- XII -

Sư tử và thỏ

Sư tử phát hiện thấy thỏ đang ngủ trong hang và vừa định ăn thịt thỏ thì nó trông thấy một con hươu chạy qua. Bỏ lại con thỏ, sư tử ngay lập tức đuổi theo con mồi lớn hơn, nhưng sau khi đuổi được một quãng dài, nó không thể đuổi kịp con hươu nên đành bỏ cuộc giữa chừng và quay lại chỗ con thỏ. Tuy nhiên, khi tới nơi thì chẳng thấy thỏ đâu và bữa tối đó sư tử phải nhịn đói. “Thật đáng đời ta”, nó nói, “lẽ ra ta nên bằng lòng với những gì đã có thay vì thèm muốn một thứ tốt hơn và thế là ta đã không có gì cả”.

Chó sói và chó nhà

Ngày xửa ngày xưa, chó sói nói với chó nhà rằng:

- Tại sao chúng ta cứ tiếp tục là kẻ thù của nhau vậy? Các bạn hầu như giống chúng tôi về mọi mặt: điểm khác nhau duy nhất giữa chúng ta là sự nuôi dưỡng. Chúng tôi sống một cuộc sống tự do còn các bạn phải làm nô lệ cho con ngươi, những kẻ luôn đánh đập và đeo những cái vòng nặng trĩu quanh cổ các bạn. Họ còn bắt các bạn phải luôn theo dõi các bầy đàn, dồn chúng lại và thêm nữa, họ chẳng cho các bạn ăn thứ gì khác ngoài xương cả. Đừng chịu đựng thêm nữa mà hãy gia nhập vào đàn của chúng tôi và chúng ta sẽ sống trên những vùng đất mầu mỡ và cùng hưởng sung sướng.

Lũ chó nhà bị thuyết phục bởi những lời ngọt ngào như vậy nên đã đi cùng chó sói về hang của chúng. Nhưng chẳng bao lâu sau khi lũ chó đã vào hết trong hang thì bọn chó sói nhảy ngay vào xé xác chúng thành từng mảnh.

Những kẻ phản bội luôn phải nhận một kết cục xứng đáng.

Bò đực và bê

Một con bò đực đã trưởng thành đang cố gắng hết sức đưa cái thân hình đồ sộ của nó qua một lối đi hẹp dẫn tới chuồng bò thì một chú bê non đi tới nói với nó rằng:

- Nếu anh tránh sang một bên một lát thì tôi sẽ chỉ cho anh cách đi qua.

Bò đực quay ra nhìn con bê với ánh mắt khinh bỉ.

- Ta đã biết cách đó, từ trước khi mi được sinh ra cơ nhóc ạ.

Cây và cái rìu

Một người tiều phu vào rừng đề nghị các loại cây cho mình xin ít gỗ làm cán rìu. Hầu hết các loại cây đều đồng ý ngay lập tức trước một lời đề nghị rất khiêm tốn này và không ngần ngại đưa cho anh ta một cây tần bì non và nhờ nó người tiều phu đã tạo ra được cái cán rìu anh ta muốn. Nhưng ngay khi hoàn thành xong cái rìu, người tiều phu bắt đầu vào rừng chặt phá những cây gỗ quý nhất. Khi lũ cây trông thấy những gì anh ta làm sau khi nhận được món quà thì chúng gào lên rằng:

- Hỡi thánh A la! Chúng tôi đã bị tiêu diệt nhưng lỗi là do chúng tôi gây ra. Một cái cây nhỏ chúng tôi cho đi đã khiến chúng tôi phải trả giá đắt: nếu chúng tôi không hy sinh cây tần bì thì có lẽ chúng tôi đã trường tồn với thời gian.

Nhà thiên văn học

Có nhà thiên văn học nọ có thói quen ra ngoài vào buổi tối để quan sát những vì sao. Một đêm, khi đang đi ra ngoài thị trấn và nhìn chăm chú lên trời, ông ta không thèm quan sát là mình đang đi đâu nên đã bị ngã xuống một giếng khô. Trong khi đang nằm rên rỉ dưới giếng, có ai đó đi qua nghe thấy tiếng ông ta liền đi tới thành giếng, nhìn xuống dưới và khi biết chuyện gì đã xảy ra, anh ta nói:

- Nếu ông muốn nói là ông quá chăm chú nhìn lên trời mà thậm chí còn không biết là mình đang đi đâu thì tôi thấy rằng những gì xảy ra là quá xứng đáng với ông.

Người đàn ông và con rắn

Con trai của một người lao động bị rắn cắn và chết do vết thương quá nặng. Người cha vô cùng đau khổ và trong nỗi uất hận con rắn nọ, anh ta đã tóm lấy một cái rìu đi tới, đứng gần ngay hang rắn. Lúc đó, con rắn vừa chui ra ngoài, người đàn ông đã bổ cho nó một nhát nhưng rủi thay chỉ cắt đứt được một mẩu đuôi của nó và con rắn lại bò vào trong hang. Người đàn ông sau đó cố gắng dụ dỗ nó ra ngoài lần hai và giả vờ rằng anh ta muốn chấm dứt cuộc chiến này, nhưng rắn nói rằng:

- Tôi không bao giờ có thể trở thành bạn của anh vì cái đuôi đã mất của tôi cũng như anh không thể là bạn tôi vì đứa con đã mất của anh.

Lồng chim và dơi

Một con chim biết hót bị nhốt vào trong một cái lồng được treo ngoài cửa sổ và nó có thói quen hát khi tất cả các con chim khác đã ngủ. Một đêm, một con dơi bay tới bám vào thành chuồng và hỏi con chim là vì sao nó chỉ hót vào ban đêm còn ban ngày thì lại im lặng:

- Tôi có lý do để làm như vậy!

Con chim trả lời:

- Một lần, khi tôi đang hót vào ban ngày thì bị một người bắt chim chú ý tới và anh ta đã giăng lưới bắt tôi. Từ đó trở đi tôi chỉ hót vào ban đêm thôi.

Nhưng con dơi trả lời rằng:

- Nhưng giờ đây khi đã trở thành tù nhân thì anh làm vậy cũng chẳng ích gì. Giá mà anh làm như vậy trước khi bị bắt thì có lẽ anh vẫn được tự do đấy.

Khi sự việc đã xảy ra rồi thì đề phòng cũng trở nên vô ích.

Con lừa và người mua

Một người đàn ông muốn mua một con lừa nên ra chợ và tới xem một con vật giống như vậy. Anh ta đã thương lượng với người bán rằng cần dẫn nó về nhà để thử xem nó thế nào. Khi về tới nhà, anh ta dắt nó vào chuồng cùng với các chú lừa khác. Kẻ mới đến nhìn quanh và ngay lập tức đi tới chọn một chỗ ngay cạnh con vật lười và tham lam nhất trong chuồng. Ngay khi nhìn thấy cảnh tượng này, người mua liền buộc ngay dây thừng quanh cổ con lừa và dắt nó về trả cho chủ nhân. Người bán rất đỗi ngạc nhiên khi thấy người mua quay lại sớm như vậy bèn hỏi:

- Sao cơ, anh muốn nói rằng anh đã kiểm tra xong rồi?

- Tôi không muốn kiểm tra nó thêm nữa.

Người kia trả lời:

- Tôi có thể thấy nó là con lừa như thế nào từ cách nó chọn bạn rồi.

Hãy nói cho tôi biết anh chơi với ai, tôi sẽ nói cho anh biết anh là người như thế nào.

Dê non và chó sói

Một con dê non bị lạc khỏi đàn và còn bị một con chó sói đuổi theo nữa. Khi thấy rằng mình sẽ bị bắt, dê non quay lại nói với chó sói rằng:

- Thưa ngài, tôi biết rằng mình không thể thoát được, do vậy cuộc sống của tôi là rất ngắn ngủi và tôi cầu xin ngài hãy cho tôi được vui vẻ trước khi chết. Nếu có thể thì xin ngài hãy chơi một bản nhạc để tôi có thể nhảy.

Chó sói thấy không có gì phản đối nếu có chút âm nhạc trước bữa ăn tối của nó nên đã cầm sáo lên thổi trong khi con dê nhảy ngay trước mặt nó. Vài phút sau, tiếng nhạc đã đến tai những người chăn dê và họ liền tìm đến xem có việc gi xảy ra. Vừa nhìn thấy con sói là họ đã chạy theo đuổi nó đi. Vừa chạy nó vừa quay lại nói với con dê non rằng:

- Thật đáng đời ta, vì lẽ ra ta phải ăn thịt mi ngay chứ không nên ngồi thổi sáo để làm vừa lòng mi.

Người mắc nợ và con lợn nái

Một người A-ten nợ nần chồng chất và bị chủ nợ thúc ép trả tiền nhưng lúc đó anh ta chẳng có gì để trả nợ cả nên đành xin khất. Nhưng chủ nợ từ chối và nói rằng anh ta phải trả ngay lập tức. Thế là người mắc nợ này phải mang con lợn nái - thứ duy nhất anh ta có - ra chợ bán. Tình cờ người chủ nợ cũng có mặt tại đó. Lúc đó có một người đi tới hỏi xem con lợn đó có nhiều sữa không. Người bán nói: nó rất nhiều sữa đấy thưa ông và điều đặc biệt là nó đẻ ra lợn cái vào các nghi lễ bí truyền và lợn đực tại lễ hội Pa-na-the-nea. (Đây là những lễ hội mà người A-ten thường cúng lớn cái vào nghi lễ bí truyền còn ngày kia thì cúng lợn đực trong khi ở Đi-ô-ny-si-a người ta cúng dê non). Đúng lúc ấy thì người chủ nợ, đứng bên cạnh từ bao giờ đã thêm vào:

- Xin đừng ngạc nhiên như vậy thưa ngài, thậm chí con lợn này còn sinh được ra dê non tại lễ hội Đi-ô-ny-sì-a ấy chứ!

Người thợ săn hói đầu

Một người đàn ông bị mất hết tóc nên phải đội tóc giả và rồi một hôm ông ta ra ngoài đi săn. Trời nổi gió rất to và chưa đi được bao xa thì một cơn gió mạnh thổi đến đã cuốn cả mũ lẫn bộ tóc giả của anh ta đi khiến anh ta vô cùng ngạc nhiên. Nhưng người thợ săn là một người rất vui tính nên nói rằng: “À, tóc ở bộ tóc giả đó được làm ra không hề kết dính với cái đầu nó mọc trên đó nên cũng không có gì phải ngạc nhiên là vì sao nó lại không ở lại với ta”.

Người chăn bò và con bò mất tích

Một người chăn bò đang chăm nom đàn gia súc của mình thì phát hiện bị lạc mất một con bò đực, một trong số những con đẹp nhất đàn. Ngay lập tức, anh ta đi tìm nó nhưng không có kết quả nên đã thề rằng nếu tìm ra tên trộm thì anh ta sẽ dâng tặng thần Giu-pi-tơ một con bê. Tiếp tục tìm kiếm, người chăn bò đi vào một bụi cây ở đó anh ta nhận thấy một con sư tử đang ngấu nghiến ăn thịt con bò mất tích của anh ta. Quá sợ hãi, anh giơ hai tay lên trời và kêu lên:

- Hỡi thần Giu-pi-tơ vĩ đại, tôi đã hứa là sẽ dâng ngài một con bê nếu tôi phát hiện ra tên trộm nhưng giờ tôi xin hứa sẽ dâng ngài một con bò đực trưởng thành nếu tôi có thể thoát khỏi đây an toàn.

Con la

Một buổi sáng, một con la được ăn uống thỏa thê còn làm việc thì rất ít bắt đầu nghĩ rằng nó thật sự là một con vật rất đẹp và rất vui sướng nói rằng:

- Cha ta, không nghi ngờ gì nữa, là một con ngựa rất dũng cảm và cao quý và ta hoàn toàn giống ông.

Nhưng không lâu sau, nó bị đóng yên cương lên mình và bị bắt đi một quãng đường dài với rất nhiều hàng hóa cồng kềnh phía sau. Cuối ngày, bị kiệt sức do làm việc vất vả một cách khác thường, nó chán nản tự nói với mình rằng:

- Nhất định là ta đã nhầm về cha mình, sau cùng thì ông ấy chỉ là một con lừa mà thôi.

Chó săn và cáo

Một con chó săn đang lang thang trong rừng dõi theo một con sư tử và rất giỏi trong việc bắt những con mồi nhỏ hơn. Nó đuổi theo sư tử và nghĩ rằng sẽ săn được một con mồi lớn. Lúc đó, sư tử đã nhận thấy là mình đang bị theo dõi, vì thế nó dừng lại quay về phía kẻ săn đuổi gầm lên. Ngay lập tức, chó săn cụp tai chạy thẳng. Một con cáo trông thấy chó săn bỏ chạy liền chế nhạo nó:

- Hô hô! Đằng kia có một kẻ hèn nhát, đuổi theo sư tử nhưng lại bỏ chạy khi sư tử vừa gầm lên một tiếng.

Người cha và hai cô con gái

Một người đàn ông có hai người con gái, một cô được ông gả cho một người thợ làm vườn còn cô kia thì làm vợ một người thợ gốm. Một thời gian sau, ông quyết định đến thăm các con xem chúng sống thế nào và ông tới nhà anh làm vườn trước. Ông hỏi thăm sức khỏe con gái và cuộc sống gia đình giữa cô và chồng thế nào. Cô trả lời rằng nói chung là mọi việc đều tốt: “Nhưng”, cô tiếp, “con ước gì trời mưa thật to vì khu vườn rất cần điều đó”. Rồi ông bố lại tới thăm nhà anh thợ làm gốm và cũng hỏi những câu tương tự như đã hỏi cô con gái đầu. Cô gái trả lời rằng chẳng có gì phải phàn nàn về chồng cô cả “Nhưng”, cô nói tiếp, “con ước gì thời tiết khô ráo để chúng con có thể đem gốm ra phơi”. Người cha nhìn cô con gái với vẻ mặt rất hài hước và nói.

- Con muốn có thời tiết khô ráo, còn chị con lại muốn có mưa. Ta đã định cầu nguyện để cho những điều ước của các con trở thành hiện thực nhưng giờ thì ta lại thấy rằng mình không nên nhắc tới vấn đề này nữa.

Tên trộm và chủ quán

Một tên trộm thuê một phòng trong quán trọ và ở đó vài ngày để tìm xem có thể ăn trộm được gì không. Tuy nhiên, chẳng hề có một cơ hội nào cho hắn cho tới một hôm, khi có một lễ hội được tổ chức, người chủ quán trọ xuất hiện trong một cái áo khoác mới rất đẹp và ngồi xuống trước cửa quán trọ để hóng gió. Tên trộm ngay lập tức đã để mắt tới cái áo khoác đó và hắn khao khát được sở hữu nó. Chẳng có việc gì để làm cả nên hắn tới ngồi bên cạnh chủ quán và nói chuyện với ông ta. Họ trò chuyện qua lại một lúc thì tên trộm đột nhiên ngáp và tru lên như chó sói. Chủ quán lo lắng hỏi xem cái gì đã khiến anh ta đau khổ đến vậy. Tên trộm trả lời rằng:

- Tôi sẽ nói về bản thân mình cho ngài nghe nhưng tôi cầu xin ngài hãy trông nom quần áo của tôi giúp tôi vì tôi định sẽ để chúng lại đây. Vì sao tôi lại có những đợt ngáp như vậy thì tôi không thể nói được: có lẽ chúng được gửi tới như một sự trừng phạt cho những hành động tội lỗi của tôi nhưng cho dù lý do là gì đi chăng nữa thì sự thật là khi tôi ngáp ba lần thì tôi sẽ biến thành một con sói khát mồi và sẽ tấn công con người.

Khi vừa thôi nói thì hắn ta ngáp lần thứ hai và lại tru lên như trước. Người chủ quán tin hết mọi điều hắn nói và lo sợ phải đương đầu với một con sói liền đứng ngay dậy định chạy vào trong nhà nhưng tên trộm đã nắm lấy áo ông ta, cố gắng giữ ông ta lại và kêu kên:

- Hãy ở lại, xin ngài hãy ở lại để trông nom quần áo cho tôi nếu không thì tôi sẽ không bao giờ nhìn thấy chúng nữa.

Vừa nói, hắn ta đã mở mồm bắt đầu ngáp lần thứ ba. Người chủ quán quá sợ hãi, lo sẽ bị chó sói ăn thịt nên đã tụt ngay cái áo khoác mà tên ăn trộm đang nắm chặt để bỏ chạy vào trong nhà trọ và khóa cửa cài then lại. Với trò lừa đảo này, tên trộm lẳng lặng chuồn với món hời hắn vừa kiếm được.