Chương 27

Tôi được lên lớp với toàn điểm chín. Tôi thậm chí còn được nhận thứ gọi là học bổng. Trong số bốn mươi học sinh ban đầu thì giờ còn lại ba mươi hai. Gino bị đánh trượt còn Alfonso phải thi lại ba môn vào tháng Chín. Bị bố thúc ép nên tôi phải đến nhà cô Oliviero - mẹ tôi phản đối vì bà không thích cô ấy nhúng mũi vào việc gia đình mình và lấn lướt đưa ra quyết định đối với con cái bà - với một gói đường và một gói cà phê như mọi khi, mua ở quán Solara để cảm ơn vì sự quan tâm của cô giáo đối với tôi.

Cô không được khỏe cho lắm, cô khó chịu ở cổ họng nhưng đã chúc mừng tôi rất nhiều, cô khen tôi đã cố gắng. Cô bảo trông tôi hơi xanh xao và nói thêm là cô định gọi điện cho một người chị em họ của mình đang sống ở Ischia để xem xem có thể tiếp đãi tôi một thời gian ngắn không. Tôi cảm ơn cô và không nói gì với mẹ về việc đó. Tôi biết rằng bà sẽ không bao giờ muốn gửi tôi tới đó. Tôi ở trên đảo Ischia ư? Tôi một mình trên chiếc xuồng máy lênh đênh trên biển ư? Tôi thậm chí còn ra bãi biển, mặc đồ bơi xuống tắm ư?

Tôi cũng chẳng nói với Lila về chuyện đó. Cuộc sống của cậu ấy vài tháng nay đã mất đi không khí phiêu lưu của nhà máy sản xuất giày và tôi không muốn khoe về việc lên lớp, về học bổng hay về một kỳ nghỉ có thể có ở Ischia. Bề ngoài tình hình của cậu ấy có vẻ đã khá lên: Marcello Solara không còn bám theo cậu ấy. Nhưng sau trận ẩu đả ở quảng trường Martiri, một chuyện hoàn toàn bất ngờ đã xảy ra khiến cậu ấy lúng túng. Marcello đã xuất hiện ở cửa tiệm để hỏi thăm tình hình anh Rino, điều này khiến ông Fernando vinh dự đến nỗi bị kích động mạnh mẽ. Tuy nhiên, anh Rino, người đã tránh kể cho bố mình chuyện đã xảy ra (để biện minh cho những vết bầm tím trên mặt và trên người, anh ta đã bịa rằng mình bị ngã từ chiếc Lambretta của một người bạn), e ngại Marcello sẽ nói quá lời nên đã ngay lập tức kéo anh ta ra đường. Họ cùng nhau đi vài bước. Anh Rino bất đắc dĩ cảm ơn Solara vì đã can thiệp vào, cũng như vì đã lịch thiệp tới hỏi thăm mình. Hai phút trôi qua rồi họ chào từ biệt nhau. Quay trở lại cửa tiệm người bố đã nói với anh:

“Cuối cùng mày cũng làm một việc tốt.”

“Việc gì ạ?”

“Kết bạn với Marcello Solara.”

“Chả có tình bạn nào bố ạ.”

“Thế có nghĩa mày là thằng đần và mày vẫn thế.”

Ông Fernando muốn nói rằng có điều gì đó đang biến chuyển và rằng con trai ông nên kích thích thêm sự biến chuyển đó, dù ta muốn gọi tên nó là gì đi nữa. Ông ta có lý. Hai ngày sau Marcello quay lại với đôi giày của ông nội để thay đế; rồi anh ta rủ Rino đi một vòng trên chiếc xe; rồi anh ta muốn chỉ cho Rino cách lái xe; rồi giục Rino thực hành để lấy bằng lái, tự nhận trách nhiệm về việc cho anh ta luyện tập trên chiếc Millecento của mình. Có thể đấy không phải tình bạn nhưng anh em nhà Solara rõ ràng đã quý mến anh Rino.

Lila không biết chuyện Marcello thường xuyên quẩn quanh bên trong cửa tiệm sửa giày, nơi cậu ấy không còn đặt chân đến nữa, nhưng khi nghe nói về chuyện này, khác với bố mình, cậu ấy có biểu hiện ngày càng lo lắng. Đầu tiên cậu ấy nhớ đến vụ đốt pháo hoa và nghĩ rằng: anh Rino cực kỳ căm ghét nhà Solara nên không thể nào để mình bị lừa gạt. Rồi cậu ấy nhận thấy rằng sự quan tâm của Marcello đang thu hút anh trai mình còn hơn cả bố mẹ. Từ đó cậu ấy hiểu rằng anh Rino rất mong manh, nhưng rồi cậu ấy vẫn nổi cáu khi thấy anh em nhà Solara đã thành công chiếm đoạt tâm trí anh ta, biến anh ta thành một con khỉ vui vẻ.

“Có gì là xấu nào?” một lần tôi bác bỏ ý kiến của cậu ấy.

“Bọn họ nguy hiểm.”

“Ở đây cái gì chả nguy hiểm.”

“Cậu không thấy Michele đã lấy gì từ trên xe khi ở quảng trường Martiri à?”

“Không.”

“Một thanh sắt.”

“Bọn kia thì có gậy mà.”

“Cậu không hiểu à Lenù, thanh sắt được mài nhọn một đầu: nghĩa là nó có thể đâm xuyên ngực hoặc đâm thủng bụng một trong số họ.”

“Ồ, còn cậu thì dọa Marcello bằng con dao nhọn đấy thôi!”

Đến đấy thì cậu ấy nổi cáu, bảo tôi không hiểu chuyện. Và có thể điều đó là đúng. Đó là anh cậu ấy, không phải anh tôi; và tôi thích tranh luận còn cậu ấy thì có những ưu tiên khác, cậu ấy muốn kéo anh Rino ra khỏi mỗi quan hệ đó. Nhưng ngay khi Lila ngỏ ý chỉ trích, anh Rino liền cấm cậu ấy nói, dọa nạt và thỉnh thoảng còn đánh cậu ấy. Và nói chung mọi việc, dù muốn hay không vẫn cứ diễn ra và tiến xa tới mức vào một buổi tối tháng Sáu - tôi ở nhà Lila, đang giúp cậu ấy gập đống ga trải giường đã khô, hay thứ gì khác mà tôi không nhớ - cánh cửa nhà mở ra và anh Rino bước vào, theo sau là Marcello.

Anh ta đã mời Solara đến ăn tối. Ông Fernando vừa mới về từ cửa tiệm, rất mệt mỏi, đã ngay lập tức nổi nóng, nhưng sau đó ông ta thấy vinh hạnh và đã cư xử lịch thiệp. Chưa kể bà Nunzia: bà cuống cuồng, cảm ơn vì ba chai rượu ngon mà Marcello mang đến, lôi mấy đứa trẻ vào trong bếp để chúng khỏi làm phiền.

Chính tôi cũng phải tham gia chuẩn bị bữa tối cùng Lila.

“Tớ sẽ cho anh ta ăn thuốc diệt gián!” Lila giận dữ nói lúc đứng bếp và chúng tôi phì cười trong khi bà Nunzia nhắc chúng tôi giữ yên lặng.

“Anh ta đến để hỏi cưới cậu,” tôi chọc cậu ấy, “anh ta sẽ xin phép bố cậu cho xem.”

“Anh ta tự ảo tưởng thôi.”

“Vì sao,” bà Nunzia sốt sắng hỏi han, “nếu cậu ta thích con, con sẽ từ chối à?”

“Mẹ, con đã từ chối anh ta rồi.”

“Không thể nào!”

“Có thể chứ ạ.”

“Con bé nói thật đấy à?”

“Đúng là vậy ạ”, tôi khẳng định.

“Bố không bao giờ được biết việc đó, nếu không ông ấy sẽ giết con đấy!”

Cả bữa tối chỉ có mình Marcello nói chuyện. Rõ ràng anh ta đã tự mời mình đến và anh Rino, vì đã không biết từ chối anh ta, gần như không nói năng gì hoặc chỉ mỉm cười không lý do. Solara chủ yếu nói chuyện với ông Fernando nhưng không quên rót nước hoặc rượu cho bà Nunzia, Lila và tôi. Anh ta nói với chủ nhà về việc ông ta được quý mến thế nào trong khu phố bởi tài năng của một người thợ sửa giày. Anh ta kể rằng bố anh ta luôn hết lòng khen ngợi rằng ông Fernando vô cùng khéo tay. Anh ta lại nói thêm rằng Rino ngưỡng mộ tài năng của ông vô cùng.

Ông Fernando rất cảm động - một phần cũng là do có men rượu. Ông lẩm bẩm điều gì đó khen ngợi ông Silvio Solara và cuối cùng ông còn nói rằng Rino là một người thợ tuyệt vời và đang trở nên ngày một tài giỏi hơn. Thế là Marcello bắt đầu ca tụng việc cần phải hoàn thiện bản thân. Anh ta kể rằng ông nội anh ta khởi đầu với một tầng hầm, sau đó bố anh ta đã cơi nới và biến nó thành quán bar Solara như bây giờ, ai cũng biết đến nó, mọi người từ khắp nơi trong thành phố Napoli tìm đến để uống cà phê hay thưởng thức một chiếc bánh ngọt.

“Khoa trương gớm!” Lila thốt lên, và ông Fernando lườm cậu ấy một cái.

Nhưng Marcello mỉm cười khiêm tốn và thừa nhận:

“Đúng, có lẽ cháu đã hơi quá lời nhưng đó chỉ để nói rằng đồng tiền cần phải xoay vòng. Bắt đầu từ một tầng hầm và, từ thế hệ này tới thế hệ khác, ta có thể tiến rất xa.”

Anh ta bắt đầu khen ngợi việc sản xuất những đôi giày mới, việc này rõ ràng khiến anh Rino thấy không thoải mái. Và từ lúc đó, anh ta bắt đầu nhìn chằm chẳm Lila như thể anh ta khen ngợi năng lượng của thế hệ trẻ cũng chính là đang đặc biệt khen Lila. Anh ta nói: nếu một người thực sự muốn, nếu người đó tài giỏi, nếu người đó biết sáng tạo những thứ thú vị khiến người ta yêu thích thì tại sao lại không thử? Anh ta nói chuyện bằng thứ phương ngữ đẹp và đầy hấp dẫn, vừa nói vừa không ngừng nhìn chăm chăm cô bạn tôi. Tôi cảm nhận thấy, nhìn thấy anh ta yêu cậu ấy như trong các bài hát, chắc hẳn anh ta muốn hôn cậu, muốn hít thở cùng nhịp thở với cậu và cậu ấy có thể làm mọi thứ mình muốn cùng với anh. Trước mắt anh ta, Lila hiện lên với tất cả những nét nữ tính có thể có và tưởng tượng được ra.

“Cháu biết, Marcello kết lời, rằng các con của cô chú đã đóng một đôi giày rất đẹp, cỡ 43, đúng với cỡ chân cháu.”

Một sự im lặng bao trùm hồi lâu. Rino cúi gằm mặt xuống đĩa thúc ăn và không dám ngẩng lên nhìn bố. Chỉ có tiếng chim sẻ vàng hót líu lo bên cửa sổ. Ông Fernando từ tốn nói:

“Đúng, nó đúng là cỡ 43.”

“Cháu rất muốn nhìn thấy đôi giày, nếu cô chú không phiền.”

Ông Fernando lẩm bẩm:

“Ta không biết nó ở đâu. Nunzia, bà có biết không?”

“Con bé đang giữ nó,” Rino nói chen vào, ám chỉ cô em gái.

Lila nhìn thẳng vào mắt Solara nói:

“Tôi đang giữ chúng, đúng thế, tôi đã cất trong phòng. Nhưng hôm kia mẹ bảo tôi dọn nhà và tôi đã vứt nó đi rồi. Đằng nào thì cũng không có ai thích nó.”

Rino tức điên lên và nói:

“Mày nói dối, đi lấy ngay đôi giày ra đây!”

Cả ông Fernando cũng sốt sắng:

“Con đi lấy đôi giày ra đây, đi đi.”

Lila nổi giận và nói với bố:

“Sao bây giờ bố lại muốn nó? Con đã vứt nó đi vì bố nói bố không thích!”

Ông Fernando đập tay xuống bàn làm mấy ly rượu rung lạch cạch.

“Đúng lên đi lấy đôi giày ra đây, ngay lập tức.”

Lila xê ghế và đứng dậy.

“Con đã vứt nó rồi,” cậu ấy lầm bầm nhắc lại và đi ra khỏi căn phòng.

Cậu ấy không quay trở lại nữa.

Thời gian trôi qua trong sự im lặng. Người đầu tiên lên tiếng chính là Marcello. Anh ta thực sự lo lắng mà nói:

“Hẳn là cháu đã sai, cháu không biết có chuyện.”

“Chẳng có vấn đề gì cả, ông Fernando đáp rồi thì thầm với bà vợ: bà đi xem con gái bà làm cái trò gì đi.”

Bà Nunzia bước ra khỏi phòng. Khi quay trở lại bà vô cùng bối rối: Lila đã biến mất. Chúng tôi tìm cậu ấy khắp căn nhà nhưng không có. Chúng tôi gọi với ra từ cửa sổ: không có gì. Marcello buồn bã rời đi. Anh ta vừa đi khỏi ông Fernando đã quát mắng bà vợ:

“Có Chúa chứng giám, lần này tôi sẽ giết chết con gái bà!”

Anh Rino hùa cùng bố nạt nộ, bà Nunzia bắt đầu nức nở. Tôi sợ hãi rón rén bỏ về. Nhưng tôi vừa mới đóng cánh cửa và vẫn còn đứng ở thềm nghỉ thì Lila gọi. Cậu ấy ở tầng trên cùng, tôi nhón chân leo lên. Cậu ấy ngồi ôm gối trong bóng tối, cạnh cái cửa dẫn ra sân thượng. Cậu ấy ôm đôi giày trong lòng, lần đầu tiên tôi thấy đôi giày đã đánh bóng và hoàn thiện như vậy. Nó tỏa sáng dưới ánh sáng lờ mờ của bóng đèn nhỏ treo trên một cái dây cáp điện.

“Cậu cho anh ta xem đôi giày thì mất gì?” tôi bối rối hỏi cậu ấy.

Cậu ấy lắc đầu lia lịa:

“Tớ thậm chí còn không muốn anh ta động vào nó!”

Nhưng có vẻ chính cậu ấy cũng bị choáng ngợp bởi phản ứng thái quá của mình. Môi cậu ấy run rẩy, điều chưa từng xảy ra với cậu.

Tôi từ từ thuyết phục Lila quay trở vào nhà, cậu ấy không thể trốn mãi trên đó được. Tôi đi cùng cậu ấy về nhà với hy vọng là sự có mặt của tôi sẽ bảo vệ cậu ấy. Thế nhưng những tiếng la lối, mắng chửi và vài cái tát vẫn xảy ra như thường. Ông Fernando mắng rằng vì cái tính thất thường mà cậu ấy đã làm xấu mặt ông trước một vị khách đáng kính. Rino giật đôi giày khỏi tay cậu ấy, bảo rằng nó là của mình, rằng anh ta mới là người bỏ ra nhiều công sức. Cậu ấy vừa khóc vừa lẩm bẩm: “Em cũng góp công làm ra nó, nhưng em thà không bao giờ bắt đầu làm nó còn hơn: anh đã trở thành một con thú điên dại.” Bà Nunzia là người đã chấm dứt cảnh tượng cực hình này. Mặt bà tái mét và bằng giọng điệu không giống mọi ngày, bà ra lệnh cho hai đứa con, thậm chí cả ông chồng - dù bà luôn rất nghe lời ông - kết thúc mọi chuyện ngay lập tức, đưa đôi giày cho Lila và không tranh cãi thêm lời nào nữa nếu không muốn bà nhảy từ cửa sổ xuống. Rino đưa ngay đôi giày cho cậu ấy và mọi chuyện chấm dứt từ đấy. Tôi thì rón rén ra về.