- XI -

Chủ cối xay, cậu con trai và con lừa

Một người chủ cối xay cùng con trai mình dắt một con lừa ra chợ với hy vọng sẽ bán được nó. Trên đường đi, họ gặp một nhóm các cô gái vừa cười vừa nói rằng:

- Các cậu đã bao giờ trông thấy ai ngốc hơn hai người này chưa? Họ phải lê bước chậm chạp trên một con đường bụi bặm trong khi họ có thể cưõi con lừa này!

Người chủ cối xay cho rằng những lời họ nói có lý nên đặt cậu con trai lên lưng con lừa còn ông ta thì đi bộ bên cạnh. Lúc đó, họ gặp một vài người bạn thân chào đón họ và nói:

- Anh sẽ làm hỏng con trai mình nếu anh để nó cưỡi lừa còn anh thì lê bước bên cạnh! Hãy để cho thằng bé lười nhác này đi bộ đi! Nó sẽ tốt hơn cho con trai anh đấy.

Người chủ cối xay làm theo lời khuyên của các bạn mình, ngồi lên lưng lừa và để cậu con trai đi theo sau. Chưa đi được bao xa thì họ gặp ngay một đoàn phụ nữ, trẻ em và người đàn ông nghe thấy họ bảo rằng:

- Thật là một người ích kỷ! Ông ta thong thả ngồi trên lưng lừa nhưng lại để thằng bé tội nghiệp cố gắng chạy theo.

Do đó, người chủ cói xay nhấc cả cậu con trai lên ngồi cùng mình trên lưng lừa. Đi thêm một quãng nữa, họ gặp mấy du khách và những người này hỏi họ là con lừa này thuộc về họ hay họ đi thuê. Người đàn ông trả lời rằng con lừa này là của anh ta và anh ta đang mang nó ra chợ bán.

- Trời ơi, với sức nặng như thế thì con vật tội nghiệp sẽ kiệt sức khi nó tới đó và sẽ chẳng ai thèm nhìn nó nữa đâu. Tốt nhất là các bạn hãy vác nó đi!

- Bất kỳ điều gì làm anh hài lòng, - Người chủ cối xay nói - chúng tôi sẽ cố gắng.

Thế là họ leo xuống, dùng dây thừng buộc chân con lừa lại, rồi bằng một cây sào họ đã vác con lừa đi vào tới thành phố. Đây là một cảnh tượng quá lố bịch đến nỗi rất nhiều người đổ ra xem và chế nhạo hai cha con nhà nọ một cách không thương tiếc, một số kẻ thậm chí còn gọi họ là đồ điên. Sau đó, họ đi qua một cây cầu bắc qua sông. Con lừa thấy vô cùng sợ hãi bởi những tiếng ồn ào và tình huống khác thường mà nó đang phải chịu nên đã cố giằng kéo cho tới khi cái dây thừng trói nó bị đứt ra. Con vật tội nghiệp bị rơi xuống nước và chết đuối. Và thế rồi người chủ cối xay bất hạnh rất tức giận và xấu hổ đã đành phải trở về nhà. Trong nỗ lực làm vừa lòng mọi người thì anh ta đã chẳng làm vừa lòng ai và hơn nữa còn đánh mất con lừa của mình.

Con hươu và cây nho

Một con hươu bị một nhóm thợ săn đuổi bắt nên đã trốn trong một bụi nho rất dày. Nhóm thợ săn bị mất dấu của con hươu và đã đi qua chỗ nó ẩn nấp mà không nhận ra là nó đang ở gần đó. Cho rằng nguy hiểm đã qua đi, con hươu bắt đầu gặm lá ở cây nho. Cành cây rung rinh đã thu hút sự chú ý của đám thợ săn và một người trong họ cho rằng có thú ẩn nấp ở đó nên đã bắn ngẫu nhiên một mũi tên vào tán lá cây. Con hươu bất hạnh bị mũi tên đâm vào tim và trước khi chết nó cố thều thào: “Ta xứng đáng phải nhận kết cục này vì hành động bội bạc của mình. Ta đã ăn lá của cái cây đã bảo vệ ta”.

Chó sói đuổi cừu

Một con chó sói đang đuổi theo một con cừu và con cừu đã chạy được vào trong một ngôi đền. Chó sói thúc giục cừu ra khỏi khu đền đó và nói rằng:

- Nếu mi không ra thì linh mục chắc chắn sẽ bắt mi làm vật tế thần đấy.

Con cừu cũng đáp lại rằng:

- Cám ơn, tôi nghĩ là tôi sẽ ở đây: tôi thà bị tế thần một ngày nào đó còn hơn là bị một con sói ăn thịt.

Xạ thủ và sư tử

Một xạ thủ bắn cung đi lên đồi để chơi thể thao bằng cái cung tên của mình. Tất cả các con vật khi nhìn thấy anh ta đều bỏ chạy ngoại trừ sư tử. Nó đứng ngay sau anh ta và còn đòi thách đấu. Nhưng chàng trai bắn một mũi tên trúng vào ngươi sư tử và nói:

- Đấy, ngươi thấy là thông điệp của ta có thể làm gì rồi chứ, chỉ cần ngươi đợi một lát là ta sẽ quật ngã ngươi liền.

Tuy nhiên, sư tử khi cảm nhận được sự đau đớn mà mũi tên gây ra đã ba chân bốn cẳng bỏ chạy. Một con cáo chứng kiến mọi việc từ đầu nói với sư tử rằng:

- Đi thôi, đừng có hèn nhát như vậy: sao anh không ở lại và chiến đấu?

Nhưng sư tử trả lời lại rằng:

- Anh sẽ không muốn tôi ở lại đâu, vì sao ư? Khi mà hắn gửi một thông điệp như vậy cho tôi thì hắn phải là một tên rất khó chơi đấy.

Hãy tránh cả những kẻ có thể gây nguy hiểm từ xa.

Chó sói và dê

Một con sói trông thấy một con dê đang gặm số cỏ ít ỏi trên đỉnh một tảng đá dốc đứng. Con sói không thể với tới dê nên cố gắng thuyết phục nó xuống thấp hơn. Nó nói to:

- Anh bạn thật sự đang đùa giỡn với cuộc sống của mình ở đó đấy. Hãy nghe lời tôi xuống dưới này - Nó nói to - anh sẽ tìm thấy rất nhiều thức ăn.

Con dê tỏ ra rất khôn ngoan đã trả lời rằng:

- Anh chỉ quan tâm rất ít tới việc tôi tìm được cỏ ngon hay dở, cái anh muốn là ăn thịt tôi cơ.

Con hươu bị ốm

Một con hươu bị ốm nằm trong một khoảng rừng thưa và nó quá yếu để có thể di chuyển được. Khi cái tin hươu bị ốm lan ra, rất nhiều con thú đã đến hỏi thăm sức khỏe nó và mỗi con vật đều gặm một ít cỏ mọc xung quanh hươu cho đến khi chẳng còn một lá cỏ nào trong tầm với của nó. Trong một vài ngày, nó bắt đầu lành bệnh nhưng vẫn còn quá yếu để có thể dậy đi tìm cỏ khô cho mình. Do đó con hươu bị chết một cách khốn khổ do sự vô tâm của bạn bè.

Lừa và la

Một người đàn ông có một con lừa và một con la. Một hôm, anh ta chất hàng hóa lên cả hai con vật để bắt đầu cho cuộc hành trình. Lúc đầu, đường xá rất tốt và con lừa đi rất nhanh, nhưng dần dần, họ tới vùng có nhiều đồi nơi con đường vừa gồ ghề vừa dốc đứng và con lừa thở hổn hển vì mệt. Vì thế, nó van xin con la chở giúp nó một ít hàng nhưng la từ chối. Cuối cùng, do kiệt sức, con lừa đã ngã xuống con đường dốc đứng và chết. Người đàn ông rất thất vọng nhưng còn nước còn tát, anh ta chất thêm hàng của con lừa lên lưng con la và anh ta cũng lột da lừa và đặt bộ da đó lên đỉnh của đống hàng giờ đã nặng gấp đôi kia. Con la chỉ còn biết cố gắng để chở chỗ hàng thêm kia và trong khi lê bước một cách đau đớn, nó tự nói với mình rằng:

- Thật đáng đời ta. Giá mà ta chịu giúp đỡ lừa từ đầu thì bây giờ ta đâu phải vác thêm hàng và còn cả bộ da của anh ta nữa.

Anh trai và em gái

Một người đàn ông có hai đứa con, một trai một gái: cậu con trai thì khá đẹp trai còn cô em thì lại xấu xí.

Một hôm, khi đang cùng chơi trong phòng mẹ, chúng tình cờ trông thấy mình trong gương lần đầu tiên. Cậu con trai thấy mình rất đẹp trai và bắt đầu khoe khoang với em gái về vẻ ngoài của mình còn cô em, thì khóc tức tưởi khi cô nhận thấy sự xấu xí của mình và coi lời nói của anh là một sự xúc phạm đối với mình. Chạy tới bên cha, cô nói với cha về sự tự phụ của người anh và buộc tội người anh đã xâm phạm đồ đạc của mẹ. Người cha cười vang và hôn cả hai đứa trẻ rồi nói:

- Các con của cha, từ giờ các con hãy học cách dùng gương thế nào cho hợp lý. Con trai, con hãy cố gắng sống tốt như cái gương nó thể hiện vẻ đẹp trai của con còn con gái, con hãy quyết tâm trang điểm cho vẻ ngoài xấu xí của mình bằng một tâm hồn hướng thiện nhé.

Bò cái tơ và bò đực

Một con bò cái tơ tới bên một anh bò đực đang căng sức ra kéo cày và tỏ vẻ thông cảm với sự vất vả mà bò đực phải trải qua nhưng với vẻ rất bề trên. Không lâu sau, trong làng có một lễ hội và mọi người đều được nghỉ nhưng trong khi đó bò đực được thả rông trong cánh đồng mà bò cái bị tóm và chuẩn bị chờ bị giết để tế thần. Bò đực nói với một điệu cười rất mỉa mai.

- À, bây giờ tôi thấy là vì sao cô được phép có nhiều thời gian rỗi đến thế rồi, đó là do cô luôn được để giành cho lễ tế thần.

Vương quốc sư tử

Khi sư tử thống trị các con vật khác trên trái đất, nó không bao giờ tỏ ra độc ác hay bạo ngược mà luôn lịch thiệp và công bằng như nghĩa vụ phải làm của một vị vua. Trong suốt thời gian trị vì, nó lập ra một hội đồng thú chung và một loạt các điều luật theo đó các con vật đều sống trong sự bình đẳng và thân ái: chó sói và cừu, hổ và hươu, báo và dê non, chó và thỏ, tất cả đều sống bên nhau trong nền hòa bình và tình bạn vĩnh cửu. Thỏ nói:

- Ôi, giá mà ta mãi được sống những ngày như vậy khi mà kẻ yếu có thể có chỗ sống yên ổn mà không sợ những kẻ mạnh.

Con lừa và ông chủ

Một con lừa đang đi xuống một con đường núi và sau khi đi được một lát, thấy như vậy là quá đủ, nó đột ngột dừng lại và lao thẳng tới rìa vách đá. Nó đang định nhảy xuống dưới thì ông chủ tóm được đuôi nó và cố gắng hết sức kéo nó lại nhưng dù đã cố gắng rất nhiều, ông ta cũng không thể làm cho con vật nhúc nhích khỏi mép vực. Cuối cùng, ông ta đành từ bỏ và kêu lên rằng:

- Thôi được, hãy xuống dưới đáy vực theo cách của mi đi nhưng đó là một cái chết bất ngờ và mi sẽ nhanh chóng nhận ra thôi.