Chương 5

Được rồi, giờ thì ta hãy vui vẻ một chút. Chúng ta nói chuyện giới tính đi. Ta hãy nói về phụ nữ. Freud nói ông không biết phụ nữ muốn gì. Tôi biết phụ nữ muốn gì: muốn có một đống người để nói chuyện cùng. Họ muốn nói về chuyện gì? Họ muốn nói về mọi chuyện.

Đàn ông muốn gì? Họ muốn có nhiều chiến hữu, và họ ước chi người ta đừng nổi điên với mình.

Tại sao ngày nay nhiều người lại ly hôn đến thế? Đó là bởi vì đa số chúng ta không còn những đại gia đình nữa. Trước đây khi một người đàn ông và một người phụ nữ kết hôn, cô dâu có nhiều người bên cạnh hơn bây giờ nhiều để nói với nhau về mọi chuyện. Chú rể có nhiều chiến hữu hơn bây giờ nhiều để kể cho nhau nghe những chuyện cười ngớ ngẩn.

Một vài người Mỹ, nhưng rất ít, vẫn còn đại gia đình. Thổ dân Navaho [18] này. Gia tộc Kennedy [19] này.

Nhưng đa số chúng ta, nếu ngày nay kết hôn, chỉ là để thêm một người nữa cho người kia mà thôi. Chú rể có thêm một chiến hữu, nhưng đó là một người phụ nữ. Người phụ nữ này có thêm một người để chuyện trò đủ thứ, nhưng đó là một người đàn ông.

Ngày nay khi một cặp vợ chồng cãi nhau, có thể họ nghĩ mình cãi nhau vì tiền bạc hay quyền hành hay tình dục hay cách nuôi dạy con cái nọ kia. Điều mà họ thực sự nói với nhau lúc ấy, tuy không nhận ra, là như thế này: “Nhà ta thưa người quá!”

Một chồng, một vợ và vài đứa nhỏ không phải là một gia đình. Đó là một đơn vị sinh tồn yếu ớt vô cùng.

Lần nọ tôi gặp một người đàn ông ở Nigeria là người Ibo có sáu trăm người bà con rất thân thuộc. Vợ anh vừa sinh em bé, tin tốt lành nhất có thể có trong bất kỳ đại gia đình nào.

Họ sẽ mang nó đến gặp tất cả bà con họ hàng người Ibo đủ loại tuổi tác, kích cỡ và hình dáng. Nó cũng sẽ gặp những em bé khác nữa, những anh chị em họ không lớn tuổi hơn nó bao nhiêu. Những ai đủ lớn và vững vàng sẽ được ẵm nó, ôm nó vào lòng, gừ gừ với nó, và nói nó mới xinh xắn làm sao.

Bạn thích làm đứa bé đó lắm phải không?

Tôi thì nhất định ước mình có thể vẩy đũa thần để trao cho mỗi người trong các bạn một đại gia đình, biến các bạn thành người Ibo hay thổ dân Navaho - hay thành viên của gia tộc Kennedy.

Giờ thì bạn hãy xem George và Laura Bush, những người tự tưởng tượng mình là cặp vợ chồng bình thường, tao nhã, chỉnh tề. Vây quanh họ là một đại gia đình khổng lồ, một gia đình mà tất cả chúng ta nên có - ý tôi là thẩm phán này, thượng nghị sĩ này, biên tập viên báo chí này, luật sư này, chủ ngân hàng này. Họ không đơn độc. Làm thành viên một đại gia đình là một lý do khiến họ thoải mái đến vậy. Và tôi thực sự hy vọng về lâu về dài, nước Mỹ sẽ tìm ra cách nào đó để cung cấp cho tất cả công dân chúng ta những đại gia đình - một nhóm người đông đúc mà họ có thể cầu cứu nếu gặp chuyện.

***

Tôi là người Mỹ gốc Đức, một người thuần chủng kể từ thời người Mỹ gốc Đức vẫn còn theo chế độ nội hôn, cưới lẫn nhau. Khi tôi hỏi cưới cô Jane Marie Cox là người Mỹ gốc Anh vào năm 1945, một người chú của cô hỏi cô có thực sự “muốn kết hôn ngoại chủng với những người Đức đó không.” Phải, và thậm chí ngày nay có một loại đường phay San Andreas [20] chạy giữa người Mỹ gốc Đức và người gốc Anh, nhưng luôn mờ nhạt dần.

Có thể bạn nghĩ đây là do Thế chiến Thứ nhất, khi ấy quân Anh và quân Mỹ đánh quân Đức, suốt thời kỳ này đường đứt gãy mở ra rộng và sâu như miệng địa ngục, dù rằng không người Mỹ gốc Đức nào có hành động phản quốc. Tuy nhiên vết nứt xuất hiện lần đầu vào khoảng thời gian diễn ra cuộc nội chiến [21] , khi đó tất cả tổ tiên di thực của tôi đã đến định cư ở Indianapolis. Một vị tổ tiên bị mất một chân trong chiến trận và trở về Đức, số còn lại thì ở lại và thịnh vượng như điên.

Họ đến đây vào thời kỳ giai cấp thống trị người Anh, như những tên tài phiệt đa ngữ ngày nay của chúng ta, muốn tìm những công nhân có giá rẻ nhất và dễ thuần phục nhất từ khắp nơi trên thế giới. Yêu cầu chi tiết cho những con người này, khi ấy cũng như bây giờ, được Emma Lazarus liệt kê vào năm 1883: “mệt mỏi”, “nghèo khổ”, “co ro”, “khốn cùng”, “không nhà”, và “bị bão gió cuốn trôi” [22] . Và những người như vậy thời đó phải được nhập khẩu. Như ngày nay, công việc không thể gửi tới những người này ở ngay nơi mà họ không hạnh phúc. Phải, và họ tìm cách đến đây bằng mọi giá, đi theo từng đợt hàng chục nghìn người.

Nhưng giữa làn sóng triều khổ cực này là cái thứ mà người Anh khi nhìn lại thì thấy nó dường như là một con ngựa thành Troy đối với họ, một con ngựa chứa đầy thương gia Đức trung lưu, có học thức, ăn uống dư dả, cùng gia đình của họ, những người có tiền để đầu tư. Một vị tổ tiên bên ngoại của tôi trở thành nhà sản xuất bia ở Indianapolis. Nhưng ông không xây nhà máy bia. Ông mua cơ! Tiên phong quá rồi còn gì! Những người này cũng không phải đóng vai trò nào trong mấy vụ diệt chủng và thanh tẩy chủng tộc, điều làm cho châu lục này đối với họ là một châu lục chưa bị khai phá.

Và những con người không mang mặc cảm tội lỗi này, nói tiếng Anh ở công sở nhưng nói tiếng Đức ở nhà, đã gây dựng nên không chỉ những doanh nghiệp thành đạt, nổi bật nhất là ở Indianapolis, Milwaukee, Chicago, Cincinnati, mà còn gây dựng nên cho chính mình những ngân hàng, phòng hòa nhạc, câu lạc bộ kết bạn, phòng tập thể dục, tiệm ăn, dinh thự, nhà tranh nghỉ mát, làm người Anh phải tự hỏi, câu hỏi phải nói là hợp lý, “Rốt cuộc thì đây là đất nước của kẻ quái quỷ nào đây chứ?”