- XXXVI -

TÔI ĐI NGƯỢC ĐẠI LỘ PARK rồi rẽ vào phố 116, bắt đầu cân nhắc xem chính xác là mình sẽ qua sông bằng cách nào. Đương nhiên là có cầu, nhưng hai chân tôi đã bắt đầu phồng rộp và đôi giày thì vẫn đang khía vào gót chân. Đôi giày rộng hơn nửa cỡ. Tôi cố ý mua như vậy để đi nghe opera vào các Chủ Nhật, bởi tôi thích ngả người ra sau rồi nhẹ nhàng hất giày ra, để hơi mát quấn lấy tôi. Nhưng giờ chúng đang nhấp nhô theo mỗi bước chân và khứa một rãnh nhỏ lên gót. Tôi cố điều chỉnh bước đi, nhưng những mảng da đã bắt đầu bong ra. Mỗi bước chân lại cắt sâu thêm một chút. Tôi có một xu để đi xe buýt và một hào để đi tàu điện nhưng tôi đã quả quyết sẽ đi bộ, sẽ về nhà dựa vào hơi sức mình. Nên, tôi tiếp tục đi về hướng bắc.

Có cảm giác như những đường phố ở khu Harlem đều bị vây hãm - những hàng rào, những bờ dốc, những dây thép gai, những chiếc đài trong khung cửa, lũ trẻ chơi trên vỉa hè. Trên những ô cửa sổ cao tít phụ nữ chống cằm ngó ra như đang ngoái nhìn lại một thập niên tốt đẹp hơn. Bên dưới, những gã ăn mày râu ria lởm chởm ngồi trên xe lăn xô đẩy nhau chạy tới những chiếc xe hơi dừng lại ở cột đèn giao thông: họ chạy đua một cách nghiêm túc, và kẻ thắng cuộc nhào xuống nhặt một hào dưới đất lên.

Tôi thoáng thấy bên trong những căn phòng: một cái bình tráng men trắng bên khung cửa sổ, một bàn gỗ tròn với tờ báo giở ra, một tấm mành mành xếp li phủ trên cái ghế xanh. Không biết những căn phòng đó đang chìm ngập trong những âm thanh nào nhỉ? Trước giờ tôi chưa từng nảy ra ý nghĩ này nhưng mọi thứ ở New York đều dựa trên thứ khác, không có gì hoàn toàn độc lập, tất cả đều lạ thường như nhau, và được gắn kết với nhau.

Mỗi bước đi đều như có lưỡi dao nhỏ chích vào tôi buốt nhói, nhưng tôi chịu được - có những thứ còn tệ hơn cặp gót chân toạc da chứ. Một giai điệu pop du dương lướt qua tâm trí tôi, là Nancy Sinatra hát về đôi bốt để đi bộ của cô ấy. Tôi nghĩ miệng mà ngân nga hát thì chân sẽ đỡ đau. Rồi đây đôi bốt này sẽ khám phá hết con người anh[76]. Từ góc phố này qua góc phố khác. Thêm một khe nứt trên vỉa hè. Đó là cách tất cả chúng ta bước tới: chỉ cần làm choán đầy tâm trí càng nhiều càng tốt. Tôi bắt đầu hát to hơn, chẳng buồn để ý có ai nghe hay nhìn mình không. Mỗi góc phố một phím đàn. Như một cô bé con, tôi đi bộ qua những cánh đồng về nhà, đôi tất biến mất bên trong giày.

Mặt trời vẫn ở trên cao. Tôi bước chậm, hẳn đã hai tiếng hoặc hơn rồi.

Nước chảy xuống một miệng cống: phía trước vài đứa trẻ đã mở vòi chữa cháy và đang nhảy nhót trong tia nước với độc bộ đồ lót. Những cơ thể đen bóng tuyệt đẹp. Mấy đứa lớn đứng thơ thẩn ngoài bậc thềm, nhìn lũ em trong bộ đồ lót ướt sũng, có lẽ đang ước chúng được bé lại một lần nữa.

Tôi băng sang bên phía đường còn nắng.

Suốt những năm tháng ở New York tôi đã bị bóp cổ từ sau lưng để cướp tiền bảy lần. Không thể tránh được chuyện đó. Ta có thể cảm thấy chuyện đó ập đến, dù từ phía sau. Một thứ âm thanh loạt xoạt gợn trong không khí. Tim ta đập loạn xạ. Một mưu đồ. Đang đợi ta, từ xa, trong một thùng rác bên đường. Dưới một cái mũ hay áo khoác vải bông. Mắt liếc ra xa. Đảo lại ra sau. Trong một giây lạc lõng, khi chuyện xảy đến, ta thậm chí không còn ở trên thế giới này nữa. ta ở trong cái ví xách tay đang rời xa. Chính là cảm giác đó. Và tôi lại lê đời xuôi phố, trong đôi giày tả tơi. Lần này là cô gái trẻ người Puerto Rico bước ra từ một tiền sảnh nào đó trên phố 127. Một mình. Vẻ vênh váo. Bóng thang thoát hiểm của tòa nhà cao tầng gần đó đan chéo trên người cô ta. Cô ta gí con dao ngay dưới cằm tôi. Mắt cô ta long lên vì ma túy. Tôi đã thấy ánh mắt ấy trước đây rồi: nếu cô ta không thái tôi ra thành từng miếng mỏng thì cũng sẽ làm vậy với chính mình. Mí mắt cô ta được tô nhũ bạc nhấp nhánh.

— Cuộc đời này đã tệ lắm rồi mà, - tôi nói với cô ta bằng cái chất giọng nhà thờ của mình, nhưng cô ta vẫn ép lưỡi dao vào cổ tôi.

— Đưa cái túi mụ đây.

— Làm cho đời tệ hơn là có tội đấy.

Cô ta lấy lưỡi dao móc lấy cái ví xách tay.

— Moi túi ra, - cô ta quát.

— Cô đâu phải sa chân tới mức này.

— Im mẹ mày đi, - cô ta nói, nhấc cao cái túi khoác trên khuỷu tay. Như thể cô ta đã biết dựa vào trọng lượng thì cái túi là chẳng có gì bên trong ngoại trừ chiếc khăn tay và vài bức ảnh. Thế là cô ta lập tức nghiêng người về phía trước và lách dao vào túi váy tôi. Lưỡi dao lướt trên hông tôi. Ví của tôi, tờ đăng ký, rồi còn hai tấm hình các con trai của tôi được cất trong ví. Cô ta lại lách dao sang túi kia.

— Mụ già bị thịt, - cô ta rủa khi rẽ vào góc phố.

Đường phố rung chuyển quanh tôi. Là lỗi của tôi chứ không phải của ai khác. Tiếng sủa của một con chó vẳng qua. Tôi nghĩ mình chẳng còn gì để mất nữa, đúng ra tôi phải bám theo cô ta, giật lấy cái xách tay rỗng không từ tay cô ta, cứu lấy cái tôi ngày trước chứ. Tôi bận tâm nhất là những tấm hình. Tôi đi tới góc phố. Cô ta đã đi được một đoạn xa. Những tấm hình nằm rải rác trên vỉa hè. Tôi cúi xuống nhặt thứ còn lại của các con. Tôi bắt gặp ánh mắt của một phụ nữ, già hơn tôi, nhìn lén qua cửa sổ. Bà ta bị đóng khung giữa cánh cửa gỗ mục nát. Tượng thánh bằng thạch cao và hoa giả được sắp thẳng hàng ở ngưỡng cửa. Vào khoảnh khắc ấy tôi sẵn lòng đánh đổi cuộc đời mình lấy cuộc đời bà ta, nhưng bà đã đóng cửa lại và quay đi. Tôi dựng cái xách tay trắng trống không cạnh bậc thềm rồi đi tiếp. Cô ta muốn thì cứ việc lấy. Lấy hết đi cũng được, trừ những tấm hình thôi.

Tôi giơ tay ra và một chiếc taxi dù dừng lại ngay tức khắc. Tôi thả mình vào ghế sau. Tài xế chỉnh lại gương chiếu hậu.

— Sao đây? - anh ta nói, gõ gõ lên vô lăng.

Thử đong đếm những quãng tháng ngày nào đó trên đĩa cân.

— Này bà ơi, - anh ta hét to. - Bà đi đâu đấy?

Thử đong đếm mà xem.

— Góc phố 76 và đại lộ Park, - tôi đáp.

Tôi cũng không biết nữa. Có những điều chúng ta chẳng thể giải thích được. Tôi hoàn toàn có thể trở về nhà: số tiền giấu dưới đệm của tôi đủ để trả hơn mười lượt đi xe. Mà Bronx thì gần hơn nhà Claire, tôi biết chứ. Nhưng chúng tôi đã đan vào dòng xe cộ. Tôi không đòi gã lái xe quay đầu lại. Nỗi sợ hãi trong tôi trào dâng khi cảnh đường phố đập vào mắt.

Người gác cổng báo cho chị ấy biết. Chị ấy chạy xuống cầu thang và lao ra ngoài trả tiền xe cho tôi. Chị ấy liếc xuống chân tôi - một vệt máu nổi tăm quanh gót, túi váy rách toạc - và một cái gì đó biến chuyển trong chị ấy, khuôn mặt chị ấy trở nên dịu dàng. Chị ấy kêu tên tôi rồi trách mắng tôi. Chị ấy vòng tay ôm tôi dìu vào thang máy. Rồi đi dọc theo lối hành lang về phía phòng ngủ của chị ấy. Rèm được kéo kín. Mùi thuốc lá nồng nặc phả ra từ người chị ấy, lẫn với mùi nước hoa mới xịt. “Đây rồi,” chị ấy nói như thể đây là bến đậu duy nhất đời này. Tôi ngồi xuống tấm khăn trải giường phẳng phiu sạch sẽ trong khi chị ấy đi chuẩn bị nước tắm cho tôi. Tiếng nước bắn tung tóe. Em gái tội nghiệp ơi, tiếng chị ấy vọng ra. Không khí đượm hương thơm của muối tắm.

Tôi thấy mình trong gương. Khuôn mặt phờ phạc và héo hon. Chị ấy nói điều gì đó nhưng bị át bởi tiếng nước. Phía bên kia giường có vết lõm. Vậy là chị ấy đã nằm, có lẽ khóc. Tôi muốn được thả mình vào cái vết lõm ấy, làm cho nó rộng ra gấp ba lần. Cánh cửa từ từ mở. Claire đứng đó mỉm cười. “Sẽ dễ chịu ngay thôi,” chị ấy nói. Chị ấy bước tới cạnh giường, tóm lấy khuỷu tay tôi kéo vào phòng tắm, đặt tôi ngồi xuống cái ghế gỗ cạnh bồn. Chị ấy nghiêng người nhúng ngón tay xuống kiểm tra độ ấm của nước. Tôi cởi đôi tất dài ra. Vài mảng da bong khỏi chân. Tôi ngồi ở mép bồn tắm, chân khẽ đu đưa. Nước vỗ vào làm máu từ bàn chân rỉ ra. Một thứ hoàng hôn lụi tàn, màu đỏ rực loang ra trong nước.

Claire trải một cái khăn tắm màu trắng xuống nền nhà, ngay dưới chân tôi. Chị ấy đưa cho tôi vài miếng băng, phần giấy đằng sau đã bóc sẵn. Tôi không thể kiềm nổi ý nghĩ chị ấy không chừng sẽ lấy tóc mình lau khô chân cho tôi.[77]

— Tôi ổn, chị Claire ạ, - tôi nói với chị ấy.

— Chúng đã lấy đi những gì?

— Chỉ mỗi cái ví xách tay thôi.

Tôi rùng mình sợ hãi: có khi chị ấy nghĩ là tôi muốn có số tiền mà khi nãy chị ấy đã đề nghị để tôi ở lại, tưởng tôi quay về nhận tiền thưởng, cái ví nô lệ đó.

— Trong túi không có tiền đâu.

— Dù sao cũng phải báo cảnh sát.

— Cảnh sát?

— Sao lại không?

— Claire...

Chị ấy ngây ra nhìn tôi rồi chợt hiểu. Mọi người cứ nghĩ họ biết bí mật ẩn dưới lớp da người khác. Họ đâu có biết. Không ai biết được ngoại trừ chính người đó.

Tôi cúi xuống dán những miếng băng lên gót chân. Chúng không che được hết vết khứa. Tôi như đã cảm thấy cái đau rát khi bóc chúng ra sau này.

— Chị biết điều tệ nhất là gì không? - tôi nói.

— Là gì?

— Cô ta gọi là tôi là bị thịt.

— Ôi, Gloria. Tôi rất lấy làm tiếc.

— Đó là lỗi của chị đấy, - chị Claire ạ.

— Gì cơ?

— Đó là lỗi của chị.

— Ồ, - chị ấy nói, giọng run run.

— Em đã bảo chị là em không nên ăn thêm những cái bánh rán đó mà.

— Ôi trời!

Chị ấy ngửa đầu ra sau đến nỗi cổ căng cả ra, rồi với lấy tay tôi.

— Gloria, - chị ấy cười. - Lần sau thì chỉ có bánh mì với nước thôi nhé.

— Thêm ít bánh ngọt cũng hay.

Tôi cúi xuống lau những ngón chân. Chị ấy xoa vai tôi, rồi bỗng bật dậy: - Để chị tìm đôi dép lê.

Chị ấy lục lọi trong nhà kho tìm đôi dép nỉ và một cái áo choàng hẳn là của anh chồng vì đồ của chị ấy chắc chắn là tôi mặc chật. Tôi lắc đầu treo áo lên cái móc ở cửa. “Không có ý gì đâu,” tôi nói thêm. Tôi vẫn mặc tạm cái váy rách của mình được. Chị ấy đưa tôi ra phòng khách. Chỗ đĩa tách từ ban sáng vẫn nguyên. Một chai rượu gin ngự ngay giữa bàn, cạn quá nửa. Đá đang tan chảy trong bát. Claire dùng những lát chanh vàng mà chúng tôi đã cắt uống kèm rượu thay cho chanh xanh. Chị ấy cầm chai rượu lên và nhún vai. Rồi lấy thêm cái cốc khác, không hỏi. “Xin lỗi vì dùng tay,” chị ấy nói khi thả đá vào cốc.

Đã nhiều năm rồi tôi không uống rượu. Nó trôi qua họng nghe mát lạnh. Chẳng còn gì quan trọng nữa ngoại trừ cái hương vị thoảng qua này.

— Lạy Chúa, rượu ngon thật.

— Đôi khi nó như liều thuốc thực sự đấy, - chị ấy phụ thêm.

Ánh nắng rọi vào cốc của Claire, nhuốm màu vàng của chanh. Claire chuyển chiếc cốc từ tay nọ sang tay kia. Trông như chị đang thử cân nhấc cuộc đời. Chị ấy ngả người dựa vào cái ghế đi-văng trắng và gọi: - Gloria?

— Gì vậy?

Chị ấy ngoảnh mặt đi, nhìn về phía bức tranh ở góc phòng.

— Sự thật?

— Sự thật.

— Em biết không, bình thường chị đâu có uống rượu. Chỉ hôm nay thôi, bởi, em biết đấy, bởi câu nói đó. Chị cư xử thật chẳng ra làm sao.

— Không sao mà.

— Chẳng phải chị thật lố bịch hay sao?

— Không sao đâu, Claire.

— Chị ghét khiến mình thành ra ngớ ngẩn vậy.

— Không đâu.

— Thật à?

— Chắc rồi.

— Sự thật thì không ngớ ngẩn vậy đâu, - chị ấy nói.

Chị ấy xoay cái ly và quan sát chỗ rượu gin rung rinh xoáy đảo, một cơn lốc xoáy mà chị ấy những muốn dìm chết mình ở trong đó.

— Chị chỉ muốn nói về Joshua. Không phải chuyện khác. Chị cảm thấy thật ngớ ngẩn khi nói sẽ trả tiền để em ở lại. Chị chỉ muốn có ai đó ở cùng. Muốn em bầu bạn với chị. Ích kỷ, thật sự ích kỷ, và chị cảm thấy vô cùng tồi tệ.

— Chỉ là vô tình thôi mà.

— Chị không có ý nói vậy đâu. - Chị ấy ngoảnh đi. - Và rồi khi em bỏ đi, chị đã gọi với theo. Chị muốn đuổi theo em.

— Em có việc cần phải đi, Claire ạ. Chỉ vậy thôi.

— Các cô ấy đã cười chị.

— Em dám chắc họ không làm vậy đâu.

— Chị chắc sẽ không gặp lại họ nữa.

— Tất nhiên là chúng ta sẽ còn gặp lại nhau chứ.

Chị ấy thở dài và uống cạn ly rượu, rót thêm một ly nữa, nhưng lần này trong cốc chủ yếu nước tonic chứ không phải gin.

— Tại sao em quay lại, Gloria?

— Để được trả tiền công, tất nhiên rồi.

— Gì cơ?

— Em đùa chút mà, Claire.

Tôi cảm thấy vị cay xè của rượu gin dưới lưỡi.

— Ôi, - chị ấy nói. - Chiều nay chị cứ chậm hiểu thế nào ấy nhỉ.

— Em cũng không biết nữa, thật đấy. - Tôi đáp.

— Chị rất vui vì em quay lại.

— Thì chẳng có việc gì hay hơn để làm mà.

— Em thật hài hước.

— Đó đâu phải lời nói đùa.

— Không ư?

— Thật mà.

— Ồ! - chị ấy bật kêu. - Thế còn đội hợp xướng của em. Chị quên mất.

— Cái gì của em cơ?

— Đội hợp xướng. Em nói phải tập với đội hợp xướng còn gì.

— Em không phải tập gì hết, chị Claire ạ. Chưa bao giờ. Sau này cũng không. Không có chuyện đó đâu.

Chị ấy có vẻ ngẫm nghĩ trong giây lát và rồi bỗng cười tươi.

— Em sẽ ở lại một lát chứ? Cho chân đỡ đau chút. Ở lại ăn tối. Khoảng sáu giờ anh nhà chị sẽ về. Em ở lại nhé?

— Ồ, em nghĩ không tiện đâu.

— Hai mươi đô một giờ nhé? - chị ấy vừa nói vừa cười rộng hơn.

— Coi như xong, - tôi bật cười.

Chúng tôi ngồi yên lặng và thư thái, chị ấy lướt những ngón tay quanh miệng ly, rồi chị ấy bỗng hào hứng đề nghị: Kể lại chuyện về mấy đứa con của em đi.

Lời đề nghị làm tôi đau đớn. Tôi không muốn nghĩ về chúng nữa. Thật lạ, tất cả những gì tôi muốn là được bao bọc bởi một người khác, được là một phần trong căn phòng của một người khác. Tôi ngậm miếng chanh, đưa đẩy nó giữa răng và lợi. Vị chua khiến tôi gai người. Có lẽ tôi mong nghe một câu hỏi khác.

— Xin chị một việc nhé, Claire?

— Tất nhiên rồi.

— Chị bật nhạc được không?

— Gì cơ?

— Em nghĩ mình vẫn chưa hoàn toàn hết sốc.

— Loại nhạc nào đây?

— Gì cũng được. Nó khiến em cảm thấy, em cũng không biết nữa, nó giúp em trấn tĩnh lại. Em thích có cả một dàn nhạc vây quanh. Chị có opera không?

— Thật tiếc là không. Em thích opera à?

— Đổ hết tiền vào nó đấy. Hễ có cơ hội là em tới nhà hát Met. Những giọng ca làm rung động cả Chúa trời. Cứ ngồi đó, tuột giày ra khỏi chân và thế là em đến một nơi khác.

Chị ấy đứng dậy và bước tới máy hát. Tôi không nhìn thấy vỏ của cái đĩa mà chị ấy lấy ra. Chị ấy lau lớp nhựa vinyl bằng một miếng giẻ mềm màu vàng rồi nhấc cây kim lên. Mọi động tác đều hết sức nhỏ nhẹ như thể đó là một việc đặc biệt và cần phải làm đúng như vậy. Tiếng nhạc tràn khắp căn phòng. Một bản piano dữ dội và sâu lắng: tiếng búa đồng nảy lăn tăn trên dây đàn.

— Nghệ sĩ này người Nga, - chị ấy nói. - Nghe đâu bàn tay ông ấy ôm được tới mười ba phím đàn.

Chú thích:

[75] Nhà lãnh đạo lớn của phong trào giải phóng nô lệ, có chủ trương đưa người da đen về quê cũ.

[76] Phỏng dịch một câu trong bài The boots were made for walking.

[77] Trong Kinh Thánh, Mary lấy tóc mình lau chân cho chúa Jesus để tỏ lòng tôn kính.