Chương 11

Ngày hôm sau, tôi lén lút đi đến cuộc hẹn với Pasquale Peluso. Anh ta xuất hiện trong bộ dạng hổn hển thở không ra hơi với quần bảo hộ ướt đẫm mồ hôi, các mảng vôi trắng vương khắp người. Trên đường, tôi kể cho anh ta chuyện của ông Donato và bà Melina. Tôi nói thêm rằng những chuyện xảy ra gần đây chứng tỏ rằng bà Melina không hề điên và ông Donato có thể thực sự yêu bà ấy và vẫn còn đang yêu bà. Nhưng trong lúc tôi nói và Pasquale đồng tình với lý lẽ của tôi, thể hiện sự nhạy cảm của anh và chuyện tình yêu, tôi nhanh chóng nhận ra rằng, trong những tiến triển gần đây, chuyện khiến tôi vui sướng hơn cả chính là việc ông Donato Sarratore đã xuất bản một cuốn sách. Người nhân viên đường sắt đã thành tác giả một cuốn sách mà thầy Ferraro có thể đặt ngay ngắn trong thư viện và cho độc giả mượn về. “Vậy là, tôi nói với Pasquale, người đàn ông mà chúng ta đều biết không phải một cá nhân tầm thường, hơi mong manh và chịu khuất phục dưới tay bà vợ Lidia, mà là một nhà thơ.” Vì vậy dưới con mắt của chúng tôi, mối tình bi kịch của ông đã nảy nở, và người khơi nguồn cảm hứng đấy cho ông là một người mà chúng tôi biết rất rõ, bà Melina. Tôi vô cùng hồi hộp, tim đập mạnh. Nhưng tôi nhận ra rằng về việc này, Pasquale không thể theo được tôi, anh ta nói ừ chỉ để không làm tôi phật lòng. Và thực sự là một lúc sau anh ta bắt đầu lái sang chuyện khác, hỏi tôi những câu về Lila: cậu ấy ở trường thế nào, tôi nghĩ gì về cậu ấy hay chúng tôi có thân thiết không. Tôi sẵn lòng trả lời: đó là lần đầu tiên có người hỏi tôi về tình bạn giữa tôi và cậu ấy và tôi đã nói một lèo đầy hào hứng. Trong khi phải tìm kiếm từ ngữ về một chủ đề mà tôi không có sẵn các cách diễn đạt, lần đầu tiên tôi nhận ra mình có xu hướng nói về mối quan hệ giữa tôi và Lila bằng những câu khẳng định tích cực đầy cảm thán và cường điệu.

Lúc đến cửa hàng giày, chúng tôi vẫn còn nói về chuyện đó. Ông Fernando đã về nhà để ngủ trưa nhưng Lila và anh Rino thì đang ngồi cạnh nhau với vẻ mặt ủ dột cắm cúi xuống cái gì đó mà họ nhìn với sự thù địch, và ngay khi thấy chúng tôi qua cánh cửa kính họ đã cất hết những thứ đó đi. Tôi đưa cho cô bạn mình những phần quà của thầy Ferraro trong khi Pasquale trêu đùa cậu bạn bằng việc mở phần quà ra trước mặt bạn mình mà nói rằng: “Bao giờ cậu đọc xong cuốn Bruges - thành phố chết này thì nói tôi xem có thích nó hay không, có khi tôi cũng sẽ đọc nó!” Hai người họ cười không dứt và thi thoảng lại thầm thì vào tai nhau mấy câu về Bruges, chắc chắn toàn những thứ bậy bạ. Tuy nhiên, tôi đã bất chợt nhận ra, mặc dù còn đang đùa cợt với Rino, Pasquale đã lén nhìn Lila một cách đầy mờ ám. Sao anh ta lại nhìn Lila như thế, anh ta tìm kiếm cái gì, anh ta nhìn thấy gì ở cậu ấy? Anh ta đăm đăm nhìn hồi lâu mà Lila có vẻ còn không nhận ra, trong khi - tôi nghĩ vậy - anh Rino còn chú ý đến hành động đó hơn cả tôi nên đã nhanh chóng lôi Pasquale ra ngoài như để tránh sự phiền hà khi chúng tôi thấy họ đùa cợt về thành phố Bruges, nhưng thực tế là sự phiền hà từ cậu bạn cứ nhìn chằm chằm vào em gái mình.

Tôi dẫn Lila ra phía sau cửa tiệm để cố nhìn xem có điểm gì ở cậu ấy đã lôi cuốn sự chú ý của Pasquale. Tôi vẫn luôn thấy một cô bé mảnh dẻ, da bọc xương, yếu ớt, nhợt nhạt, ngoại trừ đôi mắt lớn hơn và một chút ngực mới nhú. Cậu ấy đặt những cuốn sách được thưởng giữa những cuốn khác mà mình có, giữa đống giày dép cũ và một vài quyền vở bìa nhàu nát. Tôi đề cập đến sự điên dại của bà Melina, nhưng hơn hết tôi tìm cách truyền tải tất cả sự nhiệt tình của mình để cuối cùng chúng tôi có thể nói rằng chúng tôi quen biết người vừa mới xuất bản một cuốn sách, đó là ông Donato Sarratore. Tôi thì thầm với cậu ấy bằng tiếng Ý phổ thông: “Cậu nghĩ xem, con trai chú ấy, Nino, học cùng trường bọn mình; cậu xem, cả gia đình nhà Sarratore có thể sẽ giàu có.” Cậu ấy nhếch miệng cười vẻ hoài nghi.

“Với cuốn sách này ư?” cậu ấy nói. Cậu ấy đưa tay cho tôi xem cuốn sách của ông Sarratore.

Antonio, con trai lớn của bà Melina đã đưa cuốn sách cho cậu ấy để nó mãi mãi khuất khỏi tầm mắt và bàn tay của bà mẹ. Tôi đón lấy cuốn sách nhỏ, xem xét nó. Nó có tựa là Minh chứng bình yên . Bìa nó màu đo đỏ với hình vẽ mặt trời lấp lánh trên đỉnh một ngọn núi. Thật xúc động khi đọc ngay trên tiêu đề sách: Donato Sarratore. Tôi mở nó ra, đọc lên dõng dạc lời đề tặng viết tay: Dành tặng Melina, người đã ấp ủ câu chuyện của tôi. Donato. Napoli, ngày 12 tháng Sáu năm 1958. Tôi xúc động, cảm thấy rùng mình rợn tóc gáy. Tôi nói:

“Thể nào Nino cũng có chiếc xe hơi còn đẹp hơn nhà Solara!”

Nhưng Lila làm ra vẻ mặt đăm chiêu quen thuộc và tôi thấy cậu ấy như dính chặt lấy cuốn sách mà tôi đang cầm trên tay.

“Nếu có thì kiểu gì chả biết, cậu ấy lẩm bẩm, còn hiện giờ những mẩu thơ đó chỉ gây họa thôi.”

“Sao lại thế?”

“Ông Sarratore không đủ dũng cảm đến gặp trực tiếp bà Melina và ông ta đã gửi cuốn sách thay cho mình.”

“Thế không phải là điều tuyệt vời à?”

“Ai mà biết được. Bây giờ bà Melina chờ đợi ông ta, mà nếu ông ta không đến thì bà ấy còn đau lòng hơn những gì đã phải chịu dựng bấy lâu nay.”

Quả là một câu hay tuyệt! Tôi nhìn nước da trắng bệch của cậu ấy, mịn mượt, không tì vết. Tôi nhìn đôi môi, vành tai tinh tế của cậu ấy. Đúng rồi, tôi tự nhủ, có lẽ cậu ấy đang thay đổi, không chỉ về ngoại hình mà cả trong cách thể hiện của mình. Có vẻ như - theo cách nói bây giờ - cậu ấy không chỉ diễn đạt tốt mà còn đang phát triển một năng khiếu mà tôi đã biết từ trước: cậu ấy ăn nói trôi chảy hơn hồi nhỏ, cậu ấy tiếp nhận các tình tiết và khiến chúng tràn đầy cảm xúc theo cách tự nhiên nhất; cậu ấy giảm tính hiện thực trong từ ngữ cần diễn đạt, đưa vào đó sức mạnh và cho chúng thêm năng lượng. Nhưng tôi cũng vui vẻ nhận ra rằng ngay khi cậu ấy bắt đầu thực hiện việc đó thì tôi cũng cảm thấy mình có khả năng làm được và tôi thử, mọi việc đều suôn sẻ. Điều này - tôi vui mừng nghĩ - khiến tôi khác với Carmela và tất cả những đứa con gái khác: tôi bùng cháy với cậu ấy, tại đây, trong khoảnh khắc cậu ấy nói với tôi. Đôi bàn tay của cậu ấy mới xinh đẹp và rắn rỏi làm sao, những cử chỉ mới đẹp đẽ làm sao. Ôi, và ánh mắt của cậu ấy nữa!

Mà trong lúc Lila và tôi lý luận về tình yêu, tôi dần mất đi hứng thú và một ý nghĩ xấu xa nảy lên trong tâm trí. Tôi bất chợt hiểu rằng tôi đã nhầm lẫn: Pasquale anh thợ nề, người cộng sản, con trai kẻ sát nhân đó muốn đi cùng tôi đến tận đây không phải vì tôi, mà vì Lila, để có cơ hội được gặp cậu ấy.