Chương 23

Như tôi đã nói, rất nhiều chuyện xảy ra vào đêm hôm đó đã vuột khỏi đầu tôi. Nhưng đặc biệt do bị choáng ngợp bởi không khí tiệc tùng, của nguy hiểm, của đám đông bọn con trai với cơ thể phả ra một sức nóng lớn hơn cả những quả pháo hoa trên bầu trời mà tôi đã bỏ bê Lila. Tuy thế, chính lúc đó thay đổi nội tâm đầu tiên của cậu ấy đã xảy ra.

Như đã giải thích, tôi không biết chuyện gì đã xảy ra với cậu ấy, đó là một hiện tượng rất khó nhận ra. Nhưng tôi nhận ra gần như ngay tức thì hệ quả của nó. Cậu ấy đâm ra lười nhác hơn. Chỉ hai ngày sau, tôi dậy sớm dù không phải đến trường để đi cùng cậu ấy ra mở cửa hàng và giúp cậu ấy lau chùi, nhưng cậu ấy không xuất hiện. Cậu ấy đến muộn, mặt mày xưng xỉa, và chúng tôi đi dạo quanh khu phố để tránh cửa tiệm giày.

“Cậu không đi làm à?”

“Không.”

“Vì sao?”

“Tớ không thích nữa.”

“Thế còn những đôi giày mới?”

“Chúng chẳng được tích sự gì.”

“Thế giờ sao?”

Tôi thấy cậu ấy thậm chí còn không biết mình muốn gì. Điều duy nhất chắc chắn là cậu ấy có vẻ rất lo lắng cho anh trai mình, hơn rất nhiều những gì tôi chứng kiến trong thời gian gần đây. Và chính từ nỗi lo lắng đó mà cậu ấy bắt đầu thay đổi những cuộc trò chuyện về sự giàu có. Luôn có sự thôi thúc phải trở nên giàu có, điều này không có gì phải bàn cãi, nhưng mục đích không còn như lúc thơ ấu: không còn những kho báu hay ánh sáng lấp lánh của những đồng xu và đá quý. Có vẻ như tiền bạc trong đầu cậu ấy giờ đã trở thành một thứ xi măng: nó củng cố, tăng cường, nó làm thay đổi cái này cái kia. Đặc biệt là tiền bạc có thể sửa chữa cái đầu của anh Rino. Đôi giày mà anh em họ làm cùng nhau, giờ anh ta cho rằng nó đã đẹp đẽ và hoàn thiện và muốn cho ông Fernando xem. Nhưng Lila biết rõ (và theo cậu ấy, cả anh Rino cũng biết điều đó) rằng công việc của họ còn đầy sai sót và người cha sẽ kiểm tra đôi giày rồi quẳng nó đi. Thế nên cậu ấy nói với anh trai rằng cần phải thử đi thử lại, rằng con đường dẫn đến xưởng sản xuất giày là một chặng đường khó khăn; nhưng anh ta không muốn chờ đợi thêm, anh ta sốt sắng trở nên giống như nhà Solara, như Stefano và Lila không thể thuyết phục anh trai. Bất chợt tôi cảm thấy cậu ấy không còn quan tâm đến sự giàu có nữa. Cậu ấy nói chuyện về tiền bạc như một thứ không còn lấp lánh nữa, nó chỉ là một phương tiện để tránh việc anh trai cậu gây chuyện. “Đều là lỗi của tớ, chí ít cậu ấy cũng đã bắt đầu thừa nhận với tôi, tớ đã khiến anh trai tin rằng vận may nằm ở đâu đó.” Nhưng vì may mắn đã không có ở đâu cả nên cậu ấy tự hỏi với ánh mắt xấu xa xem mình phải tự bịa ra cái gì để xoa dịu anh trai.

Quả thật, anh Rino đã mất hết lý trí. Chẳng hạn như ông Fernando không bao giờ trách mắng Lila vì đã dừng đến giúp ở cửa tiệm mà ngược lại, ông ta còn khiến cậu ấy hiểu rằng ông vui mừng nếu con gái ở nhà phụ giúp mẹ. Nhưng người anh trai thì tức điên lên và từ những ngày đầu tháng Một tôi đã chứng kiến một cuộc cãi vã thậm tệ. Rino tiến đến chặn chúng tôi ở giữa đường, mặt cúi gằm, anh bảo: “Đến làm việc ngay.” Lila đáp lại rằng cậu ấy không hề có ý định đó một chút nào. Thế là anh ta kéo tay Lila, cậu ấy giằng tay ra kèm theo một câu chửi bậy, Rino tát em và quát lên: “Thế thì mày đi về nhà, đi về mà giúp mẹ!” Cậu ấy làm theo, bỏ đi mà thậm chí không tạm biệt tôi.

Đỉnh điểm của cuộc cãi vã xảy ra vào ngày lễ Befana [1] . Có vẻ cậu ấy tỉnh dậy và thấy bên cạnh giường một chiếc tất đựng đầy than. Cậu ấy hiểu ra chính Rino là thủ phạm và tới bữa sáng, cậu ấy chuẩn bị dao dĩa cho cả nhà trừ anh trai. Bà mẹ xuất hiện: đứa con trai đã treo sẵn vào một cái ghế chiếc tất chứa đầy kẹo và sô cô la, điều này làm bà cảm động - bà rất yêu quý chàng trai đó. Thế nên khi bà nhận thấy chỗ của Rino chưa được bày biện, bà đã toan làm nhưng Lila ngăn lại. Trong khi hai mẹ con đang cãi nhau thì người anh trai xuất hiện và Lila ngay lập tức quẳng mẩu than vào người anh mình. Rino cười vì cho rằng đó chỉ là trò đùa và rằng cậu ấy đã thích thú với trò chơi đó, nhưng khi anh ta nhận ra rằng đứa em gái không hề có ý đùa cợt thì anh ta định túm lấy cậu ấy để đánh. Đúng lúc đó ông Fernando xuất hiện, mặc quần đùi và áo may ô, trên tay là chiếc hộp các tông.

“Chúng mày xem bà Befana đã mang gì tới cho tao,” ông nói và trông rất giận dữ.

Ông ta lấy ra khỏi chiếc hộp đôi giày mới mà anh em họ đã bí mật làm ra. Lila ngạc nhiên đến không ngậm được miệng. Cậu ấy không hề biết gì về kế hoạch đó, anh Rino đã tự quyết định cho bố xem tác phẩm của họ như thể một món quà của bà phù thủy Befana.

Khi cậu ấy nhìn thấy trên gương mặt anh trai một nụ cười nửa mừng nửa lo, rồi bắt gặp ánh nhìn hoảng hốt bao trùm lên khuôn mặt bố, cậu ấy tin là đã xác nhận được thứ khiến mình lo sợ lúc ở trên sân thượng, giữa làn khói và tiếng pháo nổ: Rino đã đánh mất bản chất vốn có của anh, và giờ thì cậu ấy có một người anh trai đã lột xác và từ anh ta có thể xảy ra những việc không thể cứu vãn. Trong nụ cười ấy, ánh mắt ấy, Lila nhìn thấy điều gì đó tầm thường đến mức không thể chịu được, càng tiếp tục yêu quý anh trai mình thì cậu ấy lại càng thấy thật khó chấp nhận khi cảm thấy cần phải ở bên cạnh để giúp đỡ anh ta và để được anh ta giúp đỡ.

“Chúng mới đẹp làm sao!” bà Nunzia thốt lên, không hề hay biết câu chuyện về đôi giày.

Ông Fernando thì chẳng nói chẳng rằng, với biểu cảm của diễn viên Randolph Scott khi nổi giận, ông ngồi xuống xỏ chiếc giày vào chân phải, rồi đến chiếc bên chân trái.

“Bà Befana, ông nói, đã làm đôi giày này đúng với cỡ chân tôi.”

Ông đứng lên, thử chúng lên chân và đi tới đi lui trong căn bếp dưới ánh mắt của cả gia đình.

“Thực sự thoải mái,” ông nhận xét.

“Chúng là đôi giày dành cho các quý ông!” bà vợ vừa nói vừa liếc mắt nhìn đứa con trai đầy sự quan tâm.

Ông Fernando quay ra ngồi. Ông cởi đôi giày và kiểm tra phần trên, phần dưới, bên trong, bên ngoài nó.

“Người làm ra đôi giày này đúng là một bậc thầy, ông nói nhưng khuôn mặt không hề tươi tỉnh lấy một chút nào: bà phù thủy này giỏi thật.”

Trong từng lời nói đều cảm thấy ông đang nín nhịn đến mức nào và sự chịu đựng của ông lúc ấy đã chất chứa mong muốn đập phá mọi thứ. Nhưng anh Rino có vẻ không nhận ra điều đó. Trước từng lời mỉa mai của bố, anh ta càng tự hào hơn, nở nụ cười đỏ chín mặt, thốt ra những câu cộc nghĩa kiểu như: con đã làm thế, bố ạ, con đã thêm vào thế này, con nghĩ là thế kia. Lila những muốn rời khỏi căn bếp để trốn khỏi cơn giận dữ sắp sửa bùng nổ của người cha nhưng lại không thể cương quyết, cậu ấy không muốn để anh trai lại một mình.

“Đôi giày vừa nhẹ vừa chắc chắn, ông Fernando nói tiếp, không có chút thô kệch nào cả. Và nhất là tao chưa từng nhìn thấy ai đi đôi giày như thế này, đôi giày này rất đặc biệt với cái mũi rộng.”

Ông ngồi xuống, xỏ lại một lần nữa, ông buộc dây giày. Rồi ông nói với đứa con trai:

“Quay người lại, Rinù, vì tao phải cảm ơn phù thủy Befana.”

Rino tưởng đây là một trò đùa sẽ khép lại dứt điểm cuộc cãi vã kéo dài của họ và anh ta làm theo, vừa vui vẻ vừa bối rối. Nhưng vừa mới quay lưng thì ông Fernando đã sút một phát rất mạnh vào mông anh ta và gọi anh ta là súc vật, một thằng ngu rồi ném vào người đứa con trai tất cả những gì ông ta vớ được trong tay, cuối cùng là cả hai chiếc giày.

Lila chỉ nhảy vào can khi cậu ấy nhìn thấy anh trai mình ban đầu chỉ lo tránh đòn thì bấy giờ đã bắt đầu la hét, lật ghế và đập bát đĩa, khóc lóc và thề rằng thà tự sát còn hơn làm việc không công cho bố, khiến cho bà mẹ, lũ em lẫn hàng xóm hoảng sợ. Nhưng vô ích. Bố con họ trước tiên phải xả cơn thịnh nộ cho tới khi kiệt sức. Rồi họ quay trở lại làm việc cùng nhau, im lặng, khép mình trong cửa tiệm tồi tàn cùng nỗi thất vọng.

Một thời gian họ không nói gì về chuyện đôi giày nữa. Lila đã quyết định dứt khoát rằng vai trò của cậu ấy là phụ giúp mẹ, đi chợ, nấu nướng, giặt giũ phơi phóng và cậu ấy không bao giờ đến cửa tiệm giày nữa. Rino thì ủ rũ và thù hằn, anh nghĩ mình đã bị đẩy vào một sai lầm khó hiểu và bắt đầu yêu cầu em gái sắp xếp ngay ngắn tất, đồ lót và áo sơ mi trong ngăn tủ cho mình, bắt nó phải phục vụ và kính cẩn với mình khi anh đi làm về. Nếu có điều gì phật ý anh ta sẽ phàn nàn, nói những điều khó nghe kiểu như: “Đến cái áo mày cũng không biết là, khốn nạn.” Cậu ấy nhún vai, không phản ứng mà bắt đầu làm việc của mình một cách chăm chú và cẩn thận.

Chàng trai tất nhiên không vui vẻ gì khi cư xử như vậy, bản thân anh ta cũng áy náy, cố gắng bình tĩnh lại và nỗ lực rất nhiều để trở lại là mình như trước đây. Vào những ngày đẹp trời như sáng Chủ nhật chẳng hạn, anh ta đùa giỡn quanh Lila, giọng điệu nhẹ nhàng. “Em giận vì anh đã nhận hết công làm ra đôi giày à? anh nói dối và thêm rằng, nhưng anh làm thế là để bố không giận cả em.” Và rồi anh ta yêu cầu: “Hãy giúp anh! Chúng ta phải làm gì bây giờ? Chúng ta không thể ngồi im bất động, anh cần thoát ra khỏi tình cảnh này!” Lila giữ im lặng: nấu nướng, là ủi, thi thoảng lại hôn lên má anh trai để khiến anh ta hiểu rằng cậu ấy không còn giận nữa. Nhưng chính anh ta lại nhanh chóng cáu giận và luôn kết thúc bằng cách phá phách cái gì đó. Anh ta gào lên rằng Lila mới chính là đồ phản bội và cậu ấy sẽ còn phản bội anh vì sớm muộn gì cậu cũng kết hôn với một thằng đần nào đó và sẽ rời bỏ anh, để anh sống trong đau khổ mãi mãi.

Thi thoảng, khi không có ai ở nhà, Lila lại vào căn phòng nhỏ nơi cậu ấy giấu đôi giày và chạm vào nó, quan sát nó, chính cậu ấy cũng thấy ngạc nhiên rằng tốt xấu gì đôi giày cũng ra đời nhờ một bản thiết kế trên trang vở. Bao nhiêu công sức đã đổ sông đổ bể rồi!

[1] Lễ hội Befana của Ý diễn ra vào đêm mùng 5 và ngày mùng 6 tháng Một (trùng với lễ Hiển linh của Thiên Chúa giáo), vào đêm mùng 5 sẽ có một bà phù thủy tên là Befana đi tặng quà cho trẻ em, đặt trong những chiếc tất, trẻ ngoan sẽ được tặng những viên kẹo lấp lánh nhiều màu còn trẻ hư chỉ nhận được những cục than.