- XXXIV -

BÀ TÔI LÀ NÔ LỆ. Mẹ của bà cũng vậy. Cụ ông tôi chung phận nhưng cuối cùng cũng tự chuộc được mình ra khỏi đáy Misouri. Cụ mang theo một cái roi da để nhắc nhở bản thân khỏi quên. Tôi biết một đôi điều về những thứ mà người ta muốn mua và cách người ta tự cho là mình có thể mua được nó. Tôi biết những vết lằn trên mắt cá chân cánh đàn bà. Tôi biết những vết sẹo do quỳ gối làm lụng ngoài đồng. Tôi được nghe chuyện về tiếng búa trong phiên đấu giá quyết định số phận những đứa trẻ. Tôi từng đọc sách viết về những con tàu ọp ẹp oằn trĩu nô lệ. Tôi được nghe về xiềng xích còng tay. Tôi được kể cho nghe chuyện xảy ra vào đêm đầu tiên một cô gái trở thành thiếu nữ. Tôi được nghe rằng ông bà chủ muốn ga trải giường phải thật căng đến độ thả đồng xu nảy được. Tôi từng lắng nghe cánh đàn ông miền Nam diện áo sơ-mi trắng và cà vạt bảnh bao nói chuyện. Tôi từng chứng kiến những nắm đấm vung lên trời. Tôi hòa vào điệu hát. Tôi từng đáp những chuyến buýt chật cứng tới nỗi khách phải nhấc bổng con cái lên mà chúng vẫn bị ép gí mặt vào cửa sổ. Tôi cũng biết mùi khí cay CS và nó không ngọt ngào như một vài người vẫn nói.

Bắt đầu quên nghĩa là đã mất.

Claire hoảng hốt ngay khi thốt ra câu đó. Dường như cả khuôn mặt chị ấy bị xoáy cuốn hết vào trong đáy mắt. Chị rũ kiệt bởi chính câu buột miệng của mình. Đầu mi chị ấy rung lên trong một giây. Chị ấy rầu rĩ mở cửa, buông tay, nhìn chằm chằm vào đó như thể muốn nói chị ấy đã biến mất khỏi cơ thể mình và tất cả những gì chị ấy để lại là bàn tay lạ lẫm đang giơ ra giữa không khí.

Tôi bước vội vào thang máy.

Cậu bé trực thang máy nói: Chúc một buổi chiều tốt lành, bà Soderberg.

Tôi nhìn thấy ánh mắt chị ấy khi cánh cửa kéo qua: một sự cam chịu dịu dàng.

Cánh cửa đóng lại. Marcia thở phào nhẹ nhõm. Jacqueline bật cười rúc rích. Janet suỵt một tiếng ra hiệu im lặng và nhìn chằm chằm vào cổ cậu bé trực thang máy ngay trước mặt, nhưng tôi dám chắc cô ấy đang cố kìm lại một nụ cười ngoác đến mang tai. Tôi tự nhủ sẽ không tham gia vào trò chơi của họ. Họ đang nóng ruột muốn ra ngoài để thì thào về câu nói đó. Gloria, tôi rất vui lòng trả tiền công cho em. Chắc chắn họ đã nghe thấy, và sẽ mổ xẻ nó ở một tiệm café hoặc trong bữa ăn trưa chung nào đó, nhưng tôi không thể chịu đựng thêm một lời bàn tán, một cánh cửa đóng lại hay tiếng cốc chén lách tách nào nữa. Tôi sẽ bỏ mặc họ và đi dạo, lên khu phố trên, gột sạch đầu óc, sải bước mạnh hơn để mà bóp nát cái câu nói đó trong tâm trí.

Xuống tầng dưới, ánh nắng chiếu chói lóa lên những viên gạch lát. Người gác cổng ngăn chúng tôi lại nói: “Xin lỗi, thưa các bà, bà Soderberg gọi xuống mời các bà nán lại thêm một lát.”

Marcia thở dài đánh sượt, Jacqueline nói có lẽ Claire sẽ mang xuống vài cái bánh vòng thừa, làm như đó là việc khôi hài nhất trên đời vậy, tôi thì thấy hai má nóng ran lên.

— Tôi phải đi trước, - tôi nói.

— Oa, có người nóng gáy rồi đây, - Marcia nói. Cô ấy lướt tới đặt tay lên trán tôi.

— Tôi đã có hẹn tập với đội hợp xướng.

— Chúa ơi, - cô ấy híp mắt lại.

Tôi trừng mắt nhìn cô ấy rồi bước ra khỏi cửa, lên đại lộ, ánh mắt họ thiêu đốt sau lưng tôi.

Gloria, họ gọi. Glor-ia.

Quanh tôi, mọi người đang bước những bước chân chắc nịch và sáng chói trên phố. Những doanh nhân, bác sĩ và quý cô diện dàng trên đường đi ăn trưa. Những chiếc taxi trống khách cũng đột ngột tắt đèn khi lướt qua phụ nữ da đen, chúng không muốn đón tôi, kể cả khi tôi đang mặc bộ đồ đẹp nhất, giữa buổi chiều rực rỡ, trong cái nóng mùa hè oi ả. Có lẽ tôi sẽ dẫn chúng đi sai đường, ra khỏi thành phố là nơi có tiền bạc và những bức tranh để tới Bronx là nơi không tiền cũng chẳng tranh. Ai cũng biết tài xế taxi ghét phụ nữ da đen - họ thường không cho tiền boa, có khá lắm cũng chỉ được năm mười xu, đó là định kiến không thể thay đổi được, phong trào đi xe buýt chống phân biệt chủng tộc cũng chẳng ích gì. Nên tôi chỉ còn biết đi bộ. Đây là đôi giày tốt nhất của tôi, giày da để-đi-xem-opera, lúc đầu khá dễ chịu, không quá tệ, và tôi nghĩ đi bộ sẽ cởi bỏ được nỗi cô đơn.

“Gloria”, tôi lại nghe thấy tiếng gọi, như thể cái tên đang trôi khỏi người tôi.

Tôi không ngoảnh lại. Tôi chắc Claire sẽ chạy theo tôi, tôi cứ băn khoăn liệu mình có hành động đúng không, bỏ lại chị ấy với những chi tiết radio giăng khắp phòng con trai, những sách, những bút, rồi ảnh cầu thủ bóng chày, quả cầu tuyết, cái gọt bút chì, tất cả được sắp gọn gàng trên giá. Khuôn mặt chị ấy trở lại trong tôi, nỗi buồn lướt qua mắt.

Đi, không đi.

Tôi chỉ mong được về nhà cuộn mình lại, vùi mình trong phòng, tránh xa những biển hiệu giao thông. Tôi không muốn tủi thẹn, giận dữ, hay thậm chí là ghen tị - tôi chỉ muốn được về nhà, khóa cửa lại, bật đài, để tiếng nhạc opera quấn quanh người, được ngồi trên chiếc ghế sofa đã gãy lưng tựa, nhấn chìm mọi thứ cho tới khi tất cả trở thành vô hình.

Đi, không đi.

Nhưng rồi tôi lại nghĩ mình không nên hành động thế, có lẽ tôi đã hiểu lầm, có lẽ chị ấy chỉ đơn thuần là một phụ nữ da trắng cô đơn sống ở đại lộ Park, mất đi đứa con trai của chị ấy như tôi mất đi ba đứa con trai của tôi. Chị đối xử ân cần với tôi, chẳng đòi hỏi gì cả, đưa tôi vào nhà chị ấy, hôn lên má tôi, chăm lo cho tôi từ cốc trà, chị ấy chỉ sai lầm ở chỗ đã lỡ miệng, còn tôi thì để một câu nói cỏn con hủy hoại mọi thứ. Tôi đã thấy mến chị ấy khi chị lăng xăng quanh chúng tôi, chị ấy chẳng có ý làm tổn thương ai, có lẽ chỉ là chị ấy quá căng thẳng. Con người ta lúc thế này lúc thế khác, luôn thay đổi - ngay cả vào một ngày đẹp trời cũng không ai hoàn hảo cả.

Tôi hình dung ra chị ấy ở trên đó, nhìn chằm chằm vào thang máy, quan sát những con số đi xuống, bồn chồn cắn móng tay, nhìn tất cả đi xuống. Tự trách mình làm quá. Rồi chạy về chỗ bộ đàm và van xin chúng tôi ở lại thêm một phút nữa thôi.

Qua khoảng mười dãy nhà tôi bỗng thấy đau thắt ở bụng, một cơn đau xóc hông. Tôi tựa vào cửa một phòng khám trên phố 85, đứng dưới mái hiên thở ra nặng nhọc, cân nhắc lại mọi chuyện, nhưng rồi tôi nghĩ, Không, tôi sẽ không quay lại, không phải bây giờ, tôi phải đi bộ, đó là việc của tôi và không ai cản được.

Đôi khi người ta có những lúc khăng khăng như vậy đó. Tôi sẽ đi thẳng về nhà dù có mất một tuần lễ, tôi tự nhủ, dù có phải lê từng phân trên đường cũng cam, nhất định phải thế, dù thế nào cũng phải trở lại Bronx.

Marcia, Janet, Jacqueline không còn gọi với theo tôi nữa. Một phần tôi thấy khoan khoái vì họ đã để tôi đi, vì tôi đã không nhượng bộ họ, không ngoái đầu lại. Tôi không biết mình sẽ phản ứng bột phát ra sao nếu họ lái xe theo tôi. Nhưng một phần khác trong tôi lại nghĩ Claire ít ra cũng nên đuổi theo tôi mới phải, tôi đáng được thế chứ, tôi muốn chị ấy chạy tới vỗ vai tôi và nài nỉ thêm lần nữa để tôi biết chuyện đó thực sự quan trọng, như các con trai tôi cũng quan trọng. Tôi cũng không muốn đó là đoạn kết cho những gì còn lại của các con tôi.

Tôi nhìn lên đại lộ Park rộng, xám xịt và buồn tẻ, phía trước là một con dốc, chỗ kê bước cho cột đèn giao thông. Tôi thít chặt lại khóa giày và bước sang đường.