- XXXII- ĐỒNG CENTAVO[64]

ÍT NHẤT LÀ LÚC NÀO CŨNG CÓ CÁI NÀY: Một buổi sáng thứ Năm. Căn hộ ở tầng một của tôi. Trong một ngôi nhà làm bằng ván ép. Trên một con phố toàn những ngôi nhà làm bằng ván ép. Qua cửa sổ, một vệt bóng sẫm lướt nhanh qua bầu trời xanh. Tôi luôn ngạc nhiên khi thấy bất kỳ loại chim chóc nào ở khu Bronx này. Đang là mùa hè nên Eliana và Jacobo không phải đi học. Nhưng chúng cũng đã dậy rồi. Tôi có thể nghe thấy tiếng ti vi ầm ĩ. Cái ti vi cổ lỗ sĩ của chúng tôi lúc nào cũng chỉ phát mỗi một kênh và cái kênh duy nhất ấy đang phát chương trình duy nhất là Sesame Street. Tôi trở mình dưới chăn quay về phía Corrigan. Đây là lần đầu tiên anh ngủ lại qua đêm. Chúng tôi không hề dự tính trước: mọi việc cứ tự nhiên diễn ra thế thôi. Anh trăn trở trong giấc ngủ. Đôi môi khô rang. Tấm ga giường trắng cuộn theo cơ thể anh. Râu của người đàn ông giống như cái bản đồ thời tiết: rải rác những mảng sáng và tối, vệt xám đột ngột phủ khắp cằm, một mảng đen sâu hoắm bên dưới vành môi. Tôi sửng sốt thấy nó làm tối gương mặt anh đi như thế nào, cái bộ râu buôi sáng này, sao mà nó kịp mọc ra trong thời gian ngắn thế, thậm chí cả những đốm xam xám cũng đã xuất hiện ở vùng da mà đêm trước còn nhẵn thín.

Vấn đề của tình yêu là chúng ta sống trong những cơ thể không phải của chính mình.

Một ống tay áo sơ-mi vẫn lồng trên tay Corrigan, ống bên kia đã tuột ra hẳn. Trong cơn vội vã chúng tôi còn không cởi đồ cho tử tế được. Không sao, những lúc thế thì mọi chuyện đều có thể được tha thứ. Tôi nhấc cánh tay anh lên để cởi cúc áo. Những chiếc cúc bằng gỗ chui tuột ra khỏi khuyết vải. Tôi kéo tay áo ra dọc theo cánh tay anh. Phần da anh bên dưới cái cổ rám nâu rất trắng, như màu lát táo mới cắt. Tôi hôn vai anh. Sợi dây chuyền ngoan đạo để lại một vòng trắng trên cổ, nhưng không thấy vết mặt dây hình thánh giá vì nó luôn nằm bên trong áo, thế nên trông như thể anh đeo một sợi dây bằng da trắng có điểm kết thúc lửng lơ. Có một vài vết bầm tím trên da, do anh bị chứng rối loạn chức năng máu.

Anh mở mắt và chớp chớp một lúc, bật ra thứ âm thanh nửa như đau đớn nửa như sợ hãi. Anh duỗi chân ra khỏi tấm ga giường và nhìn quanh phòng.

— Ồ, - anh nói, - đã sáng rồi cơ à.

— Vâng.

— Sao quần của anh lại ở đằng kia?

— Anh uống nhiều quá.

— De veras?[65] - anh nói. - Rồi anh trở thành gì thế này, diễn viên nhào lộn à?

Trên gác có tiếng bước chân, hàng xóm đang lục tục thức dậy. Anh đợi những âm thanh đó tắt dần, cuối cùng là tiếng thụp khi họ nhét chân vào giày.

— Bọn trẻ đâu?

— Đang xem Sesame Street ngoài kia.

— Mình uống nhiều quá.

— Rõ là thế.

Anh không quen uống nhiều nữa rồi. Anh quờ tay trên tấm ga giường, chạm phải đường cong trên hông tôi thì rụt lại.

Trên gác lại có thêm nhiều tiếng động nữa, tiếng vòi sen chảy, tiếng vật gì đó khá nặng rơi đánh thịch, tiếng lộc cộc của đôi giày cao gót nữ trên sàn nhà. Căn hộ của tôi thu nhận hết đủ loại tiếng động đó, ngay cả những tiếng từ dưới tầng hầm dội lên. Với giá thuê một trăm mười đô la một tháng, tôi có cảm giác mình đang sống trong một cái radio.

— Lúc nào cũng ồn ào thế này à?

— Anh cứ đợi đến lúc lũ choai choai dậy mới biết.

Anh rên rỉ và nhìn lên trần nhà. Tôi tự hỏi không biết Corrigan nghĩ có cái gì ở trên đó, Chúa của anh chăng, nhưng trước hết chắc hẳn là những người hàng xóm của tôi.

— Bác sĩ, giúp anh với, - anh nói. - Nói anh nghe chuyện gì thật tuyệt diệu đi.

Anh biết rằng tôi luôn muốn trở thành bác sĩ, rằng tôi đã đi cả đoạn đường dài suốt từ Guatemala đến đây với ý định đó, rằng tôi không thể nào hoàn thành chương trình y khoa ở quê nhà, và anh cũng biết rằng ở đây tôi đã thất bại, tôi còn chưa bao giờ được đặt chân đến ngưỡng cửa trường đại học, rằng có lẽ ngay từ đầu tôi đã chẳng có cơ hội nào rồi, thế nhưng anh vẫn gọi tôi là “bác sĩ.”

— Này nhé, sáng nay em thức giấc và chẩn đoán ra một trường hợp bị bệnh hạnh phúc.

— Chưa bao giờ nghe thấy cái bệnh đó, - anh cười.

— Đó là một căn bệnh hiếm gặp. Em tìm ra chỉ ngay trước khi mấy người hàng xóm thức dậy.

— Bệnh đó có lây không?

— Anh chưa bị bao giờ à?

Anh hôn môi tôi, nhưng rồi lại quay đi. Anh mang gánh nặng của những mâu thuẫn phức tạp không thể chịu nổi, tội lỗi của anh, niềm vui của anh. Anh nằm nghiêng sang trái, chân gập lại, quay lưng về phía tôi - trông anh như đang muốn cuộn tròn lại để tự che chắn cho mình.

Lần đầu tiên tôi thấy Corrigan là khi tôi đang nhìn ra ngoài cửa sổ ở nhà dưỡng lão. Qua mấy tấm kính cửa sổ bẩn thỉu, tôi thấy anh ở đó, đang đón Sheila, Paolo, Albee và những người khác. Rõ ràng là anh mới đánh nhau. Trên mặt đầy những vết toạc da và bầm tím, và ngay từ cái nhìn đầu tiên trông anh đúng y kiểu người mà tôi nên tránh xa. Thế nhưng vẫn có điều gì đó ở anh như là sự trung thành - đó là từ tiếng Tây Ban Nha duy nhất mà tôi biết, fidelidad - anh có vẻ trung thành với bọn họ bởi vì dường như anh biết cuộc sống của họ là như thế nào. Anh bắc mấy tấm ván gỗ để đẩy mấy chiếc xe lăn lên thùng xe tải rồi chốt cửa lại. Anh đã dán đầy trên xe những tấm đề-can về hòa bình và công lý: tôi nghĩ có lẽ anh có khiếu hài hước đi kèm với tính bạo lực. Về sau tôi phát hiện ra những vết rách da và thâm tím đó là do bọn ma cô gây ra - anh nhận những đòn tàn tệ nhất mà không bao giờ đánh trả. Anh cũng rất trung thành với các cô gái bán hoa đó, và trung thành với Chúa của anh, nhưng ngay bản thân anh cũng biết lòng trung thành phải đứt gãy ở đâu đó.

Một lúc sau anh quay lại, lướt ngón tay trên môi tôi, và đột nhiên nói: “Xin lỗi.”

Đêm qua chúng tôi làm tình rất nhanh. Anh thiếp đi trước tôi. Phụ nữ thường nghĩ làm tình với một người đàn ông chưa bao giờ trải chuyện đó trong đời hẳn là phấn khích lắm, và đúng thế thật, mọi suy nghĩ, mọi chuyển động của tôi đều cuốn vào phút ấy, nhưng cùng lúc tôi thấy mình như đang làm tình với bao nhiêu năm tháng đã mất của cuộc đời ấy, và anh đã khóc, anh gục đầu trên vai tôi, anh không thể chịu được cái nhìn đăm đắm của tôi.

Một người đàn ông giữ được lời thề lâu đến vậy có quyền có bất cứ cái gì anh ta muốn.

Tôi nói với anh rằng tôi yêu anh, sẽ luôn yêu anh, rằng tôi cảm thấy mình như một đứa bé ném đồng centavo xuống đài phun nước rồi sau đó phải chạy đi kể lể với ai đấy về điều ước kì lạ nhất của nó, mặc dù nó biết rằng điều ước phải được giữ bí mật, và nếu nói ra nó sẽ có thể đánh mất điều ước đó. Anh đáp rằng tôi không phải lo lắng, rằng đồng xu đó sẽ quay trở lại từ đài phun nước, lần nào cũng thế cả thôi.

Anh muốn thử lại việc làm tình. Mỗi lần lại có thêm một sự ngạc nhiên và hoài nghi, như thể anh không tin bản thân mình, không tin vào cái điều đang diễn ra.

Nhưng giờ đến khoảnh khắc vừa anh thức dậy - vào cái ngày mà tôi sẽ không ngừng hồi tưởng sau này - khi anh quay lại phía tôi, hơi thở vẫn còn thoảng mùi rượu.

— Thế là, - anh nói, - em cởi cả áo của anh ra nhỉ.

— Mánh là ở đấy mà.

— Một trò rất hay.

— Bàn tay tôi lướt dọc tấm trải giường tìm đến anh.

— Chúng ta phải che cái lỗ nhòm lại.

— Cái gì?

— Lỗ nhòm, lỗ ngắm, lỗ quan sát, hay gì gì.

Tất cả cánh cửa trong căn hộ của tôi, cái nào cũng có lỗ nhòm. Có vẻ như chủ nhà khi xưa mua được mấy cánh cửa với giá hời nên lắp chúng khắp nơi. Thế là có thể nhòm từ phòng này sang phòng kia, mắt thủy tinh cong lắp trong lỗ nhòm làm cho các căn phòng hoặc hẹp đi hoặc rộng hơn, tùy theo người ghé mắt đang đứng ở bên nào. Nếu nhìn vào trong bếp, trông mọi vật sẽ nhỏ xíu. Nếu đứng đó nhìn ra ngoài, thế giới sẽ giãn phồng ra. Cái lỗ nhòm ở phòng ngủ hướng vào bên trong, nên Jacobo và Eliana có thể nhìn lén tôi khi tôi đang ngủ. Chúng gọi đó là cánh cửa giả trang. Có vẻ hình ảnh méo mó qua mắt thủy tinh khiến chúng thấy tôi đang nằm ngủ trên một chiếc giường vĩ đại nhất thế giới. Tôi được vùi đầu vào cái gối vĩ đại nhất thế giới. Những bức tường vòng cong ôm lấy tôi. Ngày đầu tiên chúng tôi chuyển tới đây, tôi nằm thò chân ra khỏi tấm chăn. Mẹ ơi, chân mẹ còn to hơn cả cái đầu! M’ijo[66] nói thế giới trong phòng ngủ của tôi như giãn nở ra. Còn M’ija2 nói phòng hẳn được làm bằng kẹo cao su.

Corrigan trườn ra khỏi giường. Tấm lưng trần gầy gò, cặp chân dài. Anh bước đến tủ quần áo. Anh treo cái sơ mi đen lên trên mắc áo rồi móc vào khe bản lề giữa cánh cửa và khung cửa. Cái áo sơ-mi đung đưa che mất lỗ nhòm. Bên ngoài có tiếng ti vi.

— Chúng ta cũng nên khóa cửa lại thì hơn, - tôi nói.

— Estás segura?[67]

Anh phát âm cái cụm từ tiếng Tây Ban Nha ngắn gọn này nghe như đang ngậm đá trong miệng, nghe kinh khủng đến mức tôi phá lên cười.

— Bọn trẻ sẽ không lo lắng chứ?

— Không, nếu chúng ta cũng thế.

Anh quay lại giường, trần truồng, bối rối, ngượng nghịu che lấy thân. Anh luồn vào chăn, khuỷu tay thúc vào vai tôi. Anh hát. Dù sai hết cả nhạc. “Bạn làm ơn giúp tôi với nhé, đi làm sao mới tới phố Mè?[68]”

Tôi biết rằng mình sẽ nhớ lại được cái ngày này bất cứ lúc nào tôi muốn. Tôi sẽ gìn giữ nó sống mãi trong tôi. Nâng niu nó. Đó là khoảnh khắc tĩnh tại khi chỉ có hiện tại cuốn mình trong chính nó, không vướng gì khác. Dòng chảy không ở nơi mà nó khởi nguồn hay kết thúc, mà ở ngay chính điểm giữa, được neo chặt lại bằng những gì đã xảy ra và những gì sắp đến. Ta có thể nhắm mắt lại và thấy tuyết rơi lất phất trên bầu trời New York, vài giây sau lại đang phơi nắng trên một phiến đá ở Zacapa, lát nữa lại đang băng qua khu Bronx, ta muốn thế nào cũng được. Không lời nào diễn tả được cái cảm giác này. Từ ngữ chống lại nó. Ngôn từ sẽ đặt nó vào trong một mẫu hình mà nó không mang. Sẽ nhốt nó lại trong thời gian. Sẽ làm đông cứng cái lẽ ra không thể dừng lại. Hãy thử mô tả hương vị của một trái đào xem. Cứ thử mà xem. Cảm nhận vị ngọt dâng lên hối hả: chúng tôi lại làm tình.

Thậm chí tôi còn không nghe thấy tiếng gõ cửa, nhưng Corrigan dừng lại, cười tươi và hôn tôi, một vầng mồ hôi ướt đẫm trên trán anh.

— Chắc là Elmo đó.

— Em lại nghĩ là Oscar Càu Nhàu[69].

Tôi bước ra khỏi giường và kéo cái áo sơ-mi ra khỏi mắc để nhìn qua lỗ nhòm. Tôi thấy ngay đỉnh đầu mấy đứa nhỏ, mắt chúng trông bé tí hin và ngơ ngác. Tôi mặc áo của Corrigan vào và mở cửa. Cúi xuống ngang tầm mắt chúng. Jacobo đang ôm một cái chăn cũ trong tay. Eliana cầm cái cốc nhựa trống không. Chúng kêu đói, đầu tiên là bằng tiếng Anh, sau thì nói tiếng Tây Ban Nha.

Chờ một phút, tôi bảo bọn trẻ. Tôi đúng là một bà mẹ tồi tệ. Tôi không nên làm thế này. Tôi đóng cửa lại, nhưng lại mở ngay ra, quáng quàng chạy vào bếp, đổ đầy hai bát ngũ cốc, thêm hai cốc nước.

— Im lặng nào, mấy cưng. Hứa với mẹ đi.

Tôi quay về phòng ngủ, nhòm lũ trẻ qua cái lỗ, chúng đang ngồi xem ti vi, bột ngũ cốc văng đầy trên thảm. Tôi bước mấy bước băng ngang phòng và nhảy bổ lên giường. Tôi ném tấm ga xuống đất, và đổ sập xuống bên cạnh Corrigan, kéo anh lại gần. Anh đang cười, cơ thể thả lỏng thư thái.

Chúng tôi lại lao vào nhau. Chúng tôi lại làm tình. Sau đó anh tắm vòi sen trong phòng tắm của tôi.

— Hãy nói với em điều gì thật tuyệt diệu đi, Corrigan.

— Như là gì nào?

— Thôi nào, đến lượt anh chứ.

— Chà, anh mới học chơi piano.

— Có cái piano nào đâu.

— Chính xác. Anh chỉ ngồi xuống và ngay lập tức biết chơi tất cả các nốt nhạc.

— Ha!

Đúng thế. Chính là cảm giác này. Tôi đi vào phòng tắm cùng anh, kéo tấm rèm ra, hôn đôi môi ướt đẫm của anh, mặc áo choàng vào rồi đi ra với lũ trẻ. Hai bàn chân trần của tôi bước trên sàn nhà lót tấm nhựa đã cong mép. Những móng chân được sơn sửa. Tôi mơ hồ cảm nhận được mọi thớ sợi trong tôi vẫn đang làm tình với Corrigan. Mọi thứ đều mới mẻ, đầu ngón tay tôi giờ đây nhạy cảm với mọi cái tôi chạm đến, như đâu cũng là mặt lò nóng.

Anh ra khỏi phòng tắm, mái tóc ướt nhèm đến nỗi lúc đầu tôi nghĩ mảng tóc muối tiêu hai bên thái dương anh đã biến mất. Anh mặc lại chiếc quần thẫm màu và chiếc sơ-mi đen vì ở đây anh chẳng có bộ nào khác mà thay. Anh vừa cạo râu xong. Tôi muốn mắng anh một trận vì dám dùng dao cạo của tôi. Da anh giờ sáng hẳn lên nhưng thô ráp.

Một tuần sau - sau vụ tai nạn - tôi về nhà và nhặt nhạnh đám râu tóc của anh còn dính trên thành bồn rửa, sắp xếp chúng thành các hình thù khác nhau, một cách ám ảnh, hết lần này đến lần khác. Tôi sẽ đếm và xếp chúng thành bức chân dung của anh ngay trên chiếc bồn rửa đó.

Tôi từng thấy hình chụp X quang ở bệnh viện. Bóng tim sưng lên do cú chấn thương mạnh ở ngực. Các cơ tim bị ép chặt bởi máu và chất dịch trong cơ thể. Những tĩnh mạch cảnh phồng to. Tim anh đập thoi thóp. Bác sĩ cắm một cây kim vào ngực anh. Tôi biết thao tác này vì tôi đã từng có thời làm y tá: Dẫn lưu màng ngoài tim. Máu và chất lỏng được hút ra, nhưng tim Corrigan vẫn tiếp tục sưng to lên. Anh trai anh liên tục cầu nguyện. Họ chụp X quang lần nữa. Các tĩnh mạch cảnh vẫn phồng to như trước, ép anh ngạt thở. Cơ thể anh đã lạnh cóng.

Vậy mà, lúc này đây, bọn trẻ chỉ ngước lên và nói: “Chào chú Corrie,” như thể đó là điều tự nhiên nhất trên đời. Phía sau chúng chiếc ti vi vẫn phát bản nhạc. Đếm đến bảy. Hát cùng tôi nào. Khi cái bánh được mở ra, lũ chim bắt đầu ca hát[70].

— Niños, apaguen la tele.[71]

— Lát nữa đi mẹ.

Corrigan ngồi bên chiếc bàn gỗ nhỏ phía sau chiếc ti vi. Anh quay lưng lại phía tôi. Trái tim tôi luôn hụt nhịp mỗi lần anh ngồi gần bức chân dung người chồng đã chết của tôi. Anh chưa bao giờ bảo tôi phải cất bức ảnh đi. Anh sẽ không bao giờ làm thế. Anh biết lí do nó ở đấy. Cho dù chồng tôi là một kẻ cục súc, chết trong chiến tranh ở vùng núi gần Quezaltenango, thì có khác gì, tất cả trẻ con đều cần có bố. Hơn nữa, đó chỉ là một bức ảnh. Nó cũng chẳng được ưu ái hơn. Nó không đe dọa Corrigan. Anh biết câu chuyện đời tôi. Nó cũng được gói gộp trong khoảnh khắc này.

Và đột nhiên tôi nghĩ, khi tôi nhìn anh qua cái bàn nhỏ, rằng đây chính là những ngày tháng sau này của chúng tôi. Đây là tương lai mà chúng tôi mường tượng. Cái chuyển động và cái tĩnh tại. Sự tự tin và nỗi hoài nghi. Corrigan liếc tôi, mỉm cười. Anh cầm lên một trong những cuốn sách ngành y của tôi. Anh mở ngẫu nhiên đến một trang và nhìn lướt qua, nhưng tôi biết anh đang không đọc. Những hình cơ thể người, rồi xương, rồi sụn.

Anh lướt qua các trang giấy như thể chỉ đang tìm thêm khoảng trống mà thôi.

— Thật sự, - anh nói, - ý đó không tồi đâu.

— Gì cơ?

— Mua một cái piano và học chơi đàn.

— Phải, nhưng mà để nó ở đâu?

— Trên nóc cái ti vi. Phải không Jacobo? Này, Bo, vụ này sẽ hay ho đấy nhỉ?

— Hông, - Jacobo dứt khoát.

Corrigan nhoài người qua chiếc sô pha và cốc mái đầu đen sẫm của con trai tôi.

— Hay là ta mua một cây đàn piano có ti vi gắn bên trong?

— Hông.

— Thế thì một cái piano và ti vi và máy làm sôcôla ba trong một nhé.

— Hông.

— Ti vi đúng là thứ ma túy tuyệt hảo. - Corrigan cười.

Chú thích:

[63] Cặp đôi diễn viên tấu hài nổi tiếng của Mỹ thập niên 40-50 với câu giáo đầu nổi tiếng: Ai lên đầu tiên đây?

[64] Đồng tiền Tây Ban Nha.

[65] Tiếng Tây Ban Nha: Thật thế à?

[66] Tiếng Tây Ban Nha: Con trai 2 Tiếng Tây Ban Nha: Con gái

[67] Tiếng Tây Ban Nha: Em chắc chứ?

[68] Phỏng dịch một câu hát trong chương trình Sesame Street.

[69] Các nhân vật rối trong chương trình Sesame Street.

[70] Câu hát trong chương trình Sesame Street.

[71] Tiếng Tây Ban Nha: Các con, tắt ti vi đi.