻ hoài nghi. “Mà chuyện tôi không nhớ được tên có liên quan gì tới việc tôi bị mất bằng lái xe à?”

Tôi vội lắc đầu. Tôi không thể mang chuyện Khỉ Shinagawa ra kể với cô bây giờ được. Làm vậy, thế nào cô cũng vặn hỏi tôi về nơi ở của con khỉ đó, không chừng còn đến tận quán trọ để gặp trực tiếp con khỉ nữa. Nhằm truy hỏi sự tình.

“Không, không liên quan gì đâu. Tự nhiên tôi nghĩ ra nên hỏi thôi. Vì có liên quan đến tên, tôi nói.

Cô nhìn tôi với vẻ không phục lắm. Nhưng tôi không thể không hỏi nốt một câu quan trọng, dù biết là nguy hiểm.

“Nhân thể, gần đây cô có trông thấy con khỉ nào không?”

“Khỉ ư?” Cô nói. “Là ‘monkey’ ạ?”

“Đúng rồi. Khỉ thật còn sống ấy,” tôi nói.

Cô lắc đầu. “Không, tôi nghĩ là tôi không nhìn thấy con khỉ nào suốt mấy năm nay. Không ở trong vườn thú lẫn nơi nào khác”

Lẽ nào Khỉ Shinagawa bắt đầu hoạt động lại? Hay đây là hành vi của một con khỉ khác bắt chước mánh khóe của nó (một con khỉ nhái)? Hoặc không phải là trò của loài khỉ?

Tôi không muốn nghĩ đến chuyện Khỉ Shinagawa lại bắt đầu trò “ăn cắp tên”. Con khỉ đó, nó đã bình thản nói với tôi rằng giữ tên của bảy cô gái trong tim là đủ rồi, giờ nó chỉ muốn sống an yên nốt quãng đời còn lại tại thị trấn suối nước nóng bé nhỏ ở tỉnh Gunma mà thôi. Tôi đã nghĩ đó là những lời thật lòng. Nhưng có lẽ nó đã mắc một căn bệnh thần kinh mạn tính không thể chế ngự được bằng lý trí. Căn bệnh đó, chất dopamine đã hối thúc nó “Ê, cứ ăn cắp tên đi, không sao đâu”. Căn bệnh đã đưa nó quay về Shinagawa và khởi động lại thói quen xấu.

Biết đâu một ngày, chính tôi cũng sẽ thử làm việc đó.... Thi thoảng tôi lại nảy ý nghĩ kỳ cục này vào những đêm không ngủ. Biết đâu, tôi sẽ chôm thẻ căn cước hay danh thiếp của cô gái mà tôi phải lòng, dồn hết ý thức một cách “toàn tâm toàn ý” để hút tên cô vào bên trong nhận thức, từ đó bí mật sở hữu một phần của cô. Không biết cảm giác lúc đó sẽ thế nào nhỉ? Mà không, chuyện đó chắc chắn không bao giờ xảy ra. Vì tay chân tội vụng về lắm, không thể chôm chỉa thứ gì của người khác được. Cho dù là thứ phi vật thể hay bản thân việc ăn cắp đó không phạm pháp đi nữa.

Tình yêu tột bậc, cô đơn tột bậc... Từ đó, mỗi lần nghe các bản giao hưởng của Bruckner là tôi lại suy nghĩ về “nhân sinh” của Khỉ Shinagawa. Tưởng tượng tới con khỉ già nua, nằm cuộn tròn trong tấm chăn mỏng trên căn phòng gác mái của quán trọ tồi tàn ở thị trấn suối nước nóng nhỏ bé. Nghĩ đến cảnh chúng tôi cùng ngồi dựa vào tường, vừa uống bia vừa nhấm nháp hạt và mực khô.

Tôi không gặp lại nữ biên tập viên xinh đẹp của tạp chí du lịch thêm lần nào. Vì vậy, đến giờ tôi vẫn không biết số phận cái tên của cô ra sao. Mong là cô không gặp bất tiện gì lớn. Vì cô chẳng có tội tình hay trách nhiệm gì. Nhưng thành thật xin lỗi cô, tôi vẫn không thể kể cho cô nghe chuyện về Khỉ Shinagawa.