Chương 20

Gần đến các ngày lễ cuối năm, anh Rino bị cuốn vào đam mê bắn một màn pháo hoa hoành tráng hơn tất cả mọi người, nhất là hơn anh em Solara. Lila trêu anh, nhưng thỉnh thoảng cậu ấy lại khó tính hơn với anh trai. Theo cậu ấy - khi nói chuyện với tôi, anh trai cậu ban đầu còn hoài nghi về khả năng kiếm tiền với mấy đôi giày thì giờ đã bắt đầu tập trung quá đà vào việc đó: anh ta đã coi mình là ông chủ xưởng sản xuất giày Cerullo nên không muốn quay trở lại làm một anh thợ sửa giày nữa. Điều này khiến cậu ấy lo lắng, đó là một góc khuất của anh Rino mà cậu ấy không biết đến. Với cậu ấy, anh trai vốn là người mạnh mẽ và hào phóng, đôi lúc hung hăng nhưng không bao giờ khoe khoang khoác lác. Giờ ngược lại, anh ta cư xử khác hẳn với trước đây. Anh ta cảm thấy mình tiến gần đến sự giàu có. Anh coi mình là một ông chủ. Một người có khả năng mang đến cho khu phố một tín hiệu đầu tiên của vận may mà năm mới sẽ mang đến cho anh bằng việc bắn một màn pháo hoa thật lớn, to hơn hẳn so với anh em nhà Solara vì dưới con mắt của anh ta, họ đã trở thành hình mẫu để bắt chước và thậm chí còn để vượt mặt. Anh tả đố kỵ hai gã đàn ông trẻ tuổi đó và nhìn nhận chúng như kẻ thù mà anh cần phải đánh bại để có thể chiếm lấy ngôi vị đó.

Lila không bao giờ nói, giống như cậu ấy đã làm với Carmela và những đứa con gái khác trong sân chơi, rằng: có lẽ tớ đã đưa vào đầu anh ấy những mơ mộng mà anh ấy không biết cách kiểm soát. Chính cậu ấy cũng tin vào những mơ tưởng ấy và nghĩ rằng chúng có thể thành hiện thực, và người anh trai là mảnh ghép quan trọng của việc hiện thực hóa đấy. Và thế là cậu ấy yêu quý anh mình, anh lớn hơn cậu sáu tuổi và cậu ấy không muốn coi anh ta như một cậu bé không biết cách làm chủ trí tưởng tượng của mình. Nhưng cậu ấy thường công nhận rằng anh Rino thiếu tinh thần cụ thể, không biết đối mặt với khó khăn với cái đầu lạnh và luôn có xu hướng làm quá lên. Như trong cuộc cạnh tranh với anh em nhà Solara chẳng hạn.

“Có thể anh ta ghen tị với Marcello,” có lần tôi đã nói.

“Tức là sao?”

Cậu ấy cười, vờ như không biết gì, nhưng chính cậu ấy đã kể cho tôi chuyện đó. Ngày nào Marcello Solara cũng lượn qua lượn lại trước cửa tiệm giày, cả đi bộ lẫn trên chiếc Millecento, và anh Rino hẳn phải nhận ra điều đó bởi anh ta đã nhiều lần nói em gái rằng: “Mày đừng có dại mà đánh bạn với thằng khốn đó đấy!” Có lẽ, ai mà biết được, vì không thể đấm vỡ mặt anh em nhà Solara vì đã để mắt đến cô em gái của anh mà Rino muốn cho chúng thấy sức mạnh của mình bằng những tràng pháo hoa chăng?

“Nếu là thế, cậu thấy tớ nói có lý không?”

“Có lý chuyện gì cơ?”

“Chuyện anh ấy đã thành một người hay khoe khoang ấy: anh ấy lấy tiền đâu để đốt pháo?”

Điều đó là thật. Đêm tất niên là một đêm chiến trận trong khu phố và cả thành phố Napoli. Ánh sáng lóa mắt, những tiếng nổ lớn. Màn khói dày đặc của thuốc pháo làm cho mọi thứ mờ mịt, khói len lỏi vào các ngôi nhà làm mắt cay xè và khiến người ta ho sặc sụa. Tiếng nổ lách tách của pháo tép, tiếng rít của pháo thăng thiên. Việc đốt pháo tốn kém và như thường lệ, ai có nhiều tiền hơn sẽ đốt nhiều pháo hơn. Nhà Greco chúng tôi không có tiền, vậy nên tiền dành cho pháo hoa mừng năm mới rất ít ỏi. Bố tôi thường mua một hộp pháo tép, một hộp pháo xoay và một hộp pháo thăng thiên loại nhỏ. Nửa đêm, ông đặt vào tay tôi một dây thép uốn hình ngôi sao hay hình chong chóng, vì tôi là đứa lớn nhất, ông châm lửa còn tôi thì đứng im, vừa háo hức vừa sợ, để giữ chắc những đốm sáng lấp lánh đang chuyển động ấy, những vòng xoáy của ánh lửa ngay sát các ngón tay. Trong lúc ấy, ông chạy đi đặt thanh pháo thăng thiên trong một chai thủy tinh trên mặt đá của ô cửa sổ, đốt ngòi nổ bằng đầu thuốc lá rồi say sưa thả lên bầu trời một tiếng rít sáng rực. Cuối cùng ông ném cả cái chai ra đường.

Ở nhà Lila cũng ít đốt pháo hoặc không đốt, thế nên anh Rino mới nổi loạn ngay lập tức. Từ năm mười hai tuổi anh ta đã có thói quen ra khỏi nhà lúc nửa đêm với những người bạo dạn hơn bố mình, và sáng kiến sửa những cây pháo xịt của anh trở nên nổi tiếng, anh ta đi săn tìm chúng ngay khi sự hỗn loạn của bữa tiệc chấm dứt. Anh ta lượm tất những quả pháo xịt trong khu vực quanh những hồ nước, châm ngòi nổ và tận hưởng tiếng pháo nổ lép bép và cuối cùng bùng cháy. Anh ta vẫn còn cái sẹo sẫm màu trên tay, một vết sẹo lớn do một lần không kịp rụt tay lại.

Trong số hàng đống lý do hiển hiện và bí mật của cái thử thách cuối năm 1958 đó, có lẽ cũng phải hiểu rằng anh Rino muốn bù lại cho tuổi thơ nghèo túng của mình. Vậy nên anh ta bắt đầu vất vả dành dụm tiền khắp nơi để mua pháo. Nhưng người ta biết - cả anh ta cũng biết, mặc dù bị bao trùm bởi tính tự mãn - rằng anh không có khả năng cạnh tranh với nhà Solara. Như mọi năm, hai anh em nhà Solara đi tới đi lui nhiều ngày trên chiếc Millecento của họ, cái va li chất đầy pháo để đêm giao thừa giết chim, dọa chó, mèo, chuột, làm cho các tòa nhà rung lên từ tầng hầm lên tới nóc. Rino vừa quan sát họ đầy oán thù từ cửa hàng vừa buôn bán với Pasquale, với Antonio và đặc biệt là với Enzo, người có nhiều tiền hơn chút, để dành mua một kho vũ khí hòng chí ít ra vẻ ta đây.

Nhưng tình hình có chút thay đổi bất ngờ khi Lila và tôi được hai bà mẹ giao đi chợ ở tiệm tạp hóa của Stefano Carracci chuẩn bị bữa tất niên. Cửa hàng chật kín người mua. Sau quầy hàng, ngoài Stefano và Pinuccia, Alfonso cũng phục vụ, cậu ta cười bẽn lẽn với chúng tôi. Chúng tôi chuẩn bị tinh thần sẽ phải chờ rất lâu. Nhưng Stefano ra hiệu chào tôi - đúng, chắc chắn là về phía tôi - và nói điều gì đó vào tai người em trai. Cậu bạn cùng lớp tôi ra khỏi quầy hỏi xem chúng tôi có danh sách những thứ cần mua hay không. Chúng tôi đưa nó cho cậu ta và cậu quay đi. Sau năm phút hàng hóa của chúng tôi đã sẵn sàng.

Chúng tôi nhét toàn bộ vào túi, trả tiền cho bà Maria rồi ra về. Nhưng vừa đi được vài mét thì Stefano, không phải Alfonso mà chính là Stefano, đã gọi tôi lại bằng giọng nói rất hay của một người đàn ông trưởng thành:

“Lenù.”

Anh ta đuổi theo chúng tôi. Vẻ mặt điềm tĩnh, nụ cười lịch thiệp. Chỉ một điểm trừ duy nhất là mấy vết mỡ bẩn dính trên tạp dề. Anh ta nói với cả hai chúng tôi bằng phương ngữ, nhưng lại nhìn tôi:

“Hai đứa có muốn đến ăn tất niên ở nhà anh không? Alfonso rất coi trọng việc đó.”

Vợ con Ngài Achille, kể từ sau cái chết của người cha, đã sống rất đơn độc: nhà thờ, cửa hàng tạp hóa, nhà và cùng lắm là vài buổi tiệc nhỏ mà họ không thể không có mặt. Lời mời đó là một tin mới. Tôi trả lời nhằm cả Lila:

“Bọn em bận rồi, bọn em sẽ ăn mừng với anh trai của Lila và nhiều bạn bè khác.”

“Thế thì bảo cả Rino nữa, hai đứa hãy nói với bố mẹ: nhà anh rộng và chúng ta sẽ lên sân thượng bắn pháo hoa.”

Lila chen vào với giọng chua ngoa:

“Đến dự tiệc cùng bọn tôi có cả Pasquale và Carmela Peluso cùng mẹ của họ nữa.”

Câu nói ấy hẳn sẽ rút ngắn mọi lời nói thừa thãi phía sau: ông Alfredo Peluso ngồi trong nhà tù Poggioreale vì đã giết hại Ngài Achille, và con trai của Ngài không thể mời con cái của Alfredo đến chúc tụng năm mới ở nhà của mình. Thế nhưng Stefano nhìn cậu ấy như thể cho tới giây phút đó anh ta mới nhận ra cậu ấy, một cái nhìn đăm đăm, và anh ta buông ra một câu với giọng dửng dưng:

“Được thôi, cứ đến hết đi: chúng ta cùng uống sâm banh và khiêu vũ: năm mới, cuộc đời mới.”

Những lời đó khiến tôi cảm động. Tôi nhìn sang Lila, cả cậu ấy cũng lúng túng. Cậu ấy lẩm bẩm:

“Bọn tôi phải nói chuyện với anh trai đã.”

“Cứ cho anh biết nhé.”

“Thế còn pháo hoa?”

“Ý là sao?”

“Bọn tôi sẽ mang pháo của mình đi, còn anh?”

Stefano cười:

“Em muốn bao nhiêu?”

“Rất nhiều!”

Chàng trai trẻ lại hướng sang tôi và nói:

“Tất cả đến nhà anh và anh hứa đến bình minh chúng ta vẫn còn pháo để bắn.”