- IV -

Chúng tôi ngồi xuống mô đất sạch sẽ ở ven đê sông Hồng. Buổi chiều bao phủ lấy chúng tôi. Gió và sóng dạt dào vỗ về như ru chúng tôi vào một giấc mơ nhẹ nhàng có hình ảnh một thiên đường. Chúng tôi ngồi bên nhau, im lặng. Ngoài khơi, nước phù sa của sông Hồng Hà cuồn cuộn trôi. Những cánh bèo lờ lững, vật vờ theo sóng. Một vài cánh thuyền nhỏ vun vút qua trước mặt chúng tôi. Nhìn lại đằng sau, thành Hà-nội đã lên đèn. Và trước mặt chúng tôi, bên kia sông, làng xóm đang chìm ngủ trong sương khói hoàng hôn. Hình như chúng tôi chưa ai muốn nói chuyện cả. Cảnh vật êm tịnh quá. Có thể nói rằng ngoài tiếng sạc sào của gió đùa ngọn cỏ, ngoài tiếng sóng dào dạt reo vào lòng cát, chúng tôi nghe rõ cả tiếng sương rơi trên mái tóc, sương reo trên vai áo.

Cho tới khi bốn bề quanh chúng tôi, mờ mịt hẳn, cách nhau một thước, không nhìn rõ mặt, chúng tôi mới cảm thấy chúng tôi phải nói một câu gì để làm tan cái không khí lạnh lẽo của đêm tối.

Tôi nói trước:

– Em có lạnh lắm không?

Loan ngồi sát vào tôi thêm:

– Hơi lạnh thôi, anh ạ.

Tôi lấy thuốc lá ra hút, mắt đăm đăm nhìn vào khoảng không trước mặt. Cái vực thẳm không gian mờ ảo đó thu hút lấy linh hồn tôi. Tôi hít từng hơi thuốc rất dài rồi lặng lẽ nhả khói.

Loan bứt những cánh cỏ dưới chân, vò nát trên tay, rồi lơ đãng ném ra xa. Lát sau, nàng bỗng hỏi tôi:

– Anh nghĩ gì mà ngồi thừ mặt ra thế Hoài?

Tôi nắm lấy tay nàng:

– Không, anh chẳng nghĩ gì cả. Có lẽ tại anh còn mệt chăng?

– Anh nói dối, em để ý từ chiều đến giờ, nét mặt anh thẫn thờ như người mất hồn ấy. Em hỏi, nhiều lúc anh cũng không biết em hỏi gì…

Rồi nàng ngã đầu lên vai tôi:

– Anh có chuyện gì buồn về gia đình phải không? Anh nói đi, nói cho em nghe đi. Hay là, em đã làm anh phật ý.

Tôi còn biết trả lời thế nào với Loan nữa? Bởi vì, nàng đã đoán đúng. Tôi đang buồn về chuyện gia đình của tôi thì nhất định chẳng bao giờ tôi có thể nói với nàng được rồi. Thế nên tôi phải im lặng. Trong khi đó, Loan vẫn bắt tôi phải nói cho nàng nghe. Sau cùng muốn cho nàng khỏi hỏi nữa, tôi nói dối:

– Có, anh có một việc hơi buồn. Đó là chuyện ở sở em ạ.

– Chuyện thế nào?

– Có nói em cũng chẳng biết được.

Và tôi nói lảng sang chuyện khác:

– À, thế nào, mấy hôm nay em vẫn tập đàn đều đó chứ?

Loan gật đầu:

– Em vẫn tập đều anh ạ. À, mà sáng qua, anh Hoàng lại thăm em…

– Hoàng nào?

– Nhạc sĩ Hoàng ấy mà!

– Anh ấy đến có việc gì?

– Anh ấy mời em hát giúp buổi kịch do các anh ấy tổ chức ở nhà Hát Lớn..;

Tôi lạ lùng, ngờ vực. Vì, tôi biết chắc chắn rằng, Loan có hát bao giờ đâu. Và, dù có hát, tôi cũng tin rằng nàng hát rất….Vậy thì, anh chàng Hoàng kia đến mời nàng hát có mục đích gì? Tôi định bảo nàng: “Đừng nhận lời, Loan ạ. Bởi vì nếu em lên sân khấu em sẽ bị…”

Nhưng, tôi biết rằng đàn bà nhiều tự ái lắm, nói sự thật với họ không được. Tôi phải đi quanh vấn đề:

– Thế em đã nhận lời chưa?

– Chưa, anh ạ. Vì em bảo em hát còn dở lắm. Em cũng nói rằng bây giờ em còn đang học đàn của anh thì anh Hoàng anh ấy cười…

Tôi thấy nóng ran cả mặt:

– Hắn cười sao?

Loan vẫn vô tình:

– Anh ấy bảo nếu học đàn của anh thì chóng tấn tới lắm. Và, anh ấy khen anh ghê lắm.

Tôi thở dài:

– Thế à?

– Anh ấy lại khen em có một giọng hát trong và giọng ngân dài…

– Sao nữa?

– Và, anh ấy bảo nếu chịu khó luyện về nhạc thêm, em rất có triển vọng trở thành một danh ca vượt những cô đang nổi tiếng hiện nay.

Tôi cười:

– Thế em có tin không?

– Sao anh lại hỏi em thế?

– Vì anh thấy em kể lại những lời tán tụng ấy một cách thản nhiên quá!

– Em thì em nghĩ rằng, tất cả mọi việc đều học là được hết! Bởi vậy, em đã nhận lời với anh Hoàng đến dạy em hát rồi.

Thấy tôi ngồi im, Loan kéo tay tôi:

– Anh có bằng lòng để em học hát với anh Hoàng không?

Người tôi lặng đi và run lên. Tôi không hiểu là ghen với Loan hay là giận Hoàng. Cái cảm giác của tôi lúc đó là một người trong cơn say. Tuy nhiên, tôi cố nén để Loan khỏi nhận được sự biến đổi trên nét mặt. Đợi cho nàng hỏi lại lần thứ hai, tôi mới lấy giọng thản nhiên:

– Cái đó tùy em…

– Nhưng em muốn biết ý kiến của anh…

Tôi cười, giọng cười rạn vỡ:

– Em muốn ý kiến của anh à? Nhưng em đã nhận lời với Hoàng rồi kia mà?

Loan nhìn tôi khó hiểu:

– Em có thể dễ dàng nhận lời cũng như em có thể dễ dàng từ chối…

Đàn bà họ khôn lắm, các anh ạ. Tôi biết là Loan đã đoán được ý nghĩ của tôi qua giọng cười của tôi vừa rồi. Thế nên nàng nói như vậy để dò xét ý kiến của tôi mà thôi. Nghĩ vậy tôi bèn trả lời một cách mập mờ:

– Em đã nhận lời rồi, từ chối thế sao tiện? Người ta cho mình là trẻ con!

– Thì đàn bà với trẻ con vẫn là một đấy anh ạ.

Tôi bật cười:

– Có lẽ.

Loan ngồi im một lát, sau cùng nàng thong thả tiếp:

– Em nghĩ rằng học hát chẳng có hại gì, phải không anh?

Tôi ừ hữ, nàng cười:

– Hơn nữa, từ lâu em vẫn nuôi cái mộng để được trở thành một danh ca. Em biết là hiện giờ em hát tồi lắm, nhưng anh Hoàng anh ấy bảo nếu chịu khó luyện thì..

– Thì sẽ trở nên danh ca?

Loan nắm lấy tay tôi:

– Anh không nghĩ thế sao?

Tôi vỗ nhẹ lên tay nàng:

– Có chứ! Sao anh lại không muốn em trở thành một danh ca?

Loan nói bằng một giọng buồn rầu:

– Em không tin. Giọng anh nói em nghe như có ý mỉa mai em…

Tôi cười vu vơ, không trả lời.

Loan im lặng. Sương lúc đó đã xuống ướt đẫm vai áo chúng tôi. Tay Loan nằm trong tay tôi, lạnh lẽo. Khung cảnh bên sông chìm trong khuya vắn, nhuộm một mầu sương bàng bạc. Bấy giờ quanh chúng tôi chỉ có một mầu sương nhoè như mầu lệ và tiếng sóng âm vang như tiếng nức nở, nghẹn ngào. Từ xa, bên kia bờ sông Hồng, xa lắm, đột vọng lên một tiếng súng khô khan. Tôi rùng mình, thoáng nghĩ tới hiện tại. Ôi! hiện tại đối với tôi, tối tăm như một đêm không trăng sao.

Ngồi thêm một lúc nữa, chúng tôi đứng dậy ra về.

Trên đường về thành phố tưng bừng, khác hẳn cái cảnh ngoài bờ sông. Hà-nội xưa nay vẫn có hai thế giới. Một nửa chìm vào bóng tối, một nửa nhô ra ánh sáng. Cái nửa chìm vào bóng tối thê lương, ảm đạm, mơ hồ huyền dị bao nhiêu thì cái cảnh nửa nhô ra ánh sáng náo nhiệt, ồn ào, ngựa xe, thực tế bấy nhiêu. Chúng tôi đi sát bên nhau, lần bước dưới những mái hiên.

Tôi đưa Loan về nhà. Đến cửa, giữa lúc đang từ biệt nhau, thì bà mẹ nàng bước ra. Trông thấy tôi, bà nhìn một cách khó chịu. Tôi cúi chào. Bà khẽ gật rồi quay vào. Loan nói nhỏ với tôi:

– Mẹ em vẫn yên trí là anh đã có vợ, con rồi đấy. Trước kia bà cụ quý anh ghê lắm, thế mà….

Tôi xót xa, nắm chặt tay Loan:

– Miễn là mình em hiểu anh. Thế là đủ.

– Em đã nói với mẹ em là họ đồn nhảm đấy. Nhưng mẹ em vẫn nhất định cho là anh đã có vợ, con rồi.

Tôi ngậm ngùi nhận lấy cái sự thật đó. Loan hẹn tôi:

– Mai anh lại em chờ nhé!

Tôi gật đầu nước mắt ứa ra. May mà tôi đứng khuất vào bóng tối nên Loan không nhìn thấy những giọt nước mắt của tôi. Cánh cửa sắt của nhà nàng khép lại, nặng nề. Tiếng chân nàng dẫm trên đá sỏi xa dần, nhỏ dần.

Tôi chậm chạp gọi một chiếc xe ra về.

Đầu óc tôi hoang mang. Về đến nhà, cửa đã đóng. Tôi rụt rè gõ cửa. Bên trong tiếng vợ tôi vọng ra:

– Ai?

Tôi run run:

– Anh đây.

Cánh cửa từ từ mở. Vợ tôi cầm đèn đứng chờ cho tôi bước vào. Sau khi đã khóa cửa cẩn thận, vợ tôi đặt ngọn đèn dầu nhỏ xuống bàn, lại bên tôi:

– Anh đi đâu về đấy? Buổi tối có mấy ông ở đằng sở lại tìm anh…

Tôi gật đầu ậm ừ cho qua chuyện.

Vợ tôi mở tủ đưa cho tôi một bộ quần áo ngủ. Nàng nói bằng một giọng chứa chan trìu mến thương cảm:

– Anh dạo này yếu lắm. Em nghĩ rằng chẳng nên đi chơi khuya như thế này, hại người lắm anh ạ.

Tôi nói dối:

– Không, anh có đi chơi đâu. Ra phố gặp người bạn rủ đi coi chớp bóng.

Vợ tôi không để ý đến lời nói dối đó. Nàng mỉm cười bảo với tôi:

– À, anh ạ, con nó khỏi rồi. Buổi chiều, em cho nó đi khám bệnh đã đỡ nhiều lắm.

– Thế à?

– Bác sĩ bảo chỉ chích nốt bữa mai là khoẻ hẳn. Ông bác sĩ này ông ấy tốt lắm, anh ạ.

– Ồ…

– Mai anh cho tiền, em trả bác sĩ…

– Bao nhiêu?

– Năm trăm tất cả.

Tôi gật đầu, lên giường nằm, giở cuốn tiểu thuyết cũ lơ mơ xem. Vợ tôi đi xem lại các cửa một lần nữa rồi cũng đi nằm.

Nàng hỏi tôi:

– Em thấy người ta đồn dạo này anh hay đến nhà cô nào ở phố B dạy đàn phải không?

Mắt tôi vẫn nhìn vào cuốn sách:

-Ừ.

– Mà, buổi tối nào, anh cũng lại nhà cô ta thì phải?

Tôi không trả lời, nhắm mắt lại, giả vờ ngủ. Vợ tôi vẫn thong thả nói:

– Em thấy người ta nói nhiều quá, em cũng chẳng hiểu có nên tin hay không. Nhưng, dù sao em vẫn tin là anh chẳng bao giờ như thế cả. Em biết là những lời đồn đại kia họ bày đặt ra mà thôi, nhưng anh cũng nên ở nhà ít bữa, trông nom con cái một chút. Dù sao thì trong nhà có bóng người đàn ông nó vẫn ấm cúng hơn.

Tôi quay ra nhìn vợ tôi, khẽ nói:

– Thôi, anh hiểu rồi, em ngủ đi. Từ mai, anh sẽ ở nhà…