Chương V LAO ĐẦU VÀO LỬA

Ba tuần thăm Liên Xô là những ngày thần tiên đối với Kim Thanh.

Vốn có kinh nghiệm và quá khôn khéo lọc lõi trong những chuyến đi nước ngoài, lại quen thân với một vài nhân viên hải quan như người nhà. Bùi Sùng đã thu xếp một chuyến đi không chê vào đâu được. Bốn chiếc va-li nặng xếp chặt những hàng hóa và quà tặng: quần bò Lơvit, áo phông, áo thun, áo Nato, áo băng đạn, coóxê và xilip phụ nữ, đồng hồ Rado, citizen mười hai hạt xoàn, đồng hồ điện tử Nhật, bột nghệ và bánh đa nem, vòng xương, làn cói, hương và mành trúc loại nhỏ… đủ thứ thượng vàng hạ cám, gọn nhẹ nhưng lại có nhiều rúp, Riêng Kim Thanh, mặc dù đi nước ngoài lần đầu, nhưng cũng tỏ ra không kém phần ranh ma. Lúc ngồi trên máy bay rồi. Thanh mới ngả đầu vào vai Sùng khoe với anh một món hàng đặc biệt. Đó là những bộ bài sexy, mỗi cây một dạng đàn bà khỏa thân, khiến vừa liếc qua, Sùng đã hoa mắt lên.

- Con bạn em vừa mới gửi từ Sài Gòn ra cho đấy. Món hàng này được giá phải biết. Dân xã hội chủ nghĩa cả đời nhịn ăn nhịn chơi, liếc thấy là vồ lấy ngay. Chuyến này chúng mình cứ hốt bạc nghìn.

Quả nhiên, vừa đặt chân đến khách sạn, dân phe Việt Nam đã đánh hơi, ùn ùn kéo đến. Hơn bốn ngàn rúp ngon ơ. Đúng là một vốn bốn chục lời.

Vêra thất vọng vì Hoàng Dạ Nguyệt không sang, nhưng Bùi Sùng và Kim Thanh thiếu gì cách để làm cho cô bạn vui lòng. Vì nhu cầu công tác, vì lý do sức khỏe, vì hãng định bố trí cho Nguyệt một chuyến đi riêng, dài ngày hơn, vân vân…

Hai người làm thượng khách của khách sạn Bông Hồng Vàng, được dành riêng cho hai phòng sang trọng nhất trên lầu tám. Hai phòng quá rộng nên họ chỉ dùng một. Tiền bạn cho họ dành để mua hàng, chỉ trích một phần nhỏ để nấu ăn riêng, vừa rẻ vừa tiết kiệm. Sùng bảo: “Hạn chế nấu nướng lích khích, phải dành nhiều thời gian để đi tham quan, du lịch.” Thanh phản đối: “Nhưng mà ở đây thức ăn rẻ. Chân giò, thủ lợn như cho. Với lại cũng phải tạo điều kiện để em chăm sóc anh chứ. Tham quan cho nó cuồng chân à. Cứ du lịch ngay trong phòng là thích nhất”. Nó rồi chị nhảy cẩng lên đu lãy cổ Sùng, áp bộ ngực đầy ngộn và nóng rực lên sát mặt anh. Rồi họ cùng ngã lăn quay trên tấm nệm mút, trần trụi như lũ người nguyên thủy.

Có thể nói không ngoa rằng đó là một chuyến đi buôn và một cuộc đi làm tình. Chính Kim Thanh cũng tự thú nhận với mình điều đó với tất cả sự hả hê và niềm khoái cảm. Riêng về công việc, những ngày đầu có vẻ khó khăn, bởi cả Bùi Sùng và Kim Thanh đều không biết một thứ ngoại ngữ nào, mà họ lại không có tiêu chuẩn mang theo phiên dịch. Thật tức cười, cả hai bên cứ hoa chân múa tay, chỉ trỏ, ngoẹo đầu, lắc vai như những người câm. Nhưng ba ngày sau thì Kim Thanh đã kiếm được một phiên dịch đại tài. Đó là con trai của chị, thằng Dũng. Nó đang làm công nhân xuất khẩu ở Vôrônez thì nhận được cú điện của mẹ tức tốc triệu về Maxcơva. Thế là, mặc dù mới sang chưa đầy hai năm, chữ tác đánh chữ tộ, nhưng nghiễm nhiên nó trở thành một thông dịch viên, vừa xì xồ kiểu Tây bồi vừa nhún vai lắc đầu, múa chân như ông hề Sáclô tái thế. Thế mà kết quả công việc cũng đạt được mĩ mãn. Cả đợt thằng Dũng được Bùi Sùng thay mặt hãng Tourism và khách sạn Hà Thành trả cho năm trăm rúp. Còn khách sạn Hà Thành và khách sạn Bông Hồng Vàng thì ký được một văn bản hợp tác năm năm. Theo văn bản này, hai khách sạn, thông qua cơ quan chủ quản hai bên, hàng năm sẽ trao đổi cán bộ nghiệp vụ giúp cho mỗi khách sạn mở một quầy ăn uống dân tộc của mỗi nước ở khách sạn mình, cử cán bộ lãnh đạo sang báo cáo và trao đổi kinh nghiệm quản lý, kinh doanh. Phía khách sạn Bông Hồng Vàng sẽ đầu tư trang bị cho khách sạn Hà Thành một số đồ dùng trang trí nội thất và phục vụ, sẽ cấp cho hai học bổng để đào tạo hai cán bộ có trình độ cao cấp du lịch.

Ra đón đoàn ở sân bay Nội Bài hôm ấy có chủ nhiệm Phạm Lẫm, Mỹ Lệ và Mộng Lương, cô con gái cưng của Kim Thanh. Hàng về, hai người đã đóng hai hòm lớn gửi tàu biển, vậy mà mấy người ra đón rước ai nấy cũng phải xách lặc lè, khiến anh lái xe phải toát mồ hôi hột mới xếp hết vào thùng vào cốp.

Ông Phạm Lẫm như người đau răng, lúng búng mãi trong miệng, và cuối cùng thì ông cũng thì thào được vào tai Bùi Sùng và Kim Thanh cái điều làm ông đau đầu suốt một tuần nay:

- Phức tạp lắm rồi. Tôi mong anh và chị như mong mẹ về chợ. Anh chị về phải thu xếp ra sao chứ cô Nguyệt cô ấy mà làm bung bét lên thì mất hết cả uy tín của ngành…

- Chuyện gì anh nói ngay đi xem, - Sùng sốt ruột.

- Cô Nguyệt đã phát hiện ra quỹ đen của hãng và khách sạn. Hai nghìn cây thuốc ba số đã bị cô ấy lập biên bản. Báo cáo anh, trong khi anh đi vắng, tôi đã gặp cô ấy tỉ tê khuyên bảo. Tôi cố thuyết phục cô ấy chờ anh về giải quyết, đừng làm ầm ĩ lên mà mất hết uy tín của ngành.

Cả Sùng và Thanh đều vã mồ hôi hột. Những chiếc áo dạ họ mặc trên máy bay trở thành những cái lò sấy, khiến mặt họ đều chín như luộc.

Trong khi ông Phạm Lẫm tiếp tục báo cáo với Bùi Sùng diễn biến sự việc thì Kim Thanh kéo xốc Mỹ Lệ ra một góc.

- Cô làm ăn thế nào mà để cho con Nguyệt nó biết? Trước khi đi tôi đã dặn rồi. Phải ngừng tất cả mọi hoạt động dịch vụ trong thời gian tôi đi vắng cơ mà, - Tiếng Thanh rít qua kẽ răng như tiếng xé vải.

- Báo cáo chị, có một đợt hàng của hải quan họ tịch thu đột xuất, nhường lại cho ta với giá rẻ. Em cứ nghĩ rằng chị Nguyệt không để ý.

- Làm ăn như cái con khỉ. Nghĩ nghĩ cái gì, sao mà đầu óc cô chứa toàn bã đậu. Thế cô đã ký biên bản chưa? Sổ sách, tiền ai cầm?

- Dạ, em vẫn giữ tất cả. Chị Nguyệt chỉ bắt em ký biên bản và kiểm tra lại các chứng từ, hàng hóa.

- Thế là cô đã giết tôi. - Kim Thanh thở dài đánh thượt. - Tôi nai lưng ra phục vụ các người, được ăn các người reo, nhưng bị tội thì các người sẽ chạy trước…

- Chị, đời nào em lại ăn ở thế, - Mỹ Lệ rơm rớm nước mắt, - Có bị tù tội thì chúng em cùng chung với chị…

- Là nói thế thôi, - Thanh bỗng cười gằn. - Đến mùa quýt dày mới chịu ngồi tù, Việc đã rồi, giờ phải tìm cách mà xoay lại, chứ bị lép à? Ngay bây giờ về, cô mang hết sổ sách đến chỗ tôi. Phải hợp thức hóa ngay cô hiểu chưa. Ăn vụng thì phải biết chùi mép.

Mỹ Lệ như trút được gánh nặng, mặt mày tươi hơn hớn.

- Tối nay em sẽ đến ngủ luôn ở chỗ chị. Chị đi mấy tuần mà em nhớ quá. Hôm qua nghe cái Mộng Lương báo, em chỉ mong ngóng từng phút để được đi đón chị.

- Tôi báo riêng với cô một tin vui, nhưng phải tuyệt bí mật, - Kim Thanh thấy cần phải ban thêm cho người cộng tác tín cẩn với mình một ân huệ, - Chuyến này tôi với anh Sùng đã ký kết được một văn bản hợp tác. Bạn nhận đào tạo cho ta hai cán bộ vừa làm phiên dịch vừa làm chuyên môn du lịch. Tôi đã bàn với anh Sùng để cô đi. Có thể thêm con Mộng Lương nhà tôi nữa.

Mỹ Lệ như muốn ôm chầm lấy Kim Thanh. Nhưng cô kịp kìm lại được. Cô quay gọi, giọng khàn đi vì quá vui sướng:

- Mộng Lương.

Cô con gái yêu của Kim Thanh đang đứng với Bùi Sùng, đưa bàn tay xoay xoay ra hiệu có việc bận. Cả người cô bó chặt như một khoanh giò trong bộ quần áo bò. Phải công nhận rằng Lương có một phom người lý tưởng, cao và lẳn. Tất cả những đường cong đều được phô diễn, khiến giới mày râu, bất luận ở lứa tuổi nào cũng đều phải chiêm ngưỡng và tưởng tượng. Cái điều Kim Thanh vừa báo cho Mỹ Lệ biết, cũng là câu chuyện đầu tiên giữa Bùi Sùng và Mộng Lương. Tất nhiên là anh không nhắc gì đến Mỹ Lệ - Sùng nói, giọng dạy bảo của bậc cha chú:

- Mẹ mày mới đề đạt nguyện vọng với bác. Nhưng bác còn phải nghiên cứu. Xem mày học hành tu dưỡng như thế nào đã. Mày mà tấp tểnh yêu đương lắm vào là tao cắt.

- Bác cứ nói thế, chứ cháu nghiêm chỉnh bậc nhất, - Mộng Lương hấm hứ, rồi liếc xéo một cái nhìn, hệt như cái nhìn của mẹ. - Bác hứa với cháu nhé. Ôi, cháu mà được đi học Liên Xô thì cháu phải biết ơn bác suốt đời…

Mộng Lương nhảy cẫng chân lên khi tiếng còi của anh tài giục. Suốt sáu tháng qua, từ ngày thi trượt đại học cô tỏ ra chán đời, lao vào các cuộc nhảy đầm và đàn đúm bạn bè như thiêu thân lao vào vùng sáng, giờ đầy một niềm hy vọng chợt bùng lên, khiến cô vui đến ngây ngất.

Chờ cho ô tô bắt đầu chuyển bánh, Bùi Sùng mới ghé sát tai Kim Thanh nói nhỏ:

- Em phải bàn với Mỹ Lệ hợp lý hóa mọi chứng từ ngay đêm nay.

- Em đã bảo rồi. Tối nay cố ấy ngủ ở chỗ em.

Sùng khẽ nhếch miệng cười, gật gù. Anh móc túi lấy bao Galant quay mời ông Phạm Lẫm. Nhưng ông chủ nhiệm khách sạn Hà Thành vì nhịn đã quá lâu, không chịu được, đang hí hoáy lấy chiếc điếu cày tí xíu, tra thuốc vào nõ.

Ngay sau hôm từ Liên Xô về, Bùi Sùng đã ấn định một chương trình làm việc với ban chủ nhiệm khách sạn Hà Thành. Đây và việc cần phải làm ngay, không thể chậm trễ, - Anh nghĩ: - Phải dập tắt ngay dây ngòi nổ đầu tiên. Phải bịt tất cả các lỗ rò, hàn lấp mọi khe hở, nếu không, mười hai khách sạn du lịch do hãng quản lý sẽ bung bét hết. Và rồi cháy nhà ra mặt chuột, nguy hại sẽ không thể lường được.

Dập bằng cách nào? Đó là câu hỏi mà Sùng ngày đêm nung nấu. Thực tế nhỡn tiền mấy tháng vừa qua cho anh hay rằng, tất cả những vụ tiêu cực bị đưa ra ánh sáng đều là do báo chí khui ra cả. Bọn báo chí lắm mồm và đáo để. Lợi dụng lúc được cởi trói, lợi dụng không khí dân chủ, chúng đang lộng hành như đám hồng vệ binh. Cho nên, việc đầu tiên là không thể để bọn báo chí chõ mõm vào bất cứ vụ việc gì của các khách sạn. Bịt hết các nguồn thông tin, siết chặt hàng ngũ nội bộ, sẽ tạo cho hãng trở thành một khối boong-ke vững chắc, bất khả xâm phạm. Mặt khác, phải tung hoả mù, ném ra những miếng mồi để nhử chúng ra xa, đánh lạc hướng săn tìm của chúng. Việc này không khó. Chỉ cần một cuộc gặp gỡ, cho họp báo chí đánh chén một bữa thả phanh, ấn cho mỗi đứa ít tiền. Đứa nào chơi đẹp, đưa một cái tin, một bài viết có lợi cho uy tín của hãng sẽ thưởng trăm nghìn. Mua như thế, vừa cao tay lại vừa có văn hoá.

Sùng tức tốc chỉ thị cho cánh văn phòng hãng. Giấy mời họp báo sẽ in ti-pô đàng hoàng. Nội dung: Sơ kết ba tháng đầu đổi mới dịch vụ du lịch và báo cáo kết quả việc liên kết hợp tác đầu tiên với một cơ sở du lịch của Liên xô. Bốn mươi nhà báo thuộc các tờ báo có máu mặt và các đài truyền hình, đài phát thanh sẽ được mời dự. Kinh phí dự chi: một triệu đồng.

Việc thứ hai, cũng là việc Sùng phải để tâm nhiều nhất, là vấn đề thu xếp nội bộ. Tính thẳng hắn và cương quyết đến bướng bỉnh của Nguyệt. Sùng biết quá rõ. Xoa dịu hay trấn áp đều khó đạt hiệu quả. Gay nhất, đáng gườm nhất lại, là nhà báo Nguyễn Tuấn, chồng Nguyệt. Thả một triệu đồng mua bốn mươi nhà báo, nhưng nếu Tuấn phá thì cũng bằng công cốc.

Làm cách nào để bịt mồm Nguyệt lại? Sùng vạch ra hàng chục phương án. Cái trán thấp bè mọi ngày hầu như chẳng nghĩ ngợi gì, giờ đây bỗng căng ra, nhíu lại, sôi sục bao nhiêu mưu mẹo, tính toán trong đầu. Sùng nhớ lại những lần cam go của đời mình. Hơn ba mươi năm trước, ngày còn là một cảnh vệ cho ông đại đoàn trưởng. Sùng suýt bị ra toà án binh vì đã liều lĩnh ôm một cô gái Mường khi cô đang tắm dưới suối. Nhờ ông đại đoàn trưởng nghĩ đến công Sùng đã cứu ông trong một trận phục kích, đã nói với dân bản xin để đơn vị xử lý nội bộ. Thế là Sùng thoát. Ngày ở khách sạn Tây Hồ, vì mấy cân thịt lợn ăn cắp, suýt nữa Sùng cũng bị mất cả đảng tịch, bị đuổi khỏi biên chế. Nhờ chi bộ can thiệp, xử lý nội bộ, Sùng lại thoát. Rồi vụ làm hồ sơ giả kết nạp cho Kim Thanh mấy năm trước, Sùng mạo chữ ký, tự giới thiệu mình về xác minh lý lịch Kim Thanh. Có người biết, khai ra, viết đơn lên tận đảng uỷ công ty. Nhưng đảng uỷ công ty đã dập ngay, chỉ kiểm điểm sơ qua trong nội bộ để bảo vệ uy tín Đảng. Thế là Sùng lại vô can. Hay. Xử lý nội bộ, một kế sách tuyệt hay. Biện pháp tổ chức này quả là một trò phù thuỷ rất nhiệm mầu. Chúng tôi sẽ kiên quyết xử lý cô Kim Thanh. Chúng tôi quyết không dung túng cho lối làm ăn vô nguyên tắc, tự tiện lập quỹ đen quỹ đỏ. Rất hoan nghênh tinh thần đấu tranh của đồng chí Hoàng Dạ Nguyệt. Đồng chí đã giúp chi bộ, giúp đảng uỷ chúng tôi nhìn tháy rõ những sai lầm của đảng viên mình, giúp cho ngành du lịch của chúng ta đổi mới để tiến lên. Chúng tôi sẽ xử lý đồng chí Kim Thanh một cách thích đáng. Nhưng để đảm bảo uy tín cho cán bộ lãnh đạo, để bảo vệ uy tín cho Đảng, cho ngành, chúng ta phải đóng của trong nhà bảo nhau, phải nhất thiết không để kẻ địch lợi dụng khuyết điểm của chúng ta để công kích chủ nghĩa xã hội. Vì thế thưa đồng chí Hoàng Dạ Nguyệt, đảng uỷ và lãnh đạo hãng chúng tôi sẽ xử lý trong nội bộ.

Bùi Sùng bất giác bật cười thành tiếng. Anh liếc nhìn đồng hồ: đã đến giờ bắt đầu vai kịch của anh rồi.

Vừa lúc ban chủ nhiệm khách sạn Hà Thành gồm chủ nhiệm Phạm Lẫm, bí thư chi bộ Bích San và phó chủ nhiệm Hoàng Dạ Nguyệt lục tục dắt xe đạp vào sân.

Phút gặp gỡ đầu tiên Bùi Sùng tỏ ra hết sức thân tình và cởi mở. Tự tay anh mở chai rượu Vốtka mang từ Nga về. Tự tay anh trao quà cho từng người. Riêng Nguyệt được nhận thêm cả quà cho Nguyễn Tuấn, một chiếc píp chạm bằng gỗ sồi, chắc là Tuấn sẽ rất thích.

Sang phần công việc. Mặt Sùng bỗng nhiên buồn thiu. Anh thở dài đánh thượt, giọng rời rạc như đang nhai cơm cháy:

- Vừa đến sân bay, biết được tin về khách sạn Hà Thành, tôi buồn quá. Hôm nay, mời các đồng chí lên đây, tôi muốn được nghe rõ sự việc. Tôi đề nghị với tinh thần đổi mới, nhìn thẳng vào sự thật, với ý chí kiên quyết cách mạng, đấu tranh không khoan nhượng với các hiện tượng tiêu cực, các đồng chí cứ nói thẳng, nói thật.

Nguyệt bắt gặp cái nhìn đầy khích lệ của ông chủ nhiệm và bà bí thư chi bộ. Bà Bích San ngầm đá vào chân Nguyệt, như muốn bảo ”Đấy, nói đi, như chị đã bàn với Nguyệt. Không thể để cô Kim Thanh lộng hành, gây mất đoàn kết nội bộ ta mãi được. Làm du lịch không nghĩ tới việc phục vụ khách, chỉ lo đi buôn chia lãi với nhau thì gay. Cô trẻ và thẳng thắn, cô phải phát biểu trước”. Ông Phạm Lẫm chẹp miệng, như ăn dong riềng bảo: “Mấy năm nay tôi bị vô hiệu hoá không chỉ ở khách sạn mà cả ở hãng, ở tổng cục, tiếng nói của tôi không có trọng lượng. Sự tình khách sạn, tôi đã nói hết với cô rồi đấy. Tôi cứ phải nhịn cô Kim Thanh như nhịn cơm sống. Cô ấy cậy thế ông Sùng nâng đỡ chẳng coi tôi ra gì. Chỉ có cô nói là khách quan. Đừng có giấu giếm gì hết”.

Nguyệt đã trình bày toàn bộ sự việc mà chị đã biết xung quanh những vụ buôn bán ở khách sạn Hà Thành, có ngày tháng và số liệu chi tiết từng vụ việc. Cuối cùng, chị nói:

- Tôi đã suy nghĩ, cân nhắc kỹ trước khi báo cáo toàn bộ vụ việc với ban giám đốc và đảng uỷ hãng. Nếu là một vài khuyết điểm nhỏ thuộc về tác phong lãnh đạo hoặc phương pháp tổ chức, chắc chắn chúng tôi sẽ bảo nhau để sửa chữa được. Nhưng đây là một ý đồ, một chủ trương có dụng ý, đã trở thành một phương thức làm du lịch thì không thể được. Nếu mọi khách sạn đều chạy theo buôn bán kiểu này thì ngành du lịch sẽ không thể tồn tại. Khách nước ngoài sẽ không muốn đến với chúng ta nữa. Bởi ta không để tâm tạo cho khách sức hấp dẫn và phục vụ chu đáo. Vụ đại sứ Scăngđi ở khách sạn Hà Thành vừa qua là một bài học. Chính vì muốn tăng cường nghiệp vụ, muốn đổi mới cách làm ăn của khách sạn mà Tổng cục và hãng đã điều tôi về. Nhưng thử hỏi các đồng chí, làm sao tôi có thể làm việc được khi mà chị Kim Thanh muốn biến khách sạn thành nơi buôn bán kiếm chênh lệch giá? Nhân đây tôi muốn hỏi đồng chí giám đốc: việc buôn bán này ban giám đốc hãng có biết không? Mỗi tháng chị Kim Thanh chi cho hãng bao nhiêu tiền?

- Ấy chết, chúng tôi hoàn toàn không được biết. - Bùi Sùng giật nẩy lên như vừa bị gắp lửa bỏ bàn tay - Đây là lần đầu tiên tôi được nghe một cách tường tận về sự việc này. Làm ăn kiểu này là không thể được - Sùng bỗng đập tay lên bàn, khiến ông Phạm Lẫm và bà Bích San đều giật thót người. - Tại sao anh Lẫm và chị San không báo cáo sớm cho tôi biết việc này?

- Tôi cũng vậy. - Bà San thanh minh. - Hôm chị Nguyệt trao đổi với tôi, tôi mới ngớ người. Kiểm tra sổ sách chứng từ quả có thế thật. Tôi bảo, thế này thì gay quá. Ban chủ nhiệm khéo đi tù cả nút. Gần hai chục ngàn đô la để quỹ đen, lại giao cho một số người thân cận giữ thì vô nguyên tắc thật. Tôi bảo chị Nguyệt, chị tuy là một quần chúng ngoài đảng, nhưng riêng tinh thần trách nhiệm như việc vừa rồi cũng xứng đáng đứng vào hàng ngũ Đảng.

- Tôi thấy tinh thần của cô Nguyệt là rất đáng biểu dương, ca ngợi. - Ông Lẫm nói chen. - Vụ này, nếu công an kinh tế họ biết, sẽ rất rầy rà. Các báo chí họ biết, thì mất hết uy tín của ngành.

- Không để cho bất cứ ai cung cấp cho báo chí những tin này, nếu không có ý kiến của đảng uỷ Tổng cục. - Sùng răn đe. - Tôi sẽ báo cáo ban giám đốc và đảng uỷ xem xét lại vụ việc. Nếu đúng như những điều đồng chí Nguyệt nói thì chúng ta sẽ xử lý nội bộ một cách thích đáng. Xin nói riêng với các đồng chí, tôi tuy là người giúp đỡ đồng chí Kim Thanh vào Đảng, nhưng nếu quả thật đồng chí Thanh mắc tội, tôi sẽ không nhân nhượng. Phải lập lại trật tự các khách sạn, các đồng chí hiểu không? Phải kiên quyết chống tiêu cực, thực sự đổi mới cách nghĩ cách làm, đưa ngành du lịch của chúng ta ngang tầm thời đại…

Nguyệt thừa biết những bài diễn văn sáo rỗng kiểu Sùng đang nói, nên chị vội ngắt lời:

- Tôi mong rằng ban giám đốc hãng hãy biến lời nói thành hành động ngay. Nếu các đồng chí chưa tin những điều tôi báo cáo thì cần phải lập một đoàn thanh tra dể xem xét sự việc.

- Tôi đồng ý với đề nghị của cô Nguyệt. - ông Lãm vừa rít thuốc lào vừa nói trong tiếng ho sặc sụa.

- Đúng đấy. Nên làm cho trắng đen rõ ràng. - Bà San đồng tình. Bùi Sùng nhắm nghiền đôi mắt hùm hụp, môi mím chặt lại như vừa chạm phải thứ mật đắng. Gay rồi. Tình thế không diễn biến như anh dự kiến. Hỏng, ông Lẫm, bà San hôm nay hỏng. Cô Nguyệt đã xỏ được mũi họ. Cô Kim Thanh bị kẹt giữa bộ ba này thì gay.

- Thôi được. - Sùng đành phải dùng kế hoãn binh. - Đề nghị cô Nguyệt làm văn bản báo cáo cụ thể mọi sự việc. Trên cơ sở văn bản tôi sẽ bàn với đảng uỷ và ban giám đốc cách giải quyết. Nhưng tôi xin nhắc lại. Đây là công việc nội bộ. Phải khoanh sự việc trong khuôn khổ giải quyết nội bộ. Không nên làm rối. Không để những kẻ ở ngoài lợi dụng làm mất uy tín của ngành. Đây là kỷ luật của Đảng, kỷ luật của tổ chức.

- Tôi đã viết sẵn văn bản đây. - Không đợi Sùng nói hết, Nguyệt đã mở túi xách xoè ra ba tờ giấy đánh máy đặc, - Xin nhờ anh chuyển giúp cho Tổng cục và đảng uỷ hãng. Tôi hy vọng rằng những ý kiến của tôi sẽ không phải rơi vào “sự im lặng đáng sợ”.

Sùng chặn bàn tay chuối mắn lên những tờ giấy với một sức nặng của một người quen đè bẹp tất cả những gì chống đối lại mình. Anh cố nở một nụ cười để cho Nguyệt đừng đọc thấy những ý nghĩ cay độc vừa thoáng trong đầu, nhưng đôi hàm anh cứ cứng lại, không kéo lên nổi.

*

- Tôi không thể đồng ý với sự a dua, theo đuôi quần chúng của các đồng chí. - Sùng nói với ông Lẫm và bà San khi hai người được anh mời lại để hội ý riêng. - Lúc nãy có cô Nguyệt tôi nói như vậy, nhưng thực ra tôi muốn các đồng chí phải hiểu khác đi. Là vì cô Nguyệt là người ngoài đảng, tôi không muốn dư luận quần chúng hiểu chúng ta là thủ tiêu đấu tranh, bênh che cho những đảng viên mắc khuyết điểm. Quần chúng mà tất cả đều như cô Nguyệt thì rất nguy hiểm. Cô ta sẽ phá vỡ khối đoàn kết trong đảng, làm cho đảng viên chúng ta nghi kị lẫn nhau, và nhự vậy là đảng ta sẽ mất sức chiến đấu, sẽ không còn là một tổ chức tiên phong nữa. Lúc đó, cả tôi với các đồng chí sẽ rất khó làm ăn. Chúng ta nói ai nghe? Ai tin và đi theo chúng ta? Tôi nhắc lại với các đồng chí: Dù ở đâu và trong hoàn cảnh nào chúng ta cũng phải ghi nhớ rằng phải giữ gìn đoàn kết trong đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình. Phải tuyệt đôi giữ bí mật những công việc nội bộ của Đảng. Tất nhiên, với trường hợp đồng chí Kim Thanh, nếu có khuyết điểm, chúng ta phải xử lí nghiêm khắc, nhưng là xử lý trong nội bộ Đảng, chứ không thể mang ra bêu riếu trước quần chúng…

Ông Lẫm và bà San nhìn nhau thở dài. Cả hai đều cảm thấy rằng, lúc nãy, trước mặt Nguyệt họ đã vi phạm vào nguyên tắc của Đảng.

Mình hớ quá, - ông Lẫm chợt nhớ lại cuộc trò chuyện với Nguyệt trước đây hai ngày. Hôm ấy ông đã chủ động mời Nguyệt xuống nhà, rồi tồ tồ kể hết mọi chuyện trong chi bộ và nội tình của ngành. “Tôi buồn quá cô Nguyệt ạ. Tiếng là chủ nhiệm khách sạn, nhưng thực tế tôi chỉ là cái bù nhìn. Mọi việc cô Kim Thanh toàn quyền quyết định. Cô ấy quản lý sổ sách tiền nong, tự ý làm mọi việc không cần xin ý kiến tôi. Bà Bích San, bí thư chi bộ, thì ba phải. Cô Thanh bảo cái gì bà ấy cũng gật. Trước ngày cô về, tôi đã có ý định xin nghỉ hưu. Năm mươi tám tuổi rồi. Lực bất tòng tâm. Ngồi mà làm bù nhìn thì chán quá. Nhưng lại nghĩ, về bây giờ thì đói. Biết làm cái gì ra tiền. Ít ra ở khách sạn, mỗi tháng còn có thêm vài chục nghìn tiền ăn trưa và lãi suất kinh doanh. Cứ tưởng vài chục nghìn một tháng là to. Ai ngờ qua cái vụ mà cô vừa khui ra, tôi mới hay rằng phe cánh cô Kim Thanh còn ăn gấp chục lần. Thì ra họ bố thí cho mình là để bịt miệng mình. Họ muốn mình làm chủ nhiệm bù nhìn để tạo cái bình phong. Cô đưa vụ việc này ra là tôi rất ủng hộ. Làm trong sạch đội ngũ du lịch một chuyến rồi tôi về hưu, cũng hả”. Những điều ông Lẫm đã nói với Nguyệt, giờ nghĩ lại, thấy hớ. Vạch áo cho người xem lưng, nói xấu tổ chức, nói xấu đồng chí là phạm vào kỷ luật Đảng. Đúng là ông sơ hở, mất cảnh giác cách mạng. Nhờ ai mà ông được như ngày nay? Từ một bồi bàn cho một chủ khách sạn thời Tây, một chữ cắn đôi không biết, ông đã được cách mạng giác ngộ, được kết nạp vào Đảng, được đi học bổ túc văn hoá, rồi được đề bạt tổ trưởng tổ bồi bàn, phó bí thư chi bộ, và bây giờ là chủ nhiệm một khách sạn lớn. Công ơn ấy, ông phải ghi nhớ vào cõi tuỷ, phải luôn luôn tỏ rõ sự trung thành với tổ chức chứ.

- Báo cáo anh, quả tình là chúng tôi có phần theo đuôi quần chúng... - Ông Lẫm nói.

- Nguy hiểm lắm. - Bùi Sùng lúc lắc cái đầu. - Không thể dân chủ một cách quá trớn, không thể mơ hồ về quan điểm giai cấp lúc này được. Chuyến sang Liên Xô vừa rồi, tôi được biết tình hình Đông Âu hiện nay đang rất nguy ngập. Mất chủ nghĩa xã hội như chơi. Các đồng chí có biết tình hình Ba Lan gay go thế nào không? Nhiều kẻ đòi giải tán Đảng Cộng sản. Hunggari, Tiệp Khắc cũng nguy ngập. Nhân đây cũng nói thêm để các đồng chí rõ. Cuộc đấu tranh giữa hai phe đang diễn ra hết sức quyết liệt. Bọn đế quốc đang ngày đêm tìm cách chui vào chống phá cách mạng xã hội chủ nghĩa của chúng ta. Khách sạn của các đồng chí là một trong những mắt xích mà chúng đang tìm mọi cách xâm nhập. Lúc này là lúc đừng có chủ quan với khách nước ngoài. Tôi đồ rằng họ đang tìm cách móc nối với một số cán bộ của chúng ta, âm mưu chống phá công cuộc đổi mới. Có người mới cho tôi biết, gần đây có một ông khách nước ngoài hay đến tìm cô Hoàng Dạ Nguyệt…

- Pôn Vericơn… Chính tay tuỳ viên đại sứ quán Scăngđi. - Bà Bích San bỗng thốt lên.

- Đúng thế phải không? - Bùi Sùng tròn mắt nhìn bà San trừng trừng… - Về phía chi bộ, chị phải lưu tâm vấn đề này. Vì sao vừa mới về khách sạn mà cô Hoàng Dạ Nguyệt đã hăng hái đấu tranh đến như vậy? Ai núp đằng sau cô ấy? Thực lòng họ muốn đổi mới hay là muốn phá hoại ngành du lịch? Chính các đồng chí bên Bộ nội vụ đã đặt những câu hỏi này với tôi. Để trả lời, xin giành quyền cho các đồng chí.

Bà Bích San thở dài và nhìn ông Lẫm với ánh mắt lo âu. Đồng chí giám đốc vừa dẫn dắt bà đi từ những vấn đề có tính thế giới tới những hiện tượng cụ thể ở khách sạn Hà Thành, khiến bà như một cô học trò dốt vừa được thầy làm cho đầu óc bừng sáng. Mấy chục năm làm tạp vụ, bà đã đánh mất thói quen phân tích, đối chiếu, suy luận. Người ta quí cái đức bảo sao làm vậy, tốt bụng với mọi người, nên mới bầu bà làm bí thư chi bộ, chứ bà có trình độ lí luận, tài cán gì đâu.

- Đúng là cô Nguyệt có hơi quá khích. - Bà San nói. - Đành rằng việc bán hàng ăn chênh lệch giá, gây quỹ đen là vi phạm những qui định của nhà nước, nhưng bảo rằng như thế là phá ngành du lịch thì cũng quá đáng.

Bùi Sùng nhích miệng:

- Vấn đề là phải tìm ra động cơ của cô Nguyệt… Là đồng chí với nhau thì thiếu gì cách giải quyết. Cô ta có hai người chị gái ở bên Pháp. Rồi lại cái anh chàng Pôn Vericơn nào dó… Đổi mới, dân chủ, hay là vấn đề chính trị? Thay mặt đảng uỷ hãng, tôi giao trách nhiệm trả lời câu hỏi này cho hai đồng chí. Các đồng chí phải chịu trách nhiệm trước đảng về sự ổn định và uy tín của khách sạn Hà Thành. Đây cũng là nhiệm vụ của chúng ta trong việc chào dón năm du lịch.

- Báo cáo anh, còn về sự việc của cô Kim Thanh? - Ông Phạm Lẫm hỏi một cách thật thà. - Nếu cô Nguyệt kiên quyết đòi lập đoàn thanh tra thì sao?

- Nếu thanh tra để chứng tỏ rằng đồng chí Kim Thanh làm sai nguyên tắc kinh tế không phải vì động cơ cá nhân mà là dể cải thiện đời sống cho khách sạn, thì tôi hoàn toàn ủng hộ. - Sùng khoát một cử chỉ, mở hai lòng bàn tay ra. - Tôi tin các đồng chí cũng nghĩ như tôi. Đời sống khó khăn, có một người chịu lo cho tập thể như thế, quí lắm chứ. Mỗi tháng các đồng chí được thêm vài trăm nghìn. Vài lạng len, dăm mét vải, trên văn phòng chúng tôi cũng được ăn theo gần bằng ấy, phải biết công người ta chứ. Đấy, các đồng chí cứ ngẫm mà xem. Tôi không bênh vực gì đồng chí Kim Thanh, nhưung tôi muốn các đồng chí hãy nhìn nhận cho công bằng. Trong nhà phải biết đóng cửa bảo nhau, bới móc ra, trước tiên là chi bộ các đồng chí sẽ phải chịu trách nhiệm.

- Phương hướng chỉ đạo của cấp trên thế là rõ. - Trên đường về, ông Phạm Lẫm nói với bà Bích San.

- Vâng. - bà Bích San đồng tình ngay. - Trên tinh thần này, chi bộ chúng ta sẽ phải quán triệt tư tưởng cho toàn thể anh chị em trong cơ quan. Một khi tư tưởng quần chúng thông suốt thì cô Nguyệt cũng không thể làm việc gì quá khích được.

Ông Lẫm chợt nghĩ đến Nguyệt và thấy thương hại chị. Con bé sẽ là một con thiêu thân lao vào lửa, nếu nó vẫn quyết liệt như mấy lần gặp mình vừa rồi. - Ông nghĩ. Trong ông, cái bản chất thật thà và thương nguời lại trỗi dậy. Phải khuyên Nguyệt rút đơn lại. Đấu đá mà làm gì. Ba mươi năm làm ngành du lịch, ông biết. Cải cách, giảm biên chế, tinh lọc bộ máy, rồi đổi mới. Hô hào thế thôi, chứ đâu vẫn hoàn đấy. Việc gì mà hăng hái, ôm rơm cho rặm bụng.