Phần 13

Thế là họ lại gặp nhau. Lâm tìm đến nhà Nam để cảm ơn về sự giúp đỡ vừa rồi. Nam kể cho Lâm biết, sau đợt đi B của Lâm nửa năm, Nam cũng xung phong vào tuyến đường goòng nam khu Bốn cũ. Bốn năm trời trong đó, cũng nếm trải đủ mùi bom đạn, sống chết. Khi nói về cuộc sống hiện tại, về tay bác sĩ, Nam vừa như giải thích, vừa như an ủi bạn:

- Kể ra nó cũng không thiếu thốn gì. Bố nó làm tương đương thứ trưởng, có biệt thự, xe riêng. Bản thân nó vừa thực tập một năm ở Thuỵ Điển. Khuân về không thiếu thứ gì... Nhưng đời bây giờ nó là thế. Như có một cái luật bắt mọi người phải tuân theo.

Lâm không nói gì, Nam tiếp tục:

- Mọi cái đều phải thay đổi rồi ông ạ. Cách đấy mấy năm, mình có việc phải nhờ vả ai, đến nhà người ta có mang theo gói quà, mặc dù đó là tình cảm thật tình cũng thấy ngường ngượng thế nào. Còn bây giờ, đi đâu tay không ư? Cứ lo ngại như mình là kẻ phạm luật.

Trước lúc chia tay Nam bảo:

- Ông có muốn gửi thư cho bà xã không?

- Có người đi à? Thế thì tốt quá.

- Chiều thứ hai cầm thư đến đây. Tôi không có nhà, ông cứ đưa thư cho các cháu.

Lâm vừa mang thư gửi chiều hôm trước thì tối hôm sau Nam đến.

- Ông có muốn gửi cả quà cho bà xã không?

- Quà gì cơ! Có mấy tập bánh đa nem đấy, nhưng bà xã mình vào loại ngại nấu nướng lắm nên mình cũng chẳng muốn gửi.

- Ông thực thà quá! Thiếu gì cái gọn nhẹ có thể gửi

đi được.

Ngừng lại, Nam châm thuốc hút, đảo mắt nhìn căn buồng chật hẹp của Lâm với những đồ đạc quá sơ sài và một bữa ăn đặt trước mặt hai cha con chỉ có đĩa rau luộc, đĩa dưa cải và bát nước chấm. Vẻ thương hại Nam hỏi:

- Cậu để con cái sống như vậy mà an lòng được à?

- Đồng lương chỉ có vậy, mà giá cả cứ leo thang hàng ngày. Ông tính, biết làm thế nào?

Nam hạ giọng tâm sự:

- Ngày mới ở tuyến lửa ra mình sống còn vất vả hơn ông bây giờ. Chỗ ở không. Cái xe đạp cọc cạch cũng không. Ông không thể hiểu được tôi phải bắt đầu như thế nào! Từ chiếc xe "trâu" chở thực phẩm ở khu sơ tán, cơ quan bán lại cho trừ dần vào lương, phải xuống khung và thay phụ tùng. Từ cục sắt cục mịch thành chiếc xe đạp có giá. Rồi đổi lấy một chiếc "cá xanh" ọp ẹp. Lại xoay trần ra sửa chữa, thay thế. Gặp khách, được giá, mình cho bay... Cứ thế, dần dần mà lên. Nói lại thật đơn giản nhưng mình đã đổ biết bao mồ hôi công sức. Còn cậu bây giờ? Vợ đi nước ngoài mà để con chịu đói, thật không thể tin được.

- Bọn mình biết làm gì? Những chuyện tiêu cực khối ra đấy nhưng mình không dám. Mà có dám đi nữa cũng không có vốn, không biết cách.

- Hừ, tiêu cực! Chỉ có những thằng ăn cắp buôn hàng cấm mới tiêu cực - Nam chợt như nổi giận, hùng biện - Ông cứ ngồi mà ngáp cũng chả ai khen là trong sạch đâu - Rồi dịu giọng - Tôi sẽ giúp ông. Tôi có thằng em ruột tuy ở thành phố khác nhưng cũng đang ở bên đó. Tôi cũng đang phải lo cho nó, nhân tiện giúp ông một thể.

Thái độ tỏ ra chân thành của Nam khiến Lâm không biết từ chối thế nào, anh ngần ngừ rồi trả lời yếu ớt:

- Tuỳ cậu. Nhưng phải làm thế nào cho kheo khéo.

... Chuyến quà đầu tiên Lâm gửi cho vợ chỉ có một đồng hồ Nhật và chiếc quần bò. Mọi việc đều do Nam đạo diễn và thực hiện. Chưa đầy một tháng sau Nam xách đến nhà Lâm một hộp cát tông nhỏ và chìa ra một bức thư:

- Của bà xã đấy, trước hết hãy đọc đi.

Gói hàng Tâm gửi chỉ có mấy chiếc bàn là, mấy mét vải, ít kháng sinh và thuốc bổ, mấy chứ đồ chơi cho con. Thuốc bổ anh làm quà biếu bên nội, bên ngoại, còn anh nhờ Nam "giải quyết". Nam gửi lại số tiền mình ứng trước. Cầm món tiền Nam đưa, Lâm nhẩm tính bằng cả một năm tiền lương. Có lẽ chưa bao giờ, anh có món tiền lớn như thế.

Khoảng nửa tháng sau, Nam lại gợi ý "Có người đi". Lâm chợt nhớ lại chuyện "cuốc bộ" hồi nào, anh đáp "Thôi ngại lắm". Nam ngạc nhiên: "Ông ngại cái gì". "Tâm nhà mình không quen mua bán. Nhờ vả người khác cô ấy cũng không dám đâu". Nam giải thích và thuyết phục.

- Có dịch vụ phục vụ hết. Anh cần mua gì ư? Có ngay giá cao hơn một chút thôi. Anh cần bán gì hả? Đưa đây! Cũng như ở ta ấy, có điều là phạm vi hẹp hơn. Còn người đi hả? Họ đi ngắn ngày, lạ nước, lạ cái, tiếng tăm lõm bõm, phải nhờ lại mình. "Có đi, có lại" như thế ông còn ngần ngại nỗi gì.

Rồi Nam nói tiếp, nửa đùa, nửa thật:

- Cái khoản kia, ông cũng không phải lo. Mỗi bà bên ấy, đều có "vệ sĩ" túc trực, lúc nào cũng sẵn sàng hoàn thành nhiệm vụ.

- Chuyện ấy mình hoàn toàn yên tâm - Lâm đáp.

- Đùa ông một chút. Ai chứ Tâm "xanh" mình hiểu và cả bái phục nữa.

Thế là một lần nữa, Lâm lại bị Nam khuất phục. Lần này anh đã có tiền nên có thể gửi được nhiều thứ hơn.

Tâm đã trải qua mùa đông dài tưởng như bất tận. Nhưng rồi mùa xuân cũng trở lại. Mùa xuân ở xứ lạnh bắt đầu từ tháng ba. Vẫn còn tuyết rơi và giá lạnh. Nhưng mùa xuân lại về với ánh nắng chan hoà từ buổi sớm và bầu trời sạch bong không gợn mây. Tâm khoan khoái trút bỏ chiếc pantô nặng chịch đè nặng trên vai. Lớp tuyết trên đường đông cứng đã bắt đầu nhão ra, đặt chân trên đó, không còn trơn như đổ mỡ. Kỳ lạ nhất là những cây phong, sau một giấc ngủ dài chìa ra những cành khô gầy guộc như đã chết nay chợt bừng tỉnh. Những chồi biết lao ra, lớn lên từng ngày. ở Tâm cũng có những sự hồi sinh như thế. Đôi má ửng hồng, dáng đi nhanh nhẹn và cặp mắt đen linh hoạt hẳn ra thăm thẳm một cách đáng sợ. Suốt ngày đêm vùi đầu vào học thi ngoại ngữ và triết học. Mà đầu Tâm lại thanh thản một cách lạ lùng. Nỗi nhớ nhà, nhớ chồng nhớ con vẫn canh cánh bên lòng, nhưng không còn cảm giác cô đơn đến ghê sợ.

Sau kỳ thi, Tâm đi nghỉ ở bờ biển phía nam ba tuần. Lúc nào cũng thấy một khoảng trống trong lòng nhưng chưa bao giờ Tâm được hưởng một mùa hè dịu dàng, thảnh thơi đến thế.

Những ngày nghỉ còn lại. Tâm quyết định đi lao động ở nhà máy dệt vải công nghiệp. Hết ca làm việc, vai và hai cánh tay mỏi nhừ. Nhưng Tâm cảm thấy vui, chị biết giá trị của một công lao động ở đây hơn hẳn một tháng lương của chị ở nhà!

Dạo này Đông có vẻ buồn, suốt ngày bù khú rượu chè trong phòng. Mai luôn ở bên cạnh như một cái bóng, một thứ tầm gửi. Sau thảm bại vừa rồi Đông không dám sỗ sàng với Tâm nữa. Nhưng mỗi lần giáp mặt Tâm, Đông vẫn tươi cười ngọt nhạt như không. Một buổi, Tâm đi làm về, gặp Đông trong thang máy, lúc đó chỉ có hai người, Đông hỏi:

- Tâm còn giận tôi phải không?

- Cái chính là anh hãy tự nhìn lại mình. Sau đó hãy hỏi lại người khác. - Tâm nhắc lại.

Vừa lúc đó, thang máy lên đến tầng của Tâm. Chị bước vội ra. Đông thở dài nhìn theo, rồi gục đầu vào cánh cửa khi thang máy tự động đứng lại.

Những ngày hè êm ả trôi nhanh, Giữa trưa nắng đã bắt đầu điểm những trận mưa dầm. Một lần, trên xe điện, nhìn qua cửa kính ngắm những cây phong hai bên đường, Tâm chợt nhận thây giữa đám lá xanh thấp thoáng những đốm lá vàng ruộm. Tim chị chợt se lại. Chị lo lắng nghĩ đến những ngày sắp tới, nghĩ đến những trận mưa dầm dề của mùa thu, nghĩ tới những chiếc lá non vàng nõn ra, cụp lên, cụp xuống liên hồi trong gió lạnh như những bàn tay trẻ thơ vẫy gọi mẹ.

Nhưng rồi mùa đông thứ hai không như chị lo sợ. Chị đã vượt qua năm đầu đầy ngỡ ngàng và vất vả. Hàng tuần, chị chỉ phải đến trường đúng giờ, một buổi để tiếp tục củng cố ngoại ngữ. Còn những ngày khác chị được chủ động hoàn toàn về thời gian. Đêm có thể thức đọc sách tới ba bốn giờ sáng. Và hôm sau, có thể ngủ bù đến mười

một giờ. Nhưng vượt lên trên những cái đó là những món quà do Lâm gửi, đã chiếm của chị rất nhiều tâm trí và thời gian.

Lúc đầu Tâm rất ngỡ ngàng, lúng túng. Chị tìm gặp Mai và rụt rè bảo:

- Có mấy người bạn sang công tác. Họ có quà nhờ giải quyết hộ. Mai xem có thể giúp được không? Tưởng Mai từ chối, không ngờ lại tỏ ra rất nhiệt tình.

- Cứ đưa đây, tớ vứt cho lão Đông là xong ngay, nghe nhắc tới Đông, Tâm đã rụt lại, chị nói:

- Mai tìm cách nào đó giúp mình thì tốt hơn. Đưa anh Đông, mình ngại lắm.

Mai cười:

- Không sao, ông ấy cũng có tỷ lệ để uống rượu rồi. Vả lại tính ông ấy cẩn thận, không hấp tấp như bọn sinh viên, dễ "rách" việc.

Tâm thừ ra im lặng. Như thông cảm với nỗi niềm của Tâm, Mai nói tiếp:

- Thôi được! Cứ đưa đây, sẽ không ai biết. Cứ coi như quà của mình.

Tâm hết nhìn đồng hồ để bàn lại ném mắt qua ô kính cửa sổ. Ngoài kia, tuyết bay mịt mù. Bãi đất quanh ký túc xá, tuyết ngập hàng mấy gang tay. Những bóng người nặng nề, xám xịt trong những chiếc pantô dầy, trồi lên tụt xuống như ngụp lặn trong đống tuyết, di chuyển một cách chậm chạp. Tâm căng mắt, cố tìm bóng dáng của Đông trong đám người ấy.

Trời sập tối rất nhanh. Tên chiếc bàn kê ở góc phòng một xoong cơm nhỏ, mấy chai bia với món gà quay cả con đã nguội lạnh. Tâm bật công tắc đèn và rút một cuốn thơ in bằng tiếng Nga ngồi đọc. Tâm cố tập trung vào trang sách. Nhưng trước mặt chỉ là những hàng chữ nhoè nhoẹt. Ruột gan Tâm như đang có lửa đốt. Sao giờ này Đông vẫn chưa về? Trước lúc đi, Đông đã nói lại "đã có mối" và "nhớ cho anh ăn cơm chiều". Đông thường đúng hẹn, thế mà bây giờ? Hay là chuyện gì trục trặc? Không, Đông rất chắc chắn, kín đáo và thận trọng. Có thể ông tướng gặp bạn quen, tạt vào đâu đó thôi. Tâm tự an ủi như thế rồi lại cúi đầu xuống trang sách.

Thời gian gần đây. Tâm thường xuyên nhận được hàng của Lâm từ bên nhà gửi sang. Có thứ gửi tay, có thứ gửi đi theo đường bưu điện, có thứ nằm lại chỗ người quen trên đại sứ quán vì người sang công tác không có chương trình xuống làm việc ở thành phố này. Những lần đầu. Tâm vẫn qua Mai, nhờ Đông giải quyết hộ. Sau vài lần Đông biết rõ là của Tâm, nhưng vốn là người không thiếu kinh nghiệm nên vẫn im lặng, coi như không hay biết gì. Chỉ có ánh mắt dịu dàng, trìu mến và có phần nhẫn nhục của Đông như nói: "Mình hiểu và thông cảm, Tâm đừng ngại!".

Vào một buổi chiều, gặp Tâm ở hành lang, Đông hỏi nhỏ: "Sắp có người về. Tâm có muốn gửi thư và quà về nhà nữa không?". Tâm dừng lại, im lặng nhìn Đông một lát, rồi khẽ nói: "Anh hãy vào phòng Tâm chút đã".

Từ đó khoảng cách giữa hai người xích lại gần. Đông tỏ ra hết sức tận tuỵ, giúp đỡ Tâm cả khâu "hàng đi" lẫn "hàng về". Có lần biết Tâm có quà nằm ở sứ quán, Đông đã viện cớ đi họp để lấy hộ. Cho tới bây giờ, cả hai dường như đã là hai người bạn thân từ lâu, không còn ai nhớ tới cái tát của Tâm dạo nào.

Những món quà, mỗi lúc một nhiều hơn, một đa dạng hơn, từ nhà gửi sang, những bản thống kê dài những thứ ở nhà đương cần, cũng vậy. Trên đường phố, Tâm đã được gặp những người ở Việt Nam mới sang dường như cũng nhiều hơn: mặt mày ngơ ngác, quần áo xộc xệch, họ lùng sục khắp các xó xỉnh để vơ vét hàng. Rồi một vị có chức sắc ở trường, qua công tác có mười ngày, được Tâm tặng một chiếc phích lưỡng dụng cũng đã cảm động dặn dò, mách giúp: "Kinh tế ở nhà gay go lắm. Bên này có điều kiện, Tâm cứ mạnh dạn mà làm". Cứ như vậy Tâm đã ngày một thêm hoang mang. Trong những lúc tâm trạng của cô đầy sóng gió ấy. Đông vẫn lặng lẽ giúp cô. Anh đã tỏ ra một người hoàn toàn và thật sự yêu Tâm đến say đắm và sẵn sàng làm bất cứ việc gì cho Tâm, vì Tâm, không nề vất vả, kể cả dám hy sinh cả sự nghiệp của anh.

Cho tới hôm nay. Mùa đông thứ ba đang trở lại, Tâm đợi chờ Đông trong tâm trạng lo lắng, có phần khác lạ, bồn chồn. Như một cái máy tự động. Tâm đọc hết trang này sang trang khác. Đến khi ngẩng đầu lên, nhìn vào chiếc đồng hồ để bàn lúc đó đã chỉ mười giờ đúng. Chị gập hờ cuốn sách, ngón tay trỏ vẫn để kịp ở giữa đoạn đang đọc dở và bước ra ngoài hành lang.

Tâm ra phía cửa thang máy, kéo một chiếc ghế xa lông lại một góc có ánh đèn. Tâm vờ đọc sách, nhưng tâm trí đều dồn vào sự ngóng đợi Đông. Mỗi lần cửa thang máy xịch mở, Tâm lại ngước nhìn lên. Nhưng đều là sự vô vọng. Không chịu nổi trò chơi căng thẳng này, Tâm quay trở lại phòng ở tắt đèn, gieo mình xuống ghế, đầu gục xuống hai cánh tay duỗi thẳng trên bàn. Biết bao ý nghĩ sợ hãi, mung lung quay cuồng trong đầu óc Tâm. Chắc chắn là có chuyện "trục trặc" xảy ra với Đông rồi. Có thể Đông đang bị bắt giữ. Ôi, với một túi xắc đầy áo phông, quần bò và bao thứ lặt vặt khác, dứt khoát công an bạn sẽ làm biên bản. Gần đây, sứ quán mới ra thông báo kỷ luật, đuổi về một số sinh viên và nghiên cứu sinh vi phạm những quy chế mua bán của nước bạn. Với biên bản quả tang như thế này, dù Đông có là cán bộ, lại quen thuộc đi nữa, chắc chắn vẫn bị đuổi về. Tâm cảm thấy đau khổ và ân hận "chỉ vì mình, vì mình mà anh ấy bị kỷ luật". Tâm đau xót nghĩ tới số phận sắp tới của Đông. "Trời ơi! Anh ấy sẽ mất hết... Bao nhiêu năm công tác sẽ chẳng còn gì". Tâm đã nảy ra quyết định sẽ nhận hết mọi tội lỗi về mình thay cho Đông. Nhưng rồi chị lại nghĩ "Chẳng đời nào sứ quán lại tin lời nói của mình. Kiểu cách ăn mặc, chơi bời của Đông, không ai còn lạ gì". Rồi Tâm nghĩ đến gia đình, vợ và những đứa con của Đông. Đứa lớn đang trong quân ngũ sẽ nghĩ về anh thế nào. Còn một lũ nhỏ, ai sẽ nuôi dạy để chúng lớn lên. Và còn mẹ và vợ, suốt đời coi anh như một đấng thiêng liêng, niềm tự hào với hàng xóm. Thế mà bây giờ anh bị đuổi về, họ sẽ ngã bổ chừng ra thế nào!

Tâm đang quằn quại với những ý nghĩ đau đớn như thế thì cửa phòng chợt bật mở. ánh đèn ngoài hành lang hắt vào làm nổi rõ bóng dáng của Đông hiện ra trong khung cửa. Tâm đứng bật dậy, chạy bổ ra, cách Đông chừng nửa bước thì dừng lại. Trông Đông xộc xệch đến thảm hại, mũ lông đội lệch về một bên, áo pantô mở phanh cúc, chiếc khăn len quàng cổ lõng thõng như một khúc ruột lợn. Mặt Đông ướt đẫm mồ hôi. Hai tay xách hai chiếc va ly máy khâu nặng chịch. Vừa thở hổn hiển, Đông vừa ríu rít kể:

- Gặp được khách từ nơi khác về, giải quyết ngay được, định về đúng hẹn, nhưng trên xe điện thấy người xách máy khâu anh bèn hỏi, cửa hàng ở tận ngoại ô. Thế là đổi sang xe buýt lao đi. Loại này hiếm, người mua đông quá. Nhưng ngày kia có người về, thành ra anh phải cố cho kịp.

Trong khi Đông ríu rít kể về "chiến công" của mình thì trong lòng Tâm, những tình cảm sôi động, phức tạp nhất đang diễn ra. Sự sung sướng thấy Đông an toàn trở về, sự hối hận và lòng biết ơn... Tất cả đều dâng lên đến cao độ, tràn ngập trong lòng. Không tự chủ được, Tâm như đổ vào vai Đông, khóc nức lên:

- Trời ơi! Thế mà em cứ tưởng anh bị làm sao rồi.

Đông cũng bàng hoàng không kém, đầu tiên Đông khẽ đẩy nhẹ Tâm ra, nhưng lại thấy hai tay Tâm bíu vào vai áo chặt hơn và những giọt nước mắt nóng hổi thấm sang một bên má mình. Trong phút chốc, Đông như chợt bừng tỉnh ra. Như một chú gà trống bị nuôi nhốt trong một góc vườn lâu ngày, đã quen với việc chạy vòng quanh trong hàng rào, giờ bỗng nhiên thấy cửa bỏ ngỏ. Sau một chút rụt rè, chú gà nhảy phốc ra. Tâm trạng Đông lúc này hoàn toàn giống như thế. Đông cuống quýt trút bỏ áo khoác dùng gót chân ấn sập cánh cửa lại. Rồi nhanh chóng dìu Tâm đến bên giường và cùng với Tâm ngã xuống. Đến lúc này, dường như Tâm mới chợt tỉnh ra. Tâm vùng vẫy, cố sức đẩy hai vai Đông lên nhưng đã quá muộn. Cuối cùng, chân tay như rã rời, Tâm nấc lên vài tiếng rồi gần như ngất lịm đi...