Chương 6

Cái ngày cô Oliviero ngã từ trên bục giảng và đập gò má vào cạnh bàn như tôi đã nói ở đoạn trước, tôi đã coi như cô ấy chết rồi, tử vì nghề giống như ông tôi và chồng bà Melina. Có vẻ như Lila sẽ phải nhận lại một hình phạt khủng khiếp là cái chết. Thế nhưng trong khoảng thời gian mà tôi không thể xác định được là ngắn hay dài, chuyện đó đã không xảy ra. Cả hai cô trò họ chỉ cùng nhau biến mất, cô giáo và học trò, khỏi những ngày tháng của chúng tôi, khỏi ký ức của chúng tôi.

Nhưng mọi thứ lúc ấy thật đáng ngạc nhiên. Cô Oliviero quay trở lại trường bình yên vô sự và lại bắt đầu quan tâm đến Lila nhưng không phải để trách phạt cô học trò, điều chúng tôi cho là hiển nhiên, mà để khen ngợi cậu ấy.

Giai đoạn mới này khởi đầu khi mẹ của Lila, bà Cerullo, được mời đến trường. Một buổi sáng bà nhấn chuông và thông báo đã có mặt. Ngay sau đó, bà Nunzia Cerullo bước vào với ngoại hình thật khó mà nhận ra. Bà ta, cũng như phần lớn phụ nữ trong khu phố, sinh hoạt luộm thuộm, chân đi dép sục và mặc những bộ quần áo cũ kỹ sờn rách. Bà xuất hiện trong bộ đầm đi lễ (đám cưới, lễ ban Thánh Thể, bí tích Thêm Sức, đám tang), tuyền một màu tối sẫm với một chiếc túi xách cũng màu đen bóng, đôi giày có tí gót khiến bàn chân bà sưng lên. Bà ta biếu cô giáo hai túi quà, một túi đường và một túi cà phê.

Cô giáo vui vẻ nhận món quà rồi vừa nhìn Lila, người đang cúi gằm xuống bàn, vừa nói với mẹ cậu ấy và cả lớp mấy câu đại khái khiến tôi mất tập trung. Hồi đó chúng tôi học lớp một, vừa mới học xong bảng chữ cái và số đếm từ một đến mười. Đứa giỏi nhất lớp khi ấy chính là tôi. Tôi nhận diện được tất cả các chữ cái và biết đếm một, hai, ba, bốn, v.v. Tôi liên tục được cô giáo khen ngợi vì vở sạch chữ đẹp và giành được phù hiệu bằng ruy băng ba màu do cô tự tay khâu. Thế mà thật không thể ngờ dù Lila đã khiến cho cô ngã đến mức đi viện mà vẫn được cô khen là đứa học trò giỏi nhất trong số chúng tôi. Cậu ấy phải là học trò hư hỗn nhất mới đúng. Hư hỗn nhất vì đã ném giấy thấm mực vào người bọn tôi. Hư hỗn nhất vì nếu đứa trẻ đó không xử sự một cách vô kỷ luật như vậy thì cô giáo đã không bị ngã và thương tích ở má. Hư hỗn nhất vì cô giáo đã buộc phải trách phạt cậu ấy liên tục bằng cái thước gỗ hoặc yêu cầu quỳ gối trên lúa mì cứng phía sau tấm bảng. Nhưng có một việc cậu ấy đã làm cho cô giáo vui sướng, vừa với tư cách giáo viên, vừa với tư cách một người bình thường, một việc làm tuyệt vời mà cô đã khám phá ra mấy ngày trước đó, một cách tình cờ.

Nói đến đây, cô dừng lại như thể mọi lời lẽ đều là không đủ hay như thể cô giáo muốn truyền đạt cho mẹ của Lila và cả bọn học trò chúng tôi rằng lời nói không quan trọng bằng hành động, gần như luôn luôn là như vậy. Cô lấy một mẩu phấn rồi viết lên bảng (bây giờ tôi không nhớ cô đã viết những gì, lúc ấy tôi vẫn chưa biết đọc: nên tôi tự bịa ra một từ) từ mặt trời. Rồi cô quay ra hỏi Lila:

“Trò Cerullo, trên bảng viết từ gì đây?”

Trong phòng học bao trùm bầu không khí im lặng tò mò. Lila cười khẩy rồi quay người sang một bên về phía cô bạn ngồi cùng bàn đang tỏ vẻ vô cùng khó chịu. Cậu ấy trả lời bằng giọng sưng sỉa:

“Mặt trời.”

Nunzia Cerullo nhìn sang cô giáo. Cái nhìn của bà ta vừa bối rối vừa sợ hãi. Cô Oliviero có vẻ không hiểu làm sao trong ánh mắt của người mẹ kia không có cùng niềm phấn khởi như cô. Nhưng rồi cô cũng hiểu rằng bà Nunzia không biết đọc hoặc cũng không chắc trên bảng có đúng là từ mặt trời không. Cô nhíu mày. Thế nên để cho bà Cerullo hiểu tình huống và cũng để khen ngợi cô bạn của chúng tôi, cô nói với Lila:

“Giỏi lắm, đúng là từ mặt trời.”

Xong cô yêu cầu:

“Đến đây, trò Cerullo, lên bảng nào.”

Lila miễn cưỡng đi lên bục giảng, cô giáo đặt viên phấn vào tay Lila.

“Em viết đi, cô giáo nói với Lila, từ phấn.”

Lila rất tập trung với nét chữ còn run rẩy, chệch choạc, chữ chệch lên trên, chữ chệch xuống dưới, cậu ấy viết: pấn.

Cô Oliviero viết thêm chữ “h” còn bà Cerullo, vì thấy cô giáo sửa lỗi, nói với con gái với vẻ thất vọng:

“Con viết sai rồi!”

Nhưng cô giáo liền an ủi học trò:

“Không, không, không: Lila còn phải luyện tập, điều này là chắc chắn, nhưng con bé đã biết đọc, biết viết. Ai đã dạy con bé?”

Bà Cerullo đưa mắt nhìn xuống, đáp:

“Tôi không dạy.”

“Thế ở nhà hay trong khu nhà có ai có thể làm việc đó không?”

Nunzia thể hiện sự phủ nhận mạnh mẽ bằng cái lắc đầu nguầy nguậy.

Thế rồi cô giáo quay sang Lila và bằng sự khâm phục, cô hỏi Lila trước mặt tất cả lớp:

“Trò Cerullo, ai đã dạy em biết đọc, biết viết?”

Cerullo nhỏ bé, đen tuyền từ màu tóc, cặp mắt đến cái yếm với cái ghim cài hoa ở cổ và mới sáu tuổi, trả lời:

“Em.”