Chương 4 ĐƯỜNG CAO TỐC

Cơn mưa mát mẻ ban chiều đã đổ xuống thung lũng, chạm vào những cây ngô giữa cánh đồng cày vỡ trên núi, gõ lên mái tranh khô của túp lều. Trong bóng tối của cơn mưa, người phụ nữ đều tay nghiền ngô giữa hai phiến đá núi lửa. Trong bóng tối ướt nước, một đứa bé cất tiếng khóc đâu đó.

Hernando đứng đợi mưa tạnh để anh lại có thể đem chiếc cày gỗ ra đồng. Dưới kia, dòng sông cuồn cuộn nâu sẫm, nước trở nên đặc quánh. Đường cao tốc bê tông, một dòng sông khác, thì không chảy; nó nằm sáng bóng, trống trơn. Đã một giờ rồi không có chiếc xe nào xuất hiện. Riêng điều này đã là một sự khác thường. Suốt bao nhiêu nám nay, không giờ nào trôi qua mà không có một chiếc xe dừng lại và một người cất tiếng gọi, “Xin chào, tôi chụp ảnh các bạn được không?” Người đó cầm theo một cái hộp bấm tanh tách và một đồng xu trong tay. Và nếu anh chầm chậm đi ngang qua đồng mà không đội mũ, đôi khi họ sẽ kêu lên, “À, chúng tôi muốn anh đội mũ vào!” Và họ vẫy tay, những bàn tay trĩu nặng những vật vàng óng dùng để chỉ giờ hoặc để xác định danh tính của họ, hoặc chẳng để làm gì ngoài việc lấp lánh như mắt nhện dưới ánh nắng. Vậy là anh quay lại, vào lều lấy mũ.

Vợ anh lên tiếng. “Có gì không ổn sao, Hernando?”

“Ừ. Con đường. Đã xảy ra chuyện gì lớn lắm. Phải là chuyện lớn thì con đường mới trống trơn thế này.”

Anh chậm rãi, nhẹ nhàng bước ra khỏi lều, mưa xối lên đôi dép bện cỏ và đế bằng lốp cao su của anh. Anh còn nhớ rõ mình đã có được đôi dép này như thế nào. Một đêm nọ, cái lốp xe đã lao thẳng vào lều, làm gà qué nồi niêu bắn tứ tung! Chỉ một cái lốp xe thôi, lăn rất nhanh. Chiếc xe mà cái lốp đã rời ra thì lao đi tiếp, tới tận chỗ đường vòng, bám ở đó trong chốc lát, đèn pha phản chiếu trên mặt nước, trước khi lao thẳng xuống sông. Chiếc xe vẫn còn đó. Vào ngày đẹp trời, khi sông chảy chậm và bùn lắng xuống, ta vẫn có thể nhìn thấy nó. Chiếc xe nằm sâu dưới lòng sông, dài, thấp, rất sang trọng, kim loại sáng bóng. Nhưng rồi bùn lại phủ lên và ta không thấy gì nữa.

Hôm sau, anh đã cắt lốp xe ra làm đế dép.

Anh ra đến đường cao tốc, đứng đó, lắng nghe tiếng mưa rơi lách tách trên mặt đường.

Thế rồi, bất thình lình, như có hiệu lệnh, những chiếc xe xuất hiện. Hàng trăm chiếc nối đuôi nhau kéo dài hàng cây số, lao vùn vụt qua chỗ anh đứng. Những chiếc xe dài đen bóng hướng về phía Bắc, về nước Mỹ, động cơ gầm rú, vòng qua các khúc quanh với vận tốc quá nhanh. Tiếng còi xe rú không ngừng. Và trên mặt những người ngồi chen chúc trong xe có một vẻ gì đó, một vẻ khiến anh chìm vào im lặng. Anh lùi lại cho đoàn xe chạy qua. Anh đếm cho tới khi mệt nhoài. Năm trăm, một ngàn xe lướt qua, và trên mặt tất cả những người trong xe đều có vẻ gì đó. Nhưng họ đi qua quá nhanh nên anh không thể biết đó là cái gì.

Cuối cùng tĩnh lặng và trống trải quay trở lại. Những chiếc xe dài, thấp, mui trần chạy nhanh đã đi qua. Anh nghe thấy tiếng còi cuối cùng nhỏ dần rồi im bặt.

Con đường lại vắng hoe.

Đoàn xe vừa rồi giống như một đám tang. Nhưng là một đám tang điên rồ, lao vun vút, tóc bay tung, gào thét về phía một nghi lễ nào đó mãi về phía Bắc. Tại sao? Anh chỉ biết lắc đầu và chậm rãi đưa tay lên xoa xoa hai bên sườn.

Rồi, một chiếc xe cuối cùng xuất hiện, chỉ có một mình. Ở nó có vẻ gì đó thực sự là sau cuối. Một chiếc xe Ford cũ, đi xuống con đường trên núi giữa màn mưa bụi ướt lạnh, phả ra những cuộn khói lớn. Nó đang đi nhanh hết mức có thể. Anh ngỡ như nó sắp rã ra từng mảnh bất kỳ lúc nào. Khi chiếc Ford cũ kỹ này thấy Hernando, nó dừng lại, khắp mình xe đầy bùn và gỉ sét, bộ tản nhiệt kêu sòng sọc giận dữ.

“Cho chúng tôi xin ít ước, señor!”

Một chàng trai trẻ, có lẽ khoảng hai mươi mốt tuổi, đang cầm lái. Cậu ta mặc áo len vàng, sơ mi trắng mở phanh cổ, quần xám. Trong chiếc xe mui trần, mưa rơi xuống đầu cậu ta và năm cô gái trẻ ngồi ken chặt đến mức không còn nhúc nhích nổi trên ghế. Họ đều rất xinh xắn, và đang dùng mấy tờ báo cũ che mưa cho mình và cho chàng tài xế. Nhưng mưa vẫn thấm ướt những bộ váy sáng màu của họ, vẫn làm chàng trai ướt sũng. Tóc cậu ta bết lại vì mua. Nhưng dường như họ không quan tâm. Không ai kêu ca gì, và điều này cũng thật khác thường. Trước kia họ luôn kêu ca: về cơn mưa, về cái nóng, về thời gian, về cái lạnh, về quãng đường.

Hernando gật đầu. “Để tôi lấy nước cho các bạn.”

“Ôi, xin anh nhanh lên!” một cô gái kêu lên. Giọng cô the thé, đầy sợ hãi. Cô không có vẻ gì là sốt ruột, mà chỉ giục anh vì sợ. Lần đầu tiên Hernando chạy khi một du khách yêu cầu; trước nay mỗi khi họ thúc giục như vậy anh luôn đi chậm hơn.

Anh quay lại mang theo một nắp ca pô đầy nước. Đây cũng là một món quà của đường cao tốc. Một chiều nọ nó đã lăn vào cánh đồng của anh như một đồng xu, tròn và lấp lánh. Chiếc xe mà nó bắn ra khỏi đã lao đi tiếp mà không biết mình vừa mất một con mắt bạc. Cho đến giờ, hai vợ chồng anh vẫn dùng nó để rửa ráy và nấu ăn; nó là một cái bát rất đẹp.

Trong lúc anh đổ nước vào bộ tản nhiệt nóng rực, Hernando nhìn lên những khuôn mặt kinh hoàng của họ. “Ôi, cảm ơn anh, cảm ơn anh,” một cô gái nói. “Anh không biết điều này có ý nghĩa đến thế nào đâu.”

Hernando mỉm cười. “Giờ này mà đường còn đông quá nhỉ. Mà toàn đi về một phía. Phía Bắc.”

Anh không định nói gì để làm họ buồn. Nhưng khi anh ngước lên lần nữa thì họ đang ngồi đó dưới mưa, và đều đang khóc. Họ khóc nức nở. Và chàng trai trẻ đang cố an ủi họ bằng cách đặt tay lên vai họ khẽ lắc lắc, từng người một, nhưng họ cứ giữ nguyên mấy tờ báo trên đầu, miệng méo xệch, mắt nhắm nghiền, mặt biến sắc, và họ khóc, người thì khóc to, người lại thút thít.

Hernando đứng đó với cái nắp chỉ còn đầy một nửa trong tay. “Tôi không có ý nói điều gì không phải, señor,” anh xin lỗi.

“Không sao đâu,” chàng tài xế nói.

“Có chuyện gì vậy, señor?”

“Anh chưa nghe tin gì sao?” chàng trai trẻ nói, quay lại, một tay túm chặt bánh lái, người chồm tới trước. “Nó đã xảy ra rồi.”

Thật tồi tệ. Các cô gái, khi nghe câu này, lại càng khóc dữ hơn, bám chặt vào nhau, quên cả tờ báo, để mặc cho mưa tuôn xuống hòa cùng nước mắt.

Hernando cứng người. Anh đổ nốt nước vào bộ tản nhiệt. Anh ngước lên nhìn bầu trời tối đen vì mây dông. Anh nhìn dòng sông đang cuồn cuộn chảy. Anh cảm nhận mặt nhựa đường dưới dép mình.

Anh đến bên cửa xe. Chàng trai cầm tay anh dúi vào đó một đồng peso. “Không.” Hernando trả lại. “Tôi giúp các bạn thôi.”

“Cảm ơn anh, anh thật tốt bụng quá,” một cô gái nói, vẫn sụt sùi. “Ôi, mẹ ơi, bố oi. Ôi, con muốn về nhà, con muốn về nhà. Ôi, mẹ ơi, bố ơi.” Và các cô khác ôm lấy cô.

“Tôi chưa nghe gì cả, señor,” Hernando khẽ nói.

“Chiến tranh!” chàng trai trẻ gào lên như thể không ai nghe thấy. “Nó đã xảy ra rồi, cuộc chiến hạt nhân, tận cùng của thế giới!”

“Señor, señor,” Hernando nói.

“Cảm ơn anh, cảm ơn anh vì đã giúp chúng tôi. Tạm biệt,” chàng trai trẻ nói.

“Tạm biệt,” các cô gái cũng nói trong màn mưa mà không nhìn anh.

Anh đứng đó trong khi chiếc xe vào số và lọc xọc chạy đi, tiếng động cơ nhỏ dần qua thung lũng. Cuối cùng chiếc xe biến mất, cùng với các cô gái ngồi trên đó, chiếc xe cuối cùng, với những tờ báo giơ cao bay lật phật trên đầu họ.

Hernando đứng yên một lúc lâu. Mưa lạnh buốt tuôn xuống má anh, dọc theo ngón tay anh, ngấm vào quần vải thô của anh. Anh nín thở chờ đợi, người gồng lên căng thẳng.

Anh theo dõi đường cao tốc, nhưng không có gì xuất hiện nữa. Anh nghĩ sẽ chẳng có gì xuất hiện trên con đường này trong thời gian dài sắp tới.

Mưa tạnh. Bầu trời hé ra qua màn mây. Chỉ trong vòng mười phút cơn dông đã tan hết, như một hơi thở nặng mùi. Cơn gió mát lành đưa mùi của rừng già đến chỗ anh. Anh có thể nghe tiếng dòng sông chảy nhẹ nhàng, êm ả. Rừng xanh mướt; tất cả đều tinh khôi. Anh đi qua đồng về nhà, nhặt chiếc cày lên. Anh che tay lên mắt để nhìn bầu trời giờ lại đang nóng rực dưới nắng.

Vợ anh từ trong lều cất tiếng gọi. “Có chuyện gì thế, Hernando?”

“Không có gì cả,” anh đáp.

Anh đặt chiếc cày xuống luống, cao giọng gọi con lừa của mình, “Lưưumruừa!” Rồi anh dắt con lừa đi qua cánh đồng màu mỡ, dưới bầu trời trong trẻo, trên mảnh đất canh tác bên dòng sông sâu.

“Họ nói ‘thế giới’ nghĩa là sao nhỉ?” anh nói.