- 2 -

Một lần Joshua viết thư cho bà kể về những con trâu nước. Nó quá đỗi kinh ngạc. Sao chúng đẹp làm vậy. Nó từng nhìn thấy một đồng đội ném lựu đạn bên sông. Tất cả đều cười vui vẻ. Ngay giữa cổ họng của sự chết theo nghĩa đen. Khi con trâu nước đã chết, những người lính bắn những con chim màu sắc sặc sỡ rụng khỏi cành cây. Hãy tưởng tượng nếu chúng cũng phải đếm cái đó nữa. Ta có thể đếm số người chết, nhưng chẳng thể đếm được cái giá của sự chết. Chúng ta không có môn toán dành cho thiên đường, mẹ ạ. Mọi thứ khác đều có thể được tính toán. Lá thư cứ trở đi trở lại trong đầu bà không biết bao nhiêu lần. Một thứ logic tồn tại trong mọi vật sống. Trong những bông hoa. Trong con người. Trong con trâu nước. Nó ghét chiến tranh nhưng bị yêu cầu phải nhập ngũ hồi còn làm ở công ty PARC ở California. Bị đòi hỏi một cách hết sức nhã nhặn, về mọi điều. Tổng thống muốn biết có bao nhiêu người đã chết. Ông ta đã không thể đưa ra con số. Hàng ngày những người cố vấn đến đặt lên bản ông đủ loại sự kiện và con số. Cái chết của lục quân. Cái chết của hải quân. Cái chết của lính thủy quân lục chiến. Cái chết của thường dân. Cái chết của nhân viên ngoại giao. Cái chết ở quân y viện di động. Cái chết ở vùng châu thổ. Cái chết của công binh hải quân. Cái chết của vệ binh quốc gia. Nhưng những con số không được tính toán. Ai đó đang rối tung lên ở một nơi nào đó. Tất cả các phóng viên và các kênh truyền hình đều đang dõi theo LBJ[19] và ông ta cần những số liệu thích đáng. Ông ta có thể đưa người lên mặt trăng, nhưng lại không thể đếm nổi những túi xác chết. Có thể phóng đi một vệ tinh, thế nhưng không thể đếm nổi những quan tài gắn chữ thập đã đi vào lòng đất. Cần một đơn vị tính toán xuất sắc. Đội dịch vụ tận nơi. Lễ kết nạp nhanh chóng. Hãy phục vụ đất nước. Hãy cắt tóc. Đất nước tôi, xin hát về người, chúng ta có công nghệ. Chỉ những cá nhân xuất sắc, hứa hẹn nhất được chọn. Từ Stanford. MIT. Trường đại học Utah. U. C. Davis. Những người bạn từ công ty PARC của nó. Những người đang thực hiện giấc mơ công nghệ tiên tiến. Được trang bị rồi gửi đi. Tất cả đều là những chàng trai da trắng. Có nhiều thứ khác phải tính - bao nhiêu đường được sử dụng, bao nhiêu dầu, bao nhiêu đạn, bao nhiêu thuốc lá, bao nhiêu hộp thịt bò muối, nhưng trận chiến dành cho Joshua là tính toán số người chết.

Hãy phục vụ đất nước mình, Josh. Nếu cậu có thể viết một chương trình biết chơi cờ thì cậu hoàn toàn có khả năng tính được bao nhiêu người đã chết vì những người da vàng ở đây. Hãy dùng tất cả những ký tự 0 và 1, hỡi các anh hùng. Chỉ cho chúng tôi cách tính những người chết vì lựu đạn.

Họ không tìm được bộ đồng phục nào hẹp vừa phần vai hay đủ dài phần chân cho nó. Nó bước lên máy bay, ống quần ngắn ngủn. Đáng ra lúc đó mình đã phải hiểu ra mọi chuyện. Phải gọi nó quay trở lại. Nhưng nó đã đi. Máy bay cất cánh, mỗi lúc một nhỏ hơn trên bầu trời. Một doanh trại đã được xây dựng bên ngoài sân bay Tân Sơn Nhất. Chỗ căn cứ không quân. Một ban kèn đồng nhỏ ở đó chào đón chúng, nó kể. Tường gạch làm bằng than xỉ và bàn gỗ ép. Một căn phòng đầy máy PDP-10 và thiết bị của Honeywells. Chúng bước vào trong và căn phòng kêu o o chào đón chúng. Y như cửa hàng kẹo, nó kể.

Bà đã muốn dặn dò nó thật nhiều, trên đường băng, vào ngày nó đi. Thế giới này được điều khiển bởi những kẻ hung ác và bằng chứng rõ ràng nhất chính là quân đội của họ. Nếu họ bảo con đứng im, con hãy nhảy. Nếu họ bảo con đốt cờ, con hãy vẫy cờ. Nếu họ bảo con giết người, con hãy cứu sống. Định lý, phản định lý, hệ quả, phản hệ quả. Nhấn mạnh điều đó hai lần. Tất cả đều ở đó trong những con số. Hãy nghe mẹ. Nghe mẹ, Joshua. Hãy nhìn vào mắt mẹ. Mẹ có điều này phải nói với con.

Nhưng nó đứng đó, tóc cắt trụi và má ửng đỏ, trước mặt bà, và bà chẳng nói gì cả.

Hãy nói gì với nó đi. Ánh nắng trên má nó. Nói điều gì đi. Nói với nó. Nói với nó. Nhưng bà chỉ mỉm cười. Solomon ấn vào tay nó ngôi sao sáu cánh biểu trưng cho đạo Do Thái và quay mặt đi, nói: Dũng cảm lên. Bà hôn lên trán con từ biệt. Bà nhận thấy trên lưng áo đồng phục của nó những chỗ gấp nếp và không gấp nếp được sắp xếp hoàn toàn cân xứng, và bà biết, bằng trực giác, vào cái khoảnh khắc bà nhìn nó ra đi, rằng bà đang tiễn nó nó ra đi vĩnh viễn. Xin chào Tổng đài, vui lòng nối máy đến Thiên đường, tôi nghĩ Joshua của tôi đang ở đó.

Không thể cứ dung dưỡng nỗi đau như thế. Không được. Múc café ra và đặt những túi trà lên khay. Hãy nghĩ về sự nhẫn nại. Có một thứ logic ở trong đó. Tưởng tượng ra và bám lấy.

Chết thì sẽ cảm thấy thế nào, hả con trai, liệu mẹ có thích không?

Ồ. Tiếng điện thoại. Ồ. Ồ. Tiếng chiếc thìa rơi xuống sàn. Ồ. Bước nhanh dọc hành lang. Trở lại và nhặt chiếc thìa lên. Giờ mọi thứ phải gọn gàng, gọn gàng, đúng vậy. Hãy trả lại tôi cơ thể còn sống của con trai tôi, ngài Nixon, và chúng tôi sẽ không bao giờ phàn nàn nữa. Hãy mang cái thân xác này đi, mang cái thân xác năm mươi hai tuổi đời của tôi đem đổi cho con trai tôi; tôi sẽ không hối tiếc, tôi sẽ không phàn nàn. Chỉ cần trả lại con trai cho chúng tôi, nguyên vẹn và đẹp đẽ.

Tự kiềm chế đi, Claire.

Mình sẽ không gục ngã.

Không.

Giờ phải nhanh lên. Lối cửa. Chỗ điện thoại. Bà biết cần dìm nhanh đầu trong nước. Một khoảnh khắc mát lạnh, giống như những thùng nước nhỏ bên ngoài nhà thờ Công giáo. Nhúng sâu vào và mọi vết thương sẽ được chữa lành.

— Gì vậy?

— Khách của bà, thưa bà Soderberg.

— Ồ, phải rồi. Đưa họ lên.

Liệu có quá cộc lốc? Có quá vội vã? Lẽ ra phải nói là, Thật tuyệt. Tốt lắm. Thêm giọng hồ hởi. Thay vì “Đưa họ lên”. Thậm chí còn chẳng nói được một tiếng “vui lòng”. Thật chẳng khác gì coi người đến như người làm thuê. Thợ ống nước, thợ trang trí, người lính. Bà nhấn nút để nghe ngóng. Cái hệ thống điện thoại nội bộ cũ kỹ, tò mò. Hơi nhiễu điện rồi có tiếng rì rầm và rồi có tiếng cười, cửa đóng lại.

— Thang máy ngay trước mặt, thưa các bà.

Ồ, ít ra cũng phải thế chứ. Ít ra anh ta cũng không chỉ cho họ thang máy dành cho người làm. Ít ra họ cũng được ở trong cái hộp gỗ gụ ấm cúng. Không, không phải cái hộp. Mà là thang máy.

Những tiếng lầm bầm nghe không rõ. Của tất cả bọn họ. Chắc họ đã cùng hẹn gặp nhau trước. Đã chuẩn bị từ trước. Bà chẳng nghĩ đến điều đó. Chẳng để nó thoảng qua tâm trí. Giá mà họ đã không làm vậy.

Họ nói chuyện về mình ư, cũng có thể. Cần một bác sĩ. Vệt tóc hoa râm trông già nua. Chồng là thẩm phán. Đi đôi giày thể thao trông giả tạo. Vẻ cười gượng gạo. Sống trên căn hộ thượng đỉnh nhưng lại gọi là “tầng thượng”. Quá căng thẳng. Cứ nghĩ bà ấy cũng là người cùng cảnh, hóa ra lại là kẻ hợm mình. Tưởng như sắp ngã gục mất.

Chào đón thế nào đây? Bắt tay? Hôn gió? Mỉm cười?

Vào cái lần đầu tiên, khi tạm biệt họ đã ôm nhau, tất cả họ, ở đảo Staten, đứng ngay chỗ ngưỡng cửa, trong tiếng còi xe taxi bíp bíp, mắt bà loang loáng nước mắt, những cánh tay quàng qua nhau, tất cả đều cảm thấy hạnh phúc, ở nhà của Marcia, khi Janet chỉ lên một quả bóng màu vàng bị vướng trên những ngọn cây: “Ồ, sớm gặp lại nhé!” Gloria đã siết chặt cánh tay bà. Má kề má. “Những cậu bé của chúng ta, chị có nghĩ rằng chúng quen nhau không, hả Claire? Chị có nghĩ chúng là bạn bè không?”