Chương 61

Chúng tôi tìm chỗ ngồi. Tôi chuyện trò bâng quơ với Alfonso và Marisa, hy vọng Nino sẽ nói với tôi một lời nào đó. Nhưng lúc ấy, Antonio xuất hiện sau lưng tôi, anh ta cúi xuống nói thầm vào tai tôi:

“Anh đã dành cho em một chỗ.”

Tôi khẽ nói:

“Anh đi ra đi, mẹ em đã biết hết rồi.”

Anh ta ngập ngừng nhìn quanh và rất lo lắng. Anh ta quay về chỗ của mình.

Có âm thanh om sòm bất mãn trong khán phòng. Những vị khách mời hằn học nhất ngay lập tức nhận ra chuyện không ổn. Rượu trên các bàn không cùng chất lượng. Vài người đã ăn món chính khi những người khác còn chưa được phục vụ món khai vị. Có người lớn tiếng nói rằng chỗ có họ hàng và bạn bè chú rể ngồi được phục vụ tốt hơn những chỗ họ hàng và bạn bè cô dâu. Tôi cảm thấy căm ghét sự căng thẳng và nóng nảy đang tăng lên của họ. Tôi lấy can đảm và lôi Nino vào cuộc trò chuyện, tôi bảo anh nói với tôi về bài viết của anh về cảnh khốn khổ ở Napoli, tính sẽ hỏi anh ngay sau đó, một cách tự nhiên, xem có tin tức gì về số tiếp theo của tờ tạp chí và về nửa trang giấy nhỏ bé của tôi không. Anh bắt đầu nói về những điều rất thú vị với thông tin phong phú về tình trạng của thành phố. Sự tự tin của anh khiến tôi rất ấn tượng. Trên đảo Ischia anh vẫn mang nét gì đó của một cậu bé bị dằn vặt, giờ có vẻ đã rất trưởng thành. Làm sao một thanh niên mười tám tuổi lại có thể nói về nỗi khổ đau một cách tách bạch và trích dẫn những sự việc cụ thể và số liệu chính xác như vậy, chứ không như Pasquale vẫn làm, nói một cách chung chung bằng giọng đầy xúc động?

“Anh học những thứ này ở đâu?”

“Chỉ cần đọc thôi.”

“Đọc gì cơ?”

“Báo, tạp chí, sách nói về những vấn đề này.”

Tôi chưa bao giờ lật giở một tờ báo hay một cuốn tạp chí nào, tôi chỉ đọc tiểu thuyết. Ngay cả Lila, hồi cậu ấy còn đọc sách, cũng chưa từng đọc gì khác ngoài những cuốn tiểu thuyết cũ đã sờn mép mượn từ thư viện. Tôi lạc hậu so với mọi thứ và Nino có thể giúp tôi bắt kịp.

Tôi bắt đầu đặt ngày một nhiều câu hỏi hơn, anh đều trả lời. Anh trả lời, đúng, nhưng lại không đưa ra những câu trả lời hấp dẫn như Lila, anh ấy không có tài năng biến mọi thứ trở nên hấp dẫn của Lila. Anh ấy đặt câu như một nhà bác học, dựa trên nhiều ví dụ cụ thể, và mỗi câu hỏi của tôi như một hòn sỏi gây nên trận lở đất: anh ấy nói không ngừng, không thêm thắt phụ họa, không hài hước mà rất rõ ràng và sắc bén. Alfonso và Marisa lập tức cảm thấy lạc lõng. Marisa thở dài: “Ôi Đức Mẹ, anh trai con mới nhàm chán làm sao!” và họ chuyển sang trò chuyện với nhau. Nino và tôi cũng tách biệt. Chúng tôi không còn nhận thấy những chuyện xảy ra xung quanh nữa: không biết người ta phục vụ món gì trên đĩa, không biết mình đang ăn hay uống gì. Tôi cố gắng tìm câu hỏi để đặt ra cho anh, tôi chăm chú lắng nghe những câu trả lời dài thượt của anh. Tuy nhiên tôi nhanh chóng hiểu ra rằng mạch chuyện của anh luôn đi theo một ý tưởng cố định duy nhất, thứ thổi hồn cho mỗi câu nói của mình: khước từ những từ ngữ mập mờ, phải xác định rõ ràng các vấn đề, đề ra những phương án khả thi và thảo luận. Tôi luôn gật gù, bày tỏ đồng tình với mọi việc. Tôi chỉ bối rối khi anh nói những lời không hay về môn Văn học. “Toàn những kẻ phét lác!” anh nói đi nói lại hai hay ba lần một cách rất bức xúc về kẻ địch của mình, tức là những kẻ hay nói phét. “Nếu họ viết tiểu thuyết thì anh sẵn lòng đọc chúng; nhưng nếu họ viết để thay đổi mọi thứ, thì anh không cần.” Trên thực tế - có vẻ tôi đã hiểu - anh viện đến từ “văn chương” để trút giận lên những kẻ làm hỏng đầu óc của người dân bằng những thứ mà anh gọi là lời lẽ ba hoa vô dụng. Trước sự phản đối yếu ớt của tôi, anh trả lời thế này: “Quá nhiều tiểu thuyết lãng mạn hào hiệp dở tệ làm nên Đông Ki Sốt, Lenù à, nhưng ở Napoli này, bằng tất cả sự tôn kính đối với Ngài Đông Ki Sốt, chúng ta không cần chiến đấu chống lại cối xay gió, đó chỉ là sự dũng cảm vô ích: chúng ta cần những người biết cối xay gió vận hành thế nào và làm cho chúng hoạt động.”

Tôi nhanh chóng mong được thảo luận với một anh chàng có trình độ như thế hằng ngày. Tôi đã phạm bao nhiêu sai lầm với anh; thật ngu ngốc khi từng ham muốn anh, yêu anh, ấy vậy lại luôn lảng tránh anh! Tất cả là do bố anh. Và do cả tôi: làm sao tôi - người rất giận mẹ mình - có thể để cho người bố phủ cái bóng xấu xí lên người con trai? Tôi ân hận và tôi hài lòng về sự ăn năn của mình, cũng như về cuốn tiểu thuyết tôi đắm chìm trong đó. Tôi thường xuyên cao giọng để át tiếng ồn ào của khán phòng, âm nhạc và anh cũng làm vậy. Thi thoảng tôi lại nhìn về phía bàn Lila: cậu ấy cười, ăn uống, chuyện trò, thậm chí không nhận ra tôi ngồi đâu và đang nói chuyện cùng ai. Ngược lại, tôi hiếm khi nhìn về phía bàn Antonio, tôi sợ anh ta lại ra hiệu bảo tôi qua đó. Nhưng tôi thấy ổn khi anh ta quan sát tôi, bực bội và bắt đầu lo lắng. Chẳng sao, tôi nghĩ, đằng nào thì tôi đã quyết định rồi, ngày mai tôi sẽ chia tay anh ta: tôi không thể tiếp tục với anh ta, chúng tôi quá khác biệt. Đúng là anh ta tôn thờ tôi, dành trọn bản thân cho tôi, nhưng lại giống như một chú cún con. Ngược lại, tôi bị lóa mắt bởi cách Nino nói chuyện với tôi: không hề có sự phục tùng nào. Anh ấy bày tỏ cái nhìn về tương lai của mình với tôi, những ý tưởng dựa vào đó anh sẽ xây dựng tương lai ấy. Tôi lắng nghe và đầu óc tôi sáng bừng lên, gần giống cái lần Lila thổi bùng tâm trí tôi. Sự chú ý mà anh dành cho tôi đã làm tôi trưởng thành hơn. Đúng vậy, anh ấy sẽ kéo tôi khỏi mẹ mình - mà chính anh ấy cũng không mong gì ngoài việc thoát khỏi người bố.

Tôi thấy có người chạm vào vai, lại là Antonio. Anh ta khẽ nói:

“Chúng mình khiêu vũ đi.”

“Mẹ em không muốn đâu,” tôi thì thào.

Anh ta phản ứng một cách nôn nóng, lớn tiếng hỏi lại:

“Ai cũng nhảy thì có vấn đề gì?”

Tôi bối rối cười gượng với Nino, anh ấy biết rõ Antonio là người yêu của tôi. Anh ấy nghiêm nghị nhìn tôi rồi quay sang nói chuyện với Alfonso. Tôi rời đi:

“Đừng nắm vào em!”

“Anh có nắm em đâu.”

Tiếng ồn ào náo nhiệt và niềm vui từ men rượu lan tỏa. Thanh niên, người lớn, trẻ nhỏ đều khiêu vũ. Nhưng tôi cảm thấy điều gì đó thực sự nằm phía sau bộ mặt của bữa tiệc. Họ hàng bên nhà gái tỏ vẻ khó chịu trên gương mặt nhăn nhó. Đặc biệt là các chị em phụ nữ. Họ đã thắt lưng buộc bụng dành tiền mua quà cưới và bộ đồ đang mặc trên người, họ phải đi vay nợ mà giờ lại bị đối xử như những người ăn xin, với rượu vang dở tệ, nhận thái độ phục vụ chậm một cách khó mà thông cảm được? Tại sao Lila không can thiệp, tại sao cậu ấy không phản kháng với Stefano? Tôi biết những người phụ nữ đó. Họ sẽ kiềm chế cơn nóng giận vì tình cảm với Lila. Nhưng đến cuối bữa tiệc, khi cậu ấy đi thay đồ, quay trở lại với chiếc váy đi chơi, phát quà và rời đi một cách đầy trang nhã cùng người chồng thì một cuộc tranh cãi nảy lửa sẽ nổ ra, khởi nguồn cho những hận thù kéo dài hàng tháng, hàng năm trời, kéo theo sự dè bỉu và lăng mạ nhắm đến chồng con, những người buộc phải thể hiện cho các bà các mẹ và chị em gái rằng họ biết cách cư xử như đàn ông. Tôi biết tất cả những phụ nữ, đàn ông ấy. Tôi thấy ánh mắt dữ dằn của những chàng trai phóng về phía ca sĩ và các nhạc công, những người đang liếc nhìn người yêu của họ một cách thiếu đứng đắn hay nói những lời bóng gió. Tôi nhìn thấy cách Enzo và Carmela nói chuyện với nhau trong lúc khiêu vũ, tôi cũng nhìn thấy Pasquale và Ada đang ngồi tại bàn: rõ ràng là đến cuối bữa tiệc họ sẽ thành một cặp rồi hò hẹn yêu đương và nhất định chỉ một hay mười năm nữa họ sẽ kết hôn. Tôi trông thấy Rino và Pinuccia. Ở trường hợp của họ, mọi thứ sẽ diễn ra nhanh hơn: nếu xưởng đóng giày Cerullo vận hành suôn sẻ thì cùng lắm là một năm nữa họ sẽ có một bữa tiệc cưới không kém phần xa hoa lộng lẫy so với bữa tiệc này. Họ khiêu vũ, nhìn vào mắt nhau, ôm nhau thật chặt. Tình yêu và lợi nhuận. Cửa hàng tạp hóa cộng thêm xưởng giày. Những tòa nhà cũ nát cộng thêm những tòa nhà mới tinh. Tôi có như họ không? Tôi vẫn giống họ chứ?

“Đó là ai thế?” Antonio hỏi.

“Anh muốn đó là ai? Anh không nhận ra anh ấy à?”

“Không.”

“Là Nino, con trai cả của ông Sarratore. Và kia là Marisa, anh nhớ cô ấy không?”

Anh ta chẳng mấy bận tâm đến Marisa, nhưng với Nino thì có. Anh ta sốt sắng nói:

“Thế mà em, ban đầu dẫn anh đến chỗ ông Sarratore để dọa ông ta, rồi sau đấy ngồi trò chuyện hàng giờ liền cùng con trai ông ta? Anh đã đi may bộ đồ mới để ngồi đấy nhìn em vui vẻ với gã kia, kẻ còn chẳng buồn cắt tóc, cũng chẳng thắt lấy cái cà vạt?”

Anh ta bỏ tôi lại giữa khán phòng và bước về phía cánh cửa kính hướng ra sân thượng.

Tôi ngập ngừng mất vài giây không biết phải làm gì. Chạy đến chỗ Antonio. Quay về với Nino. Mẹ tôi đang nhìn tôi chằm chằm mặc dù con mắt lác của bà có vẻ đang hướng sang chỗ khác. Bố đang nhìn tôi và đó là ánh mắt khó chịu. Tôi nghĩ: nếu quay lại chỗ Nino và không chạy đến bên Antonio trên sân thượng thì anh ta sẽ chia tay tôi và với tôi tốt hơn là nên như thế. Tôi đi xuyên qua căn phòng trong khi dàn nhạc vẫn tiếp tục chơi và các cặp đôi vẫn tiếp tục nhảy. Tôi ngồi vào chỗ của mình.

Nino có vẻ không hề để tâm đến những chuyện xảy ra xung quanh. Lúc này anh ấy lại miệt mài nói về cô Galiani. Anh ấy bênh vực cô khỏi Alfonso mà tôi biết rõ cậu ta ghét cô ấy tới mức nào. Anh nói dù mình thường xuyên bất đồng quan điểm với cô - một người quá cứng nhắc, nhưng với tư cách là một giáo viên thì cô lại là một người phi thường, cô luôn động viên anh, giúp đỡ anh phát triển năng lực học tập. Tôi tìm cách chen vào lời của Nino. Tôi cảm thấy thôi thúc muốn được Nino thu hút một lần nữa, tôi không muốn anh bắt chuyện với bạn cùng lớp của tôi giống hệt như khi anh tranh luận với tôi mới đây. Để không phải chạy đến làm hòa với Antonio, khóc lóc nói với anh ta: vâng, anh nói đúng, em không biết mình thực sự là ai và thực sự muốn gì, em lợi dụng anh rồi lại vứt bỏ anh nhưng đó không phải lỗi của em, em cảm thấy mình như bị chia làm hai, hãy tha thứ cho em, tôi cần Nino đặc biệt kéo tôi vào vốn tri thức và năng lực của anh ấy và công nhận tôi giống anh. Vì vậy, tôi gần như cướp lời anh, và trong khi anh ấy định nói tiếp câu chuyện vừa bị ngắt quãng của mình, tôi liệt kê các cuốn sách mà cô giáo đã cho tôi mượn từ đầu năm học, những lời khuyên cô dành cho tôi. Anh ấy gật gù, hơi ủ rũ, rồi anh nhớ lại cô Galiani trước đây cũng từng cho anh mượn một trong số những cuốn sách đó và anh bắt đầu kể lại việc ấy cho tôi. Nhưng tôi cần gấp những lời làm tôi hài lòng để đẩy Antonio ra khỏi tâm trí, và tôi đã hỏi anh ấy một việc không liên quan:

“Tờ tạp chí bao giờ ra số mới?”

Anh ấy nhìn tôi do dự, với một chút lo lắng:

“Nó ra từ hai tuần trước rồi.”

Tôi sung sướng sốt sắng hỏi anh:

“Em có thể mua nó ở đâu?”

“Họ bán ở hiệu sách Guida. Anh có thể mua cho em.”

“Cảm ơn anh.”

Anh ấy lưỡng lự rồi nói:

“Nhưng họ không đăng bài viết của em vì họ không còn chỗ trống.”

Alfonso liền cười nhẹ nhõm, nói khẽ:

“May quá.”