Chương 56

Vì bị cuốn vào lễ cưới, Lila không nhận ra được ngay rằng anh trai mình, trước đó vẫn vui vẻ và hay pha trò kể cả khi mệt mỏi vì công việc, đang trở nên rầu rĩ, lại ngủ không ngon và nổi nóng vô cớ. “Anh ấy giống như một đứa trẻ,” cậu ấy nói gần như để biện minh cho anh Rino trước Pinuccia vì những hành động bất ngờ của anh, “anh ấy thay đổi tâm trạng tùy theo anh có thể tức thì làm hài lòng cái bản tính thất thường của mình hay không, anh ấy không biết chờ đợi.” Còn Lila, cũng như ông Fernando, hoàn toàn không cảm thấy việc không bán được giày vào dịp Giáng sinh là một thất bại. Thực ra, việc làm ra những đôi giày này đã không tuân theo bất cứ kế hoạch nào cả: chúng ra đời từ mong muốn của Stefano được chứng kiến trí tưởng tượng thuần khiết và mạnh mẽ của Lila được hiện thực hóa, một vài đôi giày nhẹ, vài đôi khác thì ẩm, các mẫu giày bao phủ hết các mùa. Và đó là một lợi thế. Trong những chiếc hộp màu trắng xếp chồng bên trong cửa hàng giày Cerullo có một sự phân loại kín đáo. Chỉ cần chờ đợi và đến mùa đông, mùa xuân, mùa thu, những đôi giày sẽ có chủ.

Nhưng anh Rino ngày một sốt ruột. Sau Giáng sinh, anh ta tự ý đi đến chỗ ông chủ cửa hàng giày bụi bặm ở cuối đường lớn và, mặc dù biết rõ ông ta hoàn toàn nằm trong tay nhà Solara, anh ta vẫn đề xuất trưng bày vài đôi giày Cerullo mà không cần thỏa thuận gì, chỉ để xem tình hình thế nào. Ông chủ tiệm lịch sự từ chối: sản phẩm này không phù hợp với khách hàng của ông ta. Anh Rino nổi cáu và một trận cãi vã nổ ra khiến cả khu phố đều biết. Ông Fernando tức điên với thằng con trai, anh Rino xúc phạm ông và Lila thấy anh mình một lần nữa giống như một phần tử hỗn loạn, biểu hiện của những thế lực hủy diệt khiến cậu ấy sợ hãi. Khi bốn người họ ra ngoài, cậu ấy e sợ nhận ra rằng anh trai lừa cậu ấy và Pinuccia đi trước và ở cách phía sau năm bước chân để trao đổi với Stefano. Nhìn chung anh chàng bán tạp hóa đã lắng nghe anh mà không lộ vẻ khó chịu gì. Một lần duy nhất Lila nghe được anh ta nói:

“Xin lỗi nhé Rino, cậu tưởng tôi đặt nhiều tiền vào cửa hàng giày như vậy, không hoàn lại, chỉ vì tình yêu với em gái cậu thật đấy à? Những đôi giày chúng ta làm ra đẹp và ta phải bán chúng. Vấn đề là phải tìm một thị trường thích hợp.”

Những lời “chỉ vì tình yêu với em gái cậu” kia khiến cậu ấy không thích. Nhưng cậu ấy bỏ qua vì những lời nói đó ngược lại đã có hiệu ứng tích cực tới anh Rino, anh ta bình tĩnh lại và bắt đầu tỏ ra là một chiến lược gia trong kinh doanh, đặc biệt là trước mặt Pinuccia. Anh ta nói cần phải nhìn xa trông rộng. Vì sao nhiều kế hoạch tốt như vậy lại thất bại? Vì sao nhà xưởng của ông Gorresio phải từ bỏ xe mô tô? Vì sao cửa hàng của người bán phụ liệu may chỉ tồn tại sáu tháng? Bởi vì đó là những doanh nghiệp nhỏ. Giày của nhà Cerullo thì trái lại, nó sẽ nhanh chóng thoát khỏi quy mô nhỏ hẹp của khu phố này và sẽ tự khẳng định mình ở những thị trường cao cấp hơn.

Trong khi đó, ngày tổ chức hôn lễ đang đến gần. Lila chạy đi thử váy cưới, sửa sang nốt ngôi nhà tương lai của mình, đấu tranh với Pinuccia và bà Maria vì, thêm một vấn đề nữa, hai người họ không chấp nhận sự can thiệp của bà Nunzia. Càng gần đến ngày 12 tháng Ba, căng thẳng càng tăng lên. Nhưng không phải vì thế mà xảy ra những tranh cãi có thể dẫn đến rạn nứt, mà là do hai sự kiện đặc biệt nối tiếp nhau, điều đã làm tổn thương Lila sâu sắc.

Một buổi chiều tháng Hai lạnh giá, cậu ấy chợt hỏi tôi có thể đi cùng đến nhà cô Oliviero không. Cậu ấy chưa bao giờ bày tỏ bất kỳ sự quan tâm, tình cảm hay biết ơn nào đối với cô giáo. Vậy mà giờ cậu ấy cảm thấy cần đích thân mang thiệp cưới đến mời cô. Vì trong quá khứ tôi chưa từng đề cập đến giọng điệu ghét bỏ mà cô giáo thường xuyên dùng đối với Lila, tôi nghĩ đây không phải lúc để nói với cậu ấy chuyện đó, đằng nào thì gần đây tôi thấy cô Oliviero có vẻ bớt hung hãn, có xu hướng u sầu hơn nên có thể cô ấy sẽ chào đón Lila.

Lila đặc biệt chăm chút áo quần. Chúng tôi đi bộ đến tòa nhà nơi cô giáo ở, cách giáo xứ vài bước chân. Khi chúng tôi đi lên, tôi nhận ra cậu ấy đang rất hồi hộp. Tôi đã quen đường đi, những bậc thang ấy nhưng Lila thì không, cậu ấy không nói một lời. Tôi xoay chiếc chìa khóa chuông cửa rồi nghe thấy tiếng bước chân lạch bạch của cô Oliviero.

“Ai đấy?”

“Là em, Greco.”

Cô mở cửa, cô trùm chiếc áo choàng màu tím dài ngang lưng và một nửa khuôn mặt khuất sau tấm khăn. Lila lập tức mỉm cười với cô và nói:

“Thưa cô, cô còn nhớ em chứ?”

Cô Oliviero nhìn Lila chằm chằm như cách cô làm ở trường khi Lila gây điều gì phiền phức, rồi cô quay sang nói với tôi một cách khó khăn, như thể có miếng cơm trong miệng:

“Ai đấy? Cô không biết cô gái này.”

Lila bối rối và vội nói bằng tiếng Ý:

“Em là Cerullo! Em mang thiệp mời đến cho cô, em sắp kết hôn. Và em sẽ rất vui nếu cô đến dự lễ cưới của em.”

Cô giáo quay sang tôi, bảo:

“Cô biết Cerullo, nhưng cô gái này thì cô không quen.”

Cô giáo đóng sầm cửa trước mặt chúng tôi.

Chúng tôi đứng bất động ở thềm cửa một lát rồi tôi khẽ chạm vào tay cậu ấy để an ủi. Cậu ấy rụt tay lại, nhét cái thiệp mời qua khe cửa và đi xuống cầu thang. Trên phố cậu ấy liên tục nói về tất cả những rắc rối ở tòa thị chính và nhà thờ, rồi nói rằng bố tôi đã bộc lộ là người có ích thế nào.

Một nỗi đau khác, có lẽ sâu sắc hơn, đột ngột ập đến cậu ấy từ phía Stefano và câu chuyện giày dép. Từ lâu mọi người đã quyết định rằng nghi lễ làm chứng khăn mùi soa sẽ được giao cho một người họ hàng của bà Maria, một người đã chuyển đến sinh sống ở Firenze sau chiến tranh và buôn đồ nhỏ lẻ từ nhiều nguồn khác nhau, đặc biệt là đồ ngũ kim. Người họ hàng này đã kết hôn với một phụ nữ người Firenze và chính ông đã bị nhiễm giọng địa phương của vùng đấy. Nhờ giọng đọc uyển chuyển của mình, ông ta được tín nhiệm trong gia đình, cũng là lý do vì sao ông ta là cha đỡ đầu của Stefano. Vậy mà chú rể lại bất ngờ đổi ý.

Lúc đầu Lila nói chuyện đó với tôi như một biểu hiện của tâm lý lo lắng trước giờ phút quan trọng. Người làm chứng có là ai thì cậu ấy cũng hoàn toàn không quan tâm, quan trọng là phải quyết định cho xong. Nhưng vài ngày sau Stefano chỉ cho cậu ấy những câu trả lời mơ hồ và rối rắm, cậu ấy không hiểu được ai sẽ thay thế vợ chồng người Firenze đó. Sau đó, chưa đầy một tuần trước lễ cuới, sự thật mới được phơi bày. Stefano báo với cậu ấy như thể chuyện đã rồi, không hề có bất cứ giải thích nào, rằng người làm chứng cho nghi lễ trao khăn mùi soa sẽ là Silvio Solara, bố của Marcello và Michele.

Cho tới lúc đó, Lila thậm chí còn không tính tới khả năng một người họ hàng xa của Marcello Solara có thể xuất hiện trong đám cưới của cậu ấy, cậu ấy lại trở về làm cô gái nhỏ mà tôi từng biết rõ trong vài ngày. Cậu ấy tuôn một tràng những lời lẽ sỉ nhục rất nặng nề về Stefano, nói rằng cậu không bao giờ muốn gặp lại anh ta nữa. Cậu ấy nhốt mình ở nhà bố mẹ, không bận tâm bất cứ chuyện gì, không đi thử váy cưới lần cuối, tuyệt đối không làm bất cứ thứ gì có liên quan đến đám cưới sắp diễn ra.

Người nhà cậu ấy lần lượt xuất trận. Đầu tiên là mẹ, bà Nunzia đến nói chuyện một cách chân thành về điều tốt đẹp của gia đình. Rồi đến ông Fernando cục cằn bảo cậu ấy đừng trẻ con nữa: với bất kỳ ai muốn có tương lai trong khu phố thì việc mời Silvio Solara làm chứng cho lễ cưới là điều bắt buộc. Cuối cùng là đến anh Rino, anh giải thích với cậu ấy mọi chuyện bằng giọng điệu rất hung hăng và tự xem mình là doanh nhân chỉ nghĩ đến lợi nhuận: Solara cha như một cái ngân hàng, và đặc biệt ông ta là một kênh để đưa những mẫu mã của Cerullo vào các cửa hàng giày. “Mày muốn làm gì? anh hét lên, mắt trợn ngược và hằn lên tia máu, mày muốn hủy hoại tao và cả gia đình cùng tất cả nỗ lực mà chúng ta đã làm cho tới giờ này ư?” Ngay sau đó, đến cả Pinuccia cũng xuất hiện, chị ta nói với cậu ấy bằng giọng hơi giả tạo rằng chị ta cũng rất muốn người làm chứng là một thương nhân buôn bán ngũ kim đến từ Firenze, nhưng cần phải tỉnh táo, không thể vứt bỏ đám cưới và chấm dứt một mối tình vì một chuyện cỏn con như vậy.

Trọn một ngày một đêm trôi qua. Bà Nunzia ngồi lặng thinh trong một góc phòng, không nhúc nhích, không làm việc nhà, không đi ngủ. Sau đó bà rón rén trốn con gái ra ngoài và đến nhờ tôi thay họ nói vài lời với Lila. Tôi hãnh diện và tự hỏi rất lâu xem mình nên về phe nào. Một đám cưới bị đem ra làm trò đùa, tức là một việc gì đó cụ thể, rất phức tạp và nặng nề về tình cảm và lợi ích. Tôi lo sợ. Dù bây giờ tôi đã có thể công khai công kích Chúa Thánh Thần bất chấp uy quyền của thầy dạy Tôn giáo, nhưng nếu ở vị trí của Lila lúc này, tôi sẽ không bao giờ có dũng khí tung hê tất cả. Nhưng cậu ấy thì có thể làm chuyện đó, kể cả khi đám cưới sắp sửa được tổ chức. Làm gì đây? Tôi cảm thấy chỉ cần chút xíu nữa là đủ đẩy cậu ấy đi theo con đường đó, và như vậy tôi đã làm một việc khiến bản thân thích thú. Bởi sâu thẳm trong tâm hồn, đó là thứ tôi thực sự muốn: tôi ước cậu ấy trở lại là Lila có nước da tái nhợt, tóc cột đuôi ngựa, mắt nheo lại như một chú chim săn mồi và mặc trên người những mảnh áo rẻ tiền. Chấm dứt bộ dạng và cách xử sự như Jacqueline Kennedy ở khu phố này!

Nhưng không may cho cả tôi và cậu ấy, đó dường như là một hành động nhỏ nhen. Tin rằng mình làm điều tốt cho Lila, tôi không muốn trả cậu ấy về với cảnh tối tăm của căn nhà Cerullo, thế là một ý tưởng duy nhất bám chặt trong đầu tôi và tôi không biết làm gì khác ngoài việc nói đi nói lại với cậu ấy về ý tưởng đó bằng thái độ tích cực: Lila à, ông Silvio Solara không phải Marcello và cũng chẳng phải Michele; thật sai lầm khi lẫn lộn họ với nhau, cậu biết rõ hơn tớ mà, chính cậu đã nói như thế ba lần. Ông ta không phải người kéo Ada lên xe, không phải người bắn vào chúng ta đêm giao thừa, không phải người cố tình vào nhà cậu và nói những điều xấu xa về cậu; ông Silvio sẽ làm chứng cho lễ trao khăn mùi soa và sẽ giúp anh Rino và Stefano bán giày, vậy thôi; ông ta sẽ không có can hệ nào khác trong cuộc sống tương lai của cậu. Tôi tráo các lá bài mà chúng tôi đã biết khá rõ. Tôi nói về quá khứ và tương lai, về thế hệ trước và thế hệ chúng tôi, nhắc lại rằng chúng tôi khác biệt thế nào, về việc cậu ấy và Stefano khác biệt ra sao. Và lập luận cuối cùng ấy đã để lại ấn tượng mạnh mẽ, lôi cuốn cậu ấy nên tôi rất hào hứng nhấn mạnh đề tài đó nhiều lần. Cậu ấy ngồi yên lắng nghe tôi, rõ ràng cậu ấy muốn được giúp đỡ để bình tâm lại, và đúng là cậu ấy đã dần dịu xuống. Nhưng tôi đọc được trong ánh mắt cậu ấy rằng hành động đó của Stefano đã khiến cậu ấy nhận ra điều gì đó ở anh ta mà cậu ấy vẫn chưa hiểu thấu và đó chính là lý do làm Lila lo sợ hơn cả sự điên rồ của anh Rino. Cậu ấy nói với tôi:

“Có lẽ anh ta không thực sự yêu tớ.”

“Làm sao có chuyện anh ta không yêu cậu? Anh ta đã làm tất cả những gì cậu bảo!”

“Chỉ khi tớ không thực sự đặt những đồng tiền của anh ta vào rủi ro,” cậu ấy nói bằng giọng khinh thường chưa từng dùng với Stefano Carracci.

Dù sao thì cậu ấy đã xuất hiện trở lại. Cậu ấy không đến cửa hàng tạp hóa, không đến ngôi nhà mới, tóm lại cậu ấy không phải người cố gắng hòa giải. Cậu ấy chờ Stefano nói với mình rằng: “Cảm ơn em, anh yêu em, em biết đấy chỉ là những chuyện mà chúng ta bắt buộc phải làm.” Chỉ khi đó cậu ấy mới để cho anh ta ôm từ đằng sau và hôn lên cổ mình. Nhưng sau đó cậu ấy bất ngờ quay người lại nhìn thẳng vào mắt anh ta, nói:

“Marcello Solara tuyệt đối không được đặt chân đến hôn lễ của chúng ta.”

“Anh biết làm thế nào?”

“Em không biết, nhưng anh phải thề với em.”

Anh ta thở dài rồi cười nói:

“Được rồi, Lina, anh thề với em.”