Chương 9
“Hãy đối đãi với người như ta muốn họ đối đãi với mình.” Nhiều người nghĩ Jesus nói câu đó bởi vì nó rất giống thứ mà Jesus thích nói. Nhưng thật ra câu đó do Khổng Tử, một triết gia Trung Hoa, nói cách đây năm trăm năm trước khi tồn tại đấng nhân văn và vĩ đại nhất của loài người mang tên Chúa Jesus.
Người Trung Hoa cũng đã cho chúng ta, thông qua Marco Polo, món mì sợi và công thức chế thuốc súng. Người Trung Hoa khi ấy khờ đến nỗi họ chỉ dùng thuốc súng để chế pháo hoa. Và mọi người thời đó đều khờ đến nỗi không ai sống trên một trong hai bán cầu biết rằng còn có một bán cầu bên kia nữa.
Dĩ nhiên chúng ta đã tiến bộ rất nhiều kể từ thời ấy. Đôi khi tôi ước chúng ta đừng tiến bộ như vậy. Tôi ghét bom hydro và chương trình Jerry Springer [32] .
Tuy nhiên, trở lại với những người như Khổng Tử, Jesus và đứa con trai bác sĩ của tôi, Mark, mỗi người trong số họ đã nói theo cách của mình làm thế nào chúng ta có thể cư xử nhân văn hơn và qua đó có lẽ biến thế giới thành một nơi ít đau đớn hơn. Một trong những người tôi thích nhất là Eugene Debs quê ở Terre Haute ở bang Indiana cũng là quê xứ của tôi.
Nghe cho rõ này. Eugene Debs, mất hồi năm 1926 khi tôi chưa tròn bốn tuổi, đã năm lần ra tranh cử tổng thống với tư cách là ứng viên Đảng Xã hội Chủ nghĩa, được 900.000 lá phiếu vào năm 1912, gần 6 phần trăm so phiếu phổ thông, nếu bạn có thể tưởng tượng ra một kỳ bỏ phiếu như vậy. Ông có điều này để tuyên bố trong khi vận động tranh cử:
Chừng nào còn giai cấp thấp, tôi thuộc giai cấp đó.
Chừng nào còn có nhân tố tội phạm, tôi thuộc nhân tố đó.
Chừng nào còn một người trong ngục, tôi còn chưa được tự do.
Không phải bất cứ thứ gì của xã hội chủ nghĩa cũng làm bạn buồn phiền chứ? Chẳng hạn như trường công tốt này, hay bảo hiểm y tế cho tất cả này?
Mỗi khi bạn ra khỏi giường mỗi buổi sáng, giữa tiếng gà gáy, bạn không muốn nói điều này sao, “Chừng nào còn giai cấp thấp, tôi thuộc giai cấp đó. Chừng nào còn có nhân tố tội phạm, tôi thuộc nhân tố đó. Chừng nào còn một người trong ngục, tôi còn chưa được tự do”?
Còn Các phước lành trong Bài giảng trên núi của Jesus thì sao?
Phúc cho người khiêm nhu, vì họ sẽ thừa hưởng Trái Đất.
Phúc cho người hay thương xót, vì họ sẽ được xót thương.
Phúc cho người hòa giải, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.
Vân vân.
Không hẳn là những điều mục trong cương lĩnh của Đảng Cộng hòa. Không hẳn là mấy thứ của George W. Bush, Dick Cheney, hay Donald Rumsfeld.
Vì lẽ nào đó, những người Cơ Đốc lớn tiếng nhất trong số chúng ta chưa bao giờ đề cập đến Các phước lành. Tuy nhiên, thường với con mắt ngấn lệ, họ yêu sách rằng Mười Điều răn phải được yết thị trong các tòa nhà công cộng. Và lẽ dĩ nhiên đó là Moses, không phải Jesus. Tôi chưa nghe một người nào trong số họ yêu sách rằng Bài giảng trên núi, Các phước lành phải được yết thị ở đâu cả.
“Phúc cho người hay thương xót” trong phòng xử án ư? “Phúc cho người hòa giải” trong Lầu Năm Góc ư? Cho tôi xin đi!
***
Tình cờ mà thứ chủ nghĩa lý tưởng đủ đơn giản để thích hợp với bất kỳ ai lại không làm bằng những đám mây hồng tẩm nước hoa. Đó là luật đây! Đó là Hiến pháp Mỹ.
Nhưng bản thân tôi cảm thấy rằng đất nước chúng ta, đất nước mà vì Hiến pháp của nó tôi đã chiến đấu trong một cuộc chiến công chính, cũng có thể đã bị người Sao Hỏa và những kẻ cướp xác xâm chiếm từ lâu rồi. Đôi khi tôi ước chi nước Mỹ đã bị như vậy. Ngược lại, chuyện xảy ra là nó đã bị tiếp quản thông qua một cuộc đảo chính theo kiểu hài bình dân Keystone Cops [33] nhếch nhác nhất có thể tưởng tượng ra.
Có lần người ta hỏi tôi có ý tưởng nào cho một chương trình truyền hình thực tế thực sự đáng sợ không. Tôi có cái chương trình thực tế này, nó hẳn sẽ làm tóc bạn dựng đứng: “Sinh viên điểm C [34] từ trường Yale.”
George W. Bush đã tụ họp quanh ông ta những sinh viên điểm C thượng lưu không biết chút lịch sử hay địa lý, cộng với những kẻ theo chủ nghĩa da trắng ưu việt chẳng kín tiếng lắm, còn gọi là người Cơ Đốc, và thêm nữa, đáng sợ nhất, là những nhân vật bị rối loạn nhân cách, hay RLNC, thuật ngữ y học dùng chỉ những người khả ái, thông minh mà không có lương tâm.
Nói một người bị RLNC là chẩn đoán một cách hoàn toàn đúng mực, giống như nói họ bị viêm ruột thừa hay nấm bàn chân vậy. Y văn kinh điển về RLNC là Mặt nạ của sự tỉnh táo xuất bản năm 1941 do bác sĩ Hervey Cleckley viết, ông ta là giáo sư tâm thần học lâm sàng tại trường Đại học Y dược Georgia. Đọc cuốn đó đi!
Một số người bẩm sinh bị điếc, một số bẩm sinh bị mù hay bị chứng gì đó, còn cuốn sách này nói về những con người bị khuyết tật bẩm sinh thuộc dạng đang làm cho cả đất nước cùng nhiều nơi khác trên hành tinh đâm ra hoàn toàn điên loạn vào thời buổi này. Đây là những người sinh ra không có lương tâm, và bất thình lình họ phụ trách mọi thứ.
Những người RLNC rất chỉnh tề trước công chúng, họ hoàn toàn biết rõ sự đau khổ mà hành động của họ có thể gây ra cho người khác, nhưng họ không quan tâm. Họ không quan tâm được vì họ bị khùng mà. Họ bị lỏng một con ốc mà!
Và hội chứng nào mô tả tốt hơn đám người điều hành ở Enron và WorldCom [35] vân vân và vân vân, những kẻ làm giàu cho bản thân trong khi làm kiệt quệ nhân viên, nhà đầu tư và cả đất nước mình mà vẫn cảm thấy ta đây tuyệt đối trong sạch, cho dù có ai nói ra nói vào với ta hay bàn tán về ta đi chăng nữa? Và họ đang tiến hành một cuộc chiến tạo ra tỷ phú từ triệu phú, và tỷ tỷ phú từ tỷ phú, họ sở hữu truyền thông, họ rót tiền cho George Bush, mà rót tiền không phải vì ông ta phản đối hôn nhân đồng tính.
Rất nhiều người trong số những nhân vật RLNC vô lương tâm này bây giờ hiện đang giữ những công việc lớn trong chính phủ liên bang của chúng ta, như thể họ làm lãnh đạo thay vì ốm đau vậy. Họ đã phụ trách mất rồi. Họ đã phụ trách hệ thống truyền thông và trường học, vì vậy rất có thể chúng ta cũng giống như Ba Lan dưới thời bị chiếm.
Có thể họ cảm thấy đưa đất nước chúng ta vào một cuộc chiến không có hồi kết đơn giản chỉ là một việc mang tính quyết định cần làm. Điều cho phép nhiều ngườd RLNC lên như diều gặp gió trong các tập đoàn, và bây giờ trong chính phủ, là họ rất quyết đoán. Mỗi ngày chó chết trôi qua, họ sẽ làm việc gì đó mà không ngần ngại. Không như người bình thường, họ chẳng bao giờ có chút nghi ngờ, vì lý do đơn giản là họ cóc cần biết chuyện gì xảy ra tiếp theo. Đơn giản là không thể. Làm cái này đi! Làm cái kia đi! Huy động quân dự bị đi! Tư hữu hóa các trường công lập đi! Tấn công Iraq đi! Cắt giảm y tế đi! Gắn thiết bị nghe trộm vào điện thoại của tất cả mọi người đi! Giảm thuế cho người giàu đi! Dựng lên lá chắn tên lửa tỷ tỷ đôla đi! Đ. mẹ ba cái quyền bảo hộ nhân thân [36] rồi Câu lạc bộ Sierra [37] rồi cuốn tạp chí In These Times [38] nữa.
Có một khuyết điểm khủng khiếp trong Hiến pháp quý báu của chúng ta, và ta không biết có thể làm gì để sửa chữa nó. Nó đây: Chỉ có mấy thằng khùng mới muốn làm tổng thống. Điều này đúng thậm chí ở phổ thông cơ. Chỉ những người tâm trí rõ ràng bị bấn loạn mới tranh chức lớp trưởng.
***
Nhan đề bộ phim Fahrenheit 11/9 của Michael Moore là một nhan đề nhại theo tiểu thuyết khoa học viễn tưởng vĩ đại của Ray Bradbury Fahrenheit 451. Bốn trăm năm mươi mốt độ Fahrenheit là điểm tự bốc cháy, thật tình cờ, của giấy, thứ vật liệu dùng làm sách vở. Nhân vật nam chính trong cuốn tiểu thuyết này của Bradbury là một công nhân thị chính làm việc đốt sách.
Nhân tiện nói về chủ đề đốt sách, tôi muốn khen ngợi những thủ thư ở khắp nơi trên đất nước này, những người, không nổi tiếng nhờ sức mạnh thể chất, các mối quan hệ chính trị mật thiết hay của cải dồi dào, đã trung thành chống lại những kẻ bắt nạt phản dân chủ vẫn luôn tìm cách xóa sổ những cuốn sách nào đó từ kệ sách của họ, và họ thà phá hủy hồ sơ còn hơn là phải để lộ ra cho đám cảnh sát áp đặt tư tưởng tên của những người đã xem các đầu sách đó.
Như vậy nước Mỹ mà tôi đã yêu vẫn còn tồn tại, có điều không phải nước Mỹ ở Nhà Trắng, Tòa án Tối cao, Thượng viện, Hạ viện, hay các phương tiện truyền thông. Nước Mỹ mà tôi đã yêu vẫn còn tồn tại ở những chiếc bàn tiếp tân đặt trong các thư viện công cộng của chúng ta.
Và vẫn nói về chủ đề sách vở: Nguồn tin thường nhật của chúng ta, báo chí và ti vi, bây giờ quá bạc nhược, quá bất cẩn khi thay mặt người Mỹ, quá thiếu thông tin, đến nỗi chỉ trong sách vở chúng ta mới tìm hiểu được chuyện gì thật sự đang xảy ra.
Tôi sẽ trích dẫn một ví dụ: House of Bush, House of Saud của Craig Unger, xuất bản đầu năm 2004, cái năm nhuốm đầy máu, đáng xấu hổ và nhục nhã đó.