- 4 -

Khi chọn mua nhà ở Tu-ran (1), cô Mỹ Duyên nằng nặc đòi một căn nhà hai tầng ngay cạnh Ngã Năm để mở tiệm giải khát hạng sang chuyên đón khách Tây Nhật. Ông phủ Đỉnh chê đắt quá, muốn mua một căn nhà nhỏ có vườn lộng rất kín đáo phía An Hải, bên kia sông Hàn, lão Tây lai ở đấy bán hạ giá vì quá gần chỗ quân Nhật đóng. Mỹ Duyên không chịu:

- Anh nhét em vô chỗ vắng như chùa mà lại dễ ăn bom Mỹ! Đã vậy em chẳng thèm làm vợ ba hay gái bao gì nữa, em trở về đăng-xinh (2) cho anh biết mặt.Con này chưa đến nỗi ế đâu!

Rốt cuộc mỗi bên nhân nhượng một ít, họ thuê một nhà hai tầng nhỏ gần bãi biển Thanh Bình, nằm trong hẻm nhỏ yên ả. Tầng trên chỉ có một buồng rộng liền được Mỹ Duyên thuê nhà thầu sửa sang thành phòng nhảy có quầy rượu và mấy bộ bàn ghế nhỏ xíu, có tủ lạnh, ra-di-ô, máy hát, quạt trần, nhiều bộ đèn màu lắp nút bật riêng. Phủ Đỉnh xót tiền nhăn nhó, rồi cũng phải chiều cô gái nhảy xinh đẹp nhưng rất cứng đầu. Lão mới về nhận chức tri phủ Thăng Bình được hai tháng đã mê ngay cô Xi-mo-nét (2) Mỹ Duyên, mê lăn lóc, tuy lão biết cô ta đã từng là nhân tình của một chủ sở Bưu điện Pháp, rồi một tay cự phú người Tàu. Cô ngửa cổ cười ngoặt nghẹo khi lão xin được hái hoa:

- Anh là tri phủ, khá. Hai vợ rồi, trừ hai điểm. Của chìm của nổi ra sao em chưa biết, để rồi em nhờ mấy tay mật thám quen dò xét thử coi. Báo trước anh hay. Trái tim vàng không đặt trong lều tranh được mà phải lắp vô khung vàng khung ngọc kia. Chịu thì lấy! Yô-tô? Đắc-co?(3)

Lão đành cay đắng mà chịu. Lão tự biết mình xấu trai, già hơn Mỹ Duyên đến một phần tư thế kỷ, không dám đòi hỏi nhiều ở cô hoa khôi mười chín tuổi. Lão chỉ đoạt được Mỹ Duyên như người vung tiền ra mua tranh một món hàng đấu giá. Mụ vợ cả ngày càng giống con cá mực khô, hễ nhìn là lão buồn nôn. Mụ Lợi Thịnh còn mỡ màng hơn nhưng đối xử lạnh nhạt và thân xác lạnh lùng, hay lén uống thuốc ngừa thai. Chơi bời đào đĩ mãi rất tốn và dễ mắc bệnh, lão không muốn bị tim la lần thứ hai, lại sợ chứng giang mai khủng khiếp. Thôi đành phải nuôi ả giăng há tiêu tiền như vỏ hến này, dù kẻ khác có ăn vụng ít nhiều thì phần chính vẫn còn của lão.

Tối hôm ấy mưa to, Mỹ Duyên không đi chơi được ở nhà mở đĩa hát Ti-nô Rốt-xi, lôi ra một mớ tiểu thuyết gồm đủ thứ xã hội diễm tình, giang hồ võ hiệp trinh thám rùng rợn. Con sen đã mua về cả một bát to trái cóc dầm chua ngọt, bày thêm đĩa muối ớt và mở một chai bia Hom-men. Nằm dài trên ghế xích đu, Mỹ Duyên hút từng hơi ngắn thuốc lá cô-táp lơ đãng lật hết cuốn này đến cuốn khác. Ăn, uống, hút, đọc, nghe, hưởng cả năm cái thú một lần mới là biết tận hưởng.

Ti-nô hát sang bài Ma-ri-ne-la (Marinella) đằm thắm:

Ma-ri-ne-la

Hãy ở lại nữa trong đôi tay anh

Anh muốn cùng em nhảy cho đến sáng

Điệu Rum-ba yêu đương này...

(MARINELLA!

Ah reste encore dans mes bras

Avec toi je veux jusqu'au jour

Danser cette rumba d'amour)

Duyên buông sách, thả trái cóc cắm que xuống bát, lim dim mắt. Mới đấy mà đã bốn năm. Chị Kim Phượng bày cho Duyên hát bài ấy khi chị vừa thôi học, còn Duyên đang ở lớp Nhất. Các chị lén lập hội “Ái Ti-nố, ăn cắp tiền nhà góp lại lùng mua tất cả những đĩa hát ghi giọng của thần tượng, chọn nhà vắng mở nghe chung như tín đồ nghe giảng đạo. Duyên háo hức mong mau lớn để bước vào lứa tuổi vui vẻ trẻ trung như các chị. Chẳng ai ngờ chị Phượng nhảy xuống sông tự tử vào tuổi hai mươi. Hình ảnh cuối cùng chị để lại cho Duyên là một cái xác trắng nhợt, trương phình, mặt có nhiều vết cá rỉa, ôi chao, chị không chọn được kiểu chết nào dễ coi hơn hay sao?

Mưa lại rào rào đổ xuống mái, gieo tạp âm vào bài hát đầy những anh với em. Duyên ném cuốn sách đang đọc, lật cuốn khác. Lại vẫn chàng với nàng. Một cuốn nữa, mở trúng một cảnh cụp lạc mê cuồng quằn quại... Duyên chợt nhớ câu đùa của chị Chín bánh bèo hay bưng vào bán nửa buổi, góa chồng: “Thân phận tui như cái ống thổi lửa... Đũa trui đũa cả có đôi, riêng ống thổi lửa mồ côi một mình. Có ai sắm ống thổi lửa đủ cặp đâu cô?”.

Ai cũng có đôi. Mình cũng có đôi, một kiểu kết đôi thảm hại quá chừng. Chàng với nàng... hừ, chàng có bộ ria chuột, đứng tới tai nàng, mặc áo gấm càng nổi cái bụng to như cóc, mặc cả từng xu trước khi leo lên xe kéo...

- Chào dì Ba!

Duyên suýt đánh rơi cốc bia đang uống. Hai Khánh vào lúc nào, đang đứng chếch mé sau chỉ cách vài bước.

- Ôi, anh... làm em hết hồn...

- Đêm khuya con đến thăm, dì Ba có tiếp không? - Duyên chồm tới, vòng tay lên cổ Khánh, úp mặt vào ngực áo lấm tấm những giọt mưa:

- Con gì... Con quỉ sứ, con yêu tinh, con đười ươi của em... Anh tới hồi nào, vô đường nào?

- Con sen mở cổng, chỉ lên gác. Em may miệng nó rồi à?

- Rồi. Em bỏ tiền vô trước khi may. Anh muốn em phát điên hả? Đi qua Tu-ran không thèm ghé, ném cho mấy chữ nguệch ngoạc bỏ thùng thơ. Anh ướt hết thay đồ mau đi. Va-li anh đâu? Anh uống bia hay uống cô-nhắc? Em biểu con sen đi mua phở nghen?

Duyên nói dồn dập trong khi vẫn úp mặt vào ngực Khánh. Khánh bật cười, đưa tay bưng mặt Duyên ra khỏi ngực mình:

- Các bà thương con ghê đi. Vô Qui Nhơn, bà Hai cuống quít một trận. Ra đây, bà Ba lo con đói, con ướt... ái!

Duyên xoắn tai anh một phát rất đau, vít luôn cổ Khánh xuống:

- Hôn mấy cô Hà Nội mỏi miệng rồi hả? Bắt đầu chê em chưa?

Họ không xuống buồng ngủ dưới nhà, ăn uống xong nằm luôn trên gác. Duyên trải chiếu xuống sàn phủ thêm tấm ra, mắc màn vào các cọc đèn rất thạo. Khánh trêu:

- Coi bộ em quen tay lắm. Chắc mỗi tháng hết mươi mười lăm ngày tiếp bạn bè trên gác!

- Đồ Sở Khanh! Ở đó mà đợi mỗi năm anh về vài ngày à?

Hai giờ sau, họ rời nhau.

Khánh ngồi lên châm một điếu thuốc, chỉ hút vài hơi lại giụi tắt. Anh cố tránh tất cả những gì gây thói quen, gây nghiện. Duyên nghiêng đầu trông thấy, khẽ cười mệt nhọc:

- Người hùng kiêng được mọi thứ, chỉ trừ món nguyệt hoa!

Khánh trầm ngâm khá lâu, bỗng nói:

- Tình thế này Nhật sắp lật nhào Tây, em biết không? Anh không học được lâu nữa đâu.

- Bỏ luôn, về ở với em đi! Đá đít lão phủ, a-lê về cái nhà bò!

- Nói như thật ấy!

- Thiệt quá đi chớ. Hay là em ra Hà Nội với anh. Em làm ca-va (4) nuôi anh ăn học. Tính mọi khoản tiền thì em kiếm chẳng thua lão phủ đâu, chỉ thua các món bổng ngoại thôi.

- Em thiếu gì bổng ngoại!

- Dứt khoát không là không. Đã lấy anh thì em chỉ biết một mình anh. Cả nhà em, trai hay gái đều có máu yêng hùng vậy đó, nói cắn cưa, làm cắn răng... Phải đó, em đi luôn với anh. Sáng mai em kêu chủ tới trả nhà, kêu luôn con buôn tới bán hết mọi thứ, hai đứa hai va-li là đủ. Em làm liền tay cho anh thấy nhỡn tiền, anh mới tin. Ưng bụng chưa? Ngoéo ngón tay coi!

Duyên nhỏm dậy, ép bộ ngực trần vào vai Khánh, tìm tay Khánh. Những ngón tay của người con trai vẫn lặng đờ. Duyên kê cằm trên vai Khánh một lúc lâu, rồi cười khẩy, đủng đỉnh:

- Cũng phải. Có lý... Dại gì lấy thứ gái nhẩy, bị tai tiếng, sau này khó làm rể cụ Thượng hay nhà triệu phú. Lỡ ông phủ trả đũa cậu cơn, chặn cứng mất đường làm quan. Lại còn cái đồn điền đứng tên bà Cả nữa...

- Nói bậy. Em là gái có chồng!

- Chồng ngoài giá thú. Chồng già hơn cha. Cứ kêu thẳng tôi là con điếm lịch sự lại dễ nghe hơn... Chắc cha con anh bàn tính với nhau, thuê chung một con nhân tình cho đỡ tốn, xài chung thả giàn rồi đem nó ra nhử quan Tây quan Nhật. Xin được nốt (5) kha khá thì cha lên án sát, con ra tri huyện như chơi...

- Im! Câm ngay!

Khánh quát lên, xoay ngoắt người lại, vung tay. Cái tát dừng lại trên không. Duyễn vẫn cười, nước mắt chảy xuống tới cằm bắt đầu rơi từng giọt:

- Cứ đánh tự nhiên. Xin mời. Đuối lý thì cãi bằng tay là tiện nhứt. Đánh gần chết tôi cũng không dám đưa anh ra tòa đâu, đừng sợ, anh biết luật hơn tôi mà. Hễ tôi khai bị anh đánh sau khi ăn nằm với nhau, tôi vô tù trước!

Thân hình cao lớn và rất cân đối của Khánh ngã vật xuống tấm ra trắng. Anh nhắm mắt, cảm thấy tai ù và cả người tê điếng. Đã mấy lần bị đàn bà trách móc, tới lần này Khánh mới kinh sợ khi Duyên đọc vanh vách ra những suy tính thầm kín nhất của anh bằng những lời cắn sâu đốt thịt như a-xít.

Tiếng máy may ở gian ngoài ngừng kêu, tiếp có tiếng khép cửa chính, gài then. Căn nhà lá im vắng hẳn. Thùy đã xuống bếp nấu cơm trưa, đôi chân trần đi không tiếng động trên nền đất sét nện. Lát nữa sẽ có năm tiếng gõ đúng ám hiệu. Đợi Chanh trả lời bằng hai tiếng gõ, Thùy mới mở ống khóa bấm ngoài cửa gian buồng xép, bưng mâm cơm vào, mấy ngón tay phải móc xách thêm cái siêu đồng nước sôi để pha vào ấm giỏ. Thùy cười tủm tỉm, nói đôi câu ngắn trong khi châm trà, xong bước ra và khóa ngay cửa buồng, lại mở cửa chính ngồi may như cũ, đợi hai em nhỏ đi học về cùng ăn.

Ông Hai Rề rất kỹ tính đã liệu trước tất cả những sự chẳng lành có thể xảy ra, bắt Thùy nhắc lại trước mặt Cả Chanh từng cách xử trí để cho cả hai cùng thuộc lòng.

- Răng mi trù đóng cửa cả ngày cho bí mật? Nghề thợ may mà đóng cửa, cầm bằng mi khai với chòm xóm tui có người nấp trong nhà. Phải mở y như cũ cho khách ra vô, nghi ai rình mò thì phải mời riết, rót nước bày thuốc... Còn mấy đứa bạn hay chạy xộc vô buồng mi đó, cũng cứ để tụi nó vô... Phải có cách chớ. Mi kêu dạo ni mất cắp nhiều, phải khóa ngoài. Hễ có đứa mô muốn vô theo thì mi đừng gõ ám hiệu, mà ngoáy chìa lắc khóa xành xạch cho ảnh biết, kêu khóa hư phải đợi cha về cạy giùm. Cơm nước phần mi lo, giặt đồ với đổ cứt đái phần tao. Chú Chanh cứ để yên tôi sắp đặt, đừng cãi. Việc quốc sự tôi không rành, chớ nuôi người quốc sự thì tôi đã từng!

Ông Hai là người đạo gốc vùng Trà Kiệu. Mở mắt ra đã thấy có tượng ảnh Chúa trong nhà, ông coi việc đi lễ đọc kinh chỉ là cái lệ xưa bày nay làm, cũng như kẻ khác ăn chay ngày rằm mồng một hay đặt mâm cúng những cụ tổ tiên ông bà mà họ chưa hề thấy mặt. Ông tin Chúa kiểu lừng khừng, nghe lời các cha cũng lừng khừng, tất cả đều một vừa hai phải. Các con ông đều rửa tội, lãnh tên thánh, như Thùy là An-na Thùy, ông không quen đọc tên đầm nên cứ gọi là con Ang-hòa khi có việc gì trình cha.

Ông dặn kỹ các con phải coi chừng lễ xưng tội:

- Tội vạ bay khai với tao đây là được. Mấy ông cha nớ tội cả đống thì tha tội cho ai! Vì thần phải nể cây đa, tao thưa dạ với họ cho phải phép, khai sơ sơ mấy cái tội rượu chè, chia tri, thiếu nhơn đức khiêm nhường, rứa thôi. Khai tội nặng thì mấy ổng cho đi tù lẹ lẹ! Hì hì, họ đặt cái luật thánh cổ quái thiệt, đáng tuổi con mình mà lại bắt mình kêu bằng cha, xưng con. Đảo điên thế sự!

Thấy Thùy định tháo bức ảnh màu Mẹ Ma-ri-a ra treo buồng ngoài, ông gắt inh:

- Mi sợ Đức Mẹ thấy anh cả mi thay quần hả? Nhớ kinh bổn thử coi:Bà Ma-ri-a bao tuổi lấy chồng, ông Giu-xe thửa chưng bạn sạch, tiếp có chửa với Chúa Trời? Chúa Giê-xu chết khi băm ba tuổi. Bà trẻ nhứt cũng tới năm mươi, gấp đôi tuổi anh mi, việc chi Bà mắc cỡ?... Ừ thì Chúa chết năm ba mươi, mẹ Chúa trẻ trung chi nữa, hả?

Cha cố dạy ông nhơn đức tin, cuộc đời lại dạy ông nghi ngờ. Vốn ít nói nhưng sẵn tính đa nghi, ôug hay buông những cân vặn lý hoặc châm biếm bằng cái giọng tửng tửng, cù không cười. Bọn đốc công Pháp và cai kíp người Việt ghét ông, đè cổ ông mãi dưới phốt vi-dít không cho ngoi lên, đến nỗi ông mắc cái tật ngửa đầu vì quanh năm quai ngược búa lên trời để sửa gầm xe.

Hồi Cả Chanh bị bắt, Tây chưa nghi ông, chúng nghĩ dù sao cộng sản với đạo Thiên chúa cũng ít ưa nhau. Lão cai Tống thay Chanh đóng vai vi-dít-tơ, cầm cây búa nhỏ lắp cán dài và mềm, cây đèn khí cạc-buya, bỏ mớ phấn trong túi, đi gõ các trục xe coong coong và đánh dấu những chỗ cần sửa. Liên tiếp có những chiếc ốc văng mất mũ, những má phanh bị kẹt tóe lửa khi chạy, những xích nối toa quên tháo. Tay kỹ sư Pháp định đưa ông Hai lên thay vì giỏi tay nghề hơn, thì một người bị bắt chịu đòn không nổi đã khai ông nuôi anh ta nửa tháng trong khi trốn tránh. Sự thật đúng như thế nhưng ông cứ cãi bay biến, sở mật thám không có chứng cớ vẫn giam ông bốn tháng và cho vào sổ đen. Gặp lúc quân Nhật trưng dụng xe lửa tới tấp, phụ tùng xe bên Pháp không gửi sang được nữa, tay kỹ sư kia phải tự đến bảo lãnh cho ông về để sửa toa xe, nhưng không dám để ông làm vi-dít-tơ với lương cao hơn và việc nhàn hơn. Ông vẫn tiếp tục là ông Hai Rề như xưa, với cái tật “Quảng Nam hay cãi” và cái đầu ngưỡng thiên.

Hôm nay Hai Thùy ngồi lại trong khi Chanh ăn cơm, không còn giữ ý như ngày đầu nhường buồng:

- Anh Cả nè, người ta đồn Nhật với Tây sắp đánh lộn rồi đó. Anh nghe tin gì không?

Chanh bật cười:

- Tôi mới về đây mấy ngày, chưa liên lạc gì được, tin lấy đâu ra.

- Ừ hè, em quên. Cha nói gần gần có giấy thuế thân cho anh rồi đó. Lão lý trưởng đòi năm chục, cha kêu mắc quá, chắc cũng phải thí cho nó ba chục mới xuôi. Tây đồn cho lính Đê lên Hưng Thạnh tập bắn nhiều lắm, súng nổ từ sáng tới tối. Lính Đê bây giờ có thêm một tấm vải đỏ rộng một gang vầy nè, quấn quanh bụng, thắt cái nịt to ra ngoài. Sao vậy anh?

- Có lẽ là lính cảm tử. Tây muốn dọa cho Nhật sợ. Còn lính người mình ra sao?

- Không thấy lính chào mào tập bắn, chỉ có lính bê-rê thôi. Chắc Tây nó không tin người mình đâu. Tụi Nhật ra đường, cứ nắm tay người mình, đặt tay nó sát bên cạnh, chỉ vô màu da giống nhau. Nó nói: “An Nan yô-tô, phu-ran-xư yô-tô-nai”. Người ở chợ nói vậy nghĩa là người An Nam tốt, Tây xấu. Đúng không anh?

Rõ ràng Thùy tin rằng người như Chanh thì điều gì cũng biết. Chanh buồn cười khi nhớ một câu của ông bạn tù có võ vẽ ít chữ Hán: “Cộng sản bất xuất môn, toàn tri thiên hạ sự. Ngồi trong xà lim mà hiểu chuyện thế giới mới là thiên tài!”. Cô gái đeo thánh giá này dường như cũng nghĩ in hệt.

Chanh và cơm, liếc nhìn lên tấm ảnh màu Mẹ Ma-ri-a lại nhìn Thùy, nhận thấy khuôn mặt và nhất là đôi mắt Thùy rất giống Mẹ Ma-ri-a. Nhiều người đã nhận thấy các gia đình theo đạo Thiên chúa thường đẻ con gái có những nét giống Mẹ Ma-ri-a, có lẽ vì các bà các chị quanh năm nguyện ngắm tượng ảnh, và các cô lớn lên cũng thích cái dáng nghiêng đầu mơ màng của Mẹ.

Ngót năm năm trước, anh bị bắt khi Thùy còn là con bé vùng biển phơi nắng đen nhẻm, gầy đét, tóc vàng cháy, ăn nói láu táu, tính nết bộp chộp. Anh trở về khi Thùy đã là cô gái mười tám tuổi, trắng trẻo vì chuyên ngồi may trong nhà, đi đứng nói năng đều dịu dàng bởi quen chiều lòng các loại khách đàn bà trẻ con, và vai chị Hai đảm đang việc nhà thay người mẹ qua đời đã giúp Thùy tập thu vén mọi việc thật lớp lang tỉ mỉ. Chanh nói chuyện với Thùy không còn kẻ cả và tự nhiên như xưa, đôi lúc luống cuống khi mắt Thùy nhìn mình quá chăm chú. Những lúc ấy Chanh thường xưng hô rất lộn xộn, anh và Thùy, tôi và cô, đôi khi buột miệng nói anh và em như hồi xưa.

Thùy chợt nhớ:

- Bác Tư, cha anh đó, năm ngoái dẫn tới đây một đứa nhỏ em của anh. Ổng nói ổng đi với ông phủ Đỉnh là người cùng làng, đem con ra gởi cho bà vợ ông Phủ ở Qui Nhơn đây để nó đi học, chớ ở làng không ai dạy chữ.

Chanh giật mình hỏi dồn:

- Thùy thấy nó chừng bao nhiêu tuổi, bộ dạng ra sao.

- Nó ốm nhom và cao cao, chừng mười hai mười ba gì đó.

- Vậy là thằng Cam rồi. Phủ Đỉnh có bà vợ hai chủ tiệm Lợi Thịnh, buôn vải giàu lắm.

- Lợi Thịnh ở phố Gia Long hở anh? Hồi trước em có tới mua vải đôi lần, họ nói thách quá trời mà không bán chịu. Sau em toàn mua chịu của mấy tiệm gần nhà thôi, trả tiền lời mỗi ngày nửa phân. Cha anh ghé vô khi đang say rượu, nhà đi vắng hết, em sợ quá. Ổng hỏi có được thơ từ gì của anh không. Ổng kêu cả một bầy con có một mình anh sáng dạ nhứt, nghe họ rủ rê đi làm cộng sản thiệt tới uổng, em nghe càng sợ. Anh làm quốc sự mà không xin phép ổng à?

- Xin phép sao được... Rồi Thùy có gặp lại thằng Cam nữa không? Nó còn ở nhà Lợi Thịnh không?

- Em ít đi phố lắm. Báo động luôn, bỏ nhà chẳng ai coi ngó... Hay để chiều nay em tới đó hỏi thử thì biết.

Chanh bần thần buông đũa chén. Tin thằng em trai đang sống ngay gần đây đánh thức dậy nỗi nhớ nhà nhớ quê dữ dội mà lâu nay anh cố nén. Nhưng rồi anh lắc đầu, ngập ngừng:

- Khoan đã. Mật thám đang lùng anh, Thùy hỏi tụi nó sẽ nghi...

Hai người tần ngần nhìn nhau. Bỗng Thùy giật mình, bưng vội mâm bước ra ngoài. Chanh thoáng nghe một tiếng thở dài.

Chú thích:

1] Tourane: tên do Pháp đặt cho thành phố Đà Nẵng.

2] Tiếng Pháp, Dancing: tiệm nhảy. - Xi-mo-nét Tiếng Pháp tên Simonette

3) Tiếng Nhật và Pháp: Yoto?

Daccord: Tốt chứ? Đồng ý chứ?

4) Tiếng Pháp. Cavaliège: gái nhảy

5) TiếngPháp. Note: điểm.