Chương 5
NHỮNG GIỌT MƯA LI TI THEO CƠN GIÓ CUỒNG NỘ hắt qua các song cửa gỗ tạp, phủ lên mình những người nằm còng queo trên mặt ván làm họ lạnh run người. Vài thân hình gầy gò cử động, một vài người rên rỉ những tiếng nho nhỏ vô nghĩa rồi tiếp tục cố dỗ mình vào giấc ngủ. Cơn mưa chiều thật lớn, trời xám xịt và rừng cây vật vã trong gió loạn.
Phương ngồi im bên khung cửa sổ nhỏ, nhìn ra ngoài. Mái hiên lợp lá rung lên bần bật và nước đổ ào ào xuống xoáy lỗ trên nền đất. Gã du kích ngồi ôm súng rút hai chân lên mặt ghế cho khỏi lạnh. Gã như không thèm để ý đến bọn người bị giam giữ bên trong.
Những giọt li ti vẫn cuồn cuộn phủ vào phòng theo từng cơn gió. Người nằm cạnh Phương càu nhàu:
- Mưa khốn kiếp.
Phương nhếch môi. Chàng đưa tay rờ lên mặt. Má chàng lạnh giá và những vết nhăn nheo, sần sùi mụn nhỏ hiện rõ rệt dưới những ngón gầy tay chàng. Phương thở dài. Chàng mở to mắt, nhìn ra màn mưa đục trắng mù mịt. Phương thấy cả một chuỗi ngày dài đau khổ hiện ra trong đó và dừng lại bên hiên, trước mắt chàng.
Năm người đàn ông run rẩy bước đi giữa những mũi súng chĩa thẳng từ ba phía. Bọn người đi như chạy, vài tiếng súng lác đác vang lên đâu đó. Nắng gay gắt làm Phương đổ mồ hôi ướt đẫm lưng áo và bước chân chậm chạp trên những lối đi mấp mô. Vạch cây mà đi, nhảy qua các rãnh nước, các mỏm đá nhấp nhô. Trong thoáng chốc, Phương mù tịt không hiểu mình đang ở nơi nào. Nghĩ tới những giấy tờ hành nghề, những cuộn băng và chiếc máy ghi âm cassette còn mang trên người, Phương lo lắng đến nghẹn thở. Bọn người đi miên man cả mấy tiếng liền. Sau cùng, năm người bị đưa vào một khu xóm nhỏ lèo tèo mấy mái nhà tranh. Bọn lính xô đẩy năm người vào một căn nhà nhỏ dưới một tàng cây lớn. Ngôi nhà dơ bẩn toàn mùi ẩm mốc. Hai gã cầm súng đứng ở cửa và bọn còn lại biến đi đâu cả.
Phương ngồi thụp xuống đất. Những người kia làm theo chàng, xúm vào một chỗ. Không có vật gì đặc biệt trong nhà, ngoại trừ vài chiếc ghế nhỏ đóng đơn sơ để ở góc nhà và một ấm nước nhôm, hai chiếc ly nhỏ cùng chiếc điếu cày để trên một mặt ghế. Chỗ này giống như nơi hội họp tạm bợ của họ.
Phương nhìn trước sau. Phải quyết định thật nhanh mới được. Phương ngồi dựa lưng vào vách, đặt chiếc xách tay bên cạnh và nhắm mắt vờ như ngủ, giấu diếm cơn lo sợ. Những người kia ngơ ngẩn ngó về phía cánh cửa gỗ nặng nề đóng kín. Qua khe hở những tấm ván dầy, họ nhìn thấy hai tên gác đi lại đều đặn bên ngoài.
Phương nhẹ nhàng kéo chiếc dây kéo. Chàng moi vội cuốn băng thu thanh những cuộc phỏng vấn quan trọng ra khỏi máy, để lại cuốn băng nhạc. Từ từ Phương kéo tuột những sợi dây băng ra khỏi trục, bứt nát từng đoạn nhỏ rồi vo tròn… các giấy tờ nguy hiểm cũng được chàng rút ra đưa lên miệng cho dễ xé và khỏi gây tiếng động. Xong, Phương moi đất sát chân vách lên và chôn tất cả trong đó. Phương hì hục một cách khó nhọc vì nền đất khá cứng và đôi lúc phải dừng lại vì vài người vô tình quay lại phía chàng.
Gian nhà mờ tối vì thiếu cửa, vo ve tiếng muỗi. Bốn người kia thì thào to nhỏ những chuyện lo âu. Phương nằm nghiêng lắng nghe. Phương tạm bớt lo lắng sau sự cố gắng vừa rồi.
Gã thanh niên nằm cạnh chàng có dáng dấp một quân nhân. Vẻ lo âu của hắn vẫn không che được nét lì lợm gan góc. Hắn ghé tai Phương thì thào:
- Tôi là quân nhân vừa hết phép trở về đơn vị.
Phương lặng im. Hắn chậm chạp tiếp:
- Tôi tên Quang.
- Tôi tên Phương, dân buôn bán.
Phương thì thào và hơi cảm thấy xấu hổ vì phải nói dối. Quang tiếp:
- Mấy người kia là thường dân, không phải lính. Tôi đã nói chuyện với họ, nhưng thất vọng vì họ có vẻ sợ hãi quá sức.
Phương thở dài:
- Tôi cũng không hơn gì họ.
- Nhưng anh bình tĩnh hơn họ.
Phương tròn mắt. Quang nhếch môi:
- Anh còn đủ bình tĩnh làm mất đi những vật gây nguy hiểm cho anh
Phương lạnh toát cả người. Quang sẽ hại Phương để được sống còn? Chàng nhìn Quang đầy chán nản. Quang chậm chạp:
- Yên tâm. Chúng mình là bạn.
Phương ngập ngừng:
- Không biết họ sẽ đối xử với mình ra sao?
- Chắc chắn là không khá rồi.
- Có cách nào.. không?
- Hiện giờ thì quá sớm. Mình chẳng biết rõ chút gì về nơi này hết.
Hai người lặng im. Tình bạn nẩy nở giữa hai người đồng cảnh ngộ làm Phương vững lòng thêm một chút. Thời gian qua đi, bóng tối dần xuống.
Cánh cửa mở, bọn gác vào gọi một người bước ra. Phương không còn chiếc đồng hồ để biết thời khắc dài đến độ nào. Rồi lần lượt từng người bị gọi đi. Phương bị gọi sau chót vì anh ngồi tuốt trong cùng.
Hai tên lính giải Phương đi theo con đường đất nhỏ ngoằn ngoèo bên bờ ruộng. Những gốc rạ khô cằn èo uột. Hình như đây là một xóm nhà trong vùng sôi đậu, Phương nghĩ vậy.
Phương bị đưa vào một ngôi nhà lợp ngói. Căn phòng vuông vức, có bốn chiếc ghế kê sau chiếc bàn gỗ. Bốn người đàn ông mặc đồng phục cứt ngựa nhếch nhác, nhìn Phương lạ lùng. Phương nhận ra gã chỉ huy cuộc chặn xe đò ngồi ở một đầu bàn. Gã hỏi:
- Tên gì?
- Dạ, tôi tên Phương.
- Nghề nghiệp?
- Buôn bán.
Gã nhếch mép cười nhạt:
- Sao không bị bắt đi quân dịch?
- Tôi đã đi lính một thời gian ba năm và giải ngũ đã bốn năm nay vì... bệnh kinh niên.
- Bệnh gì?
- Đau bao tử.
- Bỏ túi đồ xuống, lấy hết ra coi.
Phương chậm chạp lôi hết đồ ra. Hai bộ âu phục, hai bộ đồ lót, dụng cụ vệ sinh, hai cuốn sách, chiếc máy cassette và cuộn băng nhạc.
- Máy đó dùng làm gì?
- Dạ máy thu thanh.
- Biết rồi. Anh dùng vào việc gì?
- Tôi mang theo để nghe nhạc lúc đi xa cho đỡ buồn.
- Anh từ đâu đi đâu?
- Tôi ra Đà Nẵng bằng máy bay dân sự đi kiếm mối giới thiệu hàng và trở về Sàigòn bằng xe đò.
Ánh mắt tên ngồi giữa lạnh như dao:
- Những lời anh nói hoàn toàn giả dối.
- Tôi nói thật, thưa quý ông.
- Không tin.
-?!
Bọn bốn người thay phiên nhau vặn hỏi Phương từng chi tiết. Phương cố vận dụng tất cả khôn khéo, thông minh để tạo cho mình một gốc gác mới mẻ và vô tội. Cuộc thẩm vấn kéo dài cả giờ và chỉ dứt khi một tên từ ngoài bước vào trao cho bốn người kia một tờ giấy nhỏ. Chúng thì thầm với nhau vài câu, rồi một tên ra lệnh:
- Đưa đi. Canh chừng cẩn mật.
Phương được giải đến một ngôi nhà khác. Bóng tối chập choạng khiến chàng không nhận rõ chung quanh. Chỉ khi bị đẩy vào một căn phòng tù mù ánh đèn dầu hắt qua khe từ gian bên, Phương mới nhận ra bốn người tù kia có ở đó. Chàng yên tâm vì không phải bơ vơ một mình. Lần đi thì nặng nhưng lúc về thì nhẹ tênh. Túi hành lý của chàng được giữ lại nơi thẩm vấn. Quang nhích lại bên Phương:
- Không bị đánh chứ?
- Không.
- Tôi bị ăn mấy đạp, sưng cả mặt.
- Chết, sao vậy?
- Chúng cả quyết tôi là lính.
- Anh dấu được không?
- Nhận chứ. Dấu hoài thì ăn đòn đau. Mình thuộc loại tép riu, biết gì đâu mà chúng hòng khai.
Phương hướng mắt về phía Quang. Chỉ lờ mờ nhận ra gương mặt anh ta, không rõ nét. Phương muốn bày tỏ ít nhiều cảm phục hắn.
Rất lâu sau, bọn gác mang đến năm chén cơm, trộn ít muối mè. Những người xấu số uể oải nuốt. Phương cố gắng ít nghĩ đến mọi người thân để khỏi rơi nước mắt. Chưa bao giờ Phương thấy hoàn cảnh mình bi đát đến vậy.
Sáng sớm hôm sau, mọi người lại lên đường. Không ai đoán nổi bị đưa đi đâu. Suốt ngày bị giải đi mệt mỏi đến mờ cả mắt. Một lúc nào bất ngờ lại bị đưa vào một căn nhà xa lạ, đứng trước những con người xa lạ, lạnh lùng, đầy nghi kỵ. Tiếp tục cung khai. Nghe hăm dọa, tuyên truyền, dụ dỗ. Rồi lại đi. Và ngày này qua ngày khác. Ăn bằng cơm gạo đỏ muối mè hay muối trắng. Vài lần được ít cọng rau luộc. Tinh thần mọi người kiệt quệ theo sức khỏe.
Đi. Đi mãi. Có lần chạy vắt giò lên cổ vì đụng trận. Chúng thúc báng súng vào lưng bọn tù. Chúng chửi bới thô tục. Những ánh mắt thù hận vô cớ. Phương câm nín như hột thóc. Quang lầm lì chịu đựng. Ba người còn lại rên rỉ không thành tiếng.
Ngày qua ngày. Nay bị giam chỗ này một vài hôm. Mai bị giam chỗ kia một tuần lễ. Năm người được bàn giao qua những toán lính của các nhóm khác. Và tiếp tục tra khảo, vặn hỏi, đánh đập.
Không ai dám nói chuyện với nhau vì bị cấm đoán. Thật hiếm hoi, có lần Quang lén lút thì thầm qua hai hàm răng với Phương:
- Ba tháng qua rồi,anh Phương.
- Chắc vậy.
Phương soi được bóng mình trong Quang. Gầy ốm, bệnh tật. Anh cắn răng chịu, thở dài xong vội liếm mép nhìn quanh. Tuyệt vọng mất rồi.
Một ngày cả bọn bị dẫn xuyên rừng. Trời nóng và cây cối rậm rạp khác thường. Phương có cảm tưởng đang đi trên vùng đất lạ. Những ngày vừa qua cũng đi băng rừng trèo núi, nhưng anh không có cảm giác này. Có vài toán người khác bị bắt được đưa đến nhập bọn. Quang liều lĩnh hỏi dò họ rồi quay lại Phương lộ vẻ nghĩ ngợi:
- Hình như mình đã vượt biên giới.
Phương ngẩn ngơ:
- Biên giới?
- Ừ. Biên giới Việt Miên.
- Sao anh biết?
- Bọn kia là lính mình. Sư Đoàn 7, bị chúng bắt trong trận ở kinh Dương, vùng 3.
Phương sửng sốt:
- Trời ơi, vậy mình đã đi hàng trăm cây số rồi sao?
Quang lặng lẽ gật đầu. Một lúc Quang nói:
- Chúng định đưa mình qua đất Cam Bốt. Chắc phải có một căn cứ lớn hay một trại giam khá quy mô của chúng ở đó.
- Nhưng việc gì phải mất công đến thế? Bọn mình toàn dân... cắc ké cả.
Quang nhìn Phương cười nhạt:
- Anh tưởng chúng nó tin ở những lời khai của bọn mình sao? Bất quá đây là những đơn vị chiến đấu của nó, không có phương tiện và thời giờ khai thác mình.
Phương gật đầu:
- Suốt từ mấy tháng nay chúng bị đụng hoài, lần nào mình cũng bị chúng bắt chạy có cờ.
Phương thấp giọng:
- Phải tìm cách trốn, nếu không thì e rằng không bao giờ có cơ hội.
Quang nhìn quanh. Mấy tên lính áp giải đi cách bọn tù gần hai chục người một quãng ngắn, tiếng lá rừng, tiếng chân bước sột soạt trên nền đất đầy cây cỏ mục nát che dấu tiếng thì thào của hai người.
- Ít nhất mình phải biết được mình ở đâu?
Quang quay sang một người lính Sư Đoàn 7, hỏi dò một lúc rồi quay lại Phương:
- Trận vừa rồi mình thắng nhưng cũng bị thiệt hại nhẹ, chừng mười người lạc đường bị chúng bắt. Theo anh chàng bên cạnh tôi, mình đang ở gần vùng Tây Ninh vì ngày hôm qua hắn trông thấy núi Bà Đen ở sau lưng, trước khi đi sâu vào rừng rậm. Tôi sẽ tìm cách hỏi dò cho rõ hơn.
.... Lại nhiều ngày qua đi. Niềm hy vọng đặt vào sự khôn ngoan của Quang cũng vơi dần, Phương nhiều lúc chán nản đến độ buông trôi tất cả. Anh thi hành lệnh của bọn lính địch như người vô hồn. Ngực anh đau nhức vì vài báng súng đã thúc vào đó khi chúng đuổi bọn tù chạy trốn để tránh đạn giao tranh của đôi bên. Đi, đi mãi. Phương cố tìm những nét thay đổi của mình trên thân thể những người đồng cảnh ngộ. Quần áo tả tơi, râu tóc dài ngoằng và mắt sâu hoắm. Chân tay mình mẩy bị cứa nát vì cây cỏ rừng, muỗi vắt làm ghẻ lở.
Một hôm, Quang nói:
- Anh nhớ nổi mấy tháng qua rồi không?
Phương hững hờ:
- Không còn nhớ điều gì.
- Gần 7 tháng.
Phương lặng im. Quang nhìn sâu vào mắt Phương:
- Anh phải vững tinh thần, nếu muốn trốn thoát trở về.
Phương uể oải gật đầu. Quang tiếp:
- Hãy nghĩ tới gia đình, thân thuộc.
- Tôi sợ nghĩ tới họ. Buồn chết được.
- Bậy. Chính họ sẽ là niềm hy vọng cho mình tranh sống. Hãy tin lời tôi.
Phương nghĩ Quang có lý. Chàng buông thả đầu óc, nghĩ tới mọi người. Nước mắt Phương đổ dài trên má.
Thêm hai người tù bị giải từ đâu tới. Họ nhìn bọn Phương ngồi rải rác trên mặt đất, ánh mắt lóe lên tia hy vọng và bi thương.
Quang thì thầm:
- Hai mươi hai mạng.
Bữa ăn kết thúc quá vội vàng. Toán lính áp giải lại ra lệnh lên đường.
Cuối cùng mọi người được đưa đến nơi dừng chân sau chót. Một trại giam to lớn, toàn những ngôi nhà ván ở rải rác trên khu đất rộng, chung quanh có hành rào tre nứa kiên cố và vây bọc bằng kẽm gai. Bên ngoài cùng là các rạch sâu ngập nước.
Đoàn tù được chia làm hai toán, mỗi toán mười một người ở trong một ngôi nhà ván nhỏ. Lập tức mọi “thủ tục” điều tra được bắt đầu trở lại. Giờ giấc làm việc cũng ấn định rõ ràng. Sáng và chiều đào hầm phòng thủ, vét mương, dọn dẹp.
Ngày hôm sau ra rừng chặt cây, làm rẫy dưới sự canh phòng chặt chẽ của những mũi súng lăm lăm. Cứ một ngày làm khổ dịch trong trại thì một ngày ra làm ở ngoài.
Buổi tối, các toán tù phải qua ba giờ học tập tẩy não. Phương chán ngấy vì những lời lẽ tuyên truyền, hăm dọa và những màn dụ dỗ cung khai. Anh kiên nhẫn trả lời từng câu hỏi vặn của bọn lấy khẩu cung.
Mỗi toán tù được bầu một trưởng toán.
Quang tình nguyện nhận chức vụ đó và mọi người đồng lòng. Anh có vẻ tháo vát, nhanh nhẹn lại có thái độ “thấm nhuần” tư tưởng của các đồng chí nên bọn lính canh đôi khi nói chuyện dăm ba câu cởi mở với Quang. Một lần trước khi đi ngủ, Quang ghé đầu sang phía Phương thì thào:
- Đây là Tà Nu, trên lãnh thổ Kampuchea.
Phương gật đầu. Trong bóng tối, Quang rỉ tai Phương:
- Mình sẽ tìm cách trốn.
Tinh thần Phương căng thẳng:
- Hy vọng không?
Phương hài lòng vì câu nói của Quang:
- Có thể. Tôi đang hoạch định một kế hoạch.
- Cho nghe được không?
- Khoan đã. Còn quá sớm. Cần ở thêm một thời gian đủ để chiếm lòng tin cậy của chúng nó.
Phương lo âu:
- Lỡ chúng nó lại đưa mình đi nơi khác thì sao?
Quang im lặng một lát rồi lắc đầu:
- Chắc không đâu. Nơi này là mật khu an toàn của chúng nó rồi.
Một lát Quang tiếp:
- Trừ anh và tôi, chín người trong toán mình đều có thể tin cậy được, họ toàn là lính Sư Đoàn 7.
Phương gật đầu:
- Họ nhìn rõ nguy hiểm như thế nào. Vả lạ lính thì can đảm hơn dân.
Quang nắm chặt bàn tay Phương:
- Ngủ đi. Cứ tin tôi.
Phương thiếp vào giấc ngủ. Lần đầu tiên sau bao ngày khốn khổ, Phương mơ thấy mình đang sống ở Sàigòn và lặn ngụp trong hạnh phúc bên cạnh Thái Hòa, người anh yêu dấu.
Cơn mưa vẫn ào ạt đổ xuống suốt buổi chiều. Nước ngập sân trắng xóa. Mọi người đã thức dậy, ngồi chồm hổm trên những tấm ván mỏng dùng làm chỗ ngủ. Phương vẫn đăm đăm nhìn ra ngoài. Quang bò tới gần khung cửa sổ nhỏ, nhìn theo. Gã lính gác ngồi ôm súng ngủ gà ngủ gật.
Quang quay lại lay vai người lính ngồi gần:
- Anh Thất thay thế anh Phương một lúc.
Thất gật đầu bò ra gần cửa. Quang kéo Phương ngồi thụt vào trong. Quang thì thào:
- Tôi quyết định ngày mai. Nếu mai vì mưa hay vì lý do nào khác chúng nó không cho ra ngoài thì sẽ định lại ngày sau.
- Có nên bàn với những người kia không?
Quang lắc đầu, giọng nghiêm trọng:
- Không nên. Họ sẽ làm lộ chuyện vì tinh thần căng thẳng. Chỉ cần anh, tôi, Thất và Nguyên. Hai người lính cao lớn đã đủ rồi.
Quang tiếp:
- Ám hiệu “bắt đầu” vào lúc ngồi nghỉ, tôi ra dấu bằng khúc cây vẽ trên mặt đất như anh đã rõ. Nhớ chứ?
Phương gật đầu. Thất ngoái lại nhìn hai người ánh mắt sáng rực. Phương gật đầu hài lòng:
- Càng ngày chúng nó càng tin mình đã thay đổi tư tưởng. Cơ hội tới rồi.
Phương nắm chặt bàn tay bạn để tìm thêm nghị lực. Từ ngày về ở trại giam này mọi người được phát đồng phục đen. Áo bà ba, quần đùi. Với bộ đồ đó dễ lẫn trốn hơn những bộ đồ màu khác.
Mười một người, theo lệnh Quang, trong hơn hai tháng qua đã cố gắng tối đa bày tỏ sự tuân lời và hăng hái học tập tẩy não. Ai nấy cố chứng tỏ rằng mình đã công nhận cái chính nghĩa mà chúng tụng ra rả hàng ngày vào tai họ. Quang còn được chúng tin cậy đến độ cấp cho mấy điếu thuốc và trong vài bữa ăn được phát dăm mảnh cá khô. Quang đem về chia đều cho mọi người, anh chỉ giữ lại một điếu thuốc cho mình.
Điếu thuốc ấy, Phương hiểu, sẽ giữ vai trò rất quan trọng trong một ngày sắp tới.
Thất quay lại Phương và Quang nói rõ:
- Chúng nó đổi phiên.
Lập tức mọi người được lệnh nằm xuống, dáng dấp đầy bệnh hoạn. Người nhắm mắt, kẻ miệng há hốc, người mắt trợn trừng nhìn lên nóc. Phương nằm cong queo bên cửa.
Những tiếng lao xao vang lên bên ngoài.
Hai gã lính gác trao đổi khẩu hiệu lệnh rồi gã cũ kéo lê những bước chân ngái ngủ. Tên mới đến lại ngồi vào ghế, trong tư thế y hệt tên vừa đi. Trời vẫn mưa lớn, hắn ho khúc khắc vài tiếng ngắn.
Quang từ từ ngóc đầu lên:
- Anh Thất tiếp tục quan sát nhé.
Phương nằm im. Chàng nghĩ rằng mình cần cố gắng ngủ một chút để có sức cho ngày mai. Tối nay nếu trời mưa, có thể buổi học tập cũng bị bãi bỏ. Phương vùi đầu trong hai cánh tay. Gió lạnh lùa vào làm Phương tê tái cả người.
Phương gọi thầm:
- Thái Hòa. Thái Hòa ơi.
Phương nghe nóng ở mi mắt. Đã hàng ngàn, hàng vạn lần Phương đã gọi thầm như thế. Có những gì thay đổi trong suốt chín tháng qua? Thái Hòa nghĩ gì về chàng? Phương đã chết, đã biệt tích? Những người thân, những người quen biết đang nghĩ gì về Phương, hay đã lãng quên Phương, tất cả?
Phương tưởng tượng ra những gì sắp xảy đến ngày mai, ngày mốt. Cuộc đào thoát sinh tử làm Phương nghe đầu óc căng cứng, Phương biết mình không thể nào ngủ được. Phương mở mắt. Quang đang ngồi bó gối nhìn anh. Môi Quang nhếch một nụ cười thật mơ hồ.
Phương nhìn lại Quang. Anh nghĩ:
- Quang không phải chỉ là một người lính bình thường. Hắn đúng là một cấp chỉ huy.